Phân tích “Thời gian” – Văn Cao

Phân tích “Thời gian” – Văn Cao gồm dàn ý và văn mẫu được VnDoc biên soạn, sát với chương trình Ngữ văn lớp 11. Mời các bạn tham khảo!

I. Dàn ý Phân tích “Thời gian” – Văn Cao

Dàn ý phân tích Thời gian mẫu 1

I. Mở bài: Giới thiệu khát quát về tác phẩm “Thời gian”.

II. Thân bài:

a. Tác giả:

- Văn Cao (1923 – 1995), sinh ra ở Nam Định nhưng lớn lên ở Hải Phòng và bắt đầu sự nghiệp sáng tác ở đây.

- Ông là nhạc sĩ, nhà thơ và họa sĩ.

- Thơ của ông không nhiều về số lượng nhưng luôn thể hiện phong cách nghệ thuật độc đáo.

b. Tác phẩm:

Bài thơ “Thời gian” được sáng tác vào mùa xuân năm Đinh Mão 1987.

c. Phân tích:

- Khổ 1:

+ “Thời gian qua kẽ tay”: Cảm nhận thời gian một cách đặc biệt bằng xúc giác. Thời gian lặng lẽ nhưng trôi qua rất nhanh.

+ “Làm khô những chiếc lá”: Dấu ấn của thời gian thể hiện trên vạn vật và con người.

+ “Rơi”: Câu thơ được ngắt ra đột ngột, chỉ có một tiếng, nhấn mạnh vào sự chuyển động của cảnh vật.

+ “như tiếng sỏi”: Lối so sánh đặc sắc, gợi tả âm thanh nặng nề và khô khốc.

+ “trong lòng giếng cạn”: Sự vật đều trơ trọi, bị thời gian tước đi sức sống, trở nên tiêu điều.

- Khổ 2:

+ “Riêng những”: Điệp ngữ thể hiện sự khẳng định, cho thấy cảm xúc của nhân vật trữ tình có sự thay đổi.

+ “những câu thơ”, “những bài hát” là biểu tượng cho sáng tạo nghệ thuật, sự rung động của trái tim con người.

+ “còn xanh”: Sức sống trường tồn của nghệ thuật và tình yêu.

+ “Và đôi mắt em”: Vẻ đẹp của con người, tình yêu.

+ “như hai giếng nước”: Vẻ lấp lánh, trong lành, dạt dào sức sống.

- Tổng kết.

III. Kết bài

Dàn ý phân tích Thời gian mẫu 2

I. Mở bài:

Tác phẩm "Thời gian" của Văn Cao không chỉ là một bài thơ, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật với sức ảnh hưởng sâu sắc đến tâm hồn người đọc. Bài thơ này không chỉ đơn thuần là sự mô tả về thời gian mà còn chứa đựng những triết lý sâu xa về cuộc sống và con người.

II. Thân bài:

a. Tác giả:

• Văn Cao, người sinh ra ở Nam Định vào năm 1923, nhưng lớn lên và bắt đầu sự nghiệp sáng tác ở Hải Phòng.
• Ông không chỉ là một nhạc sĩ nổi tiếng mà còn là một nhà thơ và họa sĩ tài năng.
• Phong cách nghệ thuật của Văn Cao luôn đặc biệt và độc đáo, không giống ai.

b. Tác phẩm:

Bài thơ "Thời gian" được sáng tác vào mùa xuân năm 1987, đánh dấu một giai đoạn mới trong sự nghiệp sáng tác của Văn Cao.

c. Phân tích:

Khổ 1:

• Cảm nhận về thời gian qua kẽ tay làm cho người đọc hiểu được sự trôi chảy không ngừng của thời gian.
• Dấu ấn của thời gian trên vạn vật và con người được thể hiện qua hình ảnh "làm khô những chiếc lá".
• Sự chuyển động của thời gian được nhấn mạnh qua việc ngắt giọng ở câu "Rơi", và sự khô khốc của thời gian được so sánh bằng "tiếng sỏi trong lòng giếng cạn".

