Phân tích “Thời gian” – Văn Cao

Phân tích “Thời gian” – Văn Cao gồm dàn ý và văn mẫu được VnDoc biên soạn, sát với chương trình Ngữ văn lớp 11. Mời các bạn tham khảo!

I. Dàn ý Phân tích “Thời gian” – Văn Cao

Dàn ý phân tích Thời gian mẫu 1

I. Mở bài: Giới thiệu khát quát về tác phẩm “Thời gian”.

II. Thân bài:

a. Tác giả:

- Văn Cao (1923 – 1995), sinh ra ở Nam Định nhưng lớn lên ở Hải Phòng và bắt đầu sự nghiệp sáng tác ở đây.

- Ông là nhạc sĩ, nhà thơ và họa sĩ.

- Thơ của ông không nhiều về số lượng nhưng luôn thể hiện phong cách nghệ thuật độc đáo.

b. Tác phẩm:

Bài thơ “Thời gian” được sáng tác vào mùa xuân năm Đinh Mão 1987.

c. Phân tích:

- Khổ 1:

+ “Thời gian qua kẽ tay”: Cảm nhận thời gian một cách đặc biệt bằng xúc giác. Thời gian lặng lẽ nhưng trôi qua rất nhanh.

+ “Làm khô những chiếc lá”: Dấu ấn của thời gian thể hiện trên vạn vật và con người.

+ “Rơi”: Câu thơ được ngắt ra đột ngột, chỉ có một tiếng, nhấn mạnh vào sự chuyển động của cảnh vật.

+ “như tiếng sỏi”: Lối so sánh đặc sắc, gợi tả âm thanh nặng nề và khô khốc.

+ “trong lòng giếng cạn”: Sự vật đều trơ trọi, bị thời gian tước đi sức sống, trở nên tiêu điều.

- Khổ 2:

+ “Riêng những”: Điệp ngữ thể hiện sự khẳng định, cho thấy cảm xúc của nhân vật trữ tình có sự thay đổi.

+ “những câu thơ”, “những bài hát” là biểu tượng cho sáng tạo nghệ thuật, sự rung động của trái tim con người.

+ “còn xanh”: Sức sống trường tồn của nghệ thuật và tình yêu.

+ “Và đôi mắt em”: Vẻ đẹp của con người, tình yêu.

+ “như hai giếng nước”: Vẻ lấp lánh, trong lành, dạt dào sức sống.

- Tổng kết.

III. Kết bài

Dàn ý phân tích Thời gian mẫu 2

I. Mở bài:

Tác phẩm "Thời gian" của Văn Cao không chỉ là một bài thơ, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật với sức ảnh hưởng sâu sắc đến tâm hồn người đọc. Bài thơ này không chỉ đơn thuần là sự mô tả về thời gian mà còn chứa đựng những triết lý sâu xa về cuộc sống và con người.

II. Thân bài:

a. Tác giả:

• Văn Cao, người sinh ra ở Nam Định vào năm 1923, nhưng lớn lên và bắt đầu sự nghiệp sáng tác ở Hải Phòng.
• Ông không chỉ là một nhạc sĩ nổi tiếng mà còn là một nhà thơ và họa sĩ tài năng.
• Phong cách nghệ thuật của Văn Cao luôn đặc biệt và độc đáo, không giống ai.

b. Tác phẩm:

Bài thơ "Thời gian" được sáng tác vào mùa xuân năm 1987, đánh dấu một giai đoạn mới trong sự nghiệp sáng tác của Văn Cao.

c. Phân tích:

Khổ 1:

• Cảm nhận về thời gian qua kẽ tay làm cho người đọc hiểu được sự trôi chảy không ngừng của thời gian.
• Dấu ấn của thời gian trên vạn vật và con người được thể hiện qua hình ảnh "làm khô những chiếc lá".
• Sự chuyển động của thời gian được nhấn mạnh qua việc ngắt giọng ở câu "Rơi", và sự khô khốc của thời gian được so sánh bằng "tiếng sỏi trong lòng giếng cạn".

Khổ 2:

• Sự khẳng định và sự trữ tình trong việc thể hiện tình cảm với "Riêng những câu thơ", "những bài hát".
• Sức sống và vẻ đẹp của nghệ thuật và tình yêu được thể hiện qua "còn xanh".
• Vẻ đẹp và sức sống của con người được so sánh với "hai giếng nước".

Tổng kết: Bài thơ "Thời gian" không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo mà còn là một thông điệp sâu sắc về ý nghĩa của cuộc sống và sức mạnh của tình yêu và nghệ thuật.

III. Kết bài:

"Thời gian" của Văn Cao là một tác phẩm nghệ thuật vĩ đại, vẫn mãi trường tồn và truyền cảm hứng cho thế hệ sau. Bài thơ này là một minh chứng cho sức mạnh của từng khoảnh khắc trong cuộc sống và giá trị vĩnh cửu của nghệ thuật.

II. Phân tích “Thời gian” – Văn Cao

1. Phân tích Thời gian mẫu 1

Người đời thường nhắc đến Văn Cao trong vai trò một nhạc sĩ nhưng không phải ai cũng biết ông còn tạo cho mình những dấu ấn riêng trên địa hạt thơ ca. “Thời gian” là một thi phẩm nổi bật, cho thấy những cách tân táo bạo của người nghệ sĩ đa tài này.

Văn Cao (1923 – 1995), sinh ra ở Nam Định nhưng lớn lên ở Hải Phòng và bắt đầu sự nghiệp sáng tác ở đây. Ông là nhạc sĩ kiêm nhà thơ và họa sĩ. Thơ của ông tuy không nhiều về số lượng nhưng luôn gây ấn tượng với người đọc bởi phong cách nghệ thuật độc đáo. Vì quan niệm “Sự thất bại thường gặp trong một bài thơ là khép lại: Khép tất cả sự muốn nghĩ và muốn nói” nên Văn Cao luôn chú trọng vào việc cách đổi mới thơ ca cả về hình thức lẫn nội dung, tạo nên những bài thơ trùng phức nhiều lớp nghĩa với các hình ảnh giàu tính biểu tượng. Bài thơ “Thời gian” được Văn Cao sáng tác vào mùa xuân năm 1987.

Cả bài thơ là những chiêm nghiệm, suy tư về thời gian và cuộc sống con người. Người ta thường đong đếm thì giờ bằng giây, bằng phút nhưng Văn Cao lại thấy thời gian như một sinh thể hữu hình, có thể chạm vào được:

“Thời gian qua kẽ tay

Làm khô những chiếc lá

Kỷ niệm trong tôi

Rơi

như tiếng sỏi

trong lòng giếng cạn”

Văn Cao đã cảm nhận về thời gian bằng xúc giác: “Thời gian qua kẽ tay”. Nó lặng lẽ chạm vào ta rồi lướt qua nhanh chóng đến không tưởng. Con người trầm ngâm cảm nhận từng dấu ấn đi “qua kẽ tay” để rồi vấn vương, nuối tiếc. Câu thơ năm chữ mở đầu đã đem đến một sự liên tưởng thú vị cho người đọc. Thời gian quý giá nhưn mỏng manh vô cùng nên con người lại càng khao khát được điều khiển thời gian trong bàn tay của mình. Và trong khi len qua kẽ tay ta, thoát khỏi sự níu giữ của con người, thời gian đã thật vô tình “Làm khô những chiếc lá”. Sự trôi chảy của thời gian khiến con người và vạn vật phai tàn. Những chiếc lá mới hôm nào còn mơn mởn, nay trở nên héo úa. Thanh xuân của con người cũng vậy, tươi đẹp và ngắn ngủi, chẳng mấy chốc ta đã đặt một chân vào ngưỡng cửa tuổi già.

Thật bất ngờ, một tiếng “Rơi” xuất hiện như mạch cảm xúc đột ngột ngã xuống giữa dòng thơ vậy! Câu thơ chỉ có một tiếng, nhấn mạnh vào sự chuyển động của cảnh vật. “Rơi” ở đây là lìa xa, quên lãng. Mải miết chạy đua với cuộc sống, con người bỗng giật mình rồi buồn đau, hụt hẫng khi mọi điều dấu yêu vụt khỏi tầm tay. “Như tiếng sỏi” là lối so sánh đặc sắc, gợi tả âm thanh nặng nề và khô khốc. Sỏi rơi vào “trong lòng giếng cạn”. Các sự vật vô hồn, đơn côi cứ lần lượt hiện ra. Từ “cạn” thể hiện một sự trơ trọi, không có sức sống. Ý thơ càng về sau càng trở nên nặng nề, những câu thơ bị chia cắt bởi lối xuống dòng bất chợt cho thấy những xúc cảm tự nhiên của con người khi đối mặt dòng thời gian khắc nghiệt.

