Giải Sách bài tập Hóa học 9 bài 22

Luyện tập chương 2: Kim loại

1 1.219

Giải Sách bài tập Hóa học 9 bài 22: Luyện tập chương 2: Kim loại

Giải Sách bài tập Hóa học 9 bài 22: Luyện tập chương 2: Kim loại được VnDoc sưu tầm và đăng tải, tổng hợp các câu hỏi trong sách bài tập nằm trong chương trình giảng dạy môn Hóa học 9. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh. Mời quý thầy cô cùng các bạn tham khảo tài liệu dưới đây

Giải Sách bài tập Hóa học 9 bài 19: Sắt

Giải Sách bài tập Hóa học 9 bài 20

Giải Sách bài tập Hóa học 9 bài 21

Bài 22.1 trang 27 Sách bài tập Hóa học 9: Kim loại nhôm và kim loại sắt có những tính chất hóa học nào giống nhau và khác nhau? Dẫn ra những phản ứng hoá học để minh hoạ.

Lời giải:

Những tính chất hoá học giống nhau: Nhôm, sắt có những tính chất hoá học của kim loại, như:

- Tác dụng với phi kim tạo oxit hoặc muối.

- Tác dụng với axit (HCl, H₂SO₄ loãng) giải phóng khí hiđro; Nhưng không tác dụng với H₂SO₄đặc, nguội và HNO₃ đặc, nguội.

- Tác dụng với dung dịch của một số muối.

(Các phương trình hoá học học sinh tự viết.)

Những tính chất hoá học khác nhau.

- Al tan trong dung dịch kiềm, Fe không tan trong dung dịch kiềm.

2Al + 2NaOH + 2H₂O → 2NaAlO₂ + 3H₂

- Al tác dụng với các chất tạo hợp chất trong đó Al có hoá trị duy nhất là III, Fe tác dụng với các chất tạo hợp chất trong đó Fe có hoá trị II, hoá trị III. (Các phương trình hoá học học sinh tự viết).

- Al là kim loại hoạt động hoá học mạnh hơn Fe:

2Al + Fe₂O₃ → 2Fe + Al₂O₃

Bài 22.2 trang 27 Sách bài tập Hóa học 9: Có một dung dịch gồm hai muối: Al₂(SO₄)₃ và FeSO₄. Trình bày một phương pháp hoá học để từ dung dịch trên điều chế ra dung dịch Al₂(SO₄)₃. Viết phương trình hoá học.

Lời giải:

Cho một lượng bột Al dư vào dung dịch 2 muối, chỉ có Al tác dụng với dung dịch muối FeSO₄: 2Al + 3FeSO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3Fe.

Tách kết tủa thu được dung dịch Al₂(SO₄)₃.

Bài 22.3 trang 27 Sách bài tập Hóa học 9: Trong phòng thí nghiệm có các kim loại sau: natri, đồng, sắt, nhôm, bạc. Hãy cho biết những tính chất hoá học của chúng bằng cách đánh dấu (x) vào các ô trong bảng sau:

	Natri	Đồng	Sắt	Nhôm	Bạc
a) Không tác dụng với dung dịch axit HCl
b) Tác dụng với dung dịch axit và dung dịch bazơ
c) Đẩy được đồng ra khỏi dung dịch muối
d) Tác dụng mãnh liệt với H₂O

Lời giải:

	Natri	Đồng	Sắt	Nhôm	Bạc
a) Không tác dụng với dung dịch axit HCl		x			x
b) Tác dụng với dung dịch axit và dung dịch bazơ				x
c) Đẩy được đồng ra khỏi dung dịch muối			x	x
d) Tác dụng mãnh liệt với H₂O	x

Bài 22.4 trang 27 Sách bài tập Hóa học 9: Một phần dãy hoạt động hoá học của kim loại được viết như sau:

Mg Zn Fe Pb Cu Ag Phát biểu nào sau đây là đúng?

A. Kim loại magie có thể thế chỗ kim loại kẽm trong dung dịch muối.

B. Kim loại sắt có thể thê chỗ kim loại kẽm trong dung dịch muối.

C. Kim loại chi có thể thế chỗ kim loại sắt trong dung dịch muối.

D. Kim loại bạc có thể thế chỗ kim loại đồng trong dung dịch muối.

Lời giải:

Đáp án A.

Bài 22.5 trang 28 Sách bài tập Hóa học 9: Có các kim loại: Al, Na, Cu, Ag.

a) Sắp xếp các kim loại trên theo thứ tự mức độ hoạt động hoá học tăng dần.

b) Chọn những phản ứng hoá học thích hợp để chứng minh cho sự sắp xếp các kim loại. Viết các phương trình hoá học.

