Lý thuyết Khoa học tự nhiên 7 bài 38 KNTT

1. Chuẩn bị

a. Thiết bị, dụng cụ

- Chai nhựa đã qua sử dụng; đất trồng cây; bình tưới có vòi phun sương; nước ấm; dao hoặc kéo.

- Thước đo chia đơn vị đến mm.

- Các video hoặc tranh ảnh về quá trình sinh trưởng, phát triển ở một số loài động vật: muỗi, bướm, ếch đồng, cá, gà, lợn,...

b. Mẫu vật

Hạt đậu (đậu xanh, đậu đen hoặc đậu tương), hạt ngô hoặc lạc. Tuỳ vào mùa vụ, tuỳ địa phương, chọn loại hạt có thời gian nảy mầm ngắn, phù hợp. Chú ý chọn các hạt to, mẩy, không bị sâu mọt.

a. Thí nghiệm chứng minh cây có sự sinh trưởng và thực hành quan sát, mô tả sự sinh trưởng, phát triển ở một số loài thực vật

- Bước 1: Dùng dao hoặc kéo cắt chai nhựa theo chiều dọc hoặc theo chiều ngang rồi cho đất vào để tạo thành chậu hoặc khay trồng cây.

- Bước 2: Ngâm hạt trong nước ấm có nhiệt độ từ 35^oC đến 40^oC.

- Bước 3: Gieo hạt đã nảy mầm vào chậu, dùng vòi phun sương phun ẩm đất trong chậu.

- Bước 4: Đặt chậu trong môi trường đủ ánh sáng, tưới nước hằng ngày và theo dõi.

- Bước 5: Quan sát sự nảy mầm, sinh trưởng, phát triển của các cây trong mỗi chậu. Đếm số lá, dùng thước đo chiều cao và kích thước lá (hằng ngày trong khoảng từ 5 đến 7 ngày) và ghi vào sổ theo dõi.

* Video quá trình sinh trưởng của cây đậu cove

b. Quan sát, mô tả sự sinh trưởng và phát triển ở một số động vật

Quan sát tranh ảnh hoặc video về quá trình sinh trưởng, phát triển ở một số loài động vật như bướm, muỗi, chó, gà,... trong vòng đời của chúng

* Ảnh vòng đời của bướm và gà

Vòng đời của bướm	Vòng đời của gà

* Video vòng đời của muỗi và ếch

Yêu cầu quan sát:

- Các giai đoạn sinh trưởng, phát triển của mỗi loài.

- Hình thái và kích thước cơ thể sinh vật ở mỗi giai đoạn.

- Biểu hiện của mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển.

- Điểm giống và khác nhau trong quá trình sinh trưởng, phát triển ở các loài khi quan sát..

- Ghi chép ra vở các nội dung quan sát được.

a.

- Học sinh tiến hành thí nghiệm theo các bước đã được hướng dẫn trong SGK để hoàn thành bảng ghi kết quả 38.1. Tùy từng giống cây trồng và điều kiện chăm sóc được lựa chọn sẽ cho ra kết quả khác nhau.

Kết quả quan sát sự sinh trưởng, phát triển của cây ở các chậu và sự sinh trưởng (tham khảo):

Bảng 38.1

- Kết quả quan sát sự sinh trưởng và phát triển của các loài động vật:

Vòng đời của bướm	Vòng đời của gà

Bảng 38.2

b. Nhận xét và rút ra kết luận từ kết quả quan sát sự sinh trưởng và phát triển của thực vật và động vật:

- Cả động vật và thực vật đều có khả năng sinh trưởng và phát triển.

+ Sự sinh trưởng được biểu hiện thông qua sự tăng kích thước và khối lượng của cơ thể. Ví dụ: Ở cây đậu tương, sự tăng chiều dài thân là một biểu hiện của sinh trưởng còn ở gà, sự tăng khối lượng cơ thể qua các giai đoạn là một biểu hiện của sinh trưởng.

+ Sự phát triển được biểu hiện bằng sự phân hóa phát sinh các cơ quan mới hoặc các chức năng mới của cơ thể. Ví dụ: Ở cây đậu tương, sự ra rễ, ra thân, ra lá là biểu hiện của phát triển còn ở gà, sự phát sinh các cơ quan ở giai đoạn trứng hay sự phát sinh mào của gà trống là biểu hiện của phát triển.

- Sự sinh trưởng và phát triển của các sinh vật là khác nhau về nhiều mặt như tốc độ, biểu hiện các giai đoạn, …

c. Trả lời các câu hỏi

1. Mô tả hạt nảy mầm và sinh trưởng của cây trong thời gian quan sát.

⇒ Mô tả hạt nảy mầm và sinh trưởng của cây trong thời gian quan sát:

- Sau khi gieo hạt xuống đất ẩm, khi đã hút no nước, hạt sưng lên và nứt vỏ tạo thành một chiếc rễ trắng cắm xuống đất. Sau đó, một chiếc thân mầm màu xanh nhạt bắt được được hình thành, trên thân mầm có 2 chiếc lá mầm dày. Thân mầm cao lên nhanh chóng sau mỗi ngày.

- Từ đỉnh của thân mầm giữa 2 lá mầm, xuất hiện 2 chiếc lá thật. Hai chiếc lá thật to dần lên và màu sắc cũng đậm dần lên mỗi ngày. Khi hai chiếc lá thật xòe rộng thì hai chiếc lá mầm teo đi và rụng xuống.

2. So sánh sự sinh trưởng, phát triển của các loài động vật đã quan sát.