Khổ 2:

• Sự khẳng định và sự trữ tình trong việc thể hiện tình cảm với "Riêng những câu thơ", "những bài hát".
• Sức sống và vẻ đẹp của nghệ thuật và tình yêu được thể hiện qua "còn xanh".
• Vẻ đẹp và sức sống của con người được so sánh với "hai giếng nước".

Tổng kết: Bài thơ "Thời gian" không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo mà còn là một thông điệp sâu sắc về ý nghĩa của cuộc sống và sức mạnh của tình yêu và nghệ thuật.

III. Kết bài:

"Thời gian" của Văn Cao là một tác phẩm nghệ thuật vĩ đại, vẫn mãi trường tồn và truyền cảm hứng cho thế hệ sau. Bài thơ này là một minh chứng cho sức mạnh của từng khoảnh khắc trong cuộc sống và giá trị vĩnh cửu của nghệ thuật.

II. Phân tích “Thời gian” – Văn Cao

1. Phân tích Thời gian mẫu 1

Người đời thường nhắc đến Văn Cao trong vai trò một nhạc sĩ nhưng không phải ai cũng biết ông còn tạo cho mình những dấu ấn riêng trên địa hạt thơ ca. “Thời gian” là một thi phẩm nổi bật, cho thấy những cách tân táo bạo của người nghệ sĩ đa tài này.

Văn Cao (1923 – 1995), sinh ra ở Nam Định nhưng lớn lên ở Hải Phòng và bắt đầu sự nghiệp sáng tác ở đây. Ông là nhạc sĩ kiêm nhà thơ và họa sĩ. Thơ của ông tuy không nhiều về số lượng nhưng luôn gây ấn tượng với người đọc bởi phong cách nghệ thuật độc đáo. Vì quan niệm “Sự thất bại thường gặp trong một bài thơ là khép lại: Khép tất cả sự muốn nghĩ và muốn nói” nên Văn Cao luôn chú trọng vào việc cách đổi mới thơ ca cả về hình thức lẫn nội dung, tạo nên những bài thơ trùng phức nhiều lớp nghĩa với các hình ảnh giàu tính biểu tượng. Bài thơ “Thời gian” được Văn Cao sáng tác vào mùa xuân năm 1987.

Cả bài thơ là những chiêm nghiệm, suy tư về thời gian và cuộc sống con người. Người ta thường đong đếm thì giờ bằng giây, bằng phút nhưng Văn Cao lại thấy thời gian như một sinh thể hữu hình, có thể chạm vào được:

“Thời gian qua kẽ tay

Làm khô những chiếc lá

Kỷ niệm trong tôi

Rơi

như tiếng sỏi

trong lòng giếng cạn”

Văn Cao đã cảm nhận về thời gian bằng xúc giác: “Thời gian qua kẽ tay”. Nó lặng lẽ chạm vào ta rồi lướt qua nhanh chóng đến không tưởng. Con người trầm ngâm cảm nhận từng dấu ấn đi “qua kẽ tay” để rồi vấn vương, nuối tiếc. Câu thơ năm chữ mở đầu đã đem đến một sự liên tưởng thú vị cho người đọc. Thời gian quý giá nhưn mỏng manh vô cùng nên con người lại càng khao khát được điều khiển thời gian trong bàn tay của mình. Và trong khi len qua kẽ tay ta, thoát khỏi sự níu giữ của con người, thời gian đã thật vô tình “Làm khô những chiếc lá”. Sự trôi chảy của thời gian khiến con người và vạn vật phai tàn. Những chiếc lá mới hôm nào còn mơn mởn, nay trở nên héo úa. Thanh xuân của con người cũng vậy, tươi đẹp và ngắn ngủi, chẳng mấy chốc ta đã đặt một chân vào ngưỡng cửa tuổi già.