Lời giải:

a) Sắp xếp theo thứ tự hoạt động hoá học tăng dần: Ag, Cu, Al, Na.

b) Phương trình hoá học chứng minh.

- Na tác dụng mãnh liệt với H₂O còn Al tác dụng chậm:

2Na + 2H₂O → 2NaOH + H₂

- Kim loại Al và Na tác dụng với dung dịch HCl, còn Ag, Cu không tác dụng:

2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂

2Na + 2HCl → 2NaCl + H₂

- Khi cho các kim loại Cu, Ag tác dụng với oxi chỉ có Cu tác dụng, còn Ag không tác dụng:

2Cu + O₂ → 2CuO

Bài 22.6 trang 28 Sách bài tập Hóa học 9: Viết phương trình hoá học biểu diễn chuyển đổi hoá học sau:

Lời giải:

Phương trình hóa học:

(1) 2Fe + 3Cl₂ ^to→ 2FeCl₃

(2) FeCl₃ + NaOH → Fe(OH)₃ + 3NaCl

(3) 2Fe(OH)₃ ^to→ Fe₂O₃ + 3H₂O

(4) Fe₂O₃ + 3CO ^to→ 2Fe + 3CO₂

Bài 22.7 trang 28 Sách bài tập Hóa học 9: Cho một lá sắt có khối lượng 5 gam vào 50 ml dung dịch CuSO₄ 15% có khối lượng riêng là 1,12 g/ml. Sau một thời gian phản ứng, người ta lấy lá sắt ra khỏi dung dịch, rửa nhẹ, làm khô, cân nặng 5,16 gam.

a) Viết phương trình hoá học.

b) Tính nồng độ phần trăm các chất còn lại trong dung dịch sau phản ứng.

Lời giải:

a) Phương trình hoá học: Fe + CuSO₄ → FeSO₄ + Cu

Khối lượng dung dịch CuSO₄: $m_{ddCuSO_{_4}}$ = 1,12 x 50 = 56 (gam).

CuSO₄ + Fe → FeSO₄ + Cu

64x — 56x = 5,16 - 5 = 0,16 (gam) => x = 0,02 mol.

$m_{CuSO_4}$ tham gia phản ứng = 0,02 x 160 = 3,2 (gam);

100 gam dung dịch CuSO₄ có 15 gam CuSO₄ nguyên chất.

56 gam dung dịch CuSO₄ có X gam CuSO₄ nguyên chất.

x = 56x15/100 = 8,4g; $m_{CuSO_4}$ _{còn lại} = 8,4 - 3,2 = 5,2g

$m_{FeSO_4}$ = 0,02 x 152 = 3,04g

m_{dd sau p/u} = 56 - 0,16 = 55,84g

C%_CuSO4 = 5,2/55,84 x 100% = 9,31%

C%_FeSO4 = 3,04/55,84 x 100% = 5,44%

Bài 22.8 trang 28 Sách bài tập Hóa học 9: Cho 10 gam hỗn hợp bột các kim loại sắt và đồng vào dung dịch CuSO₄ dư. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được chất rắn có khối lượng 11 gam. Thành phần phần trăm theo khối lượng của sắt và đồng trong hỗn hợp đầu là

A. 35% và 65%; B. 40% và 60%;

C. 70% và 30%; D. 50% và 50%.

Lời giải:

Đáp án C.

Fe + CuSO₄ → FeSO₄ + Cu

n_Fe = x mol

Khối lượng Fe phản ứng (cũng là khối lượng sắt trong hỗn hợp đầu) là 56x. Khối lượng Cu sinh ra 64x.

CuSO₄ dư nên chất rắn sau phản ứng là đồng:

10 - 56x + 64x = 11 → x = 1/8 mol

m_Fe trong hỗn hợp đầu là: 56 x 1/8 = 7g

%m_Fe = 7/10 x 100% = 70%

%m_Cu = 100% - 70% = 30%

Bài 22.9 trang 28 Sách bài tập Hóa học 9: Cho 6,5 gam muối sắt clorua tác dụng với dung dịch AgNO₃ dư thu được 17,22 gam kết tủa. Công thức phân tử của muối sắt clorua là công thức nào dưới đây? (Hiệu suất phản ứng đạt 100%).

A. FeCl₂; B. FeCl₃;

C. FeCl; D. FeCl₄.

Lời giải:

Đáp án B.

Đặt công thức muối sắt clorua là FeCl_n

FeCl_n + $n_{AgNO_3}$ → n_AgCl + Fe(NO₃)_n

Ta có phương trình: 6,5 x n(108 + 35,5) = 17,22 x (56 + 35,5n)

n = 3 → FeCl₃.

