Phân tích bài “Lời tiễn dặn” (Trích tiễn dặn người yêu - truyện thơ dân tộc Thái)
Phân tích truyện thơ Lời tiễn dặn
Phân tích truyện thơ Lời tiễn dặn là tổng hợp những bài văn mẫu hay được VnDoc biên soạn và sưu tầm nhằm giúp các bạn học sinh có thêm tư liệu học tập thật tốt. Mời các bạn tham khảo!
I. Dàn ý Phân tích truyện thơ Lời tiễn dặn.
Dàn ý mẫu 1
1. Mở bài
Dẫn dắt và giới thiệu về đoạn trích “Lời tiễn dặn”.
2. Thân bài
a. Khái quát về nội dung đoạn trích
- Tiễn dặn người yêu” là truyện thơ dân tộc Thái, kể về chàng trai và cô gái yêu nhau nhưng không đến được với nhau. Chàng trai quyết ra đi làm giàu, hy vọng có thể lấy được người yêu nhưng cuối cùng, cô gái vẫn bị ép gả cho nhà giàu. Trải qua rất nhiều biến cố, họ mới có thể ở bên nhau.
- Đoạn trích “Lời tiễn dặn” phần cảm động nhất của truyện thơ, nói về cuộc chia tay giữa hai người và lời của chàng trai khi phải chứng kiến cô gái bị nhà chồng ngược đãi.
b. Phân tích đoạn trích
- ·Phần 1: Tâm trạng, tình cảm của chàng trai và cô gái khi chia tay
- Tâm trạng rối bời, vừa lưu luyến, thủy chung, không nỡ rời xa lại vừa cay đắng, buồn bã của chàng trai:
+ Lời nói đầy cảm động.
+ Suy nghĩ, cảm xúc mãnh liệt.
+ Lời thề tình yêu son sắt.
+ Đi cùng người yêu nhưng lại nghĩ “đành lòng quay lại”, “chịu quay đi”.
⇒ Đây là cảm xúc của người có tình yêu tha thiết nhưng lại đau khổ vì hoàn cảnh thực tại.
- Tâm trạng dằn vặt, đớn đau vô cùng của cô gái:
+ Cất bước theo chồng nhưng “Vừa đi vừa ngoảnh lại”.
+ Níu kéo chàng trai ở lại thêm nữa.
+ Con đường đi tới nhà chồng trở nên xa ngái, buồn thương, đầy sóng gió.
⇒ Đây là tâm trạng bế tắc, lo lắng, sợ hãi trong tâm can người con gái khi phải bước chân vào cuộc hôn nhân không tự nguyện.
- · Phần 2: Hoàn cảnh, tình cảm của chàng trai và cô gái khi gặp lại nhau
- Khi đến thăm cô gái tại nhà chồng, chàng trai bị đặt vào hoàn cảnh trớ trêu, đau khổ: yêu nhau mà không đến được với nhau, nay lại nhìn cô bị nhà chồng hành hạ.
- Thái độ, hành động của chàng trai:
+ Chăm sóc, an ủi người yêu một cách tận tình và cảm thông, thương xót cho cô.
+ Thể hiện rõ thái độ phản kháng, mong muốn thoát khỏi tập tục gò bó để đến bên nhau.
+ Một lần nữa khẳng định sự vĩnh cửu của tình yêu chân chính, dù chết không thay đổi.
c. Tổng kết
- Giá trị nội dung:
+ Ca ngợi khát vọng tự do, hạnh phúc của con người.
+ Phản đối tập tục phong kiến cổ hủ.
- Giá trị nghệ thuật:
+ Điệp từ, điệp ngữ.
+ Giọng điệu tha thiết.
+ Lối nói giàu hình ảnh.
+ Sử dụng nhiều từ láy.
3. Kết bài
Dàn ý mẫu 2
Mở bài:
Trong cuộc hành trình của trí tưởng tượng, từng trang sách là một cánh cửa mở ra thế giới không gian và thời gian, kết nối chặt chẽ những hồn người, những khúc ca của cuộc sống. Trong nền văn hóa Việt Nam, tác phẩm "Lời tiễn dặn" nổi bật như một viên ngọc quý, mảnh ghép của truyền thống dân tộc Thái. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về đoạn trích đầy cảm xúc này, đắm chìm trong những lời tiễn biệt đầy nặng nề và cảm động.
Thân bài:
a. Khái quát về nội dung đoạn trích:
"Tiễn dặn người yêu" không chỉ là một câu chuyện tình yêu, mà còn là hành trình đau lòng của hai con tim định mệnh. Chàng trai và cô gái, tưởng chừng sẽ mãi bên nhau, nhưng số phận đã đưa họ ra xa. Chàng trai quyết tâm vươn ra để làm giàu, hy vọng có thể quay về bên cô gái. Nhưng số phận trớ trêu, cô gái lại phải kết hôn với người khác. Đoạn trích "Lời tiễn dặn" là khoảnh khắc bi thương nhất, khi chàng trai phải chứng kiến cô gái bị nhà chồng đối xử tàn nhẫn.
b. Phân tích đoạn trích:
Phần 1: Tâm trạng, tình cảm của chàng trai và cô gái khi chia tay
Chàng trai chứng kiến cuộc chia ly giữa họ với tâm trạng đan xen giữa sự lưu luyến và đau khổ. Lời thề tình yêu son sắt chỉ là bản năng, nhưng quyết định bước ra khỏi cuộc sống của nhau lại khiến họ đau lòng. Còn cô gái, bước đi theo con đường đã được chọn nhưng niều lại niều như muốn niều đứt tình yêu, mỗi bước đi đều là một con đường xa xôi, trải đầy sóng gió.
Phần 2: Hoàn cảnh, tình cảm khi gặp lại
Gặp nhau sau bao nhiêu biến cố, chàng trai và cô gái, người yêu dấu của nhau, đều phải đối mặt với sự thật đắng ngắt. Chàng trai nhìn thấy người mình yêu bị nhà chồng đối xử tệ hại, đặt anh vào hoàn cảnh đau thương và trơ trẽu. Nhưng trong tâm hồn anh, tình yêu không hề phai mờ, sự phẫn nộ chuyển thành sự bi thương và thương cảm.
Kết bài:
Đoạn trích "Lời tiễn dặn" không chỉ mang đến những dòng cảm xúc đậm sâu về tình yêu mà còn là một bức tranh sống động về những khúc mắc, đau đớn và hy sinh trong cuộc sống. Đây là một tác phẩm văn học dân tộc thôi thúc ta nghĩ về ý nghĩa và giá trị của tình yêu, đồng thời làm cho con người ta suy ngẫm về tình thương và tâm hồn của mình trong những thách thức khắc nghiệt của đời.