Thật bất ngờ, một tiếng “Rơi” xuất hiện như mạch cảm xúc đột ngột ngã xuống giữa dòng thơ vậy! Câu thơ chỉ có một tiếng, nhấn mạnh vào sự chuyển động của cảnh vật. “Rơi” ở đây là lìa xa, quên lãng. Mải miết chạy đua với cuộc sống, con người bỗng giật mình rồi buồn đau, hụt hẫng khi mọi điều dấu yêu vụt khỏi tầm tay. “Như tiếng sỏi” là lối so sánh đặc sắc, gợi tả âm thanh nặng nề và khô khốc. Sỏi rơi vào “trong lòng giếng cạn”. Các sự vật vô hồn, đơn côi cứ lần lượt hiện ra. Từ “cạn” thể hiện một sự trơ trọi, không có sức sống. Ý thơ càng về sau càng trở nên nặng nề, những câu thơ bị chia cắt bởi lối xuống dòng bất chợt cho thấy những xúc cảm tự nhiên của con người khi đối mặt dòng thời gian khắc nghiệt.

Ý thức sâu sắc về thời gian, khát khao níu giữ hạnh phúc không phải là tâm trạng hiếm gặp ở những thi nhân. Trong số đó, có những nhà thơ đã kết thúc tác phẩm của mình bằng khối sầu bi quan, cay đắng. Nhưng Văn Cao thì khác. Khổ thơ tiếp theo sáng lên vẻ đẹp trữ tình nhẹ nhàng nhờ sự xuất hiện của “những câu thơ”, “những bài hát” và “đôi mắt em”:

“Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước.”

“Những câu thơ”, “những bài hát” là biểu tượng cho sáng tạo nghệ thuật, sự rung động của trái tim con người. Điệp ngữ “Riêng những” và “còn xanh” được lặp lại hai lần như một lời khẳng định sự trường tồn của nghệ thuật chân chính. Và đẹp nhất trên đời không gì khác chính là “đôi mắt em”. Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, đại diện cho tình yêu và sức trẻ miên viễn. Đôi mắt sâu thẳm ấy lại trông “như hai giếng nước”, long lanh và dạt dào sức sống. Nhà thơ không chỉ cảm khái trước những giá trị cao cả bất diệt mà còn đề ra một phương cách sống ý nghĩa, cho ta thấy giá trị của nghệ thuật và tình yêu. Nếu thấy mình già nua và cũ kĩ, hãy ngân lên những vần thơ và những khúc ca, hãy soi mình vào đáy mắt người yêu. Những điều bình dị nhất lại chính là cứu cánh có tâm hồn. Cách ngắt nhịp, hình ảnh thơ ở khổ thơ hai có sự tương đồng với khổ một tạo nên hiệu ứng vòng tròn nhưng không còn biểu lộ cảm xúc hụt hẫng như ở trên mà cho thấy tâm trạng say mê, chìm đắm.

Bài thơ được viết theo thể thơ tự do với cách xuống dòng, ngắt nhịp sáng tạo. Nhịp điệu của câu thơ linh hoạt tạo ra nhạc điệu đặc biệt. Bên cạnh đó, Văn Cao đã sử dụng ngôn từ mang nhiều tầng nghĩa tượng trưng, các biện pháp tương phản, đối lập, so sánh, điệp ngữ, ẩn dụ để thể hiện cái nhìn của mình về cuộc sống.

Qua đó, bài thơ cho thấy những chiêm nghiệm sâu sắc về mối quan hệ giữa thời gian, cuộc đời với con người và nghệ thuật. “Thời gian” của Văn Cao chính là một “chiếc lá” tươi xanh vĩnh viễn của nghệ thuật.

2. Phân tích Thời gian mẫu 2

Văn Cao - một nhạc sĩ lớn của Việt Nam. Ông là tác giả của hai bài hát nổi tiếng là Tiến quân ca và quốc ca, đồng thời cũng là một trong số những gương mặt tiêu biểu, quan trọng nhất của tân nhạc. Không chỉ tài năng trong lĩnh vực âm nhạc, Văn Cao còn được công chúng biết đến với tư cách là một họa sĩ, một nhà thơ với rất nhiều tác phẩm giá trị. Tiêu biểu trong sự nghiệp thơ ca của ông, không thể không nhắc đến bài thơ “Thời gian”, qua những vần thơ mang đầy hàm súc, người đọc dường như đã cảm nhận được rõ nét sự dồn nén cô đọng của tư tưởng, cảm xúc:

“Thời gian qua kẽ tay

Làm khô những chiếc lá

Kỷ niệm trong tôi

Rơi

như tiếng sỏi

trong lòng giếng cạn

Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước”