Ý thức sâu sắc về thời gian, khát khao níu giữ hạnh phúc không phải là tâm trạng hiếm gặp ở những thi nhân. Trong số đó, có những nhà thơ đã kết thúc tác phẩm của mình bằng khối sầu bi quan, cay đắng. Nhưng Văn Cao thì khác. Khổ thơ tiếp theo sáng lên vẻ đẹp trữ tình nhẹ nhàng nhờ sự xuất hiện của “những câu thơ”, “những bài hát” và “đôi mắt em”:

“Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước.”

“Những câu thơ”, “những bài hát” là biểu tượng cho sáng tạo nghệ thuật, sự rung động của trái tim con người. Điệp ngữ “Riêng những” và “còn xanh” được lặp lại hai lần như một lời khẳng định sự trường tồn của nghệ thuật chân chính. Và đẹp nhất trên đời không gì khác chính là “đôi mắt em”. Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, đại diện cho tình yêu và sức trẻ miên viễn. Đôi mắt sâu thẳm ấy lại trông “như hai giếng nước”, long lanh và dạt dào sức sống. Nhà thơ không chỉ cảm khái trước những giá trị cao cả bất diệt mà còn đề ra một phương cách sống ý nghĩa, cho ta thấy giá trị của nghệ thuật và tình yêu. Nếu thấy mình già nua và cũ kĩ, hãy ngân lên những vần thơ và những khúc ca, hãy soi mình vào đáy mắt người yêu. Những điều bình dị nhất lại chính là cứu cánh có tâm hồn. Cách ngắt nhịp, hình ảnh thơ ở khổ thơ hai có sự tương đồng với khổ một tạo nên hiệu ứng vòng tròn nhưng không còn biểu lộ cảm xúc hụt hẫng như ở trên mà cho thấy tâm trạng say mê, chìm đắm.

Bài thơ được viết theo thể thơ tự do với cách xuống dòng, ngắt nhịp sáng tạo. Nhịp điệu của câu thơ linh hoạt tạo ra nhạc điệu đặc biệt. Bên cạnh đó, Văn Cao đã sử dụng ngôn từ mang nhiều tầng nghĩa tượng trưng, các biện pháp tương phản, đối lập, so sánh, điệp ngữ, ẩn dụ để thể hiện cái nhìn của mình về cuộc sống.

Qua đó, bài thơ cho thấy những chiêm nghiệm sâu sắc về mối quan hệ giữa thời gian, cuộc đời với con người và nghệ thuật. “Thời gian” của Văn Cao chính là một “chiếc lá” tươi xanh vĩnh viễn của nghệ thuật.

2. Phân tích Thời gian mẫu 2

Văn Cao - một nhạc sĩ lớn của Việt Nam. Ông là tác giả của hai bài hát nổi tiếng là Tiến quân ca và quốc ca, đồng thời cũng là một trong số những gương mặt tiêu biểu, quan trọng nhất của tân nhạc. Không chỉ tài năng trong lĩnh vực âm nhạc, Văn Cao còn được công chúng biết đến với tư cách là một họa sĩ, một nhà thơ với rất nhiều tác phẩm giá trị. Tiêu biểu trong sự nghiệp thơ ca của ông, không thể không nhắc đến bài thơ “Thời gian”, qua những vần thơ mang đầy hàm súc, người đọc dường như đã cảm nhận được rõ nét sự dồn nén cô đọng của tư tưởng, cảm xúc:

“Thời gian qua kẽ tay

Làm khô những chiếc lá

Kỷ niệm trong tôi

Rơi

như tiếng sỏi

trong lòng giếng cạn

Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước”

Văn Cao tên đầy đủ là Nguyễn Văn Cao, ông sinh ngày 15 tháng 11 năm 1923 tại tỉnh Hải Phòng. Quê gốc ở xã Liên Minh, huyện Vụ Bản thuộc tỉnh Nam Định. Văn Cao xuất thân từ một gia đình viên chức, có cha là giám đốc của nhà máy nước Hải Phòng. Sau khi lên trung học, ông lần đầu được tiếp xúc với âm nhạc. Năm 1938, gia đình gặp nhiều biến cố, Văn Cao đã bỏ học khi mới 15 tuổi. Ông được biết đến là một nhạc sĩ có sức ảnh hưởng rất lớn trong nền Tân nhạc của Việt Nam. Không chỉ dừng lại ở mảng âm nhạc, Văn Cao còn được nhận xét là hình mẫu thiên tài, bởi tài năng nghệ thuật của ông rất đa dạng và phong phú mang tính tổng hợp cao giữa hội họa- âm nhạc- văn chương. Ông đã để lại cho đời rất nhiều các tác phẩm có giá trị, và được lưu truyền rộng rãi cho thế hệ con cháu sau này.

Bài thơ Thời gian được nhà văn sáng tác vào mùa xuân năm 1987. Lúc này người thi sĩ Văn Cao đã bỏ lại sau lưng với biết bao trải nghiệm vui buồn khác nhau. Dù tác phẩm chỉ vỏn vẹn có 7 câu, 12 dòng và 42 chữ, nhưng sâu bên trong ẩn chứ tính chất triết luận và những thông điệp giàu ý nghĩa nhân sinh cực kì sâu sắc. Qua đó đã gợi cho tâm hồn người đọc biết bao suy ngẫm về cuộc đời, về con người trong cuộc sống này, mặc cho thời gian vẫn không ngừng chảy trôi:

“Thời gian qua kẽ tay”

“Thời gian qua kẽ tay” là một hình ảnh thơ giàu hàm xúc, gợi liên tưởng tới sự tương phản giữa cái vô hình và cái hữu hình, giữa cái vô hạn và cái hữu hạn. Như một điều tất yếu, sự hiện diện của thời gian trên thế giới này là hư ảo, nó rất mong manh và vô cùng ngắn ngủi vô cùng. Có lẽ vì thế mà người thi nhân khi chứng kiến sự chảy trôi của thời gian không khỏi ngậm ngùi xa xót trước sự vô nghĩa của đời người... Cũng như Văn Cao, Nguyễn Gia Thiều đã từng có cảm nhận đầy chua chát qua tác phẩm Cung oán ngâm khúc nổi tiếng:

“Trăm năm nào có gì đâu

Chẳng qua một nấm cỏ khâu xanh rì”

Thời gian là thứ quà tặng kì diệu mà tạo hóa ban cho con người, và chẳng có một ai nắm giữ được thời gian. Thời gian đi qua lấy đi vô số thứ, thanh xuân, tuổi trẻ, những tháng ngày hạnh phúc, những thứ chúng ta trân trọng và thương yêu nhất… và một khi qua đi sẽ không bao giờ trở lại. Đó là một quy luật tất yếu của thời gian, nhưng cũng là sự nghiệt ngã, tàn nhẫn đối với con người

"Làm khô những chiếc lá

Kỷ niệm trong tôi

Rơi

như tiếng sỏi

trong lòng giếng cạn"

Theo thời gian những chiếc lá xanh tươi rồi cũng sẽ úa. Những được mất trong cuộc đời rồi cũng phai nhạt theo năm tháng. Có chăng, cái ở lại trong cuộc đời này chỉ là là những hồi ức nhớ hoài về kỷ niệm ngày xưa ấy. Bài thơ đã giúp bạn đọc nhận thức được cái ý nghĩa nhân sinh tưởng như rất bình thường nhưng không phải ai cũng nhận biết được bởi họ vẫn con đang chìm đắm trong quá nhiều tham vọng, vinh hoa của cuộc sống. Bài thơ mang giá trị nhân văn thật sâu sắc, đồng thời cũng gửi gắm tới bạn đọc thông điệp: khi đã nhận thức được qui luật vận động của dòng chay thời gian, con người chúng ta càng nên biết trân quý sự hiện hữu của bản thân trên thế giớ này. Chúng ta phải làm hành động, phải biết tận dụng thời gian một cách triệt để, có ích, để mỗi phút giây hiện hữu trong đời người là những giây phút sống chứ không phải chỉ là tồn tại

“Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước"

Trong dòng chảy của thời gian, mọi sự vật, mọi hiện tượng trên thế giới này đều có thể lụi tàn và tan biến mãi mãi vào hư không. Nhưng tất nhiên có những giá trị sẽ chẳng thể mất mà mãi mãi mà qua hàng nghìn đời nó sẽ vẫn “còn xanh”, đó chính là những giá trị đẹp đẽ được được kết tinh từ những bài hát, vần thơ, và đặc biệt là từ đôi mắt em. Câu kết của tác phẩm đã để lại trong lòng người đọc một dư âm tha thiết nhưng không hề bi lụy:

“Và đôi mắt em

như hai giếng nước”

… Phải chăng, đôi mắt em chính là nơi mà tình yêu đôi ta bắt đầu và hay đó sẽ là nơi mà tình yêu ta mãi mãi lên ngôi…!

