Tình cờ đi ngang qua một con đường, tôi chợt nhận ra những bông hoa xà cừ đang tỏa nắng trên những vòm lá xanh biên biếc. Bỗng thấy hoa đẹp đến nao lòng, thôi thúc lòng người trăn trở về những tháng ngày hoang dại đã đi qua. Có lẽ hoa giận hờn vì khi xưa, tôi đã không biết bao nhiêu lần đá toạc những đám hoa rụng dưới chân, có khi lại hốt một ít rồi rải lên đầu mấy thằng con trai, để rồi cãi nhau, đánh nhau chảy cả máu mũi.
Ngày đó, tháng 7 hạ về được nửa mùa, sân trường tiểu học là nơi bọn con nít chúng tôi tụ tập phá phách, nhưng ít thèm ngó mắt đến cây xà cừ to lớn sừng sững như cây cổ thụ tưởng như đã có tự bao giờ. Trong suy nghĩ chúng tôi rằng loại cây ấy chẳng có tích sự gì. Hoa, lá và quả đều chẳng thể làm thức ăn cho bọn trẻ. Cái thứ hoa màu trắng vàng mà tôi cho là yếu ớt, mỏng manh chẳng sánh bằng sắc phượng đỏ nồng nàn tươi thắm.
Hoa phượng vừa có thể để làm duyên, lại có thể làm thức ăn. Thế nên xà cừ chỉ để bọn con trai đu từ cành này sang cành nọ, rồi chán chê thì bẻ trái chọi nhau, chơi trò đánh trận. Thân cây xà cừ to bằng mấy người ôm chỉ để chúng tôi ẩn nấp trong trò chơi trốn tìm. Hoa xà cừ rụng chỉ để bọn con gái quét gọn sang một bên rồi vẽ ô trên mặt đất chơi trò ô ăn quan hay chơi nhảy dây, nhảy cò cò dưới khoảng không gian rộng mát.
Những đứa con gái chúng tôi ngày ấy đầu còn lấm chấy, chân chẳng màng đến dép thì sắc hoa trắng rung rinh dịu dàng ấy chẳng ăn nhập vào đâu. Tuổi thơ tôi đi qua loài hoa ấy vô tình dửng dưn
Còn nhớ tháng mười năm trước tôi về thăm lại quê, thăm trường cũ, cây xà cừ đã trống gốc tự khi nào? Có lẽ chẳng thể quay ngược lại thời gian để ngắt cành hoa xà cừ nhỏ li ti cài lên tóc. Chẳng thể nào ngắm lá xà cừ vàng rơi giữa mùa nắng hạ, hoa khô yếu ớt bay theo làn gió, rồi bẻ quả xà cừ khô tách vỏ thả vào dòng nước mưa chày xiết.
Dù biết chỉ là một chút ký ức nhỏ nhoi thoảng qua nhưng lại đủ làm cho lòng người buâng khuâng, nhớ nhung về những giấc mơ cổ tích. Không có bà tiên hay cô Tấm, chẳng có quả thị thơm lừng cho bà ngửi mà chỉ là những quả xà cừ xù xì cứng nhắc.
Cây xà cừ năm xưa, tôi chẳng biết có in hằn vào được trong trí nhớ của bao thế hệ học trò tiểu học đã đi qua. Có lẽ loài cây ấy vốn dĩ âm thầm che chở cho những chú ve ngân vang suốt mùa hạ. Ve cứ kêu, hạ cứ vàng nắng, hoa vẫn trắng ngợp diệu kỳ. Thế thôi, chỉ một lần viết về loài hoa ấy, loài cây ấy, mà gợi nhắc chuỗi ngày hân hoan. Xà cừ ơi hãy cứ gửi cho đời những bình dị thân thương.
Ngoài nhà văn hóa của thôn em có trồng một cây xà cừ rất to để lấy bóng mát. Cây đã có từ rất lâu rồi.
Cây xà cừ này thật to. Nhìn từ xa, cây như một cái ô khổng lồ xanh ngắt đứng sừng sững giữa một khoảng sân rộng. Cây cao mấy chục mét, thân cây to đến mấy vòng tay em ôm không xuể. vỏ cây màu nâu, xù xì rậm rạp, có những đoạn vỏ còn bong ra thành từng mảng rất cứng. Tán của cây xà cừ này xanh tốt vô cùng. Nhiều cành to, cành nhỏ chen chúc mọc trên thân cây. Phần tán lá um tùm xanh tốt mời gọi biết bao nhiêu loài chim về đây làm tổ. Có những ngày chơi dưới tán cây, chúng em còn nghe rất nhiều lũ chim lách cách nói chuyện râm ran với nhau trong vòm lá. Ở phần gần gốc là những cành cây cực kì to, có cành còn to bằng cả thân những cây bạch đàn ở gần đó. Lá cây xà cừ không to lắm, hai mặt xanh nhẵn bóng. Lá cây xanh tốt vào mùa xuân và mùa hè. Mùa thu, lá xà cừ chuyển sang màu vàng và rụng như trút vào mùa đông. Theo những cơn gió, từng trận lá cây trút xuống như mưa, mặt đất như được trải một tấm thảm vàng xuộm vô cùng đẹp mắt. Rễ cây xà cừ rất to, có những đoạn rễ trồi hẳn lên trên mặt đất to bằng cổ tay em, nhìn nó ngoằn ngoèo như những con rắn hổ mang.
Cây xà cừ là một chiếc ô che mát cho cả một khoảng sân để chúng em có thể vui chơi. Dưới gốc xà cừ, có một bà cụ mở hàng nước ở đó. Người đi đường qua đây, nếu muốn nghỉ chân uống nước thì đây là một địa điểm hết sức lý tưởng. Ngồi dưới bóng mát, tận hưởng bát nước trà xanh thơm ngát, gió mát hây hẩy bên tóc sẽ làm cho ta vô cùng sảng khoái.
Lê Jelar Trả lời hay1 Trả lời · 19/02/23
