Đọc hiểu bài Thằng gù - Hạ Huyền

VnDoc xin giới thiệu bài Đọc hiểu bài Thằng gù - Hạ Huyền chi tiết giúp học sinh dễ dàng tham khảo để chuẩn bị tốt cho kiểm tra sắp tới trong chương trình học Ngữ văn 7

Đọc hiểu bài Thằng gù - Hạ Huyền

Đọc văn bản dưới đây và trả lời các câu hỏi:

THẰNG GÙ

​Làng tôi có một đứa trẻ bị tật nguyền. Nó tên là Đức, một cái tên hẳn hoi nhưng tất cả bọn trẻ chúng tôi đều gọi tên nó là thằng Gù. Lên mười tuổi mà thằng Gù vẫn chưa đi học, chẳng hiểu do mặc cảm hay do điều gì khác. Nhiều hôm từ trong phòng học (phòng học của chúng tôi ở tầng hai), tôi thấy thằng Gù chăn trâu ngoài cánh đồng. Cái hình người gấp khúc, chỗ đỉnh gù cao hơn chỏm đầu khiến tôi nhận ngay ra nó. Nó và con trâu giống như hai chấm đen nổi lên giữa màu xanh rười rượi của cánh đồng. Nó đứng nhìn về phía trường học. Tiếng đọc bài đồng thanh của chúng tôi vang vang lan tỏa ra xung quanh. Chắc nó nghe được tiếng đọc bài. Cái chấm đen gấp khúc, bé nhỏ dường như bất động. Chỉ có con trâu thỉnh thoảng lại vươn cổ lên kêu “nghé ọ” một hồi dài.

Thằng Gù lảng tránh tất cả các trò chơi của chúng tôi. Những tiếng trêu chọc: “Ê, con lạc đà châu Phi”, “Tránh ra chúng mày ơi cho bà còng đi chợ” làm nó càng cúi gập người xuống, mắt dí vào bụng. Nó im lặng len lét vòng qua chỗ chúng tôi đang chơi đùa. Có lần, nó bỏ chạy. Bọn trẻ cười ré khi thấy cái hình gấp khúc đó cứ như lăn về phía trước. Chao ôi, thằng Gù ...

[...] Một buổi chiều mưa vừa dứt, nắng mới tưng tửng hé sáng vạt đồi, chúng tôi chợt nghe tiếng đàn ghi ta vang lên từ chiếc loa nén nào đó. Có người hát rong về làng. Đây quả là cả một sự kiện đối với cái làng đang mê mệt, thiếp lặng đi sau những trận mưa ròng rã này. Chúng tôi ùa ra xem. Người lớn, trẻ con, vòng trong, vòng ngoài lố nhố vây quanh đoàn người hát rong. Tôi gọi là đoàn vì họ có tới ba người. Hai đứa trẻ và một người đàn ông mang kính đen, đeo cây đàn ghi ta trước bụng. Trong hai đứa trẻ, có một đứa giống hệt thằng bé tật nguyền của làng tôi. Nó cũng bị gù.

Nó biểu diễn nhiều trò. Buồn cười nhất là trò trồng cây chuối. Không phải nó trồng cây chuối bằng tay và đầu như lũ trẻ chúng tôi thường làm. Nó trồng bằng cái lưng gù. Đoạn gấp giữa đỉnh gù và đầu thành cái đế đỡ đôi chân khẳng khiu của nó dựng đứng. Mỗi lần nó trồng cây chuối mọi người lại cười ồ. Có người hứng chí vỗ tay hét: “Trồng lại đi, thế thế ...”. Nghe tiếng hô, thằng gù đỏ căng mặt mày, lên gân tì cái lưng gù xuống đất cố duỗi thẳng đôi chân. Phải trồng cây chuối nhiều lần nên trán nó ướt nhẫy mồ hôi. Đã thế tiếng hô “Làm lại đi” vẫn thúc giục không ngớt.

Giữa lúc đó thì nó chen chân vào. Thằng Gù của làng tôi. Tiếng cười rộ: “À, hai thằng gù. Đức ơi, mày trồng thêm cây chuối nữa đi”. Tôi nín thở nhìn theo nó. Nó chen vào làm gì, cho tiền những người hát rong chăng? Tiếng ghi ta điện vẫn bập bùng, rấm rứt. Nó từ từ đi đến bên “cây chuối” người. Đỡ thằng bé gù đứng thẳng lại, nó bỗng quắc mắt nhìn vòng người vây quanh. Bất ngờ nó thét:

- Thế mà cười được à? Đồ độc ác!

Sau tiếng thét của nó, đám đông bừng tỉnh. Tiếng cười tắt lặng. Người đàn ông đang gảy đàn cũng dừng tay sững sờ. Tất cả các cặp mắt dồn về nó. Khuôn mặt thằng Đức đẫm lệ. Nó móc túi áo ngực lôi ra những đồng tiền được gấp cẩn thận đặt vào lòng mũ của người hát rong. Đôi vai nó rung rung thổn thức. Cái vòng người đang vây quanh tự nhiên gãy vỡ. Đứt từng quãng. Không ai bảo ai, từng người một lặng lẽ tan dần. Tất cả bọn trẻ chúng tôi đứa nào cũng cúi gằm mặt xuống. Tiếng sấm ì ùng từ dãy núi dội đến. Hình như trời lại sắp mưa.