Dẫu sao, theo tháng năm, thời gian vẫn sẽ trôi “qua kẽ tay” nhưng tác phẩm Thời gian của cố thi sĩ Văn Cao vẫn “nguyên xanh” như thủa nào trong lòng mỗi bạn đọc. Sự giản dị, mộc mạc, ẩn chứa hàm súc trong từng câu chữ đã cho thấy sự tinh tế, tài hoa của một thi sĩ thật tài năng.

3. Phân tích Thời gian mẫu 3

Bài thơ “Thời gian” ra đời vào mùa xuân năm 1987. Dù chỉ vỏn vẹn 7 câu, 12 dòng, 42 từ nhưng chất triết học và thông điệp nhân văn sâu sắc của nó sẽ chạm tới tâm hồn người đọc. Nó gợi lên nhiều suy nghĩ về con người và cuộc sống, dù thời gian có trôi đi không ngừng.

Mở đầu bài thơ, chúng ta bắt gặp một hình ảnh “lạ”, một hình ảnh thơ gợi lên sự tương phản của thời gian trôi qua kẽ ngón tay, hữu hình và vô hình, hữu hạn và vô hạn.

Một điều tất yếu, sự tồn tại của thời gian trong cuộc đời mỗi người là hữu hạn. Bởi vì so với “khởi đầu và kết thúc” của vũ trụ, nó thật hư ảo, mong manh và rất ngắn ngủi. Đó là lý do tại sao các nhà thơ bao thế hệ đã than thở về sự trôi qua của thời gian và sự vô nghĩa của số phận con người… Nguyễn Gia Thiều, trong bài đọc nổi tiếng ‘Cung oán ngân khúc’, đã viết: điều đó một cách sâu sắc.

‘Trăm năm nào có gì đâu

Chẳng qua một nấm cỏ khâu xanh rì’

Như một quy luật tồn tại, thời gian trôi qua mãi mãi và không bao giờ quay trở lại. Sự tàn ác này là bi kịch của số phận con người, con người không thể nắm bắt hay điều khiển được thời gian. Triết gia Heraclitus lập luận: “Không ai có thể tắm hai lần trên một dòng sông”, cuộc đời mỗi người không thể sống hai lần… Với mỗi bước đi, thời gian thay đổi không ngừng trong từng khoảnh khắc tồn tại, sức tàn phá của thời gian là vô cùng lớn.

Lá xanh sẽ héo theo thời gian. Những cái được và mất trong cuộc sống sẽ mờ dần theo năm tháng. Tất cả những gì có thể còn lại trong cuộc đời này là một giọt ký ức kết tinh…ký ức – một viên ngọc quý chìm sâu hơn vào ý thức khi ngày càng có nhiều người chạm vào cõi vĩnh hằng.

Và những ký ức này đẩy con người từ cuộc đời sang bên kia của vĩnh hằng… Tất cả tình yêu, tất cả hận thù, tất cả niềm vui, tất cả giận dữ cũng phai nhạt theo thời gian… như thế này Bài thơ thừa nhận rằng có một ý nghĩa nào đó trong đó. Cuộc sống thoạt nhìn có vẻ bình thường nhưng ai luôn bận tâm với quá nhiều tham vọng trong cuộc sống lại không nhận ra điều đó.

Vì vậy, khái niệm thời gian trong thơ Văn Cao thấm đẫm tư tưởng hiện sinh tích cực. Những thông điệp toát ra từ sự thể hiện nghệ thuật của thơ có giá trị nhân văn sâu sắc. Một khi con người nhận ra được quy luật khắt khe của thời gian, họ cần biết cách đánh giá sự tồn tại của chính mình.

Chúng ta phải làm gì để mỗi khoảnh khắc của đời người đều là một khoảnh khắc của cuộc đời chứ không chỉ là sự tồn tại đơn thuần, không bao giờ bị lãng quên trong ý thức hiện sinh của nhân loại đang trên đường khám phá giá trị vĩnh cửu của nó. Vậy giá trị vĩnh cửu là gì?

Văn Cao là một nghệ sĩ chân chính với sự cảm nhận nhạy bén về mọi giai đoạn của thời gian, khẳng định những giá trị không hề mất đi bản sắc trước sự tàn phá của thời gian. Đó là:

‘Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước’

Trong dòng chảy tàn khốc của thời gian, vạn vật, hiện tượng đều có thể tàn lụi và trở thành hư vô. Tuy nhiên, có một giá trị không thể mất đi và mãi mãi “xanh”. Đó là những giá trị của thơ ca, ca khúc và hơn hết là nghệ thuật, vẻ đẹp hiện lên trong mắt bạn.

Giọng điệu của bài thơ thay đổi bất ngờ. Từ buồn bã, chán nản đến thanh thoát và thổn thức mộng mơ. Hình ảnh thơ có ý nghĩa biểu tượng cao. Từ ‘riêng’ được lặp đi lặp lại như muốn bộc lộ và khẳng định một sự thật vĩnh cửu không thể phủ nhận. Nghệ thuật và tình yêu luôn khác nhau và bản thân chúng luôn vượt lên trên mọi điều nhỏ nhặt. Bởi chúng là hiện thân của cái đẹp nên luôn mang trong mình một sức mạnh trường tồn và vĩnh cửu.

Thời gian vẫn “qua kẽ tay” nhưng bài thơ “Thời gian” của cố nhạc sĩ, nhà thơ Văn Cao vẫn còn tươi mới trong tâm trí độc giả. Sự cô đọng, giản dị, ngắn gọn của ngôn từ bài thơ thể hiện tài năng, sự tinh tế của một nhà thơ tài hoa. Chính vì thế tôi tin rằng thông điệp nhân văn toát ra từ bài thơ này sẽ luôn truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ độc giả trân trọng tác giả và cùng sáng tạo với ông. Và đây cũng chính là giá trị giúp thơ vượt qua những quy luật khắt khe của thời gian, vốn là vĩnh cửu, cũng như nghệ thuật tình yêu và cái đẹp là vĩnh cửu.

4. Phân tích Thời gian mẫu 4

Văn Cao, một biểu tượng âm nhạc và nghệ thuật của Việt Nam, không chỉ góp phần quan trọng trong lĩnh vực âm nhạc mà còn để lại dấu ấn sâu sắc trong thơ ca và hội họa. Bài thơ "Thời gian" của ông là một trong những tác phẩm tiêu biểu, đầy sức mạnh và ý nghĩa.

Sinh ra vào năm 1923 tại Hải Phòng, Văn Cao từng trải qua những biến cố trong gia đình từ khi còn trẻ. Điều này đã ảnh hưởng đến tư duy và cảm xúc của ông, tạo nên sự sâu sắc và triết lý trong tác phẩm của mình. Bài thơ "Thời gian" không chỉ đơn thuần là một phản ánh về sự chảy trôi của thời gian, mà còn là một dòng suy tư về cuộc sống, tình yêu và ý nghĩa của nghệ thuật.

Hình ảnh "Thời gian qua kẽ tay" đã tạo nên một cảm giác sâu lắng về sự trôi chảy của thời gian. Nhưng không chỉ là thời gian trôi qua, mà còn là những ký ức, những giá trị quý báu trong cuộc sống, tất cả đều "Làm khô những chiếc lá" và rơi "như tiếng sỏi trong lòng giếng cạn". Sự mất mát, hối tiếc và buồn bã hiện hữu trong mỗi từ ngữ của bài thơ.

Tuy nhiên, giữa dòng chảy của thời gian, có những giá trị vĩnh cửu, như "những câu thơ" và "những bài hát", vẫn "còn xanh". Và trong cuộc sống, "đôi mắt em như hai giếng nước", đầy ắp sức sống và ý nghĩa. Những dòng cuối cùng của bài thơ như là một lời nhắc nhở, một niềm tin vào giá trị của tình yêu và nghệ thuật trong cuộc sống.

Bài thơ "Thời gian" không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là một tấm gương sáng cho sự tri thức và sâu sắc của tác giả. Nó là một lời nhắc nhở cho chúng ta biết trân trọng từng khoảnh khắc trong cuộc sống, và tìm kiếm giá trị đích thực của hạnh phúc và ý nghĩa.

5. Phân tích Thời gian mẫu 5

Văn Cao, mặc dù được biết đến chủ yếu với danh xưng là một nhạc sĩ, nhưng không phải ai cũng nhận ra rằng ông còn để lại dấu ấn sâu sắc trong lĩnh vực thơ ca. Trong số những tác phẩm của mình, "Thời gian" nổi bật lên như một biểu hiện táo bạo của tài năng nghệ sĩ đa phong cách này.

