Phân tích Nhớ con sông quê hương

Phân tích bài thơ Nhớ con sông quê hương được VnDoc.com tổng hợp và xin gửi tới bạn đọc cùng tham khảo. Mời các bạn cùng theo dõi chi tiết bài viết để có thêm tài liệu học Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo nhé.

Dàn ý phân tích Nhớ con sông quê hương

I. Mở bài

- Giới thiệu nhà thơ Tế Hanh với bài Nhớ con sông quê hương (sáng tác năm 1956 đất nước tạm chia cắt, tác giả tập kết về miền Bắc).

- Bài thơ là dòng hồi tưởng về niềm thương nhớ tha thiết của tác giả với con sông quê hương và qua đó nhà thơ nhớ tới miền Nam.

II. Thân bài

1. Hình ảnh con sông quê hương trong bài thơ

- Dòng thơ hiện ra thật đẹp, mát lành trong trẻo.

- Con sông đã gắn bó thân thiết với tác giả ở tuổi thơ thật hồn nhiên, trong sáng (tiếng chim kêu, cá nhảy, tụm năm tụm bảy, bơi lội trên sông...)

2. Sự gắn bó tha thiết của tác giả với dòng sông quê hương

- "Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi": tác giả dùng phép chuyển nghĩa và lối cường điệu để nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của dòng sông với cuộc đời mình.

Phép đối và nhân hoá tạo sự cân xứng hài hoà giữa dòng sông và con người. Đồng thời làm cho con sông trở nên gần gũi như một con người với những cử chỉ trìu mến "mở nước ôm tôi".

- Các định ngữ "quê hương", tuổi trẻ, miền Nam được gắn với dòng sông đã làm cho con sông mang nhiều ý nghĩa sâu sắc, con sông của tuổi thơ tác giả, con sông quê hương, con sông của miền Nam đất nước. Niềm thương nhớ của tác giả về miền Nam

- Xa quê đã lâu, nên nỗi nhớ càng trở nên da diết và thành thiêng liêng. Nỗi nhớ ấy luôn ở trong sâu thẳm trái tim tác giả "Sờ lên ngực.... hai tiếng miền Nam".

- Nhớ quê hương, Tác giả nhớ từ những cái quen thuộc hình thường: ánh nắng, sắc trời, những người không quen biết... của quê hương. Đó là nỗi nhớ khôn nguôi, quên sao được.

- Trung tâm nỗi nhớ ấy vẫn là hình ảnh dòng sông quê hương. Dòng sông ấy luôn hiện ra tuôn chảy dào dạt như tưới mát lòng mình (Hình ảnh của sông quê mát rượi. Lai láng chảy lòng tôi như suối tưới).

- Tin tưởng vào thống nhất Tổ quốc để được trở lại con sông xưa (điệp ngữ "tôi sẽ"...)

III. Kết bài

- Đây là tình cảm thiết tha gắn bó của tác giả với con sông quê hương, một biểu hiện cụ thể của tình yêu quê hương đất nước.

- Giọng thơ tha thiết, sôi nổi, cảm xúc được dồn nén qua hồi tưởng và kỉ niệm.

- Liên hệ bản thân: Nếu quê hương cũng có dòng sông thì chắc chắn em cũng có thể nói lên những kỉ niệm dạt dào.
Xem thêm tại: https://loigiaihay.com/phan-tich-van-ban-nho-con-song-que-huong-a163894.html

Phân tích bài Nhớ con sông quê hương mẫu 1

Bài thơ Nhớ con sông quê hương là một trong những bài thơ hay và nổi tiếng của tác giả Tế Hanh. Những vần thơ trong bài mộc mạc, giản dị và hồn nhiên với hình ảnh dòng sông quê hương. Đồng thời, con sông quê còn chất chứa biết bao kỷ niệm, hồi ức và nỗi nhớ của thi nhân khi nhà thơ phải rời xa quê hương đi kháng chiến.

Tác giả đã vẽ ra một bức tranh quê hương với dòng sông xanh biếc, đẹp đến nao lòng. Dòng nước trong xanh có thể soi chiếu thấy bóng của những rặng tre và thấy bóng mình dưới đáy sông.

“Quê hương tôi có con sông xanh biếc

Nước gương trong soi tóc những hàng tre

Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè

Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng”.

Dòng sông quê hương thu hút và mê hoặc người khác là vào những ngày trưa hè, vì khi đó ánh nắng chiếu xuống mặt sông lấp lánh như ánh kim cương. Những nét đẹp này đã tạo nên một dòng sông nên thơ và yên bình trong tâm trí, đồng thời còn nhắc người đọc nhớ về hình ảnh của dòng sông quê hương mình.

Bên cạnh vẻ đẹp thơ mộng, tinh khiết làm xuyến xao lòng người, dòng sông quê hương còn là nơi chất chứa nhiều kỷ niệm khó quên của tác giả nói riêng và mọi tuổi thơ nói chung.

“Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!

Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ

Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ

Sông của miền Nam nước Việt thân yêu”

Không phải độc giả nào cũng hiểu rõ vai trò to lớn của con sông quê hương, chỉ có những người sống vùng thôn quê mới có thể cảm nhận được dư vị này. Tuy nhiên, thông qua bài thơ Nhớ con sông quê hương, bạn sẽ cảm nhận được phần nào con sông của tuổi trẻ với những trò chơi như: thi bơi lội, bắt cá tôm, nhảy từ cao xuống,…

“Khi bờ tre ríu rít tiếng chim kêu

Khi mặt nước chập chờn con cá nhả

Bạn bè tôi tụm năm tụm bảy

Bầy chim non bơi lội trên sông

Tôi giơ tay ôm nước vào lòng

Sông mở nước ôm tôi vào dạ”.

Con sông quê không chỉ là nơi cất giữ kỷ niệm tuổi thơ mà còn là người bạn chứng kiến biết bao nhiêu chuyện vui buồn lẫn lộn của tuổi trẻ. Câu thơ: “Tôi giơ tay ôm nước vào lòng/Sông mở nước ôm tôi vào dạ” đã thể hiện sự thân thuộc, gần gũi giữa nhà thơ và dòng sông, cả hai bảo vệ và nâng đỡ lẫn nhau. Ở đây, tác giả đã khéo léo sử dụng biện pháp tu từ nhanh hóa để biến dòng sông vô tri thành một người bạn dào dạt những cảm xúc, luôn bảo vệ bạn trước kẻ thù.