Bài 22.10 trang 28 Sách bài tập Hóa học 9: Người ta dùng quặng boxit để sản xuất Al. Hàm lượng Al₂O₃ trong quặng là 40%. Để có được 4 tấn nhôm nguyên chất cần bao nhiêu tấn quặng? Biết rằng hiệu suất của quá trình sản xuất là 90%.

Lời giải:

Thực tế do một số nguyên nhân, chất tham gia phản ứng không tác dụng hết, nghĩa là hiệu suất dưới 100%. Người ta có thể tính hiệu suất phản ứng như sau:

1. Dựa vào một trong các chất tham gia phản ứng, công thức tính:

2. Dựa vào một trong các chất tạo thành, công thức tính:

2Al₂O₃ → 4Al + 3O₂

Hiệu suất phản ứng là 90%, có nghĩa là 7,55 tấn Al₂O₃ chỉ chiếm 90% khối lượng phải dùng.

Khối lượng oxit phải dùng: 7,55x100/90 = 8,39 tấn

Khối lượng quặng boxit: 8,39x100/40 = 20,972 tấn

Bài 22.11 trang 28 Sách bài tập Hóa học 9: Người ta dùng 200 tấn quặng hematit hàm lượng Fe₂O₃ là 30% để luyện gang. Loại gang này chứa 95% Fe. Tính lượng gang thu được, biết hiệu suất của quá trình sản xuất là 96%.

Lời giải:

Khối lượng Fe₂O₃ trong quặng: 200 x 30/100 = 60 tấn

Khối lượng Fe₂O₃ tham gia phản ứng: 60x96/100 = 57,6 tấn

Phương trình của phản ứng luyện gang:

Fe₂O₃ + 3CO → 2Fe + 3CO₂

m_Fe = x gam

x = 57,6x112/160 = 40,32 tấn

Lượng sắt này hoà tan một số phụ gia (C, Si, P, S...) tạo ra gang. Khối lượng sắt chiếm 95% gang. Vậy khối lượng gang là: 40,32 x 100/95 = 42,442 tấn

Bài 22.12 trang 28 Sách bài tập Hóa học 9: Khi hoà tan 6 gam hợp kim gồm Cu, Fe và AI trong axit clohiđric dư thì tạo thành 3,024 lít H₂ (đktc) và còn lại 1,86 gam kim loại không tan.

a) Viết các phương trình hoá học.

b) Xác định thành phần phần trăm khối lượng các kim loại.

Lời giải:

a) Khi hoà tan hợp kim gồm 3 kim loại Fe, Cu và Al trong dung dịch HCl dư thì Cu không tác dụng, khối lượng 1,86 gam là khối lượng Cu. Gọi số mol Fe là x mol, Al là y mol.

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂

n_Fe = x mol

n_Al = y mol

$n_{H_2}$ = 3,024/22,4 = 0,135

Ta có hệ phương trình

56x + 27y = 6 - 1,86 = 4,14

x + 3/2y = 0,135

=> x = 0,045; y = 0,06

m_Fe = 0,045 x 56 = 2,52g; m_Al= 0,06 x 27 = 1,62g

Từ đó ta tính được thành phần phần trăm khối lượng các kim loại.

Bài 22.13 trang 29 Sách bài tập Hóa học 9: Đốt 6,7 gam hỗn hợp X gồm các kim loại Fe, Al, Cu và Ag trong không khí. Sau phản ứng thu được 8,7 gam hỗn hợp chất rắn Y. Hoà tan Y bằng dung dịch HCl dư thấy còn lại 2,7 gam một chất rắn.

a) Viết các phương trình hoá học.

b) Tính thể tích dung dịch HCl 2M vừa đủ để hoà tan Y.

Lời giải:

a) Phương trình hoá học của phản ứng:

Ag không tác dụng với oxi, không tác dụng với dung dịch HCl nên 2,7 garn chất rắn không tan là Ag.

Hỗn hợp kim loại với oxi.

4Al + 3O₂ → 2Al₂O₃

3Fe + 2O₂ → Fe₃O₄

2Cu + O₂ → 2CuO

Hỗn hợp chất rắn Y với dung dịch HCl

Al₂O₃ + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂O

Fe₃O₄ + 8HCl → FeCl₂ + 2FeCl₃ + 4H₂O

CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

So sánh các phản ứng của hỗn hợp X với oxi và hỗn hợp Y với dung dịch HCl, ta thấy:

n_HCl = 2n_{trong oxit}; $m_{O_2}$ = 8,7 - 6,7 = 2g

n_{O(trong oxit)} = 0,125 mol; n_HCl = 0,25 mol

V_HCl = 0,25/2 = 0,125l

Bài 22.14 trang 29 Sách bài tập Hóa học 9: Để hoà tan 1,95 gam kim loại X cần dùng V ml dung dịch HCl và thu được 0,672 lít khí H₂ (ở đktc). Mặt khác nếu hoà tan 1,6 gam oxit của kim loại Y cũng cần dùng V ml dung dịch HCl ở trên. Xác định hai kim loại X và Y.