Sinh ra tại Nam Định vào năm 1923, Văn Cao lớn lên ở Hải Phòng và bắt đầu sự nghiệp sáng tác ở đây. Ông không chỉ là một nhạc sĩ xuất sắc mà còn là một nhà thơ và họa sĩ tài năng. Mặc dù số lượng tác phẩm thơ của ông không nhiều, nhưng mỗi tác phẩm luôn gây ấn tượng sâu sắc với người đọc bởi phong cách nghệ thuật độc đáo. Với quan niệm "Sự thất bại thường xuất phát từ việc kết thúc: Kết thúc mọi ý nghĩ và muốn diễn đạt", Văn Cao luôn tập trung vào việc thay đổi và đổi mới thơ ca cả về hình thức và nội dung, tạo ra những tác phẩm phong phú về ý nghĩa và tràn đầy hình ảnh tượng trưng. "Thời gian" là một trong những tác phẩm nổi bật của Văn Cao, sáng tác vào mùa xuân năm 1987.

Bài thơ này thể hiện sự suy tư sâu sắc về thời gian và cuộc sống con người. Thay vì nhìn thời gian dưới góc độ đếm giây, đếm phút, Văn Cao mô tả thời gian như một thực thể sống động, mà con người có thể cảm nhận:

"Thời gian qua kẽ tay

Làm khô những chiếc lá

Kỷ niệm trong tôi

Rơi

như tiếng sỏi

trong lòng giếng cạn"

Văn Cao cảm nhận thời gian thông qua cảm giác: "Thời gian qua kẽ tay". Thời gian như một luồng êm đềm, chạm vào chúng ta rồi qua đi nhanh chóng đến không tưởng. Con người cảm nhận từng dấu vết "qua kẽ tay", và sau đó, họ có thể phải đối mặt với sự nuối tiếc và hoài niệm. Câu đầu tiên đã tạo ra một liên tưởng hấp dẫn cho người đọc. Thời gian, dù quý báu nhưng lại mong manh đến không thể tưởng. Con người khao khát kiểm soát thời gian trong bàn tay của mình. Và khi thời gian trôi qua kẽ tay, thoát ra khỏi sự nắm giữ của con người, nó vô tình "Làm khô những chiếc lá". Sự trôi chảy của thời gian khiến con người và mọi vật phải phai mờ. Những chiếc lá, từ mơn mởn một ngày, nay trở nên héo úa. Thanh xuân của con người cũng thế, tươi đẹp và ngắn ngủi, chẳng mấy chốc ta đã bước chân vào ngưỡng cửa tuổi già.

Đột nhiên, một tiếng "Rơi" vang lên giữa dòng thơ như một dòng cảm xúc đột ngột đổ xuống! Một từ đơn giản, nhưng nó nhấn mạnh vào sự chuyển động của cảnh vật. "Rơi" ở đây biểu hiện sự lìa xa, sự quên lãng. Con người, mải mê chạy đua với cuộc sống, đột nhiên giật mình và cảm thấy buồn bã, thất vọng khi mọi thứ yêu thương bất ngờ rơi xa tầm với. "Như tiếng sỏi" là một so sánh đặc biệt, gợi lên âm thanh nặng nề và khô khốc. Sỏi rơi vào "trong lòng giếng cạn". Những vật vô tri, cô đơn xuất hiện một cách lần lượt. Từ "cạn" thể hiện một sự trống trải, thiếu sức sống. Ý thơ càng về sau càng trở nên nặng nề, những câu thơ bị chia cắt bởi dòng xuống đột ngột cho thấy những cảm xúc tự nhiên của con người khi đối mặt với dòng thời gian không khoan nhượng.

Nhận thức sâu sắc về thời gian, lòng khao khát nắm bắt hạnh phúc không phải là một cảm xúc hiếm gặp ở các nhà thơ. Trong số họ, có những người kết thúc tác phẩm của mình bằng sự bi quan, cay đắng. Nhưng Văn Cao lại khác biệt. Khổ thơ tiếp theo mang lại vẻ đẹp trữ tình nhẹ nhàng nhờ sự xuất hiện của "những câu thơ", "những bài hát" và "đôi mắt em":

"Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước."

"Những câu thơ", "những bài hát" là biểu tượng cho sức sáng tạo nghệ thuật, sự động lòng của trái tim con người. Sự lặp lại của "Riêng những" và "còn xanh" như một khẳng định sự tồn tại của nghệ thuật chân chính. Và đẹp nhất trong cuộc sống chính là "đôi mắt em". Đôi mắt là cửa sổ của tâm hồn, biểu tượng cho tình yêu và sức sống trẻ trung vĩnh viễn. Đôi mắt sâu thẳm ấy trông "như hai giếng nước", long lanh và dồi dào sức sống. Nhà thơ không chỉ cảm nhận những giá trị cao quý vĩnh cửu mà còn đề ra một cách tiếp cận ý nghĩa về cuộc sống, cho thấy giá trị của nghệ thuật và tình yêu. Nếu cảm thấy bản thân già nua và cũ kỹ, hãy nương theo những vần thơ và những khúc hát, hãy ngắm nhìn bản thân qua ánh mắt của người yêu. Những điều bình dị nhất thường là những thứ cứu cánh cho tâm hồn. Cách ngắt nhịp, hình ảnh thơ ở khổ thơ hai có sự tương đồng với khổ một tạo nên hiệu ứng vòng tròn nhưng không còn biểu hiện cảm xúc hụt hẫng như trước, mà thể hiện sự say mê, chìm đắm.

Bài thơ được viết theo thể thơ tự do với sự sáng tạo trong cách ngắt dòng và nhịp điệu. Điều này tạo ra một âm nhạc đặc biệt của từng câu thơ. Ngoài ra, Văn Cao đã sử dụng ngôn từ có nhiều tầng nghĩa tượng trưng, các biện pháp tương phản, đối lập, so sánh, điệp ngữ, ẩn dụ để thể hiện quan điểm của mình về cuộc sống.

Tổng cộng, bài thơ "Thời gian" của Văn Cao là một cái nhìn sâu sắc vào mối quan hệ giữa thời gian, cuộc sống và nghệ thuật. "Thời gian" này của Văn Cao có thể coi là một "chiếc lá" xanh tươi vĩnh cửu của nghệ thuật.

6. Phân tích Thời gian mẫu 6

Bài thơ "Thời gian" của Văn Cao ra đời vào một mùa xuân tràn ngập sức sống vào năm 1987. Mặc dù chỉ bao gồm 7 câu, 12 dòng và 42 từ, nhưng bản chất triết lý và thông điệp nhân văn sâu sắc của nó đã khiến người đọc không thể không bị mê hoặc và suy ngẫm. Bài thơ không chỉ là một bản dựng về sự trôi chảy của thời gian mà còn là một tác phẩm triết lý về cuộc sống, con người và ý nghĩa của nghệ thuật.

Bắt đầu với hình ảnh "thời gian qua kẽ tay", chúng ta được dẫn đến một thế giới của sự tương phản, giữa hữu hình và vô hình, hữu hạn và vô hạn. Sự hiện diện của thời gian trong cuộc sống của mỗi người là một điều hữu hạn. So với sự bắt đầu và kết thúc của vũ trụ, thời gian trên trái đất này thật mong manh và ngắn ngủi. Điều này khiến cho những người sáng tạo như Nguyễn Gia Thiều phải cảm thấy chán nản và bi thương:

"Trăm năm nào có gì đâu

Chẳng qua một nấm cỏ khâu xanh rì"

Thời gian không ngừng trôi qua và không bao giờ quay lại. Điều này là một bi kịch của số phận con người, người không thể nắm bắt hay kiểm soát được thời gian. Triết gia Heraclitus từng nói: "Không ai có thể tắm hai lần trên một dòng sông", mỗi người không thể sống hai lần. Với mỗi bước đi, thời gian làm thay đổi mọi thứ trong cuộc sống, và sức tàn phá của nó là vô cùng lớn.

Những gì xanh tươi sẽ phai nhạt theo thời gian. Những gì được tạo ra và mất đi trong cuộc sống sẽ dần mất đi theo thời gian. Nhưng những ký ức, những tác phẩm nghệ thuật, như "những câu thơ" và "những bài hát", vẫn giữ được sức sống của chúng. Và "đôi mắt em như hai giếng nước", luôn đầy ắp sức sống và ý nghĩa.

Trong sự trôi chảy tàn khốc của thời gian, vạn vật, hiện tượng có thể tan biến và trở nên hư vô. Nhưng có những giá trị vĩnh cửu, như nghệ thuật và tình yêu, vẫn "còn xanh". Hình ảnh này không chỉ là biểu tượng cho sức sống vĩnh cửu mà còn là niềm tin vào cái đẹp và giá trị của tình yêu và nghệ thuật.

Bài thơ "Thời gian" của Văn Cao không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là một biểu tượng cho sự sâu sắc và tinh tế của tác giả. Sự giản dị và ngắn gọn của ngôn từ trong bài thơ thể hiện sự tài năng của Văn Cao. Nhờ vào những thông điệp nhân văn sâu sắc, bài thơ này sẽ luôn làm nổi bật và truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ độc giả, và giúp họ tìm kiếm giá trị thực sự của cuộc sống.

