Giải Chuyên đề Sinh học 12 Chân trời sáng tạo bài 9
Bài 9: Giá trị sinh thái nhân văn trong một số lĩnh vực
Giải Chuyên đề Sinh học 12 Chân trời sáng tạo bài 9: Giá trị sinh thái nhân văn trong một số lĩnh vực là tài liệu hữu ích giúp bạn đọc có thể trau dồi nội dung kiến thức học tập môn Chuyên đề Sinh học lớp 12. Mời các bạn cùng theo dõi.
Mở đầu trang 59 Chuyên đề Sinh 12 Chân trời
Có ý kiến cho rằng: “Thiên nhiên là người bạn tốt của con người, con người cần yêu mến và bảo vệ thiên nhiên”. Ý kiến đó đã phản ánh giá trị của sinh thái nhân văn. Giá trị của sinh thái nhân văn được thể hiện như thế nào và trong những lĩnh vực nào? Con người đã yêu mến, bảo vệ thiên nhiên như thế nào?
Lời giải:
- Giá trị sinh thái nhân văn được thể hiện trong nhiều lĩnh vực như:
+ Giá trị của sinh thái nhân văn với hệ sinh thái nông nghiệp: Bằng trí tuệ và lao động, con người đã cải tạo tự nhiên, xây dựng nên các hệ sinh thái nông nghiệp phát triển bền vững, nông nghiệp hữu cơ theo hướng thân thiện với môi trường phục vụ đời sống của mình.
+ Giá trị của sinh thái nhân văn với hệ sinh thái đô thị: Với mục đích xây dựng các không gian xanh, con người đã cải tạo thiên nhiên, xây dựng các hệ sinh thái đô thị. Phát triển đô thị bền vững và phục hồi hệ sinh thái nhân văn đô thị bằng văn hóa nhằm hình thành, phát triển các mối quan hệ tốt đẹp giữa người với người, đồng thời gìn giữ văn hóa dân gian trong các lễ hội.
+ Giá trị của sinh thái nhân văn với bảo tồn và phát triển: Đảm bảo sự an toàn cho các loài sinh vật, hệ gene và hệ sinh thái, đảm bảo phát triển bền vững là mục tiêu của con người. Bảo tồn, phục hồi các nguồn lực về thiên nhiên, các yếu tố văn hóa, bảo tồn tri thức bản địa là những biện pháp đáp ứng mục tiêu phát triển bền vững, tạo ra các hệ sinh thái tồn tại các mối quan hệ nhân văn.
+ Giá trị của sinh thái nhân văn với thích ứng biến đối khí hậu: Con người đã chủ động giải quyết những xung đột do biến đổi khí hậu gây ra bằng cách chuyển đổi các mô hình sản xuất và sinh hoạt thích hợp với sự biến đổi khí hậu; chuyển từ quản lí thiên tai truyền thống (tập trung vào ứng phó và phục hồi) sang giảm thiểu các rủi ro hiện hữu, tăng cường khả năng chống chịu ở tất cả các lĩnh vực kinh tế, tự nhiên, văn hóa, xã hội, môi trường nhằm thích ứng với sự biến đối khí hậu và cải biến.
- Con người thực hiện nhiều hành động để bảo vệ thiên nhiên: Xây dựng đô thị xanh, đô thị sinh thái; xử lí chất thải, tăng cường các hoạt động tái chế, tái sử dụng, giảm thiểu tác hại lên môi trường; bảo vệ rừng tự nhiên, phủ xanh đất trống đồi trọc, phục hồi các hệ sinh thái rừng; bảo vệ động vật hoang dã và khôi phục các hệ sinh thái tự nhiên; chuyển từ việc sử dụng năng lượng hóa thạch sang sử dụng nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, gió, nước để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường;…
I. Giá trị của sinh thái nhân văn trong nông nghiệp
Hình thành kiến thức mới 1 trang 60 Chuyên đề Sinh 12 Chân trời
Tại sao nói hệ sinh thái nông nghiệp là hệ sinh thái nhân văn điển hình? Phân tích giá trị nhân văn trong các hệ sinh thái nông nghiệp.