II. Văn mẫu Phân tích truyện thơ Lời tiễn dặn
1. Phân tích truyện thơ Lời tiễn dặn - Mẫu 1
“Tình yêu – một đề tài từng khiến rung động không ít trái tim và trở thành nguồn cảm hứng cho vô số bài thơ của nhân loại. Mỗi nhà thơ lại tìm đến một cách biểu đạt riêng: từ tình yêu mang yếu tố triết lý trong thơ của Tago, tình yêu đắm say mãnh liệt trong tác phẩm của Puskin, đến tình yêu tràn đầy cảm xúc đầy sự sôi động của Xuân Diệu. “Tiễn dặn người yêu” là một trong những tác phẩm nổi bật về phong cách sáng tác truyện thơ kết hợp rất nổi tiếng của dân tộc Thái. Truyện thơ là một thể loại truyện dài được kể dưới dạng thơ, kết hợp sự tự sự và trữ tình một cách hài hòa. Một trong hai chủ đề nổi bật của thể loại này là khát vọng tự do trong tình yêu và hạnh phúc của cặp đôi. “Tiễn dặn người yêu” là một truyện thơ của dân tộc Thái gồm 1846 câu thơ là lời kể của nhân vật trong câu chuyện tình yêu và hôn nhân của họ. Cốt truyện diễn ra qua ba giai đoạn: yêu nhau tha thiết, chia lìa đau khổ và đoàn tụ hạnh phúc. Đoạn trích này đặc biệt là lời của chàng trai, thể hiện tâm trạng đau đớn khi tiễn cô gái về nhà chồng và chứng kiến cảnh cô bị người chồng đánh đập. Cô gái hiện lên trong lời nói chân thành của chàng trai.
Một trong những điều đau khổ nhất trong tình yêu là khi người mà ta yêu ở bên cạnh nhưng không thể chạm vào, muốn quan tâm nhưng không thể. Đó là cảm giác khi ở gần nhau mà vẫn tồn tại một vách ngăn, không thể vượt qua. Đó cũng chính là tâm trạng, nỗi khổ tâm của cô gái trong truyện, bịn rịn, lưu luyến, không muốn xa rời người yêu:
“Vừa đi vừa ngoảnh lại,Vừa đi vừa ngoái trông,Chân bước xa lòng càng đau nhớ.Em tới rừng ớt ngắt lá ớt ngồi chờ,Tới rừng cà ngắt lá cà ngồi đợi,Tới rừng lá ngón ngóng trông”.
Những hành động liên tiếp “ngoảnh lại, ngoái trông” đã cho thấy cô gái đang chờ đợi được gặp mặt chàng trước khi trở thành vợ của người khác. Cấu trúc thơ “vừa đi vừa…” được lặp lại hai lần tăng thêm sự day dứt, nặng nề trong bước chân của cô gái. Tình yêu ấy như đang níu kéo chân cô, không thể dứt khoát vì sức nặng trong lòng. Cùng với đó là một loạt hành động tiếp theo (ngắt lá ớt, ngắt lá cà) chỉ để chờ đợi người yêu. Các từ ngữ được sử dụng dày đặc, lặp đi lặp lại để thể hiện đau khổ, nỗi nhớ thương của cô gái, mong người yêu nhưng không thấy anh. Mỗi cánh rừng đều trở thành điểm dừng để ngắt lá, người con gái muốn kéo dài thời gian, khao khát được gặp lại người yêu thêm một chút nữa. Những hành động này diễn ra một cách không chắc chắn, thể hiện rõ tâm trạng đau khổ, lòng xót xa và quyến luyến không muốn rời xa, kết thúc một mối tình tuyệt vời. Cách mô tả này cho thấy chàng trai rất hiểu tình cảm của cô gái. Hai người cùng chia sẻ một cảm giác khi phải xa nhau: bịn rịn, quyến luyến, đau khổ khi phải chia lìa.
Tình yêu, đối với nhiều người, là một trạng thái đầy mâu thuẫn và cảm xúc phức tạp. Nó không chỉ là niềm vui và hạnh phúc mà còn là nỗi đau và khổ đau trong lòng. Trong đoạn trích này, tình yêu được miêu tả qua những hành động và cảm xúc của nhân vật chính. Bằng cách sử dụng các từ ngữ và cấu trúc thơ sắc sảo, tác giả đã thành công trong việc tái hiện tâm trạng đau khổ và lòng trung thành của nhân vật. Điều này tạo nên sức mạnh và sự cuốn hút của truyện thơ, khiến người đọc cảm nhận được cảm xúc sâu sắc và tình yêu đầy bi thương của nhân vật.
Trong khoảnh khắc đó, có lẽ nhờ vào tiếng gọi của hai trái tim đồng điệu mà chàng trai đã cảm nhận rằng người yêu đang cần anh, như hai người đã hẹn nhau trước đó. Chàng trai đã đi đến những nơi mà người yêu đã từng đi qua, như một cách để thể hiện tình yêu và sự quan tâm của mình.
Lời tiễn đưa nghe sao mà cảm động và xúc động quá. Khi nói lời tạm biệt này, anh – người đàn ông thuộc dân tộc Thái, với những cử chỉ thân mật và tình cảm tuyệt vời, trước người con gái mà anh yêu, dù trong tình huống khó khăn hiện tại, anh cũng muốn kéo dài thời gian ở bên cạnh người yêu. Cách ngôn ngữ của người Thái nghe thật ngọt ngào. Anh gọi “anh yêu em” để nói rằng anh yêu người của em, và anh gọi chị là “người đẹp anh yêu” ngay từ câu thứ hai của bài thơ, thể hiện tình yêu anh dành cho chị vẫn còn nguyên vẹn và mạnh mẽ, dù cho bây giờ chị đã đi theo chồng của mình.
Không ít người sống phụ thuộc vào tình cảm, thậm chí “hòa tan” hoàn toàn vào người mà họ yêu. Họ luôn muốn người ấy luôn ở bên cạnh và suy nghĩ về mình. Và người Thái cũng như vậy, nên có một phong tục như sau:
“Xin hãy để anh ở bên cạnh em,”
Quấn quanh vai và lấy hương thơm của em,
Để sau này khi cháy thành tro bụi,
Một lúc bên em thay cho lời tiễn biệt!”
Theo phong tục hỏa táng của dân tộc Thái xưa, khi con người chết đi và linh hồn muốn siêu thoát, cần có hương thơm của người mà họ yêu thương nhất. Vì vậy, chàng trai nghĩ rằng nếu không có được người mình yêu, thì suốt đời anh sẽ không có ai yêu. Vì vậy, trong khoảnh khắc này, khi chàng còn gần người yêu, anh muốn ôm lấy, gần gũi với người yêu để mong còn lưu giữ được hương thơm của người yêu, để khi chết đi anh sẽ không trở thành kẻ cô đơn và lạc lõng.