7. Phân tích Thời gian mẫu 7

Bài thơ 'Thời gian' của Văn Cao được sáng tác vào mùa xuân tràn đầy sức sống năm 1987. Mặc dù chỉ có 7 câu, 12 dòng và 42 từ, nhưng triết lý và thông điệp nhân văn sâu sắc của nó đã khiến người đọc không thể không bị cuốn hút và suy tư. Bài thơ không chỉ là một tác phẩm về sự chảy trôi của thời gian mà còn là một bản luận về cuộc sống, con người và ý nghĩa của nghệ thuật.

Bắt đầu với hình ảnh 'thời gian qua kẽ tay', chúng ta bước vào một thế giới đầy sự đối lập giữa hiện thực và ảo ảnh, giữa hữu hạn và vô hạn. Thời gian trong cuộc sống mỗi người là một yếu tố hữu hạn. So với sự vĩnh cửu của vũ trụ, thời gian trên trái đất này có vẻ mong manh và ngắn ngủi, điều này có thể khiến những người sáng tạo như Nguyễn Gia Thiều cảm thấy u sầu và tuyệt vọng:

'Trăm năm nào có gì đâu

Chỉ là một nấm cỏ xanh xao'

Thời gian liên tục trôi đi và không bao giờ quay trở lại. Đây là một bi kịch của số phận con người, vì chúng ta không thể nắm giữ hay kiểm soát thời gian. Triết gia Heraclitus đã từng nói: 'Không ai có thể tắm hai lần trên cùng một dòng sông', nghĩa là mỗi người chỉ sống một lần trong đời. Mỗi bước đi đều thay đổi cuộc sống, và sức tàn phá của thời gian là vô cùng lớn.

Những gì đang xanh tươi sẽ dần phai nhạt theo thời gian. Những gì được sinh ra rồi mất đi trong cuộc sống cũng sẽ dần mất đi. Tuy nhiên, những ký ức và tác phẩm nghệ thuật, như 'những câu thơ' và 'những bài hát', vẫn giữ được sức sống của chúng. Và 'đôi mắt em như hai giếng nước', luôn tràn đầy sức sống và ý nghĩa.

Dưới sự trôi chảy không ngừng của thời gian, mọi thứ có thể tan biến và trở thành hư vô. Tuy nhiên, những giá trị vĩnh cửu như nghệ thuật và tình yêu vẫn luôn 'còn xanh'. Hình ảnh này không chỉ đại diện cho sức sống bền bỉ mà còn thể hiện niềm tin vào cái đẹp và giá trị trường tồn của tình yêu và nghệ thuật.

Bài thơ 'Thời gian' của Văn Cao không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là biểu tượng cho sự tinh tế và sâu sắc của tác giả. Sự đơn giản và ngắn gọn trong ngôn từ của bài thơ phản ánh tài năng xuất sắc của Văn Cao. Những thông điệp nhân văn sâu xa trong tác phẩm sẽ mãi là nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ độc giả, giúp họ khám phá giá trị thật sự của cuộc sống.

8. Phân tích Thời gian mẫu 8

Văn Cao tuy nổi tiếng là một nhạc sĩ nhưng ít ai biết rằng ông còn tạo dựng được tên tuổi trong lĩnh vực thơ ca. “Thời gian” là bài thơ nổi bật thể hiện sự đổi mới táo bạo của người nghệ sĩ đa tài này.

Văn Cao (1923-1995) sinh ra ở Nam Định nhưng lớn lên ở Hải Phòng, nơi ông bắt đầu sự nghiệp sáng tác. Ông là một nhạc sĩ, nhà thơ và họa sĩ. Tuy số lượng thơ không nhiều nhưng phong cách nghệ thuật độc đáo của ông luôn để lại ấn tượng trong lòng người đọc. Với quan niệm“Sự thất bại thường gặp trong một bài thơ là khép lại: Khép tất cả sự muốn nghĩ và muốn nói”, Văn Cao luôn chú trọng làm sao đổi mới thơ cả về hình thức lẫn nội dung, đồng thời phát triển nhiều cấp độ khác nhau để tạo nên ý nghĩa thơ ca phong phú. Bài thơ “Thời gian” được Văn Cao viết vào mùa xuân năm 1987.

Toàn bộ bài thơ là sự suy ngẫm, chiêm nghiệm về thời gian và cuộc sống con người. Người ta thường đo thời gian bằng giây hoặc phút nhưng Văn Cao lại coi thời gian là một sinh thể Hữu hình, có thể chạm vào được:

“Thời gian qua kẽ tay

Làm khô những chiếc lá

Kỷ niệm trong tôi

Rơi

như tiếng sỏi

trong lòng giếng cạn”

Văn Cao cảm nhận thời gian qua xúc giác: “Thời gian qua kẽ tay”. Thời gian chạm vào chúng ta một cách âm thầm và trôi qua cực kỳ nhanh chóng. Người ta cảm thấy trầm ngâm mỗi khi thời gian “đi qua kẽ tay” rồi dừng lại mà ăn năn. Lời thơ mở đầu năm chữ tạo nên những liên tưởng thú vị trong lòng người đọc. Thời gian rất quý giá nhưng lại rất mong manh nên con người luôn khao khát có được nó trong tay. Và khi thời gian trôi qua kẽ tay và thoát khỏi tầm tay con người, thời gian đã vô tình “làm khô những chiếc lá”. Thời gian trôi qua, con người và vạn vật đều biến mất. Những chiếc lá mới tươi một thời đã khô héo. Tuổi thanh xuân của con người cũng vậy, đẹp đẽ và ngắn ngủi nhưng chẳng bao lâu chúng ta đã đặt một chân trước ngưỡng cửa của tuổi già.

Không ngờ, một tiếng “rơi” xuất hiện, giống như một dòng cảm xúc chợt rơi xuống giữa dòng thơ. Bài thơ chỉ dùng một từ để nhấn mạnh diễn biến của cảnh. “Rơi” ở đây có nghĩa là bỏ đi, quên lãng. Trong cuộc đấu tranh giành sự sống, con người bỗng trở nên sợ hãi, buồn bã và thất vọng khi mọi thứ mình yêu quý đều tuột khỏi tầm tay. “Như tiếng sỏi” là một sự tương tự độc đáo để mô tả một âm thanh nặng nề và khô khan. Sỏi rơi “trong lòng giếng cạn”. Những thứ vô hồn và cô đơn lần lượt xuất hiện. Từ “canh” ám chỉ sự cằn cỗi, thiếu sức sống. Càng về sau bài thơ càng nặng nề, bài thơ bị ngắt dòng đột ngột, thể hiện những cảm xúc tự nhiên của con người khi đứng trước sự khắc nghiệt của thời gian.

Nhận thức sâu sắc về thời gian và khao khát nắm bắt hạnh phúc không phải là điều xa lạ đối với các nhà thơ. Cũng có những nhà thơ kết thúc tác phẩm của mình bằng sự bi quan và cay đắng. Nhưng Văn Cao thì khác. Những câu thơ tiếp theo lấp lánh vẻ đẹp trữ tình nhẹ nhàng với sự xuất hiện của “những câu thơ”, “những bài hát” và “đôi mắt em”.

“Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước.”

Thơ ca là biểu tượng của sự sáng tạo nghệ thuật và những rung động của trái tim con người. điệp khúc “Những câu thơ”, “những bài hát”” được lặp lại hai lần, nhấn mạnh sự trường tồn của nghệ thuật chân chính. Và điều đẹp nhất trên thế giới này không ai khác chính là “đôi mắt em”. Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, tượng trưng cho tình yêu và tuổi trẻ vĩnh cửu. Đôi mắt sâu thẳm của em sáng “như hai giếng nước” và tràn đầy sức sống. Nhà thơ không chỉ lay động chúng ta bằng những giá trị cao đẹp, vĩnh cửu mà còn gợi cho chúng ta một lối sống ý nghĩa, cho chúng ta thấy giá trị của nghệ thuật và tình yêu. Nhịp điệu và hình ảnh thơ của khổ thơ thứ hai tương tự như khổ thơ thứ nhất, tạo hiệu ứng vòng tròn nhưng thay vì thể hiện cảm xúc thất vọng nói trên thì không khí lại nồng nàn, đắm đuối hơn được thể hiện.

Bài thơ được viết theo thể thơ tự do, có những xuống dòng và ngắt nhịp đầy sáng tạo. Nhịp điệu uyển chuyển của bài thơ tạo nên một giai điệu đặc biệt. Ngoài ra, Văn Cao còn sử dụng ngôn ngữ chứa đựng nhiều tầng nghĩa biểu tượng, tương phản, đối lập, so sánh, ám chỉ, ẩn dụ để thể hiện quan điểm sống của mình.

Bài thơ thể hiện sự suy ngẫm sâu sắc về mối quan hệ giữa thời gian, cuộc sống, con người và nghệ thuật. “Thời gian” của Văn Cao là “chiếc lá” của nghệ thuật xanh mãi.

