Nói quá là gì? Tác dụng của nói quá

Bài viết này sẽ làm rõ Nói quá là gì và tìm hiểu Tác dụng của nói quá, nhằm giúp học sinh nhận diện và vận dụng biện pháp này một cách linh hoạt, hiệu quả trong phân tích văn học khi làm bài.

1. Nói quá là gì?

- Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại tính chất, quy mô của đối tượng để nhấn mạnh, tăng sức biểu cảm hoặc gây cười.

- Để nhận ra biện pháp nói quá cần điều chiếu nội dung lời nói với thực tế. Phải nắm được cái ý nghĩa hàm ẩn của lời nói (tức là hiểu theo nghĩa bóng chứ không hiểu theo nghĩa đen).

- Nói quá thường được sử dụng trong khẩu ngữ.

- Trong văn chương, nói quá thường thích hợp với những loại văn bản: châm biếm, trữ tình, anh hùng ca, … những văn bản có chức năng kêu gọi, lời hiệu triệu.

2. Tác dụng của nói quá

Nói quá là một biện pháp tu từ, nó có chức năng nhận thức, khắc sâu hơn bản chất đối tượng.

- Nói quá không phải là nói sai sự thật, nói dối.

- Nhấn mạnh ý.

- Gây ấn tượng

- Tăng sức biểu cảm cho lời văn

Ví dụ:

Tác dụng của nói quá	Ví dụ
Nói quá không phải là nói sai sự thật, nói dối	“Chọc trời khuấy nước mặc dầu Dọc ngang nào biết trên đầu có ai” (Nguyễn Du) Trong câu thơ trên, biện pháp tu từ nói quá góp phần làm tăng tính chất anh hùng ca trong hành động của nhân vật Từ Hải.
Nhấn mạnh ý	“Đêm tháng năm chưa nằm đã sang Ngày tháng mười chưa cười đã tối” (Tục ngữ) Câu nói trên phóng đại về tính chất. Nhằm nhấn mạnh tính chất thời gian, nhắc nhở mọi người điều chỉnh công việc cho phù hợp.
Gây ấn tượng	“Con đường mòn chạy thẳng đến tận chân trời” (Báo Nhân dân) Câu nói trên phóng đại về quy mô. Cho thấy con đường rất dài, tăng sức gợi cho người đọc.
Tăng sức biểu cảm cho lời văn	“Cày đồng đang buổi ban trưa Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày” (Ca dao) Câu nói trên phóng đại về mức độ, cho thấy sự vất vả của người nông dân khi làm ra hạt gạo.

3. So sánh Nói quá và Nói khoác