Lời giải:
- Hệ sinh thái nông nghiệp là hệ sinh thái nhân văn điển hình vì: Hệ sinh thái nông nghiệp được con người tạo ra nhằm thoả mãn nhu cầu của mình. Trong hệ sinh thái nông nghiệp, con người không ngừng tìm ra các giải pháp thích hợp để nâng cao chất lượng hoạt động thực tiễn của con người, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.
- Phân tích giá trị nhân văn trong hệ sinh thái nông nghiệp:
+ Bằng kinh nghiệm, thông qua quá trình lao động, con người đã tạo nên các hệ sinh thái nông nghiệp cho năng suất cao, đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của mình.
+ Con người đã lựa chọn những đối tượng sinh vật phù hợp với điều kiện khí hậu, nông hóa thổ nhưỡng cũng như các biện pháp chăm sóc giúp tăng năng suất nhằm đem lại giá trị kinh tế cao.
Hình thành kiến thức mới 2 trang 60 Chuyên đề Sinh 12 Chân trời
So sánh mức độ và kết quả tác động của con người đến hệ sinh thái trong nền nông nghiệp truyền thống và nền nông nghiệp hiện đại.
Lời giải:
So với hệ sinh thái nông nghiệp truyền thống, hệ sinh thái nông nghiệp hiện đại có sự đầu tư đầu vào (phân bón, vật tư,...) và sản phẩm đầu ra (năng suất, chất thải,...) đều lớn hơn; hệ sinh thái nông nghiệp hiện đại đã thải ra môi trường nhiều phế thải gây ảnh hưởng xấu tới các hệ sinh thái xung quanh nhiều hơn.
Hình thành kiến thức mới 3 trang 60 Chuyên đề Sinh 12 Chân trời
Phân tích giá trị sinh thái nhân văn trong nông nghiệp phát triển bền vững.
Lời giải:
Giá trị sinh thái nhân văn trong nông nghiệp phát triển bền vững:
- Nông nghiệp phát triển bền vững có đầu vào thấp; hạn chế sử dụng các thuốc BVTV, phân hóa học, hormone sinh trưởng, năng lượng hóa thạch; không làm giảm số lượng đất tốt, không làm giảm nước sạch, không làm giảm đa dạng các gene quý, nhưng cho năng suất cao và ổn định.
- Nông nghiệp phát triển bền vững thiết lập một hệ thống bền vững về mặt sinh thái, mang tiềm lực kinh tế cao, có khả năng đáp ứng được nhu cầu của con người mà không làm suy thoái đất và ô nhiễm môi trường.
II. Giá trị của sinh thái nhân văn trong phát triển đô thị
Hình thành kiến thức mới 4 trang 61 Chuyên đề Sinh 12 Chân trời
Tại sao hệ sinh thái đô thị được xem là hệ sinh thái nhân văn?
Lời giải:
Hệ sinh thái đô thị được xem là hệ sinh thái nhân văn vì:
- Hệ sinh thái đô thị được con người thiết kế và duy trì.
- Trong hệ sinh thái đô thị luôn tồn tại mối quan hệ xã hội giữa con người với con người (mối quan hệ rất đa dạng và phức tạp) và mối quan hệ giữa con người với môi trường bị giới hạn.
Luyện tập trang 61 Chuyên đề Sinh 12 Chân trời
Lấy ví dụ về phục hồi hệ sinh thái nhân văn đô thị bằng văn hóa ở địa phương.
Lời giải:
Tuỳ từng địa phương, học sinh có thể nêu ví dụ điển hình về phục hồi hệ sinh thái nhân văn đô thị bằng văn hóa ở địa phương như: múa lân, tuyến phố đi bộ, vườn hoa và công viên, dân ca quan họ Bắc Ninh, hát ca trù, nghi lễ kéo co,...
III. Giá trị của sinh thái nhân văn trong bảo tồn và phát triển
Hình thành kiến thức mới 5 trang 61 Chuyên đề Sinh 12 Chân trời
Phân tích giá trị sinh thái nhân văn trong bảo tồn và phát triển.
Lời giải:
Giá trị sinh thái nhân văn trong bảo tồn và phát triển bền vững được thể hiện thông qua bảo tồn đa dạng sinh học; bảo tồn, phục hồi các nguồn lực về thiên nhiên và các yếu tố văn hóa; bảo tồn tri thức bản địa:
- Bảo tồn đa dạng sinh học là việc bảo vệ sự phong phú của các hệ sinh thái tự nhiên; nuôi, trồng, chăm sóc loài thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ; lưu giữ và bảo quản lâu dài các mẫu vật di truyền.
- Bảo tồn, phục hồi các nguồn nhân lực về thiên nhiên là việc tập trung vào phục hồi các nguồn lực về thiên nhiên (rừng, hệ thống mặt nước, cây xanh đã biến mất hoặc suy giảm); phục hồi các yếu tố văn hóa vật thể và phi vật thể bị mai một do ảnh hưởng của nền kinh tế thị trường. Cuộc sống của con người không chỉ gắn liền với lao động sản xuất mà còn gắn liền với thiên nhiên và các yếu tố văn hóa. Do đó, trong mọi hoạt động, cần quan tâm đến bảo tồn phục hồi các nguồn lực về thiên nhiên và các yếu tố văn hóá. Ví dụ: Bảo tồn và phát triển các khu du lịch như Suối Tiên, Vịnh Hạ Long,...
- Bảo tồn tri thức địa phương: Tri thức bản địa là hệ thống tri thức của các cộng đồng cư dân bản địa với các quy mô khác nhau, nó được tồn tại dưới nhiều hình thức, được truyền từ đời này sang đời khác. Đối với phát triển bền vững cần bảo tồn tri thức địa phương. Ví dụ: bảo tồn dân ca quan họ Bắc Ninh, hát ca trù, nghi lễ kéo co,...
Luyện tập trang 62 Chuyên đề Sinh 12 Chân trời
Hãy nêu một số hình thức bảo tồn tri thức bản địa mà em biết.
Lời giải:
Một số hình thức bảo tồn tri thức bản địa:
- Lưu giữ bằng trí nhớ và truyền bá từ thế hệ này qua thế hệ khác bằng truyền miệng.
- Lưu truyền bằng văn bản.
- Tổ chức các hoạt động truyền bá: tổ chức các hội thi, các câu lạc bộ, lễ hội,…
-…
IV. Giá trị sinh thái nhân văn với thích ứng biến đổi khí hậu
Hình thành kiến thức mới 6 trang 63 Chuyên đề Sinh 12 Chân trời
Quan sát Hình 9.4 và cho biết:
a) Ứng phó với biến đổi khí hậu bằng cách nào?
b) Giá trị sinh thái nhân văn với thích ứng biến đổi khí hậu được thể hiện như thế nào?
Lời giải:
a) Ứng phó với biến đổi khí hậu thông qua các biện pháp giảm nhẹ biến đổi khí hậu và thích ứng với biến đổi khí hậu.
b) Giá trị sinh thái nhân văn được thể hiện trong các biện pháp thích ứng biến đổi khí hậu như: sử dụng năng lượng gió, năng lượng mặt trời, thủy triều, địa nhiệt,... thay thế nhiên liệu hóa thạch (than đá, dầu mỏ,...); sử dụng hiệu quả và tiết kiệm năng lượng, các tài nguyên; ngăn chặn nạn phá rừng, tích cực trồng và chăm sóc rừng; xây dựng các ngôi nhà thân thiện với môi trường; sử dụng các mô hình thích hợp với điều kiện khí hậu, đất đai, sinh thái mới; sử dụng các giống cây trồng, vật nuôi có khả năng chịu mặn cao, các giống ngắn ngày tránh lũ;…
Hình thành kiến thức mới 7 trang 64 Chuyên đề Sinh 12 Chân trời
Biến đổi khí hậu đã gây ra những hiệu ứng như thế nào đối với hệ sinh thái tại địa phương?
Lời giải:
Biến đổi khí hậu đã gây ra một số hiệu ứng đối với hệ sinh thái địa phương như làm giảm đa dạng loài, làm biến đổi các yếu tố sinh thái theo chiều hướng tiêu cực (lũ lụt, hạn hán,…), gây phá vỡ trạng thái cân bằng của hệ sinh thái,…
