Con hổ có nghĩa - Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm
Con hổ có nghĩa - Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm được VnDoc sưu tầm và đăng tải nhằm giới thiệu Nội dung tác phẩm, Hoàn cảnh sáng tác nằm trong chương trình giảng dạy môn Ngữ văn lớp 6. Mời quý thầy cô cùng các bạn tham khảo tài liệu dưới đây.
Truyện trung đại Con hổ có nghĩa
Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.
Để giao lưu và dễ dàng chia sẻ các tài liệu học tập hay lớp 6 để chuẩn bị cho năm học mới, mời các bạn tham gia nhóm facebook Tài liệu học tập lớp 6.
I. Đôi nét về tác giả Vũ Trinh
- Vũ Trinh (1795 - 1828)
- Quê quán: làng Xuân Lan, huyện Lang Tài, trấn Kinh Bắc (nay thuộc tỉnh Bắc Ninh)
- Tài năng: học rộng, hiểu nhiều, có tài năng thơ ca thi phú
- Sự nghiệp:
- Năm 17 tuổi đỗ Hương Cống (cử nhân)
- Làm quan cho triều Lê và triều Nguyễn
- Quan điểm sáng tác: văn dĩ tải đạo, thi dĩ ngôn chí
II. Đôi nét về tác phẩm Con hổ có nghĩa
1. Thể loại: truyện trung đại Việt Nam
a. Khái quát chung
- Trung đại là một giai đoạn lịch sử, nằm trong khoảng thời gian từ thế kỉ X đến thế kỉ XIX.
- Các tác phẩm văn chương được sáng tác ở thời kì trung đại được gọi chung là văn học trung đại.
- Văn học trung đại gồm rất nhiều thể loại như thơ trung đại, kịch, phú, chiếu, hịch... trong đó có truyện trung đại.
b. Truyện trung đại Việt Nam
- Khái niệm: chính là các câu chuyện văn xuôi được viết trong khoảng thời gian từ thế kỉ X đến thế kỉ XIX bằng chữ Hán hoặc chữ Nôm bởi người nước Nam.
- Nội dung: vô cùng phong phú, đa dạng, thường mang tính chất giáo huấn, có cách viết không giống hẳn với truyện hiện đại.
- Cốt truyện: hầu hết còn đơn giản, không có quá nhiều biến cố kịch tính, khó đoán như các câu chuyện hiện đại.
- Nhân vật: thường được miêu tả chủ yếu qua ngôn ngữ trực tiếp của người kể chuyện, qua hành động và ngôn ngữ đối thoại của nhân vật.
- Phân loại: gồm 2 loại cơ bản:
- Truyện hư cấu: có nhiều chi tiết tưởng tượng nghệ thuật
- Truyện tự sự: chủ yếu là ghi chép lại các sự việc đã diễn ra (gồm 2 thành phần chính là cốt truyện và nhân vật chính được kể)
2. Xuất xứ văn bản Con hổ có nghĩa
- Trích từ Lan Trì kiến văn lục, trong sách Văn xuôi tự sự Việt Nam thời trung đại, tập I (do Nguyễn Đăng Na tuyển chọn và giới thiệu, Hoàng Hưng dịch, NXB Giáo dục, Hà Nội, năm 1997)
3. Phương thức biểu đạt
- PTBĐ chính là tự sự
4. Ngôi kể
- Ngôi thứ 3
5. Tóm tắt văn bản Con hổ có nghĩa
Một bà đỡ họ Trần người huyện Đông Triều một đêm hổ cõng vào rừng đỡ đẻ cho hổ cái. Sau đó, hổ đực đào lên một cục bạc biếu bà. Nhờ có cục bạc đó, bà sống qua được năm mất mùa đói kém. Bác tiều ở huyện Lạng Giang một lần giúp một con hổ lấy chiếc xương bị hóc, được hổ biếu một con nai tạ ơn. Khi bác tiều mất, hổ đến viếng. Mỗi lần giỗ bác tiều, hổ đều mang dê hoặc lợn đến biếu gia đình.