Khi trưởng thành, con người thường rời xa quê hương, rời xa dòng sông và cất giữ những kỷ niệm tuổi thơ vào trang ký ức. Tuy nhiên, con sông quê vẫn ở đó, đợi người bạn tri kỷ của mình. Dù phải đi xa quê hương, nhưng trong lòng họ vẫn lưu giữ hình bóng con sông nơi quê nhà:

“Vẫn trở về lưu luyến bên sông

Hình ảnh cô em đôi má ửng hồng”.

Khi ra chiến trường cầm súng chiến đấu, hình ảnh con sông quê hương của nhà thơ giống như cô em có đôi má ửng hồng. Đây là một vẻ đẹp ngây thơ, trong trẻo và sáng tạo về hình ảnh dòng sông. Nỗi nhớ con sông quê hương càng thêm da diết, nồng nàn hơn khi gắn với tình cảm lứa đôi vừa lãng mạn vừa nuối tiếc, bi thương.

Bài thơ Nhớ con sông quê hương sáng tác trong hoàn cảnh Nam Bắc hai miền đang bị chia cắt, đó còn là thời điểm nhà thơ phải ra Bắc kháng chiến. Lúc này, Quảng Ngãi chưa phân chia khu miền Trung như bây giờ và còn thuộc miền Nam nên tác giả đã viết câu:

“Tôi hôm nay sống trong lòng miền Bắc

Sờ lên ngực nghe trái tim thầm nhắc

Hai tiếng thiêng liêng, hai tiếng “miền Nam”.

Tình yêu dòng sông quê hương của Tế Hanh không chỉ đối với con sông của Quảng Ngãi mà là tình yêu vô bờ của những dòng sông quê hương. Có thể nói, tình yêu to lớn đó là tình yêu dành cho đất nước Việt Nam. Chúng ta dễ dàng nhận thấy qua những câu thơ như sau:

“Quê hương ơi! lòng tôi cũng như sông

Tình Bắc Nam chung chảy một dòng

Không gành thác nào ngăn cản được

Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mơ ước

Tôi sẽ về sông nước của quê hương

Tôi sẽ về sông nước của tình thương”.

Mặc dù phải chiến đấu gian khổ, ghềnh thác cheo leo, gian nan và vất vả nhưng tác giả vẫn luôn nhớ về hình ảnh dòng sông quê hương nơi chất chứa những hoài niệm, ước mơ và thắm đượm tình người. Hơn thế nữa, hình ảnh con sông quê hương còn tượng trưng cho tình yêu lớn lao đối với đất nước, chung thủy và sắc son một lòng không phai.

Cũng giống như nhiều người xa xứ khác, Tế Hanh luôn nhớ về những hình ảnh gần gũi, bình dị và quen thuộc nơi quê nhà giúp thể hiện sự gắn bó giữa lòng người và hồn quê. Trong câu thơ, nhà thơ sử dụng điệp ngữ “tôi sẽ” có tác dụng nhấn mạnh và gửi gắm thông điệp về một tương lai sáng ngời của đất nước.

Bài thơ như một sự khẳng định rằng vào một thời gian không xa, đất nước Việt Nam sẽ được thống nhất, Bắc Nam lại được sum vầy và tác giả sẽ được về tắm mình trên dòng sông quê hương.

Hình ảnh con sông quê hương trong bài thơ là dòng sông dào dạt cảm xúc của sự hoài niệm, thanh xuân trong trẻo và thơ mộng. Giọng thơ da diết, tha thiết dồn nén qua từng dòng thơ đã tạo nên hình ảnh dòng sông nhẹ nhàng, vẽ nên bức tranh sông quê vừa chân thực lại vô cùng sống động.

Phân tích bài Nhớ con sông quê hương mẫu 2

Tế Hanh, một người con đất Quảng. Ông vừa là chiến sĩ cách mạng vừa là thi sĩ với nhiều tập thơ nổi tiếng như Hoa niên (1945); Hoa mùa thi (1948); Nhân dân một lòng (1953);… Nhắc đến Tế Hanh là độc giả nhớ ngay tới tác phẩm “Nhớ con sông quê hương”. Đây giống như là tập album ảnh với nhiều dòng hồi ức của tác giả về dòng sông quê hương và niềm thương nhớ miền Nam đau đáu.

Ngay từ những vần thơ đầu tiên, nhà thơ vẽ ra trước mắt độc giả một dòng sông quê đẹp đến nao lòng. Không giống như những dòng sông ô nhiễm của thời nay với bao nhiêu mùi hôi thối, dòng sông quê trong ký của nhà thơ có màu nước thật xanh biếc. Nước trong xanh đến nỗi những hàng tre có thể soi bóng và thấy mình dưới đáy. Với ông, dòng sông ấy có sức hút nhất là vào những hôm trưa hè, khi ánh nắng tỏa xuống dòng sông lấp lánh như ánh bạc, ánh kim cương:

Quê hương tôi có con sông xanh biếc

Nước gương trong soi tóc những hàng tre

Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè

Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng

Dòng sông ấy quả thật rất nên thơ. Bức tranh sông quê ấy gợi nên cho người đọc một cảm giác thật thành bình yên ả. Và đâu đó trong lòng mỗi độc giả lại nhớ về dòng sông quê của riêng mình.

Nhà thơ mê đắm dòng sông quê không chỉ vì nó mang vẻ đẹp thuần khiết mà con sông còn là cuống lưu bút, lưu giữ biết bao kỷ niệm một thời tuổi trẻ của tác giả:

Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!

Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ

Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ

Sông của miền Nam nước Việt thân yêu

Trong quá trình phân tích bài thơ Nhớ con sông quê hương, không phải bạn học sinh nào cũng có thể hiểu được vai trò to lớn của những con sông này với tác giả, với những người dân thôn quê nơi có những dòng sông đó. Bởi lẽ, các bạn không được sống với những điều đó. Tuy nhiên, qua những lời kể của nhà thơ, các bạn phần nào hiểu được, người ta sẽ làm gì khi có một con sông quê. Đó là những trò chơi nhảy từ trên cao xuống nước hoặc thi bơi lội, bắt cá tôm…

Khi bờ tre ríu rít tiếng chim kêu

Khi mặt nước chập chờn con cá nhảy

Bạn bè tôi tụm năm tụm bảy

Bầy chim non bơi lội trên sông

Tôi giơ tay ôm nước vào lòng

Sông mở nước ôm tôi vào dạ

Đó là lí do vì sao, hết thảy trẻ em vùng sông nước đều biết bơi. Bởi với các bạn ấy, con sông quê như là người bạn lớn. Con sông ấy là chỗ để nhà thơ và bạn bè trổ tài kình ngư. Con sông đã chứng kiến biết bao chuyện buồn vui của lũ trẻ. Dòng sông ấy thân thuộc đến mức, tác giả như ôm ấp nó vào lòng còn nó lại ôm ấp nhà thơ và dạ. Cả hai nâng đỡ cho nhau, bảo vệ lẫn nhau.

