Giáo án Phú sông Bạch Đằng Ngữ Văn 10

Hoạt động của GV Và HS

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Đọc và tìm hiểu tiểu dẫn.

1. Hãy giới thiệu vài nét về tác giả qua sự hiểu biết của em?

2. Nêu đặc điểm của thể phú? Sự khác nhau giữa phú cổ thể và phú Đường luật ?

3. Hoàn cảnh ra đời của bài phú?

Hoạt động 2: Đọc hiểu:

?Cảm hứng và tư thế của nhân vật khách khi dạo chơi phong cảnh như thế nào?

?Loại địa danh thứ nhất mà khách đi qua là lọai địa danh nào?

Qua đó em hiểu thêm điều gì về khách?

? Loại địa danh thứ hai mà tác giả trực tiếp mô tả là loại địa danh nào ?

? Em có nhận xét gì về cảnh sắc nơi đây ?

? Trước cảnh sắc ấy tâm trạng của khách ra sao ?

I/ Giới thiệu:
1. Tác giả: Trương Hán Siêu ( ? – 1354)

- Tự là Thăng Phủ, quê ở xã Phúc Thành huyện Yên Ninh (nay thuộc tỉnh Ninh Bình).
- Là nhà văn, nhà chính trị nổi tiếng được mọi người kính trọng.

2. Tác phẩm:

a. Thể loại: Phú cổ thể.

b. Hoàn cảnh ra đời:

- Ra đời khoảng 50 năm sau chiến thắng quân Mông Nguyên lần 3 (1288).

c. Bố cục: 4 phần

- P1: Từ đầu...... còn lưu: cảm xúc lịch sử của nhân vật khách trước cảnh sắc sông BĐ.
- P2: Bên sông....... Ca ngợi: lời kể của các bô lão về những chiến công trên sông BĐ.
- P3: Tuy nhiên ...... lệ chan: suy ngẫm và bình luận của các bô lão về những chiến công.
-P4: Còn lại: lời ca khẳng định vai trò và đức độ của con người.

II. Đọc hiểu.

1. Cảm xúc lịch sử của nhân vật khách.

- Khách – Tác giả: Giương buồm.....chơi vơi ...mải miết
-> tư thế ung dung phóng khoáng.
- Địa danh TQ: Nguyên Tương, Vũ Huyệt, Cửu Giang Ngũ Hồ, Tam Ngô, Bách Việt, đầm Vân Mộng.

-> Khách là người đi nhiều, biết rộng mang tráng chí làm bạn với gió trăng, qua nhiều miền sông bể bằng trí tưởng tượng, bằng sự hiểu biết.

- Địa danh đất Việt: Cửa Đại Than, bến Đông Triều, sông Bạch Đằng. -> Cảnh thực, cụ thể với:

+ Bát ngát sóng kình muôn dặm.
+ Thướt tha đuôi trĩ một màu.
+ Nước trời: một sắc, phong cảnh: ba thu.
+ Bờ lau san sát, bến lách đìu hiu.

-> Cảnh hiện lên vừa hùng vĩ vừa thơ mộng song cũng ảm đạm và hắt hiu.
- Tâm trạng khách:

+ Lúc vui thú trước cảnh nước trời kì vĩ.
+ Lúc buồn tiếc vì cảnh xưa thật đáng tự hào giờ đìu hiu hoang quạnh.
+ Lúc tiếc thương những người anh hùng đã khuất.
-> Tâm hồn nhạy cảm, giàu cảm xúc.

* Đọan văn là cảm xúc nhiều chiều của tác giả nhưng ẩn sâu bên trong là niềm tự hào trước lịch sử oai hùng của dân tộc.