Trong lòng mẹ - Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm

Trong lòng mẹ - Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm được VnDoc tổng hợp và đăng tải. Tài liệu giúp các em nắm chắc nội dung tác phẩm bao gồm tóm tắt nội dung chính, lập dàn ý phân tích, bố cục, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật cùng hoàn cảnh sáng tác, ra đời của tác phẩm, giúp các em học tốt môn Ngữ văn 8. Sau đây mời các bạn tham khảo chi tiết.

I. Đôi nét về tác giả Nguyên Hồng

1. Tiểu sử

• Nguyên Hồng (1918- 1982), tên khai sinh là Nguyễn Nguyên Hồng. Quê ở tahfnh phố Nam Định.
• Trước Cách mạng, ông sống chủ yếu ở thành phố cảng Hải Phòng, trong một xóm lao động nghèo.
• Ông là hội viên sáng lập Hội nhà văn Việt Nam năm 1957.
• Nguyên Hồng được Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 1996.

2. Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác

• Nguyên Hồng bắt đầu viết văn từ năm 1936 với truyện ngắn "Linh Hồn" đăng trên Tiểu thuyết thứ 7. Ngay từ tác phẩm đầu tay, Nguyên Hồng đã hướng ngòi bút về những người cùng khổ gần gũi mà ông yêu thương thắm thiết.
• Sau Cách mạng, Nguyên Hồng tiếp tục bền bỉ sáng tác, ông viết cả tiểu thuyết, kí, thơ, nổi bật hơn cả là bộ tiểu thuyết sử thi nhiều tập.
• Năm 1937, ông thực sự gây được tiếng vang trên văn đàn với tiểu thuyết Bỉ Vỏ. Năm 1980 cuốn tiểu thuyết cuối cùng của ông là Núi rừng Yên Thế.
• Những tác phẩm tiêu biểu: Bỉ vỏ, Trời xanh, Sóng ngầm, Khi đứa con ra đời,…
• Phong cách sáng tác: Ông được mệnh danh là nhà văn của những người cùng khổ.

II. Đôi nét về tác phẩm Trong lòng mẹ

1. Hoàn cảnh sáng tác

Đoạn trích trong lòng mẹ thuộc chương mấy?

Những ngày thơ ấu là tập hồi kí kể về tuổi thơ cay đắng của tác giả.

Trong lòng mẹ là chương thứ IV của tác phẩm Những ngày thơ ấu (gồm 9 chương), tập hồi kí.

III. Tóm tắt đoạn trích Trong lòng mẹ

Tóm tắt đoạn trích Trong lòng mẹ mẫu 1

Cha mất, mẹ bé Hồng bỏ đi vào Thanh Hóa tha hương cầu thực để lại em sống với bà cô cay nghiệt. Bà ta luôn gieo rắc vào đầu em những ý nghĩ xấu về mẹ của mình. Đỉnh điểm bà ta còn bị ra chuyện mẹ em có em bé, cuộc sống bần hàn, khổ sở. Tuy nhiên, Hồng vẫn tin tưởng tuyệt đối vào mẹ mình và căm phẫn sự cay nghiệt của người cô. Em luôn mong mẹ về. Đến gần ngày giỗ cha, em nhìn thấy một người ngồi trên xe kéo giống mẹ mình, em đánh liều gọi tên và chạy theo với niềm hi vọng nhỏ nhoi đó là mẹ của mình. Chiếc xe đi chậm và dừng lại, mẹ dang tay đón Hồng vào lòng, trong lòng mẹ, em trào dâng những giọt nước mắt.

Tóm tắt văn bản Trong lòng mẹ mẫu 2

Hồng là chú bé bất hạnh khi cha em mất còn mẹ bỏ xứ đi tha hương cầu thực. Em phải sống với người cô ruột ghẻ lạnh, lúc nào cũng muốn gieo rắc vào đầu em những ý nghĩ xấu về mẹ. Bà ta đã bịa ra chuyện mẹ em có gia đình khác, có em bé, cuộc sống của mẹ khổ cực phải đi bán bóng đèn kiếm sống hòng khiến em ghét bỏ, ruồng rẫy mẹ mình. Những câu nói của bà ta như cứa những nhát dao chí mạng vào lòng em nhưng em vẫn luôn tin tưởng tuyệt đối mẹ mình. Gần ngày giỗ cha, em nhìn thấy dáng mẹ trên chiếc xe kéo bèn gọi mẹ và chạy theo, quả nhiên đó là mẹ của mình. Khi được ở trong lòng mẹ, em trào dâng những giọt nước mắt.