9. Phân tích Thời gian mẫu 9

Bài thơ Thời gian của Văn Cao là một tác phẩm nhỏ gọn nhưng chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc về cuộc sống và thời gian. Từng câu chữ, từng dòng thơ, tác giả đã truyền đạt cho người đọc những cảm nhận đầy tình cảm và triết lý.

Bài thơ khởi đầu với hình ảnh “Thời gian qua kẽ tay”, tưởng chừng như chỉ là một hình thức tu từ đơn giản, nhưng nó thực sự đậm chất tượng trưng. Thời gian là một yếu tố không thể nắm bắt được, nhưng tác giả đã sử dụng biện pháp so sánh và tương phản để nhấn mạnh sự khắc nghiệt của thời gian đối với cuộc sống con người. Những kỷ niệm, những điều đẹp đẽ trong cuộc sống, dù có bị thời gian làm mờ dần như “chiếc lá khô”, nhưng vẫn còn sống mãi trong tâm hồn như “câu thơ” và “bài hát” vẫn còn xanh tươi. Bài thơ tiếp tục tạo ra sự tương phản khi so sánh “đôi mắt em” với “hai giếng nước”. Đôi mắt em không chỉ là một hình ảnh đẹp mà còn mang ý nghĩa sâu xa về sự sống và hy vọng. Giếng nước là nguồn sống, là điểm tựa tinh thần của con người, và đôi mắt em như hai giếng nước thể hiện sự tươi sáng, sự trong trẻo và sự đặc biệt của tình yêu. Nhưng đồng thời, nó cũng ám chỉ đến tính chất vĩnh hằng, không thể mất đi của nghệ thuật và cái đẹp.

Tuy nhiên, bài thơ cũng nhấn mạnh rằng không phải tất cả mọi thứ đều chìm vào quên lãng. Nghệ thuật và cái đẹp vẫn còn sống sót, như những “câu thơ còn xanh” và “bài hát còn xanh”. Đây là những yếu tố mang tính vĩnh hằng, vượt lên trước thời gian và không thể bị mất đi. Nói cách khác, bài thơ nhấn mạnh sức mạnh và ý nghĩa của nghệ thuật trong việc tạo nên những giá trị vĩnh cửu và truyền cảm hứng cho con người.

Bài thơ “Thời gian” của Văn Cao khiến người đọc cảm nhận được sự nghiệt ngã và vô tình của thời gian, nhưng đồng thời cũng khơi dậy niềm tin và hy vọng về những giá trị vĩnh cửu. Nó nhắc nhở chúng ta về sự quý giá của thời gian, cần trân trọng những điều xưa cũ và ghi nhớ những điều đẹp đẽ trong cuộc sống. Bài thơ không chỉ đơn thuần là một tác phẩm văn chương, mà còn là một thông điệp nhân văn, tác phẩm mang đậm tinh thần triết lý và sâu sắc về sự sống. Nó khơi dậy trong lòng người đọc những suy nghĩ về ý nghĩa cuộc sống và khát khao sống một cách ý nghĩa. Bài thơ “Thời gian” của Văn Cao là một món quà tinh thần, là một lời nhắn nhủ cho chúng ta trước sự trôi qua không thể ngăn cản của thời gian.

Thời gian của Văn Cao là một tác phẩm nghệ thuật tinh tế và sâu sắc, nó không chỉ truyền tải cảm xúc và suy tư của tác giả mà còn đem đến những suy nghĩ và cảm nhận sâu xa về thời gian và cuộc sống cho người đọc. Bài thơ khơi gợi niềm tin và hy vọng rằng dù thời gian trôi qua với tất cả những biến đổi và hao mòn, nhưng nghệ thuật và cái đẹp vẫn sẽ mãi sống mãi trong tâm hồn con người.

10. Phân tích Thời gian mẫu 10

Văn Cao, một biểu tượng của âm nhạc và nghệ thuật Việt Nam, không chỉ có đóng góp quan trọng trong âm nhạc mà còn để lại dấu ấn sâu sắc trong thơ ca và hội họa. Bài thơ 'Thời gian' của ông là một trong những tác phẩm tiêu biểu, đầy sức mạnh và ý nghĩa.

Sinh năm 1923 tại Hải Phòng, Văn Cao đã trải qua nhiều biến cố trong gia đình từ khi còn trẻ, điều này đã ảnh hưởng sâu sắc đến tư duy và cảm xúc của ông. Bài thơ 'Thời gian' không chỉ phản ánh sự chảy trôi của thời gian, mà còn là dòng suy tư về cuộc sống, tình yêu và ý nghĩa của nghệ thuật.

Hình ảnh 'Thời gian qua kẽ tay' gợi lên một cảm giác sâu sắc về sự trôi chảy không ngừng của thời gian. Nhưng không chỉ là sự trôi qua của thời gian, mà còn là những ký ức và giá trị quý giá trong cuộc sống, tất cả đều 'Làm khô những chiếc lá' và rơi 'như tiếng sỏi trong lòng giếng cạn'. Mỗi từ trong bài thơ đều chứa đựng nỗi mất mát, hối tiếc và buồn bã.

Dù thời gian trôi đi, vẫn có những giá trị vĩnh cửu như 'những câu thơ' và 'những bài hát' vẫn 'còn xanh'. Và trong cuộc sống, 'đôi mắt em như hai giếng nước' luôn tràn đầy sức sống và ý nghĩa. Những dòng kết của bài thơ như là một lời nhắc nhở về giá trị của tình yêu và nghệ thuật trong cuộc sống.

Bài thơ 'Thời gian' không chỉ là một tác phẩm văn học mà còn là một biểu tượng sáng giá cho trí tuệ và sâu sắc của tác giả. Nó nhắc nhở chúng ta về việc trân trọng từng khoảnh khắc trong cuộc sống và tìm kiếm giá trị chân thực của hạnh phúc và ý nghĩa.

11. Phân tích Thời gian mẫu 11

Trong bài thơ “Thơ bình phương, đời lập phương”, nhà thơ Chế Lan Viên từng viết:

“Cái kết tinh của vần thơ và muối bể

Muối lắng ở ô nề, thơ đọng ở bề sâu”.

Quả thực, những gì đẹp đẽ nhất, quý giá nhất, tinh diệu nhất của thơ ca luôn “lắng ở bề sâu”, bề sâu của tình cảm, cảm xúc, của tư tưởng, ngôn ngữ... Nếu những gì quý giá nhất của nước biển kết tinh trong những hạt muối “lắng ở ô nề” dễ thấy thì những gì tinh túy nhất của thơ lại “đọng ở bề sâu”, bề sau, bề xa không dễ thấy, không dễ cảm, “không thể lấy mắt thường mà xem, miệng thường mà nếm được” (Hoàng Đức Lương). Đến với bài thơ “Thời gian” của Văn Cao, người đọc thêm một lần cảm nhận được sự dồn nén cô đọng của cảm xúc, của tư tưởng qua những vần thơ đầy ám ảnh, hàm súc:

Thời gian qua kẽ tay

Làm khô những chiếc lá

Kỷ niệm trong tôi

rơi

như tiếng sỏi

trong lòng giếng cạn.

Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước

(1988)

Cảm thức về thời gian, suy tư, cắt nghĩa về thời gian là một trong những chủ đề lớn trong văn học. Từng đã đi về trong thơ Đường nỗi sầu nhân thế mênh mang của Trần Tử Ngang: “Ai người trước đã qua/ Ai người sau chưa tới?/ Ngẫm trời đất vô cùng/ Ngậm ngùi rơi giọt lệ” trong “Đăng U Châu đài ca”, từng đã in dấu ấn một “con mắt thời gian” Xuân Diệu với nỗi băn khoăn: “Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi/ Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời” trong “Vội vàng”, và ngay cả “cánh chuồn trong giông bão”-nữ sĩ Xuân Quỳnh-cũng khắc khoải vì sự trôi chảy của thời gian trong tiếng thở dài thảng thốt: “Cuối trời mây trắng bay/ Lá vàng thưa thớt quá…”.

Tiếp nối mạch suy tưởng về thời gian, bài thơ của Văn Cao được chia thành hai khổ liền mạch, tạo ra một cấu tứ tương phản. Sáu câu thơ đầu là những suy tư của nhà thơ- nhạc sĩ tài danh về tác động khủng khiếp của thời gian với con người, cuộc đời:

Thời gian qua kẽ tay

Làm khô những chiếc lá

Kỷ niệm trong tôi

rơi

như tiếng sỏi

trong lòng giếng cạn.

Thời gian vốn là đại lượng vô hình, vô ảnh, nhưng trong cảm nhận của Văn Cao, thời gian có thể trôi chảy, lọt “qua kẽ tay”. Câu thơ 5 chữ, gợi ra liên tưởng con người với khao khát muốn nắm giữ, cầm nắm được thời gian vĩnh viễn trong lòng bàn tay. Đằng sau khát vọng mãnh liệt ấy là nỗi đau, là sự bất lực của con người trước dòng chảy miên viễn của thời gian.

