Lý thuyết Khoa học tự nhiên 7 bài 14 CTST

- Khi gặp vật cản, sóng âm bị phản xạ.

- Vật cứng, có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt. Các vật mềm, xốp, bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém.

Hình 14.2. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém

a. Sự hình thành tiếng vang

- Sóng âm dội lại khi gặp vật cản được gọi là âm phản xạ.

- Đứng trong một hang động lớn, nếu nói to thì sau đó em sẽ nghe được tiếng nói của mình vọng lại, đó gọi là tiếng vang.

- Trên thực tế, ta chỉ nghe được tiếng vang khi âm phản xạ nghe được chậm hơn âm truyền trực tiếp đến tai ta ít nhất là 1/15 giây.

b. Ô nhiễm tiếng ồn

- Tiếng ồn gây ô nhiễm là những tiếng ồn to và kéo dài, gây tác động xấu đến sức khoẻ và hoạt động bình thường của con người. Ô nhiễm tiếng ồn còn tác động xấu đến thế giới động vật.

- Một số nhóm biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn:

+ Tác động vào nguồn âm (giảm độ to của nguồn âm, cấm bóp còi, ...).

+ Làm phân tán âm trên đường truyền của nó (làm cho âm phản xạ ra nhiều hướng khác nhau).

+ Ngăn chặn đường truyền âm bằng cách sử dụng vật liệu cách âm.

Bài 1: Kể tên ba vật liệu phản xạ âm tốt và ba vật liệu phản xạ âm kém.

Hướng dẫn giải

- Ba vật liệu phản xạ âm tốt: thuỷ tinh, đá, bê tông.

- Ba vật liệu phản xạ âm kém: tấm xốp bọt biển, len, thảm sợi.

Bài 2: Một tàu chiến sử dụng sonar (máy phát và thu tín hiệu sóng âm dưới nước) để phát hiện sự xuất hiện của một tàu ngầm trong vùng biển lân cận. Giả sử tàu thu được tín hiệu sonar phản hồi có thời gian truyền khứ hồi (từ tàu chiến đến tàu ngầm và ngược lại) là 3,6 s. Khi đó, tàu ngầm ở cách tàu chiến bao xa? Biết tốc độ truyền sóng âm trong nước biển là 1 500 m/s.

Hướng dẫn giải

Khoảng cách giữa tàu chiến và tàu ngầm là

\(v = \frac{{{\rm{s}}{\rm{.t}}}}{{\rm{2}}}{\rm{ = }}\frac{{{\rm{1500}}{\rm{.3,6}}}}{{\rm{2}}}{\rm{ = 2700m}}\)

Bài 3: Giả sử trường học em ở cạnh đường giao thông có đồng người và xe qua lại. Hãy đề xuất một số biện pháp phù hợp nhằm hạn chế tác hại của tiếng ồn từ bên ngoài đối với các hoạt động học tập, vui chơi của các em tại trường.

Hướng dẫn giải

Một số biện pháp:

- Treo biển báo “Cấm họp chợ, cấm dừng xe” tại khu vực trường học.

- Xây dựng tường bê tông ngăn cách với đường.

- Trồng nhiều cây xanh để âm truyền đến gặp lá cây sẽ phản xạ theo các hướng khác nhau.

- Treo rèm ở cửa để ngăn bớt âm thanh truyền tới.