Đây là một minh chứng cho tình yêu chân chính và sức mạnh của nó. Tình yêu không chỉ phá vỡ giới hạn không gian và thời gian, mà còn vượt qua cả ranh giới giữa sự sống và cái chết. Hóa thành dòng nước mát, họ sẽ mãi mãi làm mát nhau. Hóa thành đất, họ sẽ nuôi dưỡng cho nhau. Hóa thành phận bèo trôi nổi, họ vẫn sẽ cùng nhau trên một miền đất.
Trong cuộc sống, không có gì đáng giá hơn khi được chia sẻ niềm vui và khắc khoải nỗi buồn cùng người mình yêu. Đó là một ước mơ mà ai cũng mong muốn, nhưng không phải ai cũng có cơ hội trải nghiệm. Tuy nhiên, đối với chàng trai trong câu chuyện này, tình yêu không chỉ là một cảm xúc, mà còn là một cam kết với sự vị tha và lòng bao dung.
Dù có bao nhiêu lý do khác nhau để chống lại tình yêu của anh, chàng trai vẫn không ngừng yêu thương cô gái. Tình yêu ấy không chỉ dành riêng cho chị, mà còn trải rộng đến cả đứa con riêng của cô. Đó là một cách thể hiện tình yêu cao cả, một tình yêu không biên giới và sẵn sàng chia sẻ những khó khăn của cuộc sống hàng ngày.
Những tình cảm chân thành và cao đẹp ấy đã đẩy họ đến với nhau. Và lời thề nguyền của chàng trai dành cho người con gái anh yêu đã trở thành một sự khẳng định vững chắc về tình yêu sắt đá của hai người. Mặc dù chia ly đau khổ đã đến, chàng trai không ngừng chờ đợi. Sau những ngày tháng phiêu bạt, anh đã đặt hy vọng duy nhất vào việc kiếm tiền để trở về quê hương và kết hôn với người mình yêu. Nhưng thực tế là không clời hiệu quả. Họ đã gặp nhau nhưng lại phải chia xa. Tuy vậy, chàng trai không từ bỏ, mà còn khắc ghi trong lòng lời thề tình yêu son sắt. Đoạn thơ đó đã trở thành một trong những lời tỏ tình đẹp nhất trong văn học Việt Nam.
Chàng trai quyết tâm chờ đợi, không quản sự cách trở của thời gian và không gian. Họ đợi nhau từ mùa lau nở, mùa lũ về lại đến mùa hè chim tăng ló hót. Thậm chí, họ còn tận hưởng những kỷ niệm từ thời trẻ đến khi góa bụa về già. Với chàng trai, không có khái niệm muộn màng trong tình yêu, vì nếu không thể ở bên nhau trong tuổi thanh xuân, thì họ sẽ đoàn tụ khi đầu bạc răng long. Tác giả dân gian đã sử dụng nghệ thuật điệp cấu trúc “Không lấy được nhau… ta sẽ lấy nhau…” để khẳng định sự quyết tâm vượt qua mọi khó khăn và tìm mọi cách để được ở bên người anh yêu.
Tình yêu không phải lúc nào cũng đong đầy cảm xúc yêu đương, nồng cháy và thiết tha. Đằng sau những nỗi yêu thương, những mong nhớ và những lúc gần gũi là sự đau khổ và chia cách. Chàng trai trong câu chuyện đã phải chứng kiến cô gái bị đánh đập, bị hành hạ, và điều đó gây ra nỗi đau khổ không thể tả được trong tâm tư của anh.
Trong câu chuyện này, tình yêu chân thành và sự hy sinh của chàng trai dành cho người yêu được thể hiện rõ qua những tình tiết đau lòng. Cô gái đã trải qua biết bao đau khổ và bị ngược đãi tàn nhẫn, nhưng điều đó không làm giảm đi tình yêu và lòng trung thành của cô đối với chàng trai. Cô bị đánh đập, hành hạ và bị coi thường như người làm việc trong nhà, nhưng cô vẫn không từ bỏ hy vọng vào một tương lai hạnh phúc bên chàng.
Trong những lời nói tha thiết “Hãy dậy đi em”, chàng trai thể hiện sự ân cần, yêu thương và sẵn sàng chăm sóc, che chở cho người yêu. Những động từ như “rũ”, “phủi”, “chải”, “búi” nhấn mạnh sự tận tâm và sự quan tâm của anh đối với cô. Tình yêu không chỉ tồn tại trong những lời hứa và lời ngọt ngào, mà còn được chứng minh qua những hành động thiết thực và chân thành.
Những hình ảnh như “Tơ rối ta cùng gỡ”, “Tơ vò ta vuốt lại” là minh chứng cho lời hứa của chàng trai sẽ bên cạnh người yêu và đối mặt với mọi khó khăn. Chàng trai đã quyết định đối mặt với những quy tắc xã hội và quyết tâm giành lại người yêu của mình, thể hiện qua những hình ảnh về cái chết. Điều này cho thấy sự quyết tâm và hy sinh của anh để bảo vệ và giành lại tình yêu của mình.
Tác giả còn sử dụng các phép so sánh để truyền tải thông điệp về những phong tục, tập quán đặc sắc của người Thái và câu chuyện tình yêu ngọt ngào của các cặp đôi dân tộc Thái. Câu chuyện này là một minh chứng sống cho sức mạnh của tình yêu chân thành và lòng tin vào tương lai hạnh phúc. Hai người sẽ cùng nhau vượt qua mọi gian nan, khó khăn và biến cố trong cuộc sống để đạt được những điều xứng đáng nhất.
Cái kết của câu chuyện là sự niềm tin vào một tình yêu chân thành, một niềm tin có thể biến những điều tưởng chừng không thể thành hiện thực. Hai người sẽ cùng nhau vượt qua mọi khó khăn, sóng gió và đối mặt với những thử thách của cuộc sống để đạt được hạnh phúc và nhận lại những gì xứng đáng nhất. Câu chuyện này là một bằng chứng sống cho niềm tin vào tình yêu chân thành trong một xã hội khắc nghiệt. Lời chia tay cuối cùng cũng mang ý nghĩa sâu xa, tố cáo những tư tưởng cổ hủ và tập quán lạc hậu của người dân, những tư tưởng đã làm mất đi sự tự do trong tình yêu và lòng phản kháng. Đồng thời, tác giả cũng truyền đạt tiếng nói và khát vọng được tự do yêu đương, tự quyết định về đối tác cuộc sống và hôn nhân của các cặp đôi người Thái.
2. Phân tích truyện thơ Lời tiễn dặn - Mẫu 2
Tình yêu, một đề tài vĩ đại đã làm đậy tim của biết bao người và gợi ra ngàn lời thơ tuyệt đẹp của nhân loại. Mỗi nhà thơ, mỗi tác giả tìm đến cách diễn đạt riêng để khắc họa tình yêu. Tình yêu có thể mang yếu tố triết lý như trong thơ của Tagore, đầy đắm say như trong thơ của Pushkin, rạo rực và đầy cảm xúc như trong thơ của Xuân Diệu. "Tiễn dặn người yêu" cũng là một tác phẩm tiêu biểu của văn học dân gian Thái, nổi tiếng với phong cách truyện thơ kết hợp.