Văn Cao tên đầy đủ là Nguyễn Văn Cao, ông sinh ngày 15 tháng 11 năm 1923 tại tỉnh Hải Phòng. Quê gốc ở xã Liên Minh, huyện Vụ Bản thuộc tỉnh Nam Định. Văn Cao xuất thân từ một gia đình viên chức, có cha là giám đốc của nhà máy nước Hải Phòng. Sau khi lên trung học, ông lần đầu được tiếp xúc với âm nhạc. Năm 1938, gia đình gặp nhiều biến cố, Văn Cao đã bỏ học khi mới 15 tuổi. Ông được biết đến là một nhạc sĩ có sức ảnh hưởng rất lớn trong nền Tân nhạc của Việt Nam. Không chỉ dừng lại ở mảng âm nhạc, Văn Cao còn được nhận xét là hình mẫu thiên tài, bởi tài năng nghệ thuật của ông rất đa dạng và phong phú mang tính tổng hợp cao giữa hội họa- âm nhạc- văn chương. Ông đã để lại cho đời rất nhiều các tác phẩm có giá trị, và được lưu truyền rộng rãi cho thế hệ con cháu sau này.

Bài thơ Thời gian được nhà văn sáng tác vào mùa xuân năm 1987. Lúc này người thi sĩ Văn Cao đã bỏ lại sau lưng với biết bao trải nghiệm vui buồn khác nhau. Dù tác phẩm chỉ vỏn vẹn có 7 câu, 12 dòng và 42 chữ, nhưng sâu bên trong ẩn chứ tính chất triết luận và những thông điệp giàu ý nghĩa nhân sinh cực kì sâu sắc. Qua đó đã gợi cho tâm hồn người đọc biết bao suy ngẫm về cuộc đời, về con người trong cuộc sống này, mặc cho thời gian vẫn không ngừng chảy trôi:

“Thời gian qua kẽ tay”

“Thời gian qua kẽ tay” là một hình ảnh thơ giàu hàm xúc, gợi liên tưởng tới sự tương phản giữa cái vô hình và cái hữu hình, giữa cái vô hạn và cái hữu hạn. Như một điều tất yếu, sự hiện diện của thời gian trên thế giới này là hư ảo, nó rất mong manh và vô cùng ngắn ngủi vô cùng. Có lẽ vì thế mà người thi nhân khi chứng kiến sự chảy trôi của thời gian không khỏi ngậm ngùi xa xót trước sự vô nghĩa của đời người... Cũng như Văn Cao, Nguyễn Gia Thiều đã từng có cảm nhận đầy chua chát qua tác phẩm Cung oán ngâm khúc nổi tiếng:

“Trăm năm nào có gì đâu

Chẳng qua một nấm cỏ khâu xanh rì”

Thời gian là thứ quà tặng kì diệu mà tạo hóa ban cho con người, và chẳng có một ai nắm giữ được thời gian. Thời gian đi qua lấy đi vô số thứ, thanh xuân, tuổi trẻ, những tháng ngày hạnh phúc, những thứ chúng ta trân trọng và thương yêu nhất… và một khi qua đi sẽ không bao giờ trở lại. Đó là một quy luật tất yếu của thời gian, nhưng cũng là sự nghiệt ngã, tàn nhẫn đối với con người

"Làm khô những chiếc lá

Kỷ niệm trong tôi

Rơi

như tiếng sỏi

trong lòng giếng cạn"

Theo thời gian những chiếc lá xanh tươi rồi cũng sẽ úa. Những được mất trong cuộc đời rồi cũng phai nhạt theo năm tháng. Có chăng, cái ở lại trong cuộc đời này chỉ là là những hồi ức nhớ hoài về kỷ niệm ngày xưa ấy. Bài thơ đã giúp bạn đọc nhận thức được cái ý nghĩa nhân sinh tưởng như rất bình thường nhưng không phải ai cũng nhận biết được bởi họ vẫn con đang chìm đắm trong quá nhiều tham vọng, vinh hoa của cuộc sống. Bài thơ mang giá trị nhân văn thật sâu sắc, đồng thời cũng gửi gắm tới bạn đọc thông điệp: khi đã nhận thức được qui luật vận động của dòng chay thời gian, con người chúng ta càng nên biết trân quý sự hiện hữu của bản thân trên thế giớ này. Chúng ta phải làm hành động, phải biết tận dụng thời gian một cách triệt để, có ích, để mỗi phút giây hiện hữu trong đời người là những giây phút sống chứ không phải chỉ là tồn tại

“Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước"

Trong dòng chảy của thời gian, mọi sự vật, mọi hiện tượng trên thế giới này đều có thể lụi tàn và tan biến mãi mãi vào hư không. Nhưng tất nhiên có những giá trị sẽ chẳng thể mất mà mãi mãi mà qua hàng nghìn đời nó sẽ vẫn “còn xanh”, đó chính là những giá trị đẹp đẽ được được kết tinh từ những bài hát, vần thơ, và đặc biệt là từ đôi mắt em. Câu kết của tác phẩm đã để lại trong lòng người đọc một dư âm tha thiết nhưng không hề bi lụy:

“Và đôi mắt em

như hai giếng nước”

… Phải chăng, đôi mắt em chính là nơi mà tình yêu đôi ta bắt đầu và hay đó sẽ là nơi mà tình yêu ta mãi mãi lên ngôi…!

Dẫu sao, theo tháng năm, thời gian vẫn sẽ trôi “qua kẽ tay” nhưng tác phẩm Thời gian của cố thi sĩ Văn Cao vẫn “nguyên xanh” như thủa nào trong lòng mỗi bạn đọc. Sự giản dị, mộc mạc, ẩn chứa hàm súc trong từng câu chữ đã cho thấy sự tinh tế, tài hoa của một thi sĩ thật tài năng.

3. Phân tích Thời gian mẫu 3

Bài thơ “Thời gian” ra đời vào mùa xuân năm 1987. Dù chỉ vỏn vẹn 7 câu, 12 dòng, 42 từ nhưng chất triết học và thông điệp nhân văn sâu sắc của nó sẽ chạm tới tâm hồn người đọc. Nó gợi lên nhiều suy nghĩ về con người và cuộc sống, dù thời gian có trôi đi không ngừng.

Mở đầu bài thơ, chúng ta bắt gặp một hình ảnh “lạ”, một hình ảnh thơ gợi lên sự tương phản của thời gian trôi qua kẽ ngón tay, hữu hình và vô hình, hữu hạn và vô hạn.

Một điều tất yếu, sự tồn tại của thời gian trong cuộc đời mỗi người là hữu hạn. Bởi vì so với “khởi đầu và kết thúc” của vũ trụ, nó thật hư ảo, mong manh và rất ngắn ngủi. Đó là lý do tại sao các nhà thơ bao thế hệ đã than thở về sự trôi qua của thời gian và sự vô nghĩa của số phận con người… Nguyễn Gia Thiều, trong bài đọc nổi tiếng ‘Cung oán ngân khúc’, đã viết: điều đó một cách sâu sắc.

‘Trăm năm nào có gì đâu

Chẳng qua một nấm cỏ khâu xanh rì’

Như một quy luật tồn tại, thời gian trôi qua mãi mãi và không bao giờ quay trở lại. Sự tàn ác này là bi kịch của số phận con người, con người không thể nắm bắt hay điều khiển được thời gian. Triết gia Heraclitus lập luận: “Không ai có thể tắm hai lần trên một dòng sông”, cuộc đời mỗi người không thể sống hai lần… Với mỗi bước đi, thời gian thay đổi không ngừng trong từng khoảnh khắc tồn tại, sức tàn phá của thời gian là vô cùng lớn.

Lá xanh sẽ héo theo thời gian. Những cái được và mất trong cuộc sống sẽ mờ dần theo năm tháng. Tất cả những gì có thể còn lại trong cuộc đời này là một giọt ký ức kết tinh…ký ức – một viên ngọc quý chìm sâu hơn vào ý thức khi ngày càng có nhiều người chạm vào cõi vĩnh hằng.