Tóm tắt đoạn trích Trong lòng mẹ mẫu 3

Bé Hồng sinh ra là kết quả của cuộc hôn nhân miễn cưỡng giữa người bố nghiện ngập và người mẹ trẻ trung luôn khao khát có được tình yêu thương nhưng đành ngậm ngùi chôn vùi tuổi xuân bên người chồng nghiện ngập. Khi bố Hồng mất, người mẹ bỏ hai anh em Hồng lại để đi tha hương cầu thực, anh em Hồng luôn sống trong sự ghẻ lạnh của nhà nội. Nhất là bà cô, luôn gieo rắc vào đầu Hồng những rắp tâm tanh bẩn để Hồng ghét bỏ mẹ của mình. Nhưng Hồng không những không ghét mẹ mà còn thông cảm và yêu mẹ nhiều hơn, em căm thù những hủ tục đã đày đọa mẹ mình. Gần ngày giỗ bố, sự cay nghiệt của bà cô càng thêm cùng cực khi liên tục xoáy vào đầu em những ý nghĩ sai lệch về mẹ. Bao nhiêu cay đắng ấy càng làm cho em thêm yêu và khao khát được gặp lại mẹ nhiều hơn. Chiều hôm đó khi vừa tan học, em thoáng thấy bóng dáng mẹ, em liền gọi theo với hi vọng và giọng bối rối. Khi mẹ em quay đầu lại, tất cả như vỡ òa, Hồng sà vào lòng mẹ mà khóc nức nở. Trong lòng mẹ, những lời nói của ba cô tuy còn văng vẳng nhưng lại khiến Hồng chẳng còn mảy may suy nghĩ mà chỉ cảm nhận được tình mẫu tử thiêng liêng, chan chứa.

2. Giá trị nội dung

Đoạn trích “Trong lòng mẹ” trích hồi kí “Những ngày thơ ấu” của Nguyên Hồng đã kể lại một cách chân thực và cảm động những cay đắng và tủi cực cùng tình yêu thương cháy bỏng của nhà văn thời thơ ấu đối với người mẹ bất hạnh, đáng thương của mình.

3. Giá trị nghệ thuật

• Lời văn nhẹ nhàng, tình cảm, giàu hình ảnh và chan chứa cảm xúc.
• Mạch truyện, mạch cảm xúc tự nhiên, chân thực.
• Kết hợp lời văn kể chuyện với miêu tả, biểu cảm.
• Khắc họa thành công hình tượng nhân vật bé Hồng thông qua lời nói, hành động, tâm trạng sinh động chân thật.

IV. Ý nghĩa nhan đề đoạn trích Trong lòng mẹ

“Những ngày thơ ấu” là một tập hồi ký kể lại tuổi thơ đầy cay đắng của tác giả. Tác phẩm này gồm 9 chương và được in thành sách năm 1940. Đoạn trích “Trong lòng mẹ” thuộc chương IV của tác phẩm kể lại sự việc nhân vật Hồng được gặp lại mẹ sau nhiều tháng ngày xa cách. Hình ảnh “lòng mẹ” chắc hẳn luôn gợi cho mỗi người một cảm giác an toàn, ấm áp. Và với cậu bé Hồng cũng vậy. Suốt ngày tháng sống cùng người cô - những lời lẽ cay nghiệt của cô đã khiến Hồng cảm thấy đau khổ và tủi nhục. Khoảnh khắc được gặp lại mẹ, được mẹ ôm vào lòng có lẽ là khoảnh khắc hạnh phúc nhất với cậu. Khi nép vào lòng mẹ, được mẹ âu yếm bỗng nhiên mọi tủi nhục ấy đều tan biến. Như vậy, nhan đề trên chứa đựng một ý nghĩa thật sâu sắc. “Trong lòng mẹ” chính là hình ảnh của tình mẫu tử đầy ấm áp mà không có thứ tình cảm nào có thể thay thế.

V. Dàn ý phân tích tác phẩm Trong lòng mẹ

1. Mở bài

Giới thiệu vài nét khái quát về tác giả Nguyên Hồng.

