Phân tích Kiêu binh nổi loạn

VnDoc.com xin gửi tới bạn đọc bài viết Phân tích Kiêu binh nổi loạn. Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết bài viết dưới đây nhé.

1. Dàn ý phân tích Kiêu binh nổi loạn

1. Mở bài

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm, đoạn trích.

2. Thân bài:

2.1. Nội dung chính và chủ đề:

- Nội dung chính: Đoạn trích kể về việc kiêu binh nổi loạn, giết chết Quận Huy, phế Trịnh Cán để lập Trịnh Tông làm chúa.

- Chủ đề: tái hiện lại tình cảnh khủng hoảng của xã hội lúc bấy giờ.

2.2 Phân tích chủ đề:

a. m mưu của Trịnh Tông:

- Trịnh Tông nghe theo lời xúi giục của Dự Vũ và Gia Thọ lên kế hoạch lật đổ Quận Huy.

- Trịnh Tông cho người làm cơm mời rượu, rồi khích động tinh thần của đám kiêu binh.

=> Trịnh Tông, Dự Vũ và Gia Thọ là những kẻ hèn nhát, "ném đá giấu tay", mượn tay người để làm được việc của mình.

b. Diễn biến cuộc nổi loạn:

* Trước khi nổi loạn:

+ Bằng Vũ khởi xướng, đứng đầu, là kẻ điêu toa, chuyên xui nguyên giục bị.

=> Lời nói của Bằng Vũ càng khiến cho tinh thần của đám kiêu binh trở nên sục sôi.

+ Quận Huy biết tai họa xảy ra nhưng vẫn không nâng cao cảnh giác, cho đó là tin đồn nhảm.

=> Không đề phòng, thiếu mưu lược.

* Trong cuộc nổi loạn:

- Hành động của đám kiêu binh:

+ Bằng Vũ đánh ba hồi, báo hiệu cho đám kiêu binh.

=> Thực hiện theo đúng kế hoạch và lời thề đã bàn tính trước.

+ Đám kiêu binh tức thì nhảy nhót hăng hái, xô lấn vào trong phủ.

+ Đập phá, tấn công vô cùng mạnh bạo.

+ Dùng câu liếm móc cổ Quận Huy kéo xuống, đánh đấm túi bụi, giết chết tại chỗ. Đồng thời lấy gạch đập vỡ đầu Hoàng Lương rồi vứt xuống hồ Thủy Quân.

=> Hành động vô cùng ghê rợn, tàn nhẫn, cho thấy sức mạnh kinh hoàng của đám đông.

- Tâm trạng của Quận Châu khi đứng trước sự uy hiếp của đám kiêu binh: run sợ, phải chạy đến mở cửa.

- Hành động của Quận Huy:

+ Giương cung định bắn nhưng bị đứt dây, vớ súng nạp đạn nhưng mồi lửa tịt không cháy.

=> Quận Huy biết được sự việc diễn ra nhưng không có sự đề phòng, chuẩn bị, coi thường kẻ địch, đám đông. Cuối cùng, phải nhận lấy kết cục bi thảm.

* Kết cục của cuộc nổi loạn:

- Anh em Quận Huy chết, Trịnh Tông lên ngôi chúa.

* Sau khi cuộc nổi loạn diễn ra:

- Đám kiêu binh vẫn lộng hành, bức ép chúa cũ, trả thù các đại thần vô cùng tàn nhẫn.

- Trịnh Tông bất lực, không thể kiểm soát, sai người lén đến bắt phứa dân thường để chém ra oai. Tuy nhiên, việc lùng người để giết vẫn xảy ra.

=> Trịnh Tông đứng đầu nhưng không có tài cán, không thể kiểm soát được tình hình.

2. 3. Đánh giá:

a. Nội dung:

- Tác phẩm đã tái hiện lại một giai đoạn lịch sử đầy hỗn loạn vào thời Trịnh Sâm.

- Đồng thời, tác phẩm còn cho thấy sức mạnh của đám đông. Đám đông có thể đưa một người lên cao nhưng cũng có thể phế truất họ bất cứ lúc nào.

- Bài học về sự đề phòng, cảnh giác trước nanh vuốt của kẻ thù.

b. Nghệ thuật:

- Yếu tố tự sự kết hợp với miêu tả khiến câu chuyện hiện lên một cách sinh động, cụ thể.

- Lối kể hấp dẫn, các sự kiện được kể theo trình tự hợp lí, rành mạch.

- Biện pháp nghệ thuật so sánh, đối lập độc đáo.

- Nhân vật được xây dựng thông qua lời nói và hành động.

3. Kết bài:

- Khẳng định giá trị của đoạn trích.

2. Phân tích Kiêu binh nổi loạn

BÀI MẪU SỐ 1

Giai đoạn lịch sử từ những năm 1767 khi Trịnh Sâm lên ngôi chúa đến năm 1802 Nguyễn Ánh lên ngôi vua là giai đoạn rất nhiều biến động trong lịch sử Việt Nam. Nhóm tác giả Ngô gia văn phái đã tái hiện lại sinh động thời kì lịch sử này qua bộ tiểu thuyết chương hồi “Hoàng Lê nhất thống chí”. Đoạn trích “Kiêu binh nổi loạn” là hồi thứ hai của tác