Nhà thơ Tế Hanh đã khéo léo dùng phép nghệ thuật nhân hóa dòng sông. Biến con sông vô tri vô giá ấy thành một người bạn có xúc cảm, biết chở che cho kẻ khác.

Gắn bó với dòng sông quê hương là thế nhưng cũng đến lúc con người ta phải trưởng thành. Con sông quê vẫn luôn ở đó, chỉ có người là rời đi, mỗi người một ngã. Dù có người ngày đêm cày ruộng, có người chài lưới bên sông, có người phải đi xa chiến đấu thì trong lòng họ vẫn luôn có bóng hình con sông quê:

“Vẫn trở về lưu luyến bên sông

Hình ảnh cô em đôi má ửng hồng”.

Khi đã trở thành những chàng trai cầm súng ra chiến trận, thì nỗi nhớ sông quê của nhà thơ còn là hình ảnh cô em má ửng hồng. Đó là mối tình trong trẻo, mới mẻ mà tác giả đã ấp ủ từ lâu. Nỗi nhớ con sông quê giờ đây còn mãnh liệt hơn, da diết hơn bởi nó đi kèm với tình yêu đôi lứa. Thật vừa lãng mạn mà cũng thật bi thương!

Bài thơ ra đời vào những năm tác giả phải tập kết ra Bắc để tiếp tục chiến đấu sau kháng chiến chống Pháp., khi đó hai miền Nam Bắc còn chia cắt. Quảng Ngãi khi ấy chưa phân khu về miền Trung như bây giờ, mà thuộc về miền Nam. Do đó nhà thơ mới viết:

“Tôi hôm nay sống trong lòng miền Bắc

Sờ lên ngực nghe trái tim thầm nhắc

Hai tiếng thiêng liêng, hai tiếng “miền Nam”.

Tới đây, độc giả nhận ra, tình yêu đối với dòng sông quê của nhà thơ không chỉ dành cho sông ở Quảng Ngãi, nơi ông sinh ra và lớn lên. Tình yêu ấy là tình yêu của tất cả những người con đất Việt dành cho những con sông quê hương trên khắp mọi miền. Bởi thế, với nhà thơ mới thốt lên lời thơ tha thiết:

“Quê hương ơi! lòng tôi cũng như sông

Tình Bắc Nam chung chảy một dòng

Không gành thác nào ngăn cản được

Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mơ ước

Tôi sẽ về sông nước của quê hương

Tôi sẽ về sông nước của tình thương”.

Hình ảnh con sông quê hương tượng trưng cho tình yêu đất nước chung thủy, son sắt của nhà thơ. Dù cho gành thác cheo leo, gian nan vất vả, nhưng tác giả sẽ mãi nhớ về con sông xưa, nơi chan chứa ước mơ và tình người đằm thắm. Nó cũng giống như nỗi lòng của những người con xa xứ luôn nhớ về những điều gần gũi, thân thuộc nhất của quê hương.

Ở đây, tác giả ví lòng mình như dòng sông. Càng nhấn mạnh tới sự gắn bó bền vững giữa hồn người với hồn quê. Đồng thời, qua điệp ngữ “tôi sẽ” nhà thờ gửi gắm thông điệp về một tương lai sáng ngời của đất nước. Ông tin rằng sẽ ngày non sông thống nhất, Nam Bắc lại được sum vầy. Khi đó, ông chắc chắn sẽ về tắm mình trong dòng sông quê hương.

Tình cảm con người dành cho quê hương đất nước luôn khiến độc giả phải xúc động rưng rưng. Phân tích bài thơ Nhớ con sông quê hương, chúng ta càng thấu hơn xúc cảm ấy. Nhà thơ, người đang ở chiến trường xa xôi, luôn đau đáu nỗi nhớ về quê hương, nhất là dòng sông gắn liền với tuổi thơ trong trẻo, tuổi thanh xuân tươi mới. Với giọng thơ sôi nổi, đan xen những xúc cảm hoài niệm, hồi tưởng nhà thơ đã mang tới cho độc giả một bức tranh sông quê vừa chân thực lại vô cùng sống động.

Phân tích bài Nhớ con sông quê hương mẫu 3

Tế Hanh (1921 – 2009), tên thật là Trần Tế Hanh; là một nhà thơ Việt Nam thời kháng chiến. Ông quê ở tỉnh Quảng Ngãi. Ông sáng tác thơ từ rất sớm, năm 17 tuổi ông viết bài thơ đầu tiên: Những ngày nghỉ học. Sau đó, ông tiếp tục sáng tác, rồi tập hợp thành tập thơ Nghẹn ngào. Năm 1939, tập thơ này được giải khuyến khích của Tự Lực văn đoàn.

Bài thơ Nhớ con sông quê hương là sự ca ngợi về vẻ đẹp của con sông quê vô cùng bình dị và chân thật. Con sông quê hương đối với nhà thơ Tế Hanh là con sông của tâm hồn, của tấm lòng mình. Bài thơ thể hiện tình yêu quê hương tha thiết của nhà thơ.

Quê hương là một đề tài bất tận trong thơ ca, là nguồn cảm hứng để các nhà thơ, nhà văn viết nên những áng thơ da diết và xúc động nhất. Nhớ con sông quê hương của nhà thơ Tế Hanh là một bài thơ như thế. Với những lời thơ mộc mạc mà hồn nhiên, trong veo mà chân chất làm cho bao lòng người xao xuyến khi đọc và thưởng thức.

Hình ảnh con sông quê hương xuất hiện trong bài thơ của Tế Hanh là một hình ảnh con sông vô cùng mộc mạc:

Quê hương tôi có con sông xanh biếc

Nước gương trong soi tóc những hàng tre

Hình ảnh con sông quê xanh biếc, với nước trong vắt có thể soi bóng những hàng tre. Con sông quê hương nơi vùng quê, nơi sinh ra nhà thơ là một dòng sông thật yên bình, thật đẹp. Nhà thơ sử dụng tính từ “tóc” để chỉ những cành tre vô cùng đặc sắc. Bằng tình yêu và nỗi nhớ dào dạt, nhà thơ miêu tả về hình ảnh một con sông thơ mộng, hình ảnh con sông thật đẹp.