Truyện thơ là một thể loại kể chuyện bằng thơ, kết hợp giữa yếu tố tự sự và trữ tình. "Tiễn dặn người yêu" là một truyện thơ của dân tộc Thái gồm 1846 câu thơ, kể về câu chuyện tình yêu và hôn nhân của một cặp vợ chồng Thái. Câu chuyện diễn ra qua ba giai đoạn: yêu nhau mặn nồng, chia lìa và đau khổ, cuối cùng là đoàn tụ hạnh phúc. Trích đoạn "Lời tiễn dặn người yêu" là một phần trong câu chuyện, nó thể hiện tâm trạng đau khổ của chàng trai, là phần mềm dấn đề cận kề của mối tình đầy sâu sắc và da diết.
Trong tình yêu, có những trở ngại, khó khăn và thách thức, và nó thường là những trải nghiệm riêng tư và tâm lý mà cả hai người yêu phải đối mặt. Trong câu chuyện này, tâm trạng đau khổ, buồn bã và mong ngóng của cô gái được thể hiện qua việc cô liên tục quay đầu và ngoảnh lại trong lúc đi. Những hành động này chỉ ra sự bịn rịn và lòng trung thành của cô gái, cô không muốn rời xa người yêu của mình.
Câu chuyện cũng thể hiện sự quan tâm và sự chăm sóc của chàng trai. Chàng trai muốn đảm bảo rằng cô gái của mình sẽ ổn và an toàn, vì vậy anh ta khuyên cô gái rằng khi cô về nhà chồng, cô nên tỉa gọn áo quần và lặn sâu trong nước để rửa mặt. Tất cả những điều này thể hiện tình yêu và lo lắng của chàng trai đối với cô gái.
Hình ảnh và ngôn ngữ trong "Tiễn dặn người yêu" rất tươi đẹp và dễ thương. Chàng trai không chỉ gọi cô gái là "em" mà còn sử dụng các từ ngữ tình cảm và chu đáo như "người đẹp anh yêu" và "con nhỏ" để mô tả cô. Điều này cho thấy tình yêu và sự quý trọng mà chàng trai dành cho cô gái.
Những hành động và lời nói của chàng trai trong đoạn trích này cũng thể hiện tình yêu của anh ta không chỉ dành cho cô gái mà còn cho cả đứa con của cô. Chàng trai muốn đảm bảo rằng đứa con của họ sẽ không gặp khó khăn hay bất kỳ điều gì xấu xảy ra khi cô gái đi về nhà chồng.
Cả câu chuyện này thể hiện sự mạnh mẽ của tình yêu và lòng kiên nhẫn của chàng trai. Dù có rất nhiều khó khăn và trở ngại, anh ta quyết tâm chờ đợi và đối mặt với mọi thách thức để cuối cùng đoàn tụ và sống hạnh phúc bên cô gái mình yêu. Đây là một thông điệp về sức mạnh và đẹp đẽ của tình yêu chân thành.
3. Phân tích truyện thơ Lời tiễn dặn - Mẫu 3
Truyện thơ dân gian Việt Nam là thể loại rất đặc sắc và phong phú, thể hiện đời sống tinh thần và ước mơ cao đẹp của nhân dân ta. Trong kho tàng truyện thơ có một tác phẩm đặc sắc mang tên “Tiễn dặn người yêu”. Trong đó, đoạn trích “Lời tiễn dặn” đã thể hiện khao khát, ước muốn về tình yêu tự do, hạnh phúc của con người.
Tiễn dặn người yêu” là truyện thơ cực kì nổi tiếng của người dân tộc Thái, có tên gốc là “Xống chụ xon xao”. Câu chuyện kể về một đôi nam nữ biết nhau từ khi còn tấm bé, họ yêu nhau say đắm. Đến tuổi trưởng thành, chàng trai vì quá nghèo nên không thể lấy cô gái, cô bị gả cho một gã con trai nhà giàu. Đoạn trích “Lời tiễn dặn” kể lại cảnh chàng trai đưa tiễn cô gái về nhà chồng và những ngày sau đó.
Người đọc có thể thấy được nỗi đau chia lìa của đôi trai gái. Tuy yêu nhau nhưng họ phải rời xa nhau vì hoàn cảnh. Câu thơ cũng thể hiện trạng thái ngập ngừng, chần chừ như muốn kéo cho thời gian thêm dài, để cô gái có thể chờ được chàng trai mình yêu đến nói câu tạm biệt. Ớt, cà, lá ngón đều là cây có lá độc như muốn nói mỗi bước đi của cô gái đều chứa đầy nỗi đau đớn, xót xa. Chỉ trực chờ nếu chàng trai không đến, cô có thể dùng thứ thuốc độc ấy để rời xa nhân gian đầy khổ cực. Và cuối cùng chàng trai cũng đến, cô gái thỏa lòng “Anh tới nơi, em bẻ lá xanh em ngồi”. Họ trao cho nhau những lời động viên, hứa hẹn, dù cô gái có ra sao thì chàng trai vẫn một lòng chung thủy. Thế nên “Được nhủ đôi câu, anh mới đành lòng quay lại/ Được dặn đôi lời, anh yêu em mới chịu quay đi”.
Sau khi chờ cô gái chờ được chàng trai, hai người cùng ngồi bên nhau nói đôi lời tiễn dặn. Khi hai người ở bên nhau, họ chẳng cần nói gì. Ngôn ngữ dường như trở nên thừa thãi. Họ lặng lẽ ngồi kề cạnh nhau, để cho hương thơm của người con gái quấn quýt, hòa quyện vào người con trai. Dù cho sau này anh có chết đi, bị hỏa táng theo tập tục thì hương thơm của người con gái anh yêu sẽ mãi ở bên anh. Tình yêu của người con trai dành cho cô gái ấy dường như đã trở thành bất tử, đến khi không còn trên thế giới này nữa anh vẫn muốn mang theo. Ấy vậy mà họ phải xa lìa nhau vì hoàn cảnh, vì cha mẹ cô gái chê anh nghèo nàn. Sự bất công trong tập tục cổ hủ khiến cho đôi lứa lìa xa, tình yêu tan vỡ. Và như để phản kháng lại điều đó, hai người cùng thề nguyền, hẹn ước trăm năm với nhau. Tình yêu của đôi trẻ gắn liền với thiên nhiên của bản làng, kéo dài xuyên suốt theo từng năm từng tháng. Thời gian từ mùa hạ đến mùa đông chỉ một vòng tuần hoàn khép kín không bao giờ kết thúc, và tình yêu của họ cũng sẽ đi theo vòng tuần hoàn vĩnh cửu ấy. Dù không được ở bên nhau nhưng họ vẫn dành cho nhau sự thủy chung, trân trọng, đợi lúc về già lại được kề cạnh nhau.