Theo Hạ Huyền (Con gái người lính đảo, Truyện đọc thêm môn Giáo dục công dân và môn Ngữ văn ở THCS, NXB Giáo dục, 2003)

Câu 1. Truyện ngắn trên được kể theo ngôi kể nào?

Phương pháp giải

Chú ý lời của người kể chuyện

Lời giải chi tiết

Truyện ngắn được kể theo ngôi thứ nhất, người kể xưng “tôi”, là một nhân vật trong câu chuyện, chứng kiến và thuật lại câu chuyện về “thằng Gù”.

Câu 2. Chỉ ra lời của nhân vật, lời của người kể chuyện trong những câu văn sau: “Đỡ thằng bé gù đứng thẳng lại, nó bỗng quắc mắt nhìn vòng người vây quanh. Bất ngờ nó thét:

- Thế mà cười được à? Đồ độc ác!”

Phương pháp giải

Chú ý lời của nhân vật, lời của người kể chuyện

Lời giải chi tiết

- Lời người kể chuyện: “Đỡ thằng bé gù đứng thẳng lại, nó bỗng quắc mắt nhìn vòng người vây quanh. Bất ngờ nó thét:”

- Lời nhân vật (lời thoại trực tiếp của nhân vật Đức): “- Thế mà cười được à? Đồ độc ác!”

Câu 3. Tìm và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong câu văn sau: “Nó và con trâu giống như hai chấm đen nổi lên giữa màu xanh rười rượi của cánh đồng.”

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức đã học về biện pháp so sánh

Lời giải chi tiết

- Câu văn sử dụng biện pháp tu từ so sánh: “Nó và con trâu giống như hai chấm đen nổi lên giữa màu xanh rười rượi của cánh đồng.”

- Tác dụng:

+ Gợi hình ảnh rõ nét, giàu chất tạo hình, khiến người đọc hình dung được sự nhỏ bé, cô độc của thằng Đức giữa không gian mênh mông.

+ Việc so sánh “nó và con trâu” với “hai chấm đen” không chỉ làm nổi bật sự đối lập giữa con người và cảnh vật mà còn nhấn mạnh nỗi cô đơn và sự thiệt thòi của một đứa trẻ tật nguyền, bị tách biệt khỏi thế giới học đường và bạn bè.

+ Qua đó, tác giả thể hiện nỗi xót xa, đồng cảm sâu sắc với một số phận kém may mắn.

Câu 4. Trong đoạn văn in đậm, những chi tiết nào cho thấy thái độ, cách ứng xử của người xem với cậu bé gù trong đoàn hát rong? Nhận xét về thái độ và cách ứng xử đó.

Phương pháp giải

Chú ý chi tiết thể hiện thái độ, cách ứng xử của người xem với cậu bé gù

Lời giải chi tiết

- Chi tiết cho thấy thái độ, cách ứng xử của người xem đối với cậu bé gù:

+ “mọi người lại cười ồ”,

+ “có người hứng chí vỗ tay hét: Trồng lại đi, thế thế...”

+ “tiếng hô ‘Làm lại đi’ vẫn thúc giục không ngớt”.

- Nhận xét:

+ Đám đông thể hiện sự hào hứng, thích thú trước tiết mục của cậu bé gù, nhưng sự vui thích ấy lại xuất phát từ việc cười nhạo sự khác biệt về ngoại hình – một cách phản ứng vô cảm và thiếu nhân văn.

+ Đây là hành động đáng phê phán, thể hiện sự vô tâm trước nỗi đau của người khác và đặt niềm vui cá nhân lên trên lòng trắc ẩn cần có.

Câu 5. Trong cuộc sống, có những người khuyết tật nhưng vẫn có nhiều đóng góp ý nghĩa cho xã hội, cộng đồng như diễn giả nổi tiếng thế giới Nick Vujicic, nhà văn Helen Keller, hiệp sĩ công nghệ thông tin - Nguyễn Công Hùng, cô gái “xương thủy tinh” Nguyễn Phương Anh…Câu chuyện của những con người như vậy giúp lan tỏa trong em giá trị sống như thế nào?

Phương pháp giải

Liên hệ thực tế

Lời giải chi tiết

Câu chuyện về những người khuyết tật vượt lên số phận như Nick Vujicic, Helen Keller, Nguyễn Công Hùng hay Nguyễn Phương Anh giúp em nhận ra rằng:

- Nghị lực, sự lạc quan và tinh thần sống có ích là sức mạnh to lớn có thể biến khiếm khuyết thành động lực sống.

- Những con người ấy truyền cảm hứng để em biết trân trọng cuộc sống, sống tích cực hơn và học cách tôn trọng, yêu thương tất cả mọi người, dù họ khác biệt.