Tâm hồn tôi là buổi trưa hè

Tỏa sáng dưới dòng sông láp loáng

Qua hình ảnh của dòng sông, nhà thơ hồi tưởng về những kỉ niệm, nỗi nhớ con sông quê hưng. Đó là một tình yêu quê hương hết sức mãnh liệt, hình ảnh quê hương thân thiết. Và cũng thật tự nhiên khi những hồi tưởng của tác giả lại có sức lay động thật mãnh liệt đến độc giả. Khi không gian kỷ niệm hiện lên trong ngần, tỏa nắng và mát rượi, đó cũng là lúc quê hương hiện hữu gần gũi, quyện hòa với hồn người.

Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!

Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ

Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ

Sông của miền Nam nước Việt thân yêu

Những câu thơ thể hiện sự gắn bó tha thiết của con sông đối với cuộc đời Tế Hanh. Đó là hình ảnh con sông “tắm cả đời tôi”. Tác giả dùng phép chuyển nghĩa và lối cường điệu để nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của dòng sông với cuộc đời mình.

Phép nhân hóa giữa dòng sông và con người, càng làm cho hình ảnh dòng sông thêm gần gũi và thân thiết hơn. Con sông “quê hương” “sông tuổi trẻ” thể hiện tình yêu quê hương tha thiết. Xa quê đã lâu, nên nỗi nhớ càng trở nên da diếc và thành thiêng liêng. Nỗi nhớ ấy luôn ở trong sâu thẳm trái tim tác giả:

Khi bờ tre ríu rít tiếng chim kêu

Khi mặt nước chập chờn con cá nhảy

Bạn bè tôi tụm năm tụm bảy

Bầy chim non bơi lội trên sông

Tôi giơ tay ôm nước vào lòng

Sông mở nước ôm tôi vào dạ

Chúng tôi lớn lên mỗi người mỗi ngả

Hình ảnh dòng sông xuất hiện vô cùng chân thật và mộc mạc đó là có tiếng chim kêu, có con “cá nhảy” có bạn bè cùng tắm sông, có bầy chim non… Những hình ảnh của một con sông làng quê vô cùng quen thuộc. Con sông chính là cuộc đời là nơi gắn bó của nhà thơ đối với người dân nơi đây.

Tôi cầm súng xa nhà đi kháng chiến

Nhưng lòng tôi như mưa nguồn, gió biển

Vẫn trở về lưu luyến bên sông

Hình ảnh cô em đôi má ửng hồng..

Những câu thơ thể hiện nỗi nhớ của nhà thơ, đó là khi tham gia kháng chiến nhưng vẫn luôn lưu luyến về dòng sông. Hình ảnh dòng sông còn được nhân hóa với hình ảnh “cô em đôi má ửng hồng”.

Tôi hôm nay sống trong lòng miền Bắc

Sờ lên ngực nghe trái tim thầm nhắc

Hai tiếng thiêng liêng, hai tiếng “miền Nam”

Tôi nhớ không nguôi ánh sáng màu vàng

Tôi quên sao được sắc trời xanh biếc

Tôi nhớ cả những người không quen biết…

Xa quê đã lâu, chính vì vậy nỗi nhớ càng trở nên da diếc và thành thiêng liêng. Nỗi nhớ ấy luôn ở trong sâu thẳm trái tim tác giả.

Hình ảnh con sông quê mát rượi

Lai láng chảy, lòng tôi như suối tưới

Quê hương ơi! lòng tôi cũng như sông

Nhớ quê hương, nhà thơ nhớ từ những cái quen thuộc hình thường: nhớ ánh nắng, nhớ sắc trời, nhớ cả những người không quen biết… của quê hương. Một nỗi nhớ khôn nguôi, quên sao được.

Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mơ ước

Tôi sẽ về sông nước của quê hương

Tôi sẽ về sông nước của tình thương

Sự nhớ nhung tha thiết của tác giả đối với dòng sông quê hương. Đó là tác giả sẽ về với dòng sông, về với vùng quê nơi mình sinh ra. Với giọng thơ tha thiết, cảm xúc được dồn nén qua dòng hồi tưởng và kỉ niệm tạo nên một hình ảnh dòng sông thật trong veo và nhẹ nhàng.

Phân tích bài Nhớ con sông quê hương mẫu 4

Bài thơ "Nhớ con sông quê hương" là một trong những tác phẩm nổi tiếng và tuyệt vời nhất của Tế Hanh. Với những vần thơ mộc mạc, giản dị, tác giả đã khắc họa nên hình ảnh dòng sông quê hương tràn đầy kỷ niệm và cảm xúc. Đối với nhà thơ, con sông không chỉ là cảnh sắc thiên nhiên mà còn là nơi chất chứa bao ký ức, những hoài niệm thân thương khi phải xa quê hương đi kháng chiến.

Tế Hanh đã vẽ nên một bức tranh quê hương với dòng sông xanh biếc, đẹp đến nao lòng. Dòng nước trong xanh phản chiếu hình bóng của những hàng tre và bóng dáng mình dưới đáy sông, tạo nên một cảnh sắc thơ mộng và thanh bình.

“Quê hương tôi có con sông xanh biếc

Nước gương trong soi tóc những hàng tre

Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè

Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng”.

Vào những buổi trưa hè, khi ánh nắng chiếu xuống mặt sông lấp lánh như những hạt kim cương, dòng sông quê hương càng trở nên mê hoặc. Hình ảnh này đã khắc sâu vào tâm trí, gợi nhớ về một dòng sông êm đềm và yên bình, đồng thời nhắc nhở người đọc về những kỷ niệm tuổi thơ nơi quê nhà.

Không chỉ có vẻ đẹp thơ mộng, dòng sông quê hương còn là nơi lưu giữ nhiều kỷ niệm khó quên của tác giả và của mọi người:

“Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!

Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ

Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ

Sông của miền Nam nước Việt thân yêu”.

Những ai từng sống ở vùng quê mới thực sự cảm nhận được giá trị của con sông quê hương. Thông qua bài thơ, chúng ta có thể hình dung được dòng sông tuổi trẻ với những trò chơi như bơi lội, bắt cá tôm, nhảy từ trên cao xuống,...