Tuy không còn được ở bên nhau nữa nhưng tình cảm của chàng trai dành cho cô gái vẫn luôn mặn nồng, tha thiết. Vì yêu cô, anh yêu luôn cả đứa con của cô với người chồng kia. Chàng trai thổ lộ:
Anh gọi con của cô và chồng là “con dòng”, “con rồng, con phượng”. Trong mắt anh, miễn là con của cô, anh đều coi nó như vật báu mà nâng niu, yêu thương. Lòng cao thượng này của chàng trai đã chứng minh tình yêu của anh là chân thành và hoàn toàn trong sáng, không có bất cứ điều gì có thể ngăn trở được. Tuy cô gái đã về nhà chồng nhưng anh vẫn một mực bảo vệ, chăm sóc cô:
Khi cô gái bị nhà chồng ngược đãi, đánh đập, chàng trai đã xuất hiện để đỡ đần, chăm sóc cô. Từng lời nói, hành động dịu dàng, chứa đầy tình cảm yêu thương của chàng trai khiến người đọc run lên vì thương cho tình yêu của họ. Chàng trai đã nhẹ nhàng đỡ cô dậy, phủi lại tấm áo, chải mái tóc đã rối của cô rồi chặt che đun thuốc cho cô. Sau tất cả, anh lại là người đưa đôi tay giúp đỡ, che chở cho người mình yêu. Tất cả điều này đều thể hiện tình yêu chung thủy, bao dung, vị tha đầy cao thượng.
Chàng trai đã khẳng định sẽ luôn bên cạnh, yêu thương và giúp đỡ cô gái. Thậm chí, nếu cùng đường, hai người có thể cùng nhau đồng quy vu tận. Cái chết trong bài thơ không thể hiện nỗi buồn mà ngược lại, nó là sự hóa thân cho những kiếp sống khác, để đôi trẻ được đoàn tụ, hạnh phúc bên nhau. Họ tin rằng chỉ cần một lòng gắn bó thủy chung, tình yêu của họ sẽ đơm hoa kết trái. Sức mạnh của tình yêu sẽ giúp cho những người có lòng đến bên nhau.
Trong đoạn trích “Lời tiễn dặn”, ngoài câu chuyện tình yêu trong sáng, thủy chung ra thì người đọc cũng thấy được rõ ràng các phong tục tập quán, nếp sinh hoạt hay cảnh sắc thiên nhiên của người đồng bào miền núi. Tất cả là do lối nói ví von, so sánh giàu hình ảnh, gợi nhiều liên tưởng thú vị đầy sức hấp dẫn. Đây cũng là một trong những lí do quan trọng giúp cho “Tiễn dặn người yêu” được đứng vào danh sách những tác phẩm truyện thơ nổi tiếng và xuất sắc bậc nhất trong kho tàng văn học dân gian.
4. Phân tích truyện thơ Lời tiễn dặn - Mẫu 4
Theo dòng thời gian, tình yêu đôi lứa đã luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều tác giả sáng tạo những tác phẩm xuất sắc. 'Tiễn Dặn Người Yêu' là một minh chứng nổi bật cho phong cách truyện thơ độc đáo của người Thái.
Tình yêu đôi lứa đôi khi gặp phải khó khăn và thử thách trong hôn nhân, điều này thường được thể hiện qua cái nhìn và tâm trạng của người đàn ông, người đóng vai trò chủ động trong mối quan hệ đầy cảm xúc. Lời tiễn dặn trong tác phẩm này tóm lược những khía cạnh quan trọng của tình yêu sâu sắc, được mô tả chi tiết và sâu sắc.
Truyện thơ của các dân tộc thường là những câu chuyện dài kể qua thơ, phản ánh phong tục, tập quán, tình cảm và suy nghĩ của người dân thiểu số. 'Tiễn Dặn Người Yêu' với 1846 câu thơ nổi tiếng kể về chuyện tình yêu và hôn nhân của hai nhân vật chính, bao gồm cả khát vọng hạnh phúc và nỗi đau chia ly, cùng sự kiên nhẫn của họ để bảo vệ tình yêu.
Từ góc nhìn của người đàn ông, đoạn trích 'Lời tiễn dặn' diễn tả những suy tư và cảm xúc của anh khi tiễn người yêu về nhà chồng và chứng kiến cảnh người chồng đánh đập cô. Tâm trạng của anh được thể hiện qua từng từ và cảm xúc, tạo nên một bức tranh sâu sắc về tình yêu và đau khổ.
Trong đoạn trích, hình ảnh như lá cây, rừng, và nước thể hiện nỗi nhớ của cô gái, làm cho nội dung trở nên sống động và cảm xúc. Sự lặp lại và dày đặc của từ ngữ tạo hiệu ứng mạnh mẽ, phản ánh sâu sắc tình cảm và mong mỏi của cô gái về người yêu.
Chàng trai được mô tả là người ân cần và chu đáo, sẵn sàng hỗ trợ cô gái trong những lúc khó khăn. Anh cũng quan tâm đến con riêng của cô gái và thể hiện sự chăm sóc tận tình.
Cuối đoạn trích 'Lời tiễn dặn', chàng trai thề hứa vượt qua mọi thử thách và giữ vững tình yêu, dù có khi tuổi tác tăng lên. Tình yêu của họ được miêu tả như một điều kỳ diệu, kết thúc bằng hình ảnh trong sáng, thể hiện niềm tin vào tình yêu vĩnh cửu.
Đoạn trích này phản ánh tâm hồn và phong tục hôn nhân của người Thái, cùng cách họ đối mặt với khó khăn trong tình yêu. Tác phẩm thể hiện sự trung thành và nhân ái, là ví dụ điển hình về tình yêu trong văn hóa dân tộc.
5. Phân tích truyện thơ Lời tiễn dặn - Mẫu 5
Truyện thơ dân gian Việt Nam là một thể loại vô cùng đa dạng và phong phú, với sự thể hiện của đời sống tinh thần và ước mơ cao đẹp của nhân dân ta. Trong kho tàng truyện thơ này, chúng ta có một tác phẩm đặc sắc mang tên là “Tiễn dặn người yêu”. Đây là một câu chuyện thơ cực kì nổi tiếng của người dân tộc Thái, còn được gọi là “Xống chụ xon xao”. Nó kể về một đôi nam nữ đã từng biết nhau từ khi còn nhỏ, và họ đã yêu nhau say đắm từ đó. Tuy nhiên, khi trưởng thành, chàng trai vì hoàn cảnh nghèo khó đã không thể cưới cô gái mà phải nhường cô cho một người con trai giàu có. Đoạn trích “Lời tiễn dặn” trong câu chuyện này đã mô tả cảnh chàng trai đưa cô gái về nhà chồng và những ngày sau đó.
