Giải VBT Tiếng Việt lớp 5 tuần 17: Ôn tập về từ và cấu tạo từ

Giải sách bài tập Tiếng Việt 5 tuần 17: Luyện từ và câu

Luyện từ và câu lớp 5: Ôn tập về từ và cấu tạo từ

Giải vở bài tập Tiếng Việt lớp 5 tuần 17: Ôn tập về từ và cấu tạo từ là lời giải phần Luyện từ và câu VBT Tiếng Việt 5 trang 119, 120 có đáp án chi tiết cho từng bài tập cho các em học sinh tham khảo củng cố các dạng bài tập xác định từ loại, bài tập quan hệ từ. Mời các em cùng tham khảo chi tiết.

<< Bài trước Giải vở bài tập Tiếng Việt lớp 5 tuần 17: Chính tả

Câu 1.

a) Viết vào bảng phân loại các từ trong khổ thơ sau đây theo cấu tạo của chúng. Biết rằng các từ đã được phân cách với nhau bằng dấu gạch xiên.

Hai/ cha con/ bước/ đi/ trên/ cát/
Ánh/ mặt trời/ rực rỡ/ biển/ xanh/
Bóng/ cha/ dài/ lênh khênh/
Bóng/ con/ tròn/ chắc nịch./

b) Tìm thêm ví dụ mịnh họa cho các kiểu cấu tạo từ (mỗi kiểu thêm 3 ví dụ), rồi ghi vào bảng phân loại.

Từ	Từ đơn	Từ phức
Từ	Từ đơn	Từ ghép	Từ láy
a) Từ trong khổ thơ
b) Từ tìm thêm

Hướng dẫn trả lời

Từ	Từ đơn	Từ phức
Từ	Từ đơn	Từ ghép	Từ láy
a) Từ trong khổ thơ	hai, bước, đi, tròn, trên, cát, ánh, biển, xanh, bóng, cha, dài, con, tròn	cha con, mặt trời, chắc nịch	rực rỡ, lênh khênh
b) Từ tìm thêm	mẹ, con, hát, ru, nhớ	tổ quốc, quê hương, công cha	bụ bẫm, lộng lẫy, long lanh

Câu 2. Các từ in đậm trong mỗi nhóm dưới đây quan hệ với nhau như thế nào? (Đó là những từ đồng nghĩa, đồng âm hay một từ nhiều nghĩa?) Đánh dấu (+) vào ô trống thích hợp trong bảng dưới đây:

Ví dụ	Từ đồng nghĩa	Từ nhiều nghĩa	Từ đồng âm
a) đánh cờ đánh giặc đánh trống
b) trong veo trong vắt trong xanh
c) thi đậu xôi đậu chim đậu trên cành

Hướng dẫn trả lời:

Ví dụ	Từ đồng nghĩa	Từ nhiều nghĩa	Từ đồng âm
a) đánh cờ đánh giặc đánh trống		+
b) trong veo trong vắt trong xanh	+
c) thi đậu xôi đậu chim đậu trên cành			+

Câu 3. Tìm và viết lại các từ đồng nghĩa với những từ in đậm trong bài văn dưới đây. Theo em, vì sao nhà văn chọn từ in đậm mà không chọn những từ ngữ đồng nghĩa với nó?

tinh ranh
dâng
êm đềm

Cây rơm

Cây rơm đã cao và tròn móc. Trên cục trụ, người ta úp một chiếc nồi đất hoặc ống bơ để nước không theo cọc làm ướt từ ruột cây ướt ra.

Cây rơm giống như một túp lều không cửa, nhưng với tuổi thơ có thể mở cửa bất cứ nơi nào. Lúc chơi trò chạy đuổi, những chú bé tinh ranh có thể chui vào đống rơm, lấy rơm che cho mình như đóng cánh cửa lại.

Cây rơm như một cây nấm khổng lồ không chân. Cây rơm đứng từ mùa gặt này đến mùa gặt tiếp sau. Cây rơm dâng dần thịt mình cho lửa đỏ hồng căn bếp, cho bữa ăn rét mướt của trâu bò.

Vậy mà nó vẫn nồng nàn hương vị và đầy đủ sự ấm áp của quê nhà.

Mệt mỏi trong công việc ngày mùa, hay vì đùa chơi, bạn sẽ sung sướng biết bao khi tựa mình vào cây rơm. Vì chắc chắn bạn sẽ ngủ thiếp ngay, vì sự êm đềm của rơm, vì hương đồng cỏ nội đã sẵn đợi vỗ về giấc ngủ của bạn.

Phạm Đức

Hướng dẫn trả lời:

tinh ranh	tinh khôn, ranh mãnh, khôn ngoan, ranh ma.
dâng	hiến, tặng, biếu, cho, nộp, cống.
êm đềm	êm ả, êm ái, êm dịu, êm ấm.

→ Nhà văn chọn 3 từ in đậm (tinh ranh, dâng, êm đềm) nói trên mà không chọn những từ đồng nghĩa với nó vì:

- Không thể thay thế tinh ranh bằng những từ khác vì tinh ranh dùng để chỉ vừa khôn, vừa nghịch nhưng nghiêng về nghịch nhiều hơn. Cũng không thể dùng “khôn ngoan” vì nghiêng về “khôn” nhiều hơn, còn “ranh mãnh, ranh ma” cũng không được dùng chỉ khôn, tuy nhiên lại không ngoan.

- Từ dâng dùng đúng nhất vì nó có thể hiện cách cho rất trân trọng, thanh nhã…

- Từ êm đềm dùng đúng nhất vì nó vừa diễn tả cảm giác dễ chịu của cơ thể, vừa diễn tả cảm giác dễ chịu về tinh thần của con người.

Câu 4. Điền từ trái nghĩa thích hợp với mỗi chỗ trống trong các thành ngữ, tục ngữ sau:

a) Có mới nới ……

b) Xấu gỗ, ……. nước sơn.

c) Mạnh dùng sức, ……. dùng mưu.

Hướng dẫn trả lời:

a) Có mới nới cũ.

b) Xấu gỗ, tốt nước sơn.

c) Mạnh dùng sức, yếu dùng mưu.