“Khi bờ tre ríu rít tiếng chim kêu

Khi mặt nước chập chờn con cá nhảy

Bạn bè tôi tụm năm tụm bảy

Bầy chim non bơi lội trên sông

Tôi giơ tay ôm nước vào lòng

Sông mở nước ôm tôi vào dạ”.

Dòng sông quê không chỉ là nơi cất giữ kỷ niệm mà còn là người bạn đồng hành, chứng kiến biết bao niềm vui, nỗi buồn của tuổi thơ. Hình ảnh “Tôi giơ tay ôm nước vào lòng/Sông mở nước ôm tôi vào dạ” thể hiện sự gần gũi, gắn bó giữa nhà thơ và dòng sông, cả hai bảo vệ và nâng đỡ lẫn nhau. Tế Hanh đã sử dụng biện pháp nhân hóa để biến dòng sông vô tri trở thành người bạn thân thiết, luôn bảo vệ trước mọi gian khó.

Khi trưởng thành, dù có phải rời xa quê hương, dòng sông quê vẫn mãi là ký ức đẹp, luôn đợi chờ người bạn tri kỷ trở về:

“Vẫn trở về lưu luyến bên sông

Hình ảnh cô em đôi má ửng hồng”.

Hình ảnh con sông quê hương trong lòng nhà thơ còn hiện lên như cô em gái với đôi má ửng hồng, ngây thơ và trong sáng. Điều này càng làm cho nỗi nhớ con sông quê thêm sâu đậm, gắn liền với tình cảm lứa đôi lãng mạn và nuối tiếc.

Bài thơ được sáng tác trong bối cảnh đất nước bị chia cắt, khi tác giả phải ra Bắc tham gia kháng chiến. Tình yêu dành cho dòng sông quê hương không chỉ là tình cảm riêng tư mà còn là tình yêu đối với quê hương đất nước:

“Tôi hôm nay sống trong lòng miền Bắc

Sờ lên ngực nghe trái tim thầm nhắc

Hai tiếng thiêng liêng, hai tiếng “miền Nam”.

Tình yêu dòng sông quê của Tế Hanh không chỉ dành cho con sông ở Quảng Ngãi mà còn là tình yêu với mọi dòng sông quê hương trên khắp đất nước. Điều này thể hiện rõ qua những câu thơ:

“Quê hương ơi! lòng tôi cũng như sông

Tình Bắc Nam chung chảy một dòng

Không gành thác nào ngăn cản được

Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mơ ước

Tôi sẽ về sông nước của quê hương

Tôi sẽ về sông nước của tình thương”.

Mặc dù phải đối mặt với bao khó khăn, gian khổ, nhưng trong lòng nhà thơ, hình ảnh dòng sông quê hương vẫn mãi đẹp và thắm đượm tình người. Dòng sông quê hương còn là biểu tượng cho tình yêu đất nước, thủy chung và son sắt.

Bài thơ như một lời khẳng định rằng một ngày không xa, đất nước sẽ được thống nhất, Bắc Nam sum họp và tác giả sẽ được trở về bên dòng sông quê hương.

Hình ảnh dòng sông quê trong bài thơ là biểu tượng của sự hoài niệm, của tuổi thơ trong trẻo và thơ mộng. Giọng thơ da diết, tha thiết tạo nên bức tranh dòng sông vừa chân thực vừa sống động.

Phân tích bài Nhớ con sông quê hương mẫu 5

Tế Hanh, một người con của mảnh đất Quảng Ngãi, vừa là chiến sĩ cách mạng vừa là thi sĩ nổi tiếng với nhiều tập thơ như "Hoa niên" (1945), "Hoa mùa thi" (1948), "Nhân dân một lòng" (1953)... Khi nhắc đến ông, độc giả không thể không nghĩ đến tác phẩm "Nhớ con sông quê hương". Bài thơ như một cuốn album sống động, ghi lại những kỷ niệm và nỗi nhớ nhung tha thiết của tác giả đối với dòng sông quê hương và miền Nam yêu dấu.

Ngay từ những dòng thơ đầu tiên, Tế Hanh đã khéo léo vẽ nên bức tranh quê hương với dòng sông xanh biếc, trong veo và tĩnh lặng. Khác với những con sông ô nhiễm ngày nay, dòng sông quê trong ký ức của ông mang một màu xanh biếc, trong đến mức những hàng tre có thể soi bóng và thấy hình dáng của chính mình dưới đáy. Dòng sông ấy trở nên quyến rũ nhất vào những buổi trưa hè, khi ánh nắng chiếu rọi xuống làm mặt nước lấp lánh như ánh bạc, ánh kim cương:

"Quê hương tôi có con sông xanh biếc

Nước gương trong soi tóc những hàng tre

Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè

Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng"

Dòng sông ấy thực sự là một khung cảnh thơ mộng, gợi lên trong lòng người đọc một cảm giác bình yên và thanh thản. Mỗi dòng thơ như từng nét cọ vẽ nên bức tranh quê hương tươi đẹp, khiến ai ai cũng phải nhớ về dòng sông của riêng mình.

Tế Hanh say mê dòng sông không chỉ vì vẻ đẹp của nó, mà còn vì đó là nơi lưu giữ biết bao kỷ niệm tuổi thơ của ông. Dòng sông trở thành người bạn tri kỷ, chứng kiến mọi vui buồn và những trò chơi của tuổi thơ:

"Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!

Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ

Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ

Sông của miền Nam nước Việt thân yêu"

Dòng sông không chỉ đơn thuần là một dòng nước chảy, mà còn là nơi chứa đựng những ký ức không thể nào quên. Hình ảnh những trò chơi tuổi thơ như bơi lội, bắt cá, và nhảy từ trên cao xuống nước được miêu tả sống động, đầy cảm xúc:

"Khi bờ tre ríu rít tiếng chim kêu

Khi mặt nước chập chờn con cá nhảy

Bạn bè tôi tụm năm tụm bảy

Bầy chim non bơi lội trên sông

Tôi giơ tay ôm nước vào lòng

Sông mở nước ôm tôi vào dạ"

Dòng sông như người bạn lớn, luôn ở bên và bảo vệ, chia sẻ cùng tác giả. Nhà thơ đã tinh tế sử dụng phép nhân hóa, biến dòng sông vô tri trở thành một người bạn có xúc cảm, luôn che chở và bảo vệ kẻ khác.