Trong những câu thơ như:
“Vừa đi vừa ngoảnh lại
Vừa đi vừa ngoái trông
Chân bước xa lòng càng đau nhớ.
Em tới rừng ớt ngắt lá ớt ngồi chờ,
Tới rừng cà ngắt lá cà ngồi đợi,
Tới rừng lá ngón ngóng trông.”
Người đọc có thể cảm nhận được nỗi đau chia lìa của đôi trai gái này. Mặc dù họ yêu nhau, nhưng do hoàn cảnh khắc nghiệt, họ phải xa cách nhau. Câu thơ cũng thể hiện trạng thái chần chừ, do dự như muốn kéo dài thời gian để cô gái có thể chờ đợi chàng trai yêu mến nói lời tạm biệt. Các từ “ớt”, “cà”, “lá ngón” đều là những cây có lá độc, như muốn nói rằng mỗi bước đi của cô gái đều mang trong đó nỗi đau khổ và đau lòng. Chỉ khi chàng trai không đến, cô gái mới có thể sử dụng những loại thuốc độc đó để rời xa cuộc sống đau khổ này. Cuối cùng, khi chàng trai cuối cùng cũng đến, cô gái đã hết lòng với câu nói “Anh tới nơi, em bẻ lá xanh em ngồi”. Họ trao đổi những lời động viên, những lời hứa, và dù cô gái có trải qua bất cứ điều gì, chàng trai vẫn sẽ mãi trung thành. Vì vậy, “Được nhủ đôi câu, anh mới đành lòng quay lại/ Được dặn đôi lời, anh yêu em mới chịu quay đi”.
“Xin hãy cho anh kề vóc mảnh
Quấn quanh vai ủ lấy hương người,
Cho mai sau lửa xác đượm hơi
Một lát bên em thay lời tiễn dặn!”
Sau khi chờ đợi, cô gái cuối cùng đã được chàng trai chờ đợi, và hai người cùng ngồi bên nhau nói lời tiễn dặn. Khi họ ở bên nhau, không cần phải nói gì cả. Ngôn ngữ trở nên thừa thãi. Họ chỉ im lặng ngồi sát cạnh nhau, để hương thơm của người con gái quấn quýt, hòa quyện vào người con trai. Dù sau này anh có chết, bị hỏa táng theo truyền thống, hương thơm của người con gái anh yêu sẽ mãi ở lại bên anh. Tình yêu của người con trai dành cho cô gái đã trở thành một điều bất tử, tồn tại mãi mãi, ngay cả khi không còn trên thế gian này, anh vẫn muốn mang theo. Đôi lứa này phải xa nhau vì hoàn cảnh, vì cha mẹ cô gái không chấp nhận anh vì nghèo nàn. Sự bất công trong tập tục cổ hủ đã khiến cho tình yêu tan vỡ. Nhưng để phản đối điều đó, hai người thề nguyền, hẹn ước trăm năm với nhau. Tình yêu của đôi trẻ này gắn bó với thiên nhiên của làng quê, kéo dài qua từng năm tháng. Thời gian từ mùa hạ đến mùa đông chỉ là một chu kỳ đầy đủ không bao giờ kết thúc, và tình yêu của họ cũng sẽ đi qua chu kỳ đó mãi mãi. Mặc dù không được ở bên nhau, nhưng họ vẫn giữ trọn vẹn lòng trung thành, trân trọng nhau, và đợi đến khi già cỗi để được kề cạnh nhau. Chính tình yêu mãnh liệt và sự hy sinh của đôi trai gái đã tạo nên một bài thơ dân gian Việt Nam đặc sắc và đáng tự hào.
Tuy không còn được ở bên nhau nữa nhưng tình cảm của chàng trai dành cho cô gái vẫn luôn mặn nồng, tha thiết. Cảm xúc này truyền tải rằng tình yêu của chàng trai dành cho cô gái không bao giờ phai nhạt, mà ngược lại, nó càng ngày càng sâu sắc hơn. Dẫu cho cô gái đã có người chồng khác, chàng trai vẫn không ngừng yêu thương và quan tâm con của cô, xem chúng như là những kho báu quý giá mà anh muốn bảo vệ và trân trọng. Anh gọi con của cô và chồng là “con dòng”, “con rồng, con phượng”, nhằm kỷ niệm và thể hiện tình yêu to lớn của anh dành cho gia đình của cô. Điều này cho thấy tình yêu của chàng trai là chân thành và hoàn toàn trong sáng, không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ điều gì. Dù cô gái đã có gia đình riêng, chàng trai vẫn không ngừng bảo vệ và chăm sóc cô, giúp đỡ cô trong những lúc khó khăn. Anh đã xuất hiện để đỡ đần và chăm sóc cô khi cô bị ngược đãi và đánh đập. Mỗi lời nói và hành động dịu dàng của chàng trai đều chứa đựng tình cảm yêu thương sâu sắc, khiến người đọc cảm thấy bị rung động và đau lòng cho tình yêu của họ. Chàng trai đã nhẹ nhàng đỡ cô dậy, phủi tấm áo và chải tóc của cô, sau đó chăm sóc cô bằng cách đun thuốc và che chở cho cô. Anh là người đưa đôi tay giúp đỡ và che chở cho người mình yêu. Tất cả những điều này là minh chứng cho tình yêu chung thủy, lòng bao dung và tình yêu tha thiết của chàng trai.
Trích đoạn “Lời tiễn dặn” không chỉ thể hiện câu chuyện tình yêu trong sáng và trung thành, mà còn cho thấy phong tục tập quán, nếp sinh hoạt và cảnh sắc thiên nhiên của người dân miền núi. Việc sử dụng các ví von, so sánh và hình ảnh tạo ra những liên tưởng thú vị và hấp dẫn, giúp tác phẩm truyện thơ “Tiễn dặn người yêu” được xem là một trong những tác phẩm nổi tiếng và xuất sắc nhất trong văn học dân gian.
Bên cạnh đó, câu chuyện tình yêu này còn kết hợp với thiên nhiên và môi trường làng quê, tạo nên một không gian lãng mạn và trong lành. Tình yêu của đôi trẻ này gắn bó với thiên nhiên của làng quê, kéo dài qua từng mùa, từ mùa hạ cho đến mùa đông. Thời gian trôi qua chỉ là một chu kỳ đầy đủ không bao giờ kết thúc, và tình yêu của họ cũng sẽ đi qua chu kỳ đó mãi mãi. Nét đẹp thiên nhiên và cuộc sống làng quê được tả chi tiết trong truyện thơ, từ những cánh đồng xanh mướt, những con sông êm đềm đến những con đường đất mòn và những đồng cỏ rực rỡ. Mỗi chi tiết này tạo nên một bối cảnh sống động và đẹp đẽ, thể hiện sự kết hợp hoàn hảo giữa tình yêu và môi trường sống.