Khi “thời gian qua kẽ tay”, nó sẽ làm sự sống tàn phai, “làm khô” những chiếc lá xanh tươi giàu nhựa sống ngày nào. Nhưng tác động khủng khiếp của thời gian đâu chỉ dừng lại ở những thứ hữu hình như chiếc lá kia. Thời gian còn làm phai nhạt, làm mờ đi những giá trị vô hình nhưng rất đẹp đẽ, quý giá của đời người, ấy là kỷ niệm:

Kỷ niệm là một trong những ký ức quý giá nhất mà người ta có thể lưu giữ lại trong tâm trí về những người, những vật, những việc đã qua trong đời. Nhờ kỉ niệm, đời sống của con người không bị biến thành hư vô, không trở nên vô nghĩa. Ấy vậy mà dưới tác động của thời gian khắc nghiệt, ngay cả những giá trị tinh thần ấy cũng bị mài mòn, phai nhạt.

Khổ thơ đầu gợi ra ý niệm mang tính triết học bi quan về tác động nghiệt ngã của thời gian với con người, sự sống. Ngỡ như ta sẽ gặp lại “nỗi sầu nhân thế” ngày nào trong thơ ca, nhưng đến khổ thơ tiếp theo, Văn Cao lại cho người đọc thấy có những điều sẽ bất chấp qui luật khắc nghiệt đó của thời gian, đó là “những câu thơ”, “những bài hát” và “đôi mắt em”:

Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước

Điệp từ “riêng”, điệp ngữ “còn xanh” được lặp lại hai lần, như một sự khẳng định mạnh mẽ, thể hiện thái độ bướng bỉnh, thách thức chống lại tác động của thời gian. “Câu thơ”, “bài hát” là hình ảnh ẩn dụ để chỉ những sáng tạo nghệ thuật làm giàu đẹp cho tâm hồn con người. Chỉ có những câu thơ, bài hát ấy là đi cùng năm tháng, “nằm ngoài định luật của sự băng hoại”, “không thừa nhận cái chết”. Nghệ thuật ra đời là một trong những cách thức màu nhiệm để con người cưỡng lại sự khốc liệt của lưỡi hái thời gian.

Cùng với nghệ thuật, con người còn tìm được một thứ “vũ khí” hữu hiệu nữa để chọi lại thời gian, ấy là “đôi mắt em”:

Và đôi mắt em

như hai giếng nước

Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, là biểu tượng của tình yêu. Tình yêu lại chính là cội nguồn làm nên những điều kì diệu, làm nên sự thăng hoa trong nghệ thuật. “Thế giới không có tình yêu thì mặt trời sẽ tắt” (V.Hugo). Bất chấp tất cả những đắng cay, nghiệt ngã của số phận, của thời gian, con người vẫn sáng tạo được, vì có “đôi mắt em” “như hai giếng nước” trong trẻo, tràn đầy mến thương. Đó là gì nếu không phải là sự bất tử của cái đẹp trước tác động khốc liệt của thời gian?

Thời gian làm khô những chiếc lá đời người nhưng lại làm xanh chiếc lá của thơ ca nhạc họa. Thời gian làm rơi những kỷ niệm trong lòng giếng cạn nhưng không thể làm khô đôi mắt của tình yêu như hai giếng nước ngọt lành. Với những cảm xúc, suy tư “đọng ở bề sâu” như thế, với niềm tin mãnh liệt mà sâu sắc như thế, bài thơ “Thời gian” của Văn Cao sẽ như chiếc lá mãi “còn xanh”, như sự vĩnh hằng, bất tử của Nghệ thuật - Tình yêu và cái đẹp!.

11. Phân tích Thời gian mẫu 11

Trong bài thơ "Thời gian" của Văn Cao, hình ảnh về sự đọng ẩn "ở bề sâu" chứa đựng một sự phức tạp và tinh tế, đồng thời làm nổi bật tính ẩn dụ và triết học của tác phẩm.

Một cách hình ảnh phổ biến là sự "đọng ở bề sâu" như một bí mật, một điều gì đó không thể lấy mắt thường mà xem, làm cho người đọc tò mò và muốn khám phá thêm về sâu thẳm của tác phẩm. Điều này có thể tượng trưng cho những cảm xúc, suy nghĩ sâu sắc, không thể diễn đạt hoặc hiểu rõ bằng những từ ngữ thông thường. Tác giả sử dụng hình ảnh này để mô tả tính chất phức tạp và không thể lường trước của thời gian và tình yêu.

Hàm súc trong từng vần thơ thể hiện sự chín muồi của tư tưởng và cảm xúc. Những từ ngữ được chọn cẩn thận, không chỉ mô tả thời gian như một lực lượng vô hình và mạnh mẽ mà còn làm cho người đọc trải nghiệm được cảm giác sâu sắc của tác giả đối với những khía cạnh khó lường của cuộc sống.

Thời gian qua kẽ tay

Làm khô những chiếc lá

Kỷ niệm trong tôi

rơi

như tiếng sỏi

trong lòng giếng cạn.

Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước

Bài thơ của Văn Cao không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật xuất sắc mà còn là một dòng suy tư sâu sắc về thời gian và cuộc sống. Bài thơ được chia thành hai phần, tạo ra một cấu trúc tương phản giữa đầu bài và kết bài, thể hiện sự biến động và không ngừng chuyển động của thời gian. Những dòng thơ đầu tiên phản ánh cảm xúc của nhà thơ trước sức mạnh khủng khiếp của thời gian. Ông đặt ra câu hỏi về ý nghĩa và giá trị của cuộc sống trước thách thức của thời gian. Cảnh báo về sự chấp nhận tình cảnh không thể tránh khỏi, Văn Cao thể hiện lòng đau xót và hoài nghi trước sự thoái chạy của thời gian.

Trong phần thứ hai của bài thơ, nhà thơ miêu tả hình ảnh những chiếc lá cuối cùng của một cây cổ thụ. Hình ảnh này trở thành biểu tượng cho sự cô đơn và đau thương, cũng như sự tàn phá của thời gian đối với sự sống. Mỗi chiếc lá rơi là một cảm xúc, một kí ức và một phần của cuộc đời đều biến mất. Sự lặng lẽ và êm đềm của bài thơ làm tăng thêm vẻ bi thương và nhẹ nhàng của thời gian. Điều đặc biệt ở đây là cách Văn Cao sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh để truyền đạt cảm xúc và ý nghĩa về thời gian. Thông qua những từ ngữ sâu lắng và hình tượng tinh tế, ông đã làm cho độc giả cảm nhận được trực tiếp sự chuyển động của thời gian và tác động của nó đối với cuộc sống con người.

Thời gian qua kẽ tay

Làm khô những chiếc lá

Kỷ niệm trong tôi

rơi

như tiếng sỏi

trong lòng giếng cạn.

Bài thơ của Văn Cao khắc họa sự tác động đầy bi quan của thời gian đối với cuộc sống con người. Từ câu thơ ngắn "Qua kẽ tay thời gian trôi chảy," nhà thơ đã khéo léo đưa ra hình ảnh của sự trôi chảy không ngừng của thời gian, nhưng đồng thời cũng gợi lên hình ảnh khao khát vô hạn của con người muốn giữ lại, cầm nắm được thời gian trong lòng bàn tay. Dòng thơ tiếp theo với hình ảnh "làm khô chiếc lá xanh tươi giàu nhựa sống ngày nào" nói lên sự tàn phá của thời gian đối với những thứ hữu hình như sự sống và tươi tắn. Sự biến mất của chiếc lá xanh không chỉ là vấn đề về thể chất mà còn đặt ra câu hỏi về ý nghĩa và giá trị của cuộc sống.

Tuy nhiên, bức tranh bi quan không dừng lại ở đây. Nhà thơ Văn Cao đã đưa ra một góc nhìn tích cực khi nhắc đến những giá trị vô hình như "câu thơ," "bài hát," và "đôi mắt em." Những yếu tố này được coi là những điều vô cùng quý giá và không thể bị thời gian mài mòn hay phai nhạt. Câu thơ này như là một tín hiệu lạc quan, ánh sáng lấp lánh giữa bức tranh u tối của thời gian.

Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước

Trong bài thơ của Văn Cao, từ "riêng" và điệp ngữ "còn xanh" được nhấn mạnh như một biểu hiện của sự bản lĩnh và sự kiêu hãnh, tượng trưng cho tâm hồn không chấp nhận sự biến đổi của thời gian. Sự lặp lại của các từ này như là một lời tuyên bố mạnh mẽ, thể hiện quyết tâm bảo vệ cái "riêng" của mình, không để thời gian xóa nhòa. "Câu thơ" và "bài hát" xuất hiện như những hình ảnh ẩn dụ, đại diện cho nghệ thuật, sức sống tinh thần và sự sáng tạo. Những tác phẩm nghệ thuật này được coi là những yếu tố không chịu ảnh hưởng của thời gian, không tuân theo luật lệ của sự tàn phá, và không thừa nhận sự chấm dứt. Chúng là những "công cụ" mà con người tạo ra để chống lại sự khắc nghiệt của thời gian và giữ cho cái đẹp, ý nghĩa sống mãi mãi.