Dù gắn bó với dòng sông quê hương, nhưng ai rồi cũng phải trưởng thành và rời xa nơi chôn rau cắt rốn. Dòng sông vẫn mãi ở đó, lặng lẽ đợi chờ những người bạn cũ trở về. Hình ảnh dòng sông quê trong ký ức của những người ra đi luôn sống động và đầy nhớ nhung:

"Vẫn trở về lưu luyến bên sông

Hình ảnh cô em đôi má ửng hồng"

Nỗi nhớ sông quê không chỉ là nỗi nhớ của một dòng nước, mà còn là nỗi nhớ của tình yêu đôi lứa, của những kỷ niệm đẹp trong sáng:

"Khi đã trở thành những chàng trai cầm súng ra chiến trận, thì nỗi nhớ sông quê của nhà thơ còn là hình ảnh cô em má ửng hồng. Đó là mối tình trong trẻo, mới mẻ mà tác giả đã ấp ủ từ lâu. Nỗi nhớ con sông quê giờ đây còn mãnh liệt hơn, da diết hơn bởi nó đi kèm với tình yêu đôi lứa. Thật vừa lãng mạn mà cũng thật bi thương!"

Bài thơ ra đời vào những năm tác giả phải tập kết ra Bắc để tiếp tục chiến đấu sau kháng chiến chống Pháp, khi đó hai miền Nam Bắc còn chia cắt. Quảng Ngãi khi ấy chưa phân khu về miền Trung như bây giờ, mà thuộc về miền Nam. Do đó nhà thơ mới viết:

"Tôi hôm nay sống trong lòng miền Bắc

Sờ lên ngực nghe trái tim thầm nhắc

Hai tiếng thiêng liêng, hai tiếng “miền Nam”.

Tình yêu của Tế Hanh đối với dòng sông quê không chỉ dành cho con sông cụ thể nào mà là tình yêu đối với tất cả những dòng sông quê hương trên khắp đất nước. Nhà thơ đã thể hiện tình cảm này một cách sâu sắc qua những câu thơ đầy xúc cảm:

"Quê hương ơi! lòng tôi cũng như sông

Tình Bắc Nam chung chảy một dòng

Không gành thác nào ngăn cản được

Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mơ ước

Tôi sẽ về sông nước của quê hương

Tôi sẽ về sông nước của tình thương"

Dòng sông quê hương trở thành biểu tượng của tình yêu đất nước chung thủy, son sắt. Dù cho ghềnh thác cheo leo, gian nan vất vả, nhưng tác giả sẽ mãi nhớ về con sông xưa, nơi chan chứa ước mơ và tình người đằm thắm. Nó cũng giống như nỗi lòng của những người con xa xứ luôn nhớ về những điều gần gũi, thân thuộc nhất của quê hương.

Ở đây, tác giả ví lòng mình như dòng sông. Càng nhấn mạnh tới sự gắn bó bền vững giữa hồn người với hồn quê. Đồng thời, qua điệp ngữ “tôi sẽ” nhà thờ gửi gắm thông điệp về một tương lai sáng ngời của đất nước. Ông tin rằng sẽ ngày non sông thống nhất, Nam Bắc lại được sum vầy. Khi đó, ông chắc chắn sẽ về tắm mình trong dòng sông quê hương.

Tình cảm con người dành cho quê hương đất nước luôn khiến độc giả phải xúc động rưng rưng. Phân tích bài thơ Nhớ con sông quê hương, chúng ta càng thấu hơn xúc cảm ấy. Nhà thơ, người đang ở chiến trường xa xôi, luôn đau đáu nỗi nhớ về quê hương, nhất là dòng sông gắn liền với tuổi thơ trong trẻo, tuổi thanh xuân tươi mới. Với giọng thơ sôi nổi, đan xen những xúc cảm hoài niệm, hồi tưởng nhà thơ đã mang tới cho độc giả một bức tranh sông quê vừa chân thực lại vô cùng sống động.

Phân tích bài Nhớ con sông quê hương mẫu 6

Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất miền Trung – Quãng Ngãi, một vùng đất cằn cỗi, quanh năm chỉ có gió và cát, một vùng quê nghèo. Do hoàn cảnh bắt buộc, ông rời xa quê hương từ thuở thiếu thời. Trong thời gian xa quê ông viết rất nhiều tác phẩm, chủ yếu là về quê hương, bằng tất cả những tình yêu, nỗi nhớ của mình. Một vùng đất đầy thơ mộng và rất đẹp trong thơ Tế Hanh.

Xa quê, xa cả con sông. Có thể nói đó là nỗi đau của ông. Qua những kỉ niệm, hồi tưởng về con sông trong “nỗi nhớ con sông quê hương”, Tế Hanh đã thể hiện một tình yêu quê hương tha thiết, mãnh liệt, một hình ảnh quê hương thân thiết, ruột rà.

Quê hương tôi có con sông xanh biếc

Nước gương trong soi tóc những hàng tre

Tâm hồn tôi là buổi trưa hè

Tỏa sáng dưới dòng sông lấp loáng

Và cũng thật tự nhiên khi những hồi tưởng của tác giả lại có sức lay động thật mãnh liệt đến độc giả. Khi không gian kỷ niệm hiện lên trong ngần, tỏa nắng và mát rượi, đó cũng là lúc quê hương hiện hữu gần gũi, quyện hòa với hồn người.

Có người ví một tác phẩm văn học như con người mà nội dung là thể xác, nghệ thuật là tâm hồn. Nếu quả như vậy thì đoạn thơ:

Khi bờ tre ríu rít tiếng chim kêu…….Vẫn trở về lưu luyến bên sông(Tế Hanh – Nhớ con sông quê hương)

là “con người-thơ” thực sự, kết hợp bởi cả thể xác và tâm hồn. Đoạn thơ in dấu ấn trong người đọc chính vì “tâm hồn” nghệ thuật đặc sắc được tác giả Tế Hanh sử dụng:

Khi bờ tre ríu rít tiếng chim kêu

Khi mặt nước chập chờn con cá nhảy

Bạn bè tôi tụm năm tụm bảy

Bầy chim non bơi lội trên sông

Lối dùng từ láy và đảo ngữ tạo cho hai câu thơ trên sự nhịp nhàng, uyển chuyển như nhịp đi của cảm xúc tâm trạng tác giả. Hơn thế nữa, lối đảo ngữ đó còn chạm khắc rất rõ nét trước mắt ta, hình ảnh bên con sông. Cảnh sinh động, rộn rã lạ thường:

…. ríu rít tiếng chim kêu…. chập chờn con cá nhảy

Cuộc sống của chim trên cạn, cá dưới nước được tái hiện linh hoạt, giàu hình ảnh. Từ láy “ríu rít” gợi ra âm thanh trong trẻo, đông vui, “chập chờn” ghi lại hình ảnh từng chú cá nhảy lên rồi lại lặn xuống. Cảnh thật vui tươi, sống động.