Chính tình yêu mãnh liệt và sự hy sinh của đôi trai gái đã tạo nên một bài thơ dân gian Việt Nam đặc sắc và đáng tự hào. Qua câu chuyện này, chúng ta học được lòng trung thành, tình yêu vị tha và sẵn sàng hy sinh cho người mình yêu. “Tiễn dặn người yêu” là một tác phẩm văn học đáng quý, mang trong mình những giá trị văn hóa và đạo đức cao quý của con người.
6. Phân tích truyện thơ Lời tiễn dặn - Mẫu 6
Từ lâu đề tài về tình yêu đôi lứa đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều tác giả sáng tác được nên nhiều tác phẩm hay. Tiễn dặn người yêu cũng là một trong số đó, tác phẩm nổi bật về phong cách sáng tác truyện thơ kết hợp rất nổi tiếng của dân tộc Thái. Những trắc trở trong tình yêu, trong hôn nhân đôi khi như thử thách nằm trên con đường dài dẫn đến hạnh phúc, mà chính những con người trong cuộc mới cảm nhận hết, đặc biệt tâm trạng từ phía người con trai - vế chủ động trong một cuộc tình mang đầy sâu sắc, da diết, được miêu tả rõ qua đoạn trích lời tiễn dặn.
Truyện thơ của các dân tộc chính là một câu chuyện dài kể qua lời thơ, phản ánh cho ta hiểu được nhiều phong tục tập quán, cũng như lối suy nghĩ, tình cảm của người đồng bào thiểu số. Tiễn dặn người yêu,được dịch cụ thể thành 1846 câu thơ,rất nổi tiếng, kể lại câu chuyện tinh yêu - hôn nhân qua lời của 2 nhân vật chính, trong câu chuyện có nhiều diễn biến tương ứng như mỗi quãng đường thăng trầm trong tình yêu của họ bao gồm cả những khát vọng hạnh phúc, nỗi đớn đau khi tình yêu bị chia lìa và cuộc đấu tranh kiên trì, quyết liệt của hai người để bảo vệ tình yêu,ta phải đặt mình vào trong tác phẩm một cách chân thành mới mong hiểu được biết cảm thông được với những biểu hiện mong ngóng người yêu ,cử chỉ ân cần, âu yếm và lời thề nguyền son sắt giữ trọn tình yêu của chàng trai.
Đoạn trích này đặc biệt hoàn toàn là lời của chàng trai, cùng tâm trạng đau đớn trên đường tiễn cô gái về nhà chồng, phải chứng kiến cảnh cô bị chính người chồng đánh đập, hình ảnh cô gái hiện lên gián tiếp trong lời nói chân thành của anh.
Khi đọc ngay từ đầu hình ảnh quay chậm miêu tả hị qua lời anh rõ nét, luôn trong trạng thái níu kéo cho thời gian dài ra, cố trì hoãn những bước đi về nhà người chồng mà chị không hề muốn sống chung, mỗi chữ, chân bước đi mà đầu “còn ngoảnh lại” mắt còn “ngoái trông anh”, chân bước càng xa thì lòng càng đau đớn, mỗi cảnh rừng nàng qua đều biểu hiện sự tha thiết nhớ người yêu cũ, muốn gặp.
Em tới rừng ớt ngắt lá ớt ngồi chờ,
Tới rừng cà ngắt lá cà ngồi đợi,
Tới rừng lá ngón ngóng trông.
Các từ ngữ được dùng với độ dày đặc, lặp đi lặp lại như biểu hiện tính đau khổ, nỗi lòng nhớ thương của cô gái, mãi mong người yêu nhưng chẳng thấy anh.
Rồi anh cũng tới, sau bao nỗ lực của cô gái, vì họ hiểu nhau, vì họ như hẹn ước với nhau:
Anh tới nơi, em bẻ lá xanh em ngồi;
Được nhủ đôi câu, anh mới đành lòng quay lại,
Được dặn đôi lời, anh yêu em mới chịu quay đi.
Lúc tiễn đưa này, anh - người đàn ông dân tộc Thái ấy, cử chỉ thân mật, tình cảm tuyệt vời, trước người con gái mình yêu, hoàn cảnh éo le hiện tại, anh cũng như chị, cũng muốn níu kéo thời gian giây phút ngắn ngủi được ở bên chị, Anh đòi hỏi với mong muốn tha thiết phải được dặn chị đôi lời mới chịu quay gót, phải dặn dù chẳng được nói chuyện nhiều như lúc xưa kia nhưng vì anh luôn cảm thấy chỉ hiểu mình, tin tưởng nhau tuyệt đối như ngày nào nên dù có dặn đôi câu cũng đã yên lòng quay gót đi.
Ngôn ngữ xưng hô trong dân ca Thái và trong tiễn dặn người yêu sao mà ngọt ngào, mở đầu đoạn trích Anh gọi chị là “người đẹp anh yêu”, đến lúc gặp được chị là một câu tự xưng “anh yêu của em” khẳng định tình yêu trong Anh vẫn nồng nàn, thắm thiết.
Phong tục của người Thái cũng lại vang lên đầy tính tình cảm, được nhắc đến trong hoàn cảnh này như sự suy nghĩ sâu xa cho tương lai hai đứa, đến một ngày mà viễn cảnh ấy u ám - là cái ngày một trong hai người chết đi:
Xin hãy cho anh kề vóc mảnh,
Quấn quanh vai ủ lấy hương người,
Cho mai sau lửa xác đượm hơi,
Một lát bên em thay lời tiễn dặn!
Dù nhận thức hoàn cảnh hiện tại không hề chấp nhận, cho phép được hành động thân mật táo bạo của anh với chị, nhưng anh vẫn bất chấp, nhất mực, luôn muốn “kề vóc mảnh” gợi ra được sự mảnh mai, nhưng đầy kiêu sa, đẹp tuyệt của người con gái Thái muốn tìm về cái sự thủy chung đâu có gì là sai, anh suy nghĩ không lấy được nhau, có nghĩa không có ai thân yêu suốt cả cuộc đời nhưng vì có hơi hương da thịt người yêu ngay lúc này, mà khi chết xác sẽ cháy đượm, vong hồn được siêu thoát, không còn là kẻ cô đơn.
Tình cảm của người con trai ấy thật cao cả, đáng quý, không những chỉ yêu mình chị, còn dành cả tình yêu luôn cả đứa con riêng của cô gái. Vì hoàn cảnh éo le, nàng phải chấp nhận tình cảm, cũng như đứa con mà tạo thành bởi một cuộc tình không có cảm xúc, lạnh nhạt với người chồng hiện tại. Anh vẫn bao dung, trân trọng cô, anh nựng đứa con của người yêu như chính đưa con ruột của mình.