Và những ký ức này đẩy con người từ cuộc đời sang bên kia của vĩnh hằng… Tất cả tình yêu, tất cả hận thù, tất cả niềm vui, tất cả giận dữ cũng phai nhạt theo thời gian… như thế này Bài thơ thừa nhận rằng có một ý nghĩa nào đó trong đó. Cuộc sống thoạt nhìn có vẻ bình thường nhưng ai luôn bận tâm với quá nhiều tham vọng trong cuộc sống lại không nhận ra điều đó.

Vì vậy, khái niệm thời gian trong thơ Văn Cao thấm đẫm tư tưởng hiện sinh tích cực. Những thông điệp toát ra từ sự thể hiện nghệ thuật của thơ có giá trị nhân văn sâu sắc. Một khi con người nhận ra được quy luật khắt khe của thời gian, họ cần biết cách đánh giá sự tồn tại của chính mình.

Chúng ta phải làm gì để mỗi khoảnh khắc của đời người đều là một khoảnh khắc của cuộc đời chứ không chỉ là sự tồn tại đơn thuần, không bao giờ bị lãng quên trong ý thức hiện sinh của nhân loại đang trên đường khám phá giá trị vĩnh cửu của nó. Vậy giá trị vĩnh cửu là gì?

Văn Cao là một nghệ sĩ chân chính với sự cảm nhận nhạy bén về mọi giai đoạn của thời gian, khẳng định những giá trị không hề mất đi bản sắc trước sự tàn phá của thời gian. Đó là:

‘Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước’

Trong dòng chảy tàn khốc của thời gian, vạn vật, hiện tượng đều có thể tàn lụi và trở thành hư vô. Tuy nhiên, có một giá trị không thể mất đi và mãi mãi “xanh”. Đó là những giá trị của thơ ca, ca khúc và hơn hết là nghệ thuật, vẻ đẹp hiện lên trong mắt bạn.

Giọng điệu của bài thơ thay đổi bất ngờ. Từ buồn bã, chán nản đến thanh thoát và thổn thức mộng mơ. Hình ảnh thơ có ý nghĩa biểu tượng cao. Từ ‘riêng’ được lặp đi lặp lại như muốn bộc lộ và khẳng định một sự thật vĩnh cửu không thể phủ nhận. Nghệ thuật và tình yêu luôn khác nhau và bản thân chúng luôn vượt lên trên mọi điều nhỏ nhặt. Bởi chúng là hiện thân của cái đẹp nên luôn mang trong mình một sức mạnh trường tồn và vĩnh cửu.

Thời gian vẫn “qua kẽ tay” nhưng bài thơ “Thời gian” của cố nhạc sĩ, nhà thơ Văn Cao vẫn còn tươi mới trong tâm trí độc giả. Sự cô đọng, giản dị, ngắn gọn của ngôn từ bài thơ thể hiện tài năng, sự tinh tế của một nhà thơ tài hoa. Chính vì thế tôi tin rằng thông điệp nhân văn toát ra từ bài thơ này sẽ luôn truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ độc giả trân trọng tác giả và cùng sáng tạo với ông. Và đây cũng chính là giá trị giúp thơ vượt qua những quy luật khắt khe của thời gian, vốn là vĩnh cửu, cũng như nghệ thuật tình yêu và cái đẹp là vĩnh cửu.

4. Phân tích Thời gian mẫu 4

Văn Cao, một biểu tượng âm nhạc và nghệ thuật của Việt Nam, không chỉ góp phần quan trọng trong lĩnh vực âm nhạc mà còn để lại dấu ấn sâu sắc trong thơ ca và hội họa. Bài thơ "Thời gian" của ông là một trong những tác phẩm tiêu biểu, đầy sức mạnh và ý nghĩa.

Sinh ra vào năm 1923 tại Hải Phòng, Văn Cao từng trải qua những biến cố trong gia đình từ khi còn trẻ. Điều này đã ảnh hưởng đến tư duy và cảm xúc của ông, tạo nên sự sâu sắc và triết lý trong tác phẩm của mình. Bài thơ "Thời gian" không chỉ đơn thuần là một phản ánh về sự chảy trôi của thời gian, mà còn là một dòng suy tư về cuộc sống, tình yêu và ý nghĩa của nghệ thuật.