Bầy chim non bơi lội trên sông

Lối vật hóa kết hợp cùng ẩn dụ một cách hài hòa, nhuần nhị đã diễn đạt khá thành công ý nghĩ về sự thơ ngây, hồn nhiên của tuổi thơ tác giả. Trong hồi ức của ông, ngày đó, ông và bạn bè hết sức vô tư và non dại, cứ ngây thơ như “bầy chim non”. Nghệ thuật đó còn bộc lộ cả tình yêu, thái độ trìu mến của nhà thơ với những kỉ niệm thời niên thiếu.

Chỉ một khổ thơ bốn câu nhưng đã nói với chúng ta bao điều về tuổi thơ tác giả. Đó là tuổi thơ hòa mình với tiếng chim trong veo, hót “ríu rít”, gắn với con cá, mặt nước, bạn bè… thật đẹp, thật đáng nhớ, đáng yêu:

Tôi giơ tay ôm nước vào lòng

Sông mở nước ôm tôi vào dạ

Thật khó tìm được bài thơ nào viết về con sông mà có những hình ảnh tuyệt đẹp, hết sức độc đáo đó. Nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ kết hợp nhuần nhuyễn. Từ hình ảnh thực: tác giả ôm nước và tắm giữa lòng sông, nhà thơ đã nâng lên thành hình ảnh đặc sắc, có tầm nghĩa khái quát cao hơn. Đó là con người tác giả và con sông rất gắn bó với nhau, mật thiết như là anh em, máu thịt của nhau.

Cả hai đến với nhau cùng nhau giao hòa cộng hưởng, dành cho nhau khoảnh khắc tuyệt diệu nhất của tuổi trẻ. Phải yêu sông lắm, thực sự gắn bó với sông, Tế Hanh mới có được kỉ niệm, và lưu giữ được những kỉ niệm đó, gửi gắm được vào những dòng thơ tuyệt vời, giàu hình ảnh đến như vậy.

Đoạn thơ khép lại:

Chúng tôi lớn lên mỗi người một ngả

Kẻ sớm hôm chài lưới bên sông

Kẻ cuốc cày mưa nắng ngoài đồng

Tôi cầm súng xa nhà đi kháng chiến

Nhưng lòng tôi như mưa nguồn gió biển

Vẫn trở về lưu luyến bên sông

Từ “kẻ” được lặp đi lặp lại đến hai lần, nó vừa có ý nghĩa nhấn mạnh về sự chia xa, tản mát của bạn bè, vừa ẩn chứa sự tiếc nuối vô hạn của tác giả vì kỉniệm tuổi thơ nay đành gác lại, trả về thời gian, dĩ vãng.

Khi so sánh “lòng tôi như mưa nguồn gió biển” hẳn nỗi nhớ trong lòng tác giả đang cuộn lên dâng tràn dào dạt. Hình ảnh ấy giúp ta “thấy” được nỗi nhớvốn vô hình vô ảnh, giúp ta nắm bắt được tâm trạng, nỗi lòng nhớ nhung của tác giả khi nghĩ về dòng sông ở quê hương.

Đoạn thơ có cái gì như ngậm ngùi, chua xót, nuối tiếc những kỉ niệm ấu thơ. Không buồn sao được khi chuỗi ngày tươi đẹp gắn liền với dòng sông quê hương giờ không thể nào, không bao giờ có lại được. Tác giả tiếc như tự mình đánh mất một cái gì vô cùng quý giá, vô giá. Kỉ niệm với bao khoảnh khắc “khi bờ tre…”, “khi mặt nước…”, điệp từ “khi” chỉ ra bao khoảng thời gian giờ đành im lặng nghẹn ngào.

Đoạn thơ trên, với nghệ thuật đa dạng, phong phú đã ghi lại tấm lòng “nhớ con sông quê hương” của tác giả, và đó cũng đồng thời là nỗi nhớ, tình yêu nước thiết tha, sâu nặng của tác giả, người con đất Việt.

Tôi hôm nay sống trong lòng miền Bắc

Sờ lên ngực nghe trái tim thầm nhắc

Hai tiếng thiêng liêng, hai tiếng “miền Nam”

Tôi nhớ không nguôi ánh sáng màu vàng

Tôi quên sao được sắc trời xanh biếc

Tôi nhớ cả những người không quen biết…

Có những trưa tôi đứng dưới hàng cây

Bỗng nghe dâng cả một nỗi tràn đầy

Hình ảnh con sông quê mát rượi

Lai láng chảy, lòng tôi như suối tưới

Quê hương ơi! lòng tôi cũng như sông

Tình Bắc Nam chung chảy một dòng

Không gành thác nào ngăn cản được

Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mơ ước

Tôi sẽ về sông nước của quê hương

Tôi sẽ về sông nước của tình thương

Đối với Tế Hanh, quê hương luôn là bông hoa đẹp nhất trong vườn hoa… Dù ở phương trời nào lòng ông vẫn nhớ quê hương, nó luôn dạt dào, cháy bỏng trong ông khiến nhà thơ thấy được hình ảnh quê hương liên tục hiện ra. Quê hương chính là sức sống của ông, ở một khía cạnh nào đó, ta lại thấy tình yêu quê hương của Tế Hanh rất đa chiều và phức tạp. Lúc da diết, ngập tràn với “Nhớ con sông quê hương”, nhưng lúc khác lại cho người đọc thấy một hồn thơ trẻ trung phơi phới của “Quê hương”.

Nhưng dù ở góc độ, khía cạnh nào thì nó đều ẩn chứa một tình yêu, nỗi khát khao đoàn tụ, bày tỏ khát vọng gặp gỡ cụ thể. Không như thơ Huy Cận, Lưu Trọng Lư đầy chất mộng ảo, không như thơ Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên hun hút sầu thương, thơ Tế Hanh trong sáng, khoẻ mạnh, đắm đuối rất thực. Bởi ông có một vùng quê bằng xương, bằng thịt, mà ông luôn dõi theo bằng đôi mắt rất thực, bằng trái tim có địa chỉ rõ ràng.