Con nhỏ hãy đưa anh ẵm,
Bé xinh hãy đưa anh bồng,
Cho anh bế con dòng, đừng ngượng,
Nựng con rồng, con phượng, đừng buồn.
Tiếng nựng kia dù chân thành nhưng làm sao có thể tránh sự đau lòng, ai oán, khi tình yêu đến mà không được cùng nhau đi đến cuối cuộc đời, không được cùng nhau xây dựng một gia đình hạnh phúc, những đàn con thơ. Vậy nên chàng đã thốt ra lời thề nguyện chan chứa tình cảm, đầy sự quyết tâm về tình yêu sự sắt đá của cả hai người:
“Đôi ta yêu nhau, đợi tới tháng Năm lau nở,
Đợi mùa nước đỏ cá về, Đợi mùa chim tăng ló gọi hè.
Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông,
Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già’’.
Đây cũng như là ý chính chủ đạo bao bọc của bài thơ, ý thơ hay dào cảm xúc. Có Thời gian cụ thể, bằng cả sự chân thành, tứ thơ bay bổng, lay động mà chân thật, gắn với hai mùa đầu và cuối trong một năm cũng tương tự như là đời người, dù không thể trọn vẹn tình yêu nơi tuổi thanh xuân trẻ trung, nồng nhiệt kia, nhưng tình yêu thì sẽ chẳng bao giờ là muộn để tiếp nối lại, để tạo nên gia đình hạnh phúc của hai người, dù có khi đến tàn phai theo năm tháng họ đều đã về già nhưng sự chờ đợi nhau dù bao nhiêu lâu” tháng năm lau nở”, “nước đỏ cá về”, “chim tăng ló gọi hè”, tình yêu trong sáng ấy không bao giờ bị dập tắt như chính lời thề nguyền ngày nào.
Sự thủy chung son sắt trong tình yêu còn được thể hiện qua đoạn hai những ngày mà chàng trai còn lưu lại ở nhà chồng cô. Là người chứng kiến cảnh người chồng mới đánh đập, hành hạ cô ngã lăn quay bên cối gạo, khi cô trở thành một người khác luôn vì muốn sống trọn với lời thề nguyền cùng chàng, cô đã hóa mình thành một con người sống phản kháng không cam lòng với sự sắp đặt, giả bộ làm những việc để nhà chồng chán ngấy, ghét kinh mình, rồi cô cũng phải lâm vào cái tình cảnh quen thuộc bị đối xử thậm tệ không khác gì người ở cho nhà chồng, chàng trai ấy hiểu hết, đồng cảm, an ủi, chăm sóc cô trong giây phút cô tuyệt vọng nhất.
“Dậy đi em, dậy đi em ơi!
Dậy rũ áo kẻo bọ,
Dậy phủi áo kẻo lấm!
Đầu bù anh chải cho,
Tóc rối đưa anh búi hộ!
Anh chặt tre về đốt gióng đầu,
Chặt tre dày, anh hun gióng giữa,
Lam ống thuốc này em uống khỏi đau.
Anh vực cô dậy không chỉ về thể xác, còn về cả tinh thần, giúp cô có ý chỉ, nghị lực để sống tiếp quãng đường khó khăn này, còn cho nàng hiểu và nhớ rằng dù có chuyện gì xảy ra chàng vẫn luôn bên cạnh ủng hộ, cùng nàng vượt qua mọi chuyện.
“Tơ rối đôi ta cùng gỡ
Tơ vò ta vuốt lại quay guồng”
Quay lại guồng gỗ tốt cán thuôn,
Về với người ta thương thuở cũ."
Đoạn thơ này kế tiếp bằng những hình ảnh bi thương- cái chết nhưng một lần nữa khẳng định lại cái quyết tâm kia, lòng dạ, ý chí của anh và cô đầy sự đồng lòng, sự sống mạnh mẽ vực lại tình yêu, không chấp nhận thực tại:
“Chết ba năm hình còn treo đó;
Chết thành sông, vực nước uống mát lòng,
Chết thành đất, mọc dây trầu xanh thắm,
Chết thành bèo, ta trôi nổi ao chung,
Chết thành muôi, ta múc xuống cùng bát,
Chết thành hồn, chung một mái, song song."
Cái sự trân trọng tình yêu chính là cái kết đẹp nhất cho bức tranh này, bằng sự sử dụng phương pháp so sánh dù đơn giản nhưng có sự chọn lọc kĩ càng, biểu hiện đa dạng, nói lên được biết bao nhiêu phong tục, bản sắc văn hóa, thiên nhiên hữu tình của người Thái.
Đôi ta yêu nhau, tình Lú - Ủa mặn nồng
Lời đã trao thương không lạc mất;
Như bán trâu ngoài chợ,
Như thu lúa muôn bông.
Lòng ta thương nhau trăm lớp nghìn trùng,
Bền chắc như vàng, như đá.
Toàn bộ đoạn trích có sự sử dụng thành thạo nhiều yếu tố nghệ thuật hấp dẫn, phương pháp diễn tả trùng điệp, lỗi kể chuyện xen lẫn tả thơ cuốn hút. Tạo nên sự cân đối nhịp nhàng, hài hòa về nhạc điệu bộc lộ được sự ân cần, tận tình của người con trai dành cho người yêu xứng đáng, trọn vẹn, hành động xót xa, ân cần, đầy thương cảm, vang mãi trong ta lời thề nguyện tình yêu.
Quả đúng vậy, kết thúc câu chuyện chính là một cái kết rất dân gian, rất có hậu, họ cùng nhau vượt qua số phận khắc nghiệt, đoàn tụ lại, làm lại cuộc đời mới có nhau dù khi cả hai đã không còn trẻ trung, chàng trai đã giữ đúng lời hứa với cô gái ngày nào, bằng chính lòng chân thành, lòng chung thủy, sự cao thượng. Sự trong sáng, chân chính của họ đã làm cho chúng ta một lần nữa tin rằng luôn có sự kì diệu trong cuộc sống này.
Tâm hồn, tập tục hôn nhân của người Thái xưa có thể nói được phản ánh phần nào qua những câu tiễn dặn, cũng vì lí do hoàn cảnh khó, cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy là nguyên nhân đầu tiên dẫn đến bao nhiêu sự chia ly, bi đát, đau thương của vô vàn các cuộc tình đẹp như thơ. Lời tiễn dặn cũng mang ý nghĩa sâu xa là sự tố cáo lên những cổ hủ, tập quán lạc hậu của người dân, đã làm họ dần mất dần đi sự tự do trong tình yêu, mất tính phản kháng. Vậy nên mỗi chàng trai, cô gái có được những cái khát vọng mạnh mẽ giải phóng trong tình yêu, bất chấp ngăn cản như hai nhân vật chính trong Tiễn Dặn Người Yêu thật là đáng để chúng ta phải học tập, ngưỡng mộ, đồng cảm.
Mời các bạn cùng tải về bản PDF để xem đầy đủ nội dung
