Văn bản tóm tắt là gì? Yêu cầu đối với văn bản tóm tắt

Trong kỷ nguyên thông tin, Văn bản tóm tắt là kỹ năng thiết yếu giúp nắm bắt nội dung cốt lõi của tài liệu dài. Tóm tắt là quá trình chắt lọc, cô đọng những ý chính, luận điểm quan trọng nhất của văn bản gốc, nhằm tiết kiệm thời gian và đảm bảo thấu hiểu nội dung trọng tâm. Bài viết này sẽ làm rõ văn bản tóm tắt là gì (định nghĩa, vai trò) và những yêu cầu nghiêm ngặt đối với nó, như tính khách quan, sự cô đọng, và giữ nguyên ý nghĩa cốt lõi.

1. Văn bản tóm tắt là gì?

Văn bản tóm tắt là một dạng rút gọn của văn bản gốc (có thể do tác giả của văn bản gốc hay người đọc thực hiện), tuy có dung lượng nhỏ nhưng vẫn phản ánh trung thành nội dung cơ bản của văn bản gốc.

Ví dụ: Tóm tắt văn bản Sơn Tinh, Thuỷ Tinh:

Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái xinh đẹp tên là Mị Nương. Sơn Tinh – chúa miền non cao và Thuỷ Tinh – chúa miền nước thẳm đều đến cầu hôn Mị Nương. Sơn Tinh mang đầy đủ lễ vật đến trước theo đúng yêu cầu của nhà vua và rước được Mị Nương về. Thuỷ Tinh nổi giận, dâng nước đánh Sơn Tinh ròng rã mấy tháng nhưng bị thua, đành rút quân.

2. Yêu cầu đối với văn bản tóm tắt

- Phản ánh đúng nội dung của văn bản gốc

- Trình bày được những ý chính, những điểm quan trọng của văn bản gốc

- Sử dụng các từ ngữ quan trọng của văn bản gốc

- Đáp ứng được những yêu cầu khác nhau về độ dài của văn bản tóm tắt

3. Hướng dẫn quy trình tóm tắt văn bản

a. Trước khi tóm tắt

- Đọc kĩ văn bản gốc

- Xác định nội dung chính cần tóm tắt

+ Xác định nội dung khái quát, cốt lõi của toàn văn bản

+ Tìm ý chính của từng phần hoặc đoạn và xác đinh quan hệ giữa các phần hoặc các đoạn

+ Tìm các từ ngữ quan trọng

+ Xác định ý chính của văn bản

+ Xác định đúng nội dung khái quát, cốt lõi

+ Xác định các phần trong văn bản

- Tìm ý chính của từng phần

- Xác định yêu cầu về độ dài của văn bản tóm tắt

+ Xác định ý lớn và ý nhỏ của văn bản gốc

+ Tuỳ theo yêu cầu về độ dài của văn bản tóm tắt mà lựa chọn ý lớn hay ý nhỏ từ văn bản gốc

b. Viết văn bản tóm tắt

- Sắp xếp các ý chính của văn bản gốc theo một trình tự hợp lí

- Dùng lời văn của em kết hợp với những từ ngữ quan trọng trong văn bản gốc để viết văn bản tóm tắt

- Chú ý bảo đảm yêu cầu về độ dài của văn bản tóm tắt

c. Chỉnh sửa

Rà soát, tự chỉnh sửa văn bản tóm tắt của em

Ví dụ: Tóm tắt văn bản Bánh chưng, bánh giầy trong SGK Ngữ văn 6, tập hai.

Vua Hùng về già muốn truyền ngôi cho các con nên ra điều kiện: không kể con trưởng, con thứ, miễn ai làm vừa ý Tiên Vương sẽ được nối ngôi. Các lang đua nhau tìm kiếm của ngon vật lạ trên rừng dưới biển dâng cho vua cha. Riêng có Lang Liêu, người con thứ mười tám, sau khi mộng thấy thần đã làm một loại bánh hình vuông, một loại bánh hình tròn để dâng vua. Vua vô cùng hài lòng mang bánh lễ Tiên Vương, và được kế ngôi vua. Từ đó, bánh chưng, bánh giầy trở thành lễ vật không thể thiếu trong dịp Tết lễ.