Có thể nói những bài thơ về quê hương trước và hai mươi năm sau Cách mạng Tháng Tám của Tế Hanh đã cất lên một tiếng ca trong trẻo, nồng nàn, thơ mộng về con sông hiền hòa đã. Mỗi chúng ta một lần nữa vui mừng khi được giao tiếp với một hồn thơ khoẻ mạnh, trong sáng song lại rất đỗi bình dị mà sâu sắc.

Nó không hề làm nặng đầu ta với những bóng dáng siêu hình hay những vô thức u minh, nó chắp cánh mộng mơ, bồi đắp cho mỗi chúng ta tình yêu quê hương thắm thiết, là điểm trở về bình yên của ta trong cuộc đời nhiều bươn trải, cũng là sự thôi thúc ta vươn lên.

Phân tích bài Nhớ con sông quê hương mẫu 7

Quê hương là nguồn thi cảm mãnh liệt, sâu sắc trong hồn thơ Tế Hanh. Vào tuổi 18 nhà thơ đã có bài thơ “Quê hương” nổi tiếng. Đến năm 35 tuổi, Bắc – Nam bị chia cắt, sống ở miền Bắc, Tế Hanh viết “Nhớ con sông quê hương”.

Bài thơ là những hoài niệm tuôn trào. Âm điệu thanh, nhịp thơ dồn dập, cảm xúc lúc thì kìm nén, lúc thì trôi chảy với nỗi nhớ sâu nặng dòng sông thơ ấu và mảnh đất quê hương bao đời.

Phần đầu là 22 dòng thơ viết về hình ảnh con sông nơi quê nhà trong ký ức của nhà thơ. Con sông “xanh biếc”, với “nước gương trong”, với hàng tre xanh soi bóng. Cảnh vật đơn sơ mà trữ tình:

“Quê hương tôi có con sông xanh biếc

Nước gương trong soi tóc những hàng tre”.

Đó là dòng sông thời thơ ấu với những bình minh, những hoàng hôn đầy ắp ký ức của một thời thơ bé. Hình ảnh “bầy chim non…” trong đoạn thơ là một sáng tạo độc đáo. Việc sử dụng điệp ngữ làm cho âm điệu câu thơ da diết, bồi hồi:

“Khi bờ tre ríu rít tiếng chim kêu,

Khi mặt nước chập chờn con cá nhảy

Bạn bè tôi tụm năm tụm bảy

Bầy chim non bơi lội trên sông”.

Hình ảnh nhân hoá đã làm con sông như có một đời sống, một tâm hồn riêng:

“Tôi đưa tay ôm nước vào lòng

Sông mở nước ôm tôi vào dạ”.

Câu thơ sóng đôi, sử dụng nghệ thuật đối và nhân hoá đã khắc hoạ đầy xúc động sự gắn bó và yêu thương dòng sông tuổi thơ. Có bao kỉ niệm ngày thơ ấu gắn bó bên con sông quê hương. Từ đó mà cuộc đời bắt nguồn từ dòng sông và “Vẫn trở về lưu luyến bên sông”, bởi lẽ:

“Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi”.

“Tắm” không chỉ là tắm mát, mà còn là nghĩa tình yêu thương, là thuỷ chung cả đời. Từ dòng sông thơ ấu, Tế Hanh bộc lộ tình yêu với quê hương và miền Nam thân thiết. Giọng thơ với âm điệu tự hào:

“Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ,

Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ

Sông của miền Nam nước Việt thân yêu”.

Phần thứ 2 gồm 10 câu thơ, âm điệu thơ bồi hồi nhung nhớ quê cha đất tổ miền Nam sâu nặng. Nỗi nhớ dai dẳng “nghe trái tim thầm nhắc – hai tiếng thiêng liêng – hai tiếng miền Nam”. Với phép điệp ngữ – trùng điệp, Tế Hanh đã bày tỏ rất hay và cảm động nỗi nhớ thương: “Tôi nhớ không nguôi… Tôi quên sao được… Tôi nhớ cả…”. Quê hương ấy có một màu trời trong xanh, một sắc vàng tươi của nắng. Hình ảnh thơ vừa cụ thể, vừa trừu tượng… đó là lòng nhớ thương khôn nguôi:

“Tôi nhớ không nguôi ánh nắng màu vàng,

Tôi quên sao được sắc trời xanh biếc

Tôi nhớ cả những người không quen biết”.

Nhớ dòng sông thơ ấu là nhớ đến nơi chôn rau cắt rốn. Và nỗi nhớ quê hương đã gắn bó với bóng hình con sông mang nặng nghĩa tình. Ở trước đó nhà thơ viết: “Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi”, xuống phần này, ông lại viết: “Hình ảnh con sông quê mát rượi – Lai láng chảy lòng tôi như suối tưới”. Từ đó ta thấy được con sông quê hương là con sông trong tâm tưởng của người thi nhân.

Phần thứ 3 gồm 6 dòng thơ, âm điệu thơ cảm thán xúc động. Tình cảm tràn ra, rồi dồn nén lại như một lời thề đinh ninh khắc sâu. Các điệp ngữ, các vần thơ trùng điệp biểu thị một ý chí sắt đá, một niềm tin mãnh liệt về thống nhất đất nước. Tình yêu con sông quê hương đã đi liền với tình yêu tổ quốc và niềm tin thống nhất nước nhà:

“Quê hương ơi! Lòng tôi cũng như sông

Tình Bắc Nam chung chảy một dòng

Không ghềnh thác nào ngăn cản được

Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mơ ước

Tôi sẽ về sông nước của quê hương

Tôi sẽ về sông nước của tình thương”.

Bác Hồ từng nói: “Miền Nam là máu của máu Việt Nam, là thịt của thịt Việt Nam, sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lí ấy không bao giờ thay đổi!”. Có thể nhận ra rằng, tình cảm và ý chí ấy của Bác đã khúc xạ trong tác phẩm “Nhớ con sông quê hương” của Tế Hanh.

Có thể nói bài thơ “Nhớ con sông quê hương” là một thi phẩm tuyệt tác về ngôn từ nghệ thuật, là sự thăng hoa của tâm hồn. Sử dụng thể thơ tám chữ quen thuộc, nhà thơ đã thể hiện điêu luyện và đầy cảm xúc nỗi thương nhớ thủy chung với dòng sông tuổi thơ và với quê hương thân yêu.