Khái quát những nét cơ bản nhất về đoạn trích Trong lòng mẹ.

2. Thân bài

a. Nhân vật bé Hồng

Cảnh ngộ đáng thương và nỗi buồn của bé Hồng

• Bố mới mất, mẹ tha hương cầu thực.
• Sống giữa sự ghẻ lạnh, cay nghiệt của người cô, một người luôn tìm cách gieo vào đầu Hồng những suy nghĩ không tốt để Hồng từ bỏ, ruồng rẫy người mẹ của mình.
• Sống trong nỗi cô đơn và niềm khát khao tình mẹ.

Tình thương yêu mãnh liệt đối với mẹ

• Lúc nào cũng nghĩ đến mẹ và thông cảm với mẹ: khi cô hỏi ngọt nhạt → cúi đầu không đáp; từ chối cô, luôn nghĩ đến mẹ.
• Không dao động, không suy giảm tình cảm kính yêu dành cho mẹ.
• Vô cùng đau đớn, phẫn uất khi nghe lời gièm pha, nhục mạ mẹ: khi cô mỉa mai mẹ → nghe như sát muối vào lòng, đau đớn, tủi nhục, xúc động vì thương mẹ
• Ghét những hủ tục phong kiến: khi nghe cô kể về mẹ → dồn dập oán hờn, kìm nén nỗi xót xa, căn ghét cổ tục phong kiến.

Cảm giác của bé Hồng khi được ở trong lòng mẹ

• Chạy đuổi theo xe với cử chỉ vội vã, lập cập; bối rối gọi “Mợ ơi!”.
• Chân ríu lại, lên xe ngồi cạnh mẹ, nhận được sự âu yếm vỗ về của người mẹ thì òa lên khóc nức nở → niềm dỗi hờn mà hạnh phúc, tức tưởi mà mãn nguyện.
• Gặp mẹ, với Hồng “khác nào ảo ảnh dòng nước trong suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt của người bộ hành ngã gục giữa sa mạc”.

→ Niềm xúc động mạnh mẽ của Hồng khi đột ngột gặp lại mẹ

• Cảm nhận mẹ vẫn tươi như ngày nào, giác ấm ấp mơn man khắp da thịt, niềm ngây ngất sung sướng khi ở trong lòng mẹ và ước ao mình nhỏ lại.

→ Cảm nhận của bé Hồng về tình mẫu tử thiêng liêng, sâu nặng khi gặp mẹ.

b. Nhân vật người cô

Đối xử với bé Hồng không thật lòng: Bên ngoài tỏ ra dịu dàng, thân mật: “cười”, nói giọng ngọt ngào, xưng hô “mày tao”. Lời nói mỉa mai mẹ bé Hồng, làm tổn thương tình cảm mẹ con nhằm gieo rắc hoài nghi để bé Hồng khinh miệt, ruồng rẫy mẹ.

→ Là người cay nghiệt thâm độc, luôn gây ra nỗi đau cho người khác.

3. Kết bài

Khái quát lại những nét đặc sắc về nghệ thuật làm nên thành công về nội dung của văn bản.

Suy nghĩ bản thân về tình mẫu tử thiêng liêng trong cuộc sống và liên hệ trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ tình cảm thiêng liêng, chân thành, cao quý ấy.

Trong lòng mẹ - Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm được VnDoc chia sẻ trên đây. Hy vọng thông qua tài liệu này các em sẽ nắm chắc hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm trong lòng mẹ, từ đó hoàn thành bài văn phân tích đoạn trích trong lòng mẹ. Chúc các em học tốt, dưới đây là một số bài văn liên quan đến tác phẩm trong lòng mẹ các em tham khảo nhé

• Soạn bài Trong lòng mẹ
• Viết một đoạn văn nêu suy nghĩ của em về niềm hạnh phúc cảm giác sung sướng đến cực điểm của chú bé Hồng được ở trong lòng mẹ
• Tóm tắt văn bản “Trong lòng mẹ” của tác giả Nguyên Hồng

......................................

Như vậy là chúng tôi đã giới thiệu cho các bạn bài Trong lòng mẹ - Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm. Hy vọng rằng tài liệu lớp 8 này sẽ giúp ích trong việc ôn tập và rèn luyện thêm kiến thức ở nhà. Chúc các bạn học tốt và đạt kết quả cao trong kì thi sắp tới.