Hình ảnh "đôi mắt em" càng làm tôn lên ý nghĩa của sự kỳ diệu và vĩ đại trong tình yêu. Đôi mắt này không chỉ là một phần của cơ thể, mà còn đại diện cho trái tim, linh hồn, và sự sống. Sự "xanh" của đôi mắt không chỉ là màu sắc mà còn là biểu tượng của sự tươi mới và sức sống vô tận. Đây là "vũ khí" mà con người sử dụng để bảo vệ cái đẹp và ý nghĩa cuộc sống khỏi sự lão hóa và phai mờ của thời gian.

Và đôi mắt em

như hai giếng nước

Đôi mắt, như cửa sổ tâm hồn, không chỉ là bộ phận của cơ thể mà còn là biểu tượng của tình yêu và sự sống. Trong thơ ca và nghệ thuật, đôi mắt thường được coi là nguồn cảm hứng và làm nên những điều kỳ diệu. Trong bài thơ "Thời Gian" của Văn Cao, đôi mắt được thể hiện như là "vũ khí" mạnh mẽ, có khả năng bảo vệ và giữ cho cái đẹp và ý nghĩa sống mãi mãi trước sự tàn phai của thời gian.

Tình yêu, theo tác giả, là nguồn năng lượng, là động lực để con người vượt qua những khó khăn của số phận và thời gian. Bất chấp những khía cạnh đắng cay và nghiệt ngã của cuộc sống, tình yêu làm cho con người sáng tạo, nâng cao tinh thần, và tạo ra những tác phẩm nghệ thuật thăng hoa. Tình yêu được mô tả như "đôi mắt em," như là "hai giếng nước" trong trẻo và đầy mến thương, tạo nên sự bất tử của cái đẹp trước sự tàn phai của thời gian.

Thời gian, mặc dù có thể làm khô những chiếc lá đời người và rơi những kỷ niệm vào lòng giếng cạn, nhưng không thể làm khô đôi mắt của tình yêu. Bài thơ chứng tỏ rằng những cảm xúc sâu sắc và niềm tin mãnh liệt là những yếu tố không chịu tác động của thời gian, và chúng tạo nên cái đẹp và ý nghĩa bất tử. Bài thơ của Văn Cao là một tuyên ngôn về sức mạnh của nghệ thuật và tình yêu trước sự trôi chảy và khắc nghiệt của thời gian.

12. Phân tích Thời gian mẫu 12

Văn Cao tuy nổi tiếng là một nhạc sĩ nhưng ít ai biết rằng ông còn tạo dựng được tên tuổi trong lĩnh vực thơ ca. “Thời gian” là bài thơ nổi bật thể hiện sự đổi mới táo bạo của người nghệ sĩ đa tài này.

Văn Cao (1923-1995) sinh ra ở Nam Định nhưng lớn lên ở Hải Phòng, nơi ông bắt đầu sự nghiệp sáng tạo. Ông là một nhạc sĩ, nhà thơ và họa sĩ. Tuy số lượng thơ không nhiều nhưng phong cách nghệ thuật độc đáo của ông luôn để lại ấn tượng trong lòng người đọc. Với quan niệm“Sự thất bại thường gặp trong một bài thơ là khép lại: Khép tất cả sự muốn nghĩ và muốn nói”, Văn Cao luôn chú trọng làm sao đổi mới thơ cả về hình thức lẫn nội dung, đồng thời phát triển nhiều cấp độ khác nhau để tạo nên ý nghĩa thơ ca phong phú. Bài thơ “Thời gian” được Văn Cao viết vào mùa xuân năm 1987.

Toàn bộ bài thơ là sự suy ngẫm, chiêm nghiệm về thời gian và cuộc sống con người. Người ta thường đo thời gian bằng giây hoặc phút nhưng Văn Cao lại coi thời gian là một sinh thể Hữu hình, có thể chạm vào được:

“Thời gian qua kẽ tay

Làm khô những chiếc lá

Kỷ niệm trong tôi

Rơi

như tiếng sỏi

trong lòng giếng cạn”

Văn Cao cảm nhận thời gian qua xúc giác: “Thời gian qua kẽ tay”. Thời gian chạm vào chúng ta một cách âm thầm và trôi qua cực kỳ nhanh chóng. Người ta cảm thấy trầm ngâm mỗi khi thời gian “đi qua kẽ tay” rồi dừng lại mà ăn năn. Lời thơ mở đầu năm chữ tạo nên những liên tưởng thú vị trong lòng người đọc. Thời gian rất quý giá nhưng lại rất mong manh nên con người luôn khao khát có được nó trong tay. Và khi thời gian trôi qua kẽ tay và thoát khỏi tầm tay con người, thời gian đã vô tình “làm khô những chiếc lá”. Thời gian trôi qua, con người và vạn vật đều biến mất. Những chiếc lá mới tươi một thời đã khô héo. Tuổi thanh xuân của con người cũng vậy, đẹp đẽ và ngắn ngủi nhưng chẳng bao lâu chúng ta đã đặt một chân trước ngưỡng cửa của tuổi già.

Không ngờ, một tiếng “rơi” xuất hiện, giống như một dòng cảm xúc chợt rơi xuống giữa dòng thơ. Bài thơ chỉ dùng một từ để nhấn mạnh diễn biến của cảnh. “Rơi” ở đây có nghĩa là bỏ đi, quên lãng. Trong cuộc đấu tranh giành sự sống, con người bỗng trở nên sợ hãi, buồn bã và thất vọng khi mọi thứ mình yêu quý đều tuột khỏi tầm tay. “Như tiếng sỏi” là một sự tương tự độc đáo để mô tả một âm thanh nặng nề và khô khan. Sỏi rơi “trong lòng giếng cạn”. Những thứ vô hồn và cô đơn lần lượt xuất hiện. Từ “canh” ám chỉ sự cằn cỗi, thiếu sức sống. Càng về sau bài thơ càng nặng nề, bài thơ bị ngắt dòng đột ngột, thể hiện những cảm xúc tự nhiên của con người khi đứng trước sự khắc nghiệt của thời gian.

Nhận thức sâu sắc về thời gian và khao khát nắm bắt hạnh phúc không phải là điều xa lạ đối với các nhà thơ. Cũng có những nhà thơ kết thúc tác phẩm của mình bằng sự bi quan và cay đắng. Nhưng Văn Cao thì khác. Những câu thơ tiếp theo lấp lánh vẻ đẹp trữ tình nhẹ nhàng với sự xuất hiện của “những câu thơ”, “những bài hát” và “đôi mắt em”.

“Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước.”

Thơ ca là biểu tượng của sự sáng tạo nghệ thuật và những rung động của trái tim con người. điệp khúc “Những câu thơ”, “những bài hát”” được lặp lại hai lần, nhấn mạnh sự trường tồn của nghệ thuật chân chính. Và điều đẹp nhất trên thế giới này không ai khác chính là “đôi mắt em”. Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, tượng trưng cho tình yêu và tuổi trẻ vĩnh cửu. Đôi mắt sâu thẳm của em sáng “như hai giếng nước” và tràn đầy sức sống. Nhà thơ không chỉ lay động chúng ta bằng những giá trị cao đẹp, vĩnh cửu mà còn gợi cho chúng ta một lối sống ý nghĩa, cho chúng ta thấy giá trị của nghệ thuật và tình yêu. Nhịp điệu và hình ảnh thơ của khổ thơ thứ hai tương tự như khổ thơ thứ nhất, tạo hiệu ứng vòng tròn nhưng thay vì thể hiện cảm xúc thất vọng nói trên thì không khí lại nồng nàn, đắm đuối hơn được thể hiện.

Bài thơ được viết theo thể thơ tự do, có những xuống dòng và ngắt nhịp đầy sáng tạo. Nhịp điệu uyển chuyển của bài thơ tạo nên một giai điệu đặc biệt. Ngoài ra, Văn Cao còn sử dụng ngôn ngữ chứa đựng nhiều tầng nghĩa biểu tượng, tương phản, đối lập, so sánh, ám chỉ, ẩn dụ để thể hiện quan điểm sống của mình.

Bài thơ thể hiện sự suy ngẫm sâu sắc về mối quan hệ giữa thời gian, cuộc sống, con người và nghệ thuật. “Thời gian” của Văn Cao là “chiếc lá” của nghệ thuật xanh mãi.

Mời các bạn cùng tải về bản PDF để xem đầy đủ nội dung