Lời giải:

Thể tích dung dịch HCl dùng cho cả 2 phản ứng bằng nhau, nên có cùng số mol. Kí hiệu X, Y là khối lượng mol nguyên tử của 2 kim loại.

Phương trình hoá học của phản ứng:

2X + 2 $n_{HCl}$ → 2 $X_{Cl_n}$ + $n_{H_2}$ ↑

$n_{H_2}$ = 0,672 /22,4 = 0,03 mol

Theo đề bài: 0,06/n x X = 1,95 → X = 32,5n

Kẻ bảng

n	1	2	3
X	32,5	65	97,5

Vậy X là Zn

Y₂O_m + m_HCl → YCl_m + $m_{H_2O}$

Theo đề bài, ta có:

(2Y + 16m) = 1,6 → Y = 56/3.m

Kẻ bảng

m	1	2	3
Y	56,3	112/3	56

Vậy Y là Fe.

Bài 22.15 trang 29 Sách bài tập Hóa học 9: Hoà tan hoàn toàn 57,6 gam hỗn hợp X gồm Fe₃O₄, Fe₂O₃, FeO và Fe trong dung dịch HCl thì cần dùng 360 gam dung dịch HCl 18,25% để tác dụng vừa đủ. Sau phản ứng thu được V lít khí H₂ và dung dịch Y.

Cho toàn bộ H₂ sinh ra tác dụng hết với CuO dư ở nhiệt độ cao, sau phản ứng thu được hỗn hợp rắn gồm Cu và CuO có khối lượng nhỏ hơn khối lượng CuO ban đầu là 3,2 gam. Nếu cô cạn dung dịch Y thì thu được bao nhiêu gam muối khan?

Lời giải:

n_HCl= 360 x 18,25/(100x36,5) = 1,8 mol

H₂ + CuO ^to→ Cu + H₂O

n_CuO = x

Theo đề bài

m_{CuO (dư)} + m_Cu = m_{CuO (dư)} + m_{Cu p/u} - 3,2

m_Cu = m_{Cu p/u} - 3,2 => 64x = 80x - 3,2

=> x= 0,2 mol → $m_{H_2}$ = 0,4g

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

Số mol HCl tác dụng với Fe₃O₄, Fe₂O₃, FeO là 1,8 - 0,4 = 1,4 mol

Phương trình hóa học của phản ứng:

Fe₃O₄ + 8HCl → 2FeCl₃ + FeCl₂ + 4H₂O(1)

Fe₂O₃ + 6HCl → 2FeCl₃ + 3H₂O (2)

FeO + 2HCl → FeCl₂ + H₂O (3)

Qua các phản ứng (1), (2), (3) ta nhận thấy $n_{H_2O}$ = 1/2n_HCl = 1,4:2 = 0,7 mol

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng, ta có:

m_{hỗn hợp} + m_HCl = m_muối + $m_{H_2O}+m_{H_2}$ m

57,6 + 1,8 x 36,5 = m_muối + 0,7 x 18 +0,4

m_muối = 57,6 + 65,7 - 12,6 - 0,4 = 110,3 (gam)

Bài 22.16 trang 29 Sách bài tập Hóa học 9: Cho một lá sắt vào 160 gam dung dịch CuSO₄10%. Sau khi Cu bị đẩy hết ra khỏi dung dịch CuSO₄ và bám hết vào lá sắt, thì khối lượng lá sắt tăng lên 4%. Xác định khối lượng lá sắt ban đầu.

Lời giải:

Số mol CuSO₄ = 10/100 = 0,1 mol

Phương trình hóa học của phản ứng:

Fe + CuSO₄ → FeSO₄ + Cu

Khối lượng Fe phản ứng: 0,1 . 56 =5,6(gam)

Khối lượng Cu sinh ra: 0,1 . 64 = 6,4 (gam)

Gọi x là khối lượng lá sắt ban đầu

Khối lượng lá sắt khi nhúng vào dung dịch CuSO₄ tăng lên là: 4x/100 = 0,04x (gam)

Khối lượng lá sắt tăng lên = m_Cu sinh ra - m_Fe phản ứng = 0,04x = 6,4 -5,6 = 0,8

=> x= 20 gam

Mời các bạn tham khảo tài liệu sau: Hóa học lớp 9, Giải bài tập Hóa học 9, Tài liệu học tập lớp 9, Đề thi giữa kì 1 lớp 9, Đề thi học kì 1 lớp 9

Đánh giá bài viết