Hình ảnh "Thời gian qua kẽ tay" đã tạo nên một cảm giác sâu lắng về sự trôi chảy của thời gian. Nhưng không chỉ là thời gian trôi qua, mà còn là những ký ức, những giá trị quý báu trong cuộc sống, tất cả đều "Làm khô những chiếc lá" và rơi "như tiếng sỏi trong lòng giếng cạn". Sự mất mát, hối tiếc và buồn bã hiện hữu trong mỗi từ ngữ của bài thơ.

Tuy nhiên, giữa dòng chảy của thời gian, có những giá trị vĩnh cửu, như "những câu thơ" và "những bài hát", vẫn "còn xanh". Và trong cuộc sống, "đôi mắt em như hai giếng nước", đầy ắp sức sống và ý nghĩa. Những dòng cuối cùng của bài thơ như là một lời nhắc nhở, một niềm tin vào giá trị của tình yêu và nghệ thuật trong cuộc sống.

Bài thơ "Thời gian" không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là một tấm gương sáng cho sự tri thức và sâu sắc của tác giả. Nó là một lời nhắc nhở cho chúng ta biết trân trọng từng khoảnh khắc trong cuộc sống, và tìm kiếm giá trị đích thực của hạnh phúc và ý nghĩa.

5. Phân tích Thời gian mẫu 5

Văn Cao, mặc dù được biết đến chủ yếu với danh xưng là một nhạc sĩ, nhưng không phải ai cũng nhận ra rằng ông còn để lại dấu ấn sâu sắc trong lĩnh vực thơ ca. Trong số những tác phẩm của mình, "Thời gian" nổi bật lên như một biểu hiện táo bạo của tài năng nghệ sĩ đa phong cách này.

Sinh ra tại Nam Định vào năm 1923, Văn Cao lớn lên ở Hải Phòng và bắt đầu sự nghiệp sáng tác ở đây. Ông không chỉ là một nhạc sĩ xuất sắc mà còn là một nhà thơ và họa sĩ tài năng. Mặc dù số lượng tác phẩm thơ của ông không nhiều, nhưng mỗi tác phẩm luôn gây ấn tượng sâu sắc với người đọc bởi phong cách nghệ thuật độc đáo. Với quan niệm "Sự thất bại thường xuất phát từ việc kết thúc: Kết thúc mọi ý nghĩ và muốn diễn đạt", Văn Cao luôn tập trung vào việc thay đổi và đổi mới thơ ca cả về hình thức và nội dung, tạo ra những tác phẩm phong phú về ý nghĩa và tràn đầy hình ảnh tượng trưng. "Thời gian" là một trong những tác phẩm nổi bật của Văn Cao, sáng tác vào mùa xuân năm 1987.

Bài thơ này thể hiện sự suy tư sâu sắc về thời gian và cuộc sống con người. Thay vì nhìn thời gian dưới góc độ đếm giây, đếm phút, Văn Cao mô tả thời gian như một thực thể sống động, mà con người có thể cảm nhận:

"Thời gian qua kẽ tay

Làm khô những chiếc lá

Kỷ niệm trong tôi

Rơi

như tiếng sỏi

trong lòng giếng cạn"

Văn Cao cảm nhận thời gian thông qua cảm giác: "Thời gian qua kẽ tay". Thời gian như một luồng êm đềm, chạm vào chúng ta rồi qua đi nhanh chóng đến không tưởng. Con người cảm nhận từng dấu vết "qua kẽ tay", và sau đó, họ có thể phải đối mặt với sự nuối tiếc và hoài niệm. Câu đầu tiên đã tạo ra một liên tưởng hấp dẫn cho người đọc. Thời gian, dù quý báu nhưng lại mong manh đến không thể tưởng. Con người khao khát kiểm soát thời gian trong bàn tay của mình. Và khi thời gian trôi qua kẽ tay, thoát ra khỏi sự nắm giữ của con người, nó vô tình "Làm khô những chiếc lá". Sự trôi chảy của thời gian khiến con người và mọi vật phải phai mờ. Những chiếc lá, từ mơn mởn một ngày, nay trở nên héo úa. Thanh xuân của con người cũng thế, tươi đẹp và ngắn ngủi, chẳng mấy chốc ta đã bước chân vào ngưỡng cửa tuổi già.

Đột nhiên, một tiếng "Rơi" vang lên giữa dòng thơ như một dòng cảm xúc đột ngột đổ xuống! Một từ đơn giản, nhưng nó nhấn mạnh vào sự chuyển động của cảnh vật. "Rơi" ở đây biểu hiện sự lìa xa, sự quên lãng. Con người, mải mê chạy đua với cuộc sống, đột nhiên giật mình và cảm thấy buồn bã, thất vọng khi mọi thứ yêu thương bất ngờ rơi xa tầm với. "Như tiếng sỏi" là một so sánh đặc biệt, gợi lên âm thanh nặng nề và khô khốc. Sỏi rơi vào "trong lòng giếng cạn". Những vật vô tri, cô đơn xuất hiện một cách lần lượt. Từ "cạn" thể hiện một sự trống trải, thiếu sức sống. Ý thơ càng về sau càng trở nên nặng nề, những câu thơ bị chia cắt bởi dòng xuống đột ngột cho thấy những cảm xúc tự nhiên của con người khi đối mặt với dòng thời gian không khoan nhượng.

Nhận thức sâu sắc về thời gian, lòng khao khát nắm bắt hạnh phúc không phải là một cảm xúc hiếm gặp ở các nhà thơ. Trong số họ, có những người kết thúc tác phẩm của mình bằng sự bi quan, cay đắng. Nhưng Văn Cao lại khác biệt. Khổ thơ tiếp theo mang lại vẻ đẹp trữ tình nhẹ nhàng nhờ sự xuất hiện của "những câu thơ", "những bài hát" và "đôi mắt em":

"Riêng những câu thơ

còn xanh

Riêng những bài hát

còn xanh

Và đôi mắt em

như hai giếng nước."

"Những câu thơ", "những bài hát" là biểu tượng cho sức sáng tạo nghệ thuật, sự động lòng của trái tim con người. Sự lặp lại của "Riêng những" và "còn xanh" như một khẳng định sự tồn tại của nghệ thuật chân chính. Và đẹp nhất trong cuộc sống chính là "đôi mắt em". Đôi mắt là cửa sổ của tâm hồn, biểu tượng cho tình yêu và sức sống trẻ trung vĩnh viễn. Đôi mắt sâu thẳm ấy trông "như hai giếng nước", long lanh và dồi dào sức sống. Nhà thơ không chỉ cảm nhận những giá trị cao quý vĩnh cửu mà còn đề ra một cách tiếp cận ý nghĩa về cuộc sống, cho thấy giá trị của nghệ thuật và tình yêu. Nếu cảm thấy bản thân già nua và cũ kỹ, hãy nương theo những vần thơ và những khúc hát, hãy ngắm nhìn bản thân qua ánh mắt của người yêu. Những điều bình dị nhất thường là những thứ cứu cánh cho tâm hồn. Cách ngắt nhịp, hình ảnh thơ ở khổ thơ hai có sự tương đồng với khổ một tạo nên hiệu ứng vòng tròn nhưng không còn biểu hiện cảm xúc hụt hẫng như trước, mà thể hiện sự say mê, chìm đắm.

Bài thơ được viết theo thể thơ tự do với sự sáng tạo trong cách ngắt dòng và nhịp điệu. Điều này tạo ra một âm nhạc đặc biệt của từng câu thơ. Ngoài ra, Văn Cao đã sử dụng ngôn từ có nhiều tầng nghĩa tượng trưng, các biện pháp tương phản, đối lập, so sánh, điệp ngữ, ẩn dụ để thể hiện quan điểm của mình về cuộc sống.

Tổng cộng, bài thơ "Thời gian" của Văn Cao là một cái nhìn sâu sắc vào mối quan hệ giữa thời gian, cuộc sống và nghệ thuật. "Thời gian" này của Văn Cao có thể coi là một "chiếc lá" xanh tươi vĩnh cửu của nghệ thuật.

Mời các bạn cùng tải về bản PDF để xem đầy đủ nội dung