Giáo án Ngữ văn 10 bài: Chiến thắng Mtao Mxây

Hoạt động 1: Đọc hiểu tiểu dẫn

* Cho HS đọc phần Tiểu dẫn:

- Sử thi dân gian chia làm mấy loại? [2]

* GV đọc sơ đoạn trích "Đẻ đất đẻ nước"- SGK Nâng cao Tr 41 để HS hình dung...

? Dựavào SGK, em hãy tóm tắt thật ngắn gọn Sử thi Đăm Săn [3 ý lớn]

* GV ghi sẵn trong bảng phụ – treo lên.

"Mtao": tù trưởng.

* GV nói sơ đoạn trích "Đi bắt nữ thần Mặt trời"...

Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản

* HS đọc có phân vai, có lược bớt đoạn "Đăm Săn nói với tôi tớ (Tr 33)...chúng ta ra về nào (Tr 34)".

- Đăm Săn khiêu chiến và thái độ của hai bên như thế nào? (không chịu Đăm Săn cương quyết xuống đấu).

" đến con lợn nái...không thèm đâm" xem Mtao Mxây không bằng con vật.

Ta có thể chia cuộc chiến này ra mấy hiệp, tương ứng với những đoạn nào? [4]

* Mỗi nhóm tường thuật một hiệp:

- Cầu cứu Hơ Nhị quăng cho miếng trầu (có lẽ có chứa thuốc khỏe...) Đăm Săn đớp được khỏe mạnh hẳn lên.

- Do đâu mà đâm không thủng áo giáp?

- Qua cuộc chiến, ta thấy hình ảnh Đăm Săn như thế nào?

Chi tiết miếng trầu do Hơ Nhị ném ra giúp Đăm săn tăng thêm sức lực và ông Trời hiện ra trong giấc mơ giúp Đăm Săn chiến thắng kẻ thù có ý nghĩa gì?

I. Đọc hiểu tiểu dẫn:

1. Thể loại sử thi:

- KN: (bài trước)

- Phân loại: 2 loại

• Sử thi thần thoại.
• Sử thi anh hùng.

2. Tóm tắt " Sử thi Đăm Săn":

- Đăm Săn về làm chồng Hơ Nhị, Hơ Bhị và trở thành một tù trưởng giàu có, hùng mạnh.

- Đăm Săn đánh thắng các tù trưởng độc ác, giành lại vợ, đem lại sự giàu có và uy danh cho mình và cho cộng đồng.

- Đăm Săn khát vọng chinh phục thiên nhiên, vượt qua mọi tập tục XH nhưng thất bại. Đăm Săn cháu tiếp bước.

II. Đọc hiểu văn bản:

1. Cuộc chiến giữa hai tù trưởng:

- Đăm Săn khiêu chiến và Mtao Mxây đáp lại; nhưng tỏ ra run sợ (sợ bị đâm lén, dáng tần ngần do dự, đắn đo...).

- Vào cuộc chiến:

+ Hiệp 1: Mtao Mxây múa khiên trước (khiên hắn kêu lạch xạch như quả mướp khô) lộ rõ sự kém cỏi, nhưng vẫn nói những lời huênh hoang (quen đi đánh thiên hạ, bắt tù binh, xéo nát đất đai thiên hạ...). Còn Đăm Săn vẫn bình tĩnh, thản nhiên.

+ Hiệp 2: Đăm Săn múa trước (Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh, một lần xốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ ô...). Còn Mtao Mxây hoảng hốt trốn chạy (bước cao bước thấp chạy hết bãi tây sang bãi đông...).

+ Hiệp 3: Đăm Săn múa rất đẹp và dũng mãnh (chàng múa trên cao, gió như bão...múa dưới thấp, gió như lốc...Tr 32 ). Đâm trúng kẻ thù, nhưng không thủng.

+ Hiệp 4: Đăm Săn nhờ ông trời chỉ cách đã giết chết kẻ thù.

Qua cuộc chiến, ta thấy được sự vượt trội của Đăm Săn về tài năng, bản lĩnh, xứng đáng đại diện cho cả cộng đồng.

Miếng trầu và ông trời: Biểu tượng cho sức mạnh của thị tộc tiếp sức mạnh cho người anh hùng. Nó chứng tỏ rằng ở thời đại sử thi, con người không thể sống tách rời thị tộc