(Mời các bạn tham khảo thêm các bài tóm tắt khác của truyện Con hổ có nghĩa tại đây)
6. Bố cục văn bản Con hổ có nghĩa
- Gồm 2 phần:
| STT | Giới hạn | Nội dung |
| Phần 1 | Từ đầu → "bà mới sống qua được" |
|
| Phần 2 | Phần còn lại |
|
7. Giá trị nội dung văn bản Con hổ có nghĩa
Truyện Con hổ có nghĩa thuộc loại truyện hư cấu, truyện được sáng tác nhằm đề cao ân nghĩa trong đạo lý làm người
8. Giá trị nghệ thuật văn bản Con hổ có nghĩa
- Mượn chuyện loài vật để nói chuyện con người
- Sử dụng các biện pháp nghệ thuật: so sánh, nhân hóa, hư cấu, tưởng tượng…
- Kể chuyện thoe trình tự thời gian, tuần tự (cái gì xảy ra trước thì kể trước, cái gì xảy ra sau thì kể sau ) → Đây là một phong cách kể được kế thừa từ văn học dân gian
III. Dàn ý phân tích văn bản Con hổ có nghĩa
1. Mở bài
- Giới thiệu khái quát về truyện trung đại Việt Nam (khái niệm, thời gian ra đời, đặc trưng thể loại,…)
- Giới thiệu về truyện “Con hổ có nghĩa” (tóm tắt, khái quát giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật,…)
2. Thân bài
a. Câu chuyện của con hổ với bà Trần
- Tình huống truyện:
- Hổ cái sắp sinh con
- Hổ đực đi tìm bà đỡ Trần để đỡ đẻ cho hổ cái
- Hố đực lao tới cõng bà, chạy như bay xuyên qua bụi rậm, gai góc. Hổ luôn luôn bảo vệ sự an toàn cho bà đỡ
→ Hành động khẩn trương, quyết liệt, thể hiện tình cảm, sự lo lắng của hổ đối với người thân
→ Truyền tải đạo lý của người làm chồng, của con người đối với người thân trong gia đình (luôn hết lòng quan tâm, làm tròn bổn phận, nghĩa vụ của mình)
- Thái độ của bà Trần: lúc đầu bà rất sợ, sau đó bà đồng ý đỡ đẻ cho hổ cái
→ Thể hiện cái tâm của người làm nghề y, luôn yêu thương những sinh mệnh sống
→ Truyền tải đạo lý về những người thầy thuốc "lương y như từ mẫu" - luôn hoàn thành sứ mệnh của mình với bênh nhân.
- Cách trả ơn, đáp nghĩa của hổ đực: cung kính, lưu luyến, tặng bà một bọc bạc để bà sống qua năm mất mùa, đói kém.
→ Truyền tải đạo lý về lòng biết ơn, đến đáp với người đã có ơn cứu giúp mình.
b. Câu chuyện của hổ với bác tiều phu
- Tình huống truyện: Hổ bị hóc xương, đau đớn, bất lực
- Trong tình huống nguy hiểm đó: Bác tiều phu thò tay vào cổ, lấy xương ra cho hổ
→ Thể hiện sự can đảm và lòng yêu thương loài vật
- Hành động trả ơn của hổ:
- Khi bác còn sống: mang nai đến trả ơn
- Khi bác mất: hổ tỏ lòng thương xót, đến dụi đầu vào quan tài, từ đó, đến ngày giỗ bác, hồ mang dê, lợn đến tế
→ Đề cao đạo lý ân nghĩa thủy chung, luôn biết ơn và báo đáp với người đã có ơn cứu giúp mình.
3. Kết bài
- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản:
- Nội dung: Truyện “Con hổ có nghĩa” thuộc loại truyện hư cấu, truyện nhằm đề cao ân nghĩa trong đạo lý làm người
- Nghệ thuật: mượn chuyện loài vật để nói chuyện con người, nhân hóa,…
- Bài học cho bản thân: biết ơn những người đã giúp đỡ mình….
Như vậy là chúng tôi đã giới thiệu cho các bạn bài Con hổ có nghĩa - Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm. Mời các bạn tham khảo thêm đề thi học kì 1 lớp 6, văn mẫu lớp 6 cho các bạn tham khảo ý tưởng khi viết bài.
Ngoài ra các bạn có thể xem thêm chuyên mục Soạn văn 6 mà VnDoc đã chuẩn bị để học tốt hơn môn Ngữ văn lớp 6. Mời các em học sinh, các thầy cô cùng các bậc phụ huynh tham khảo.
Các bài liên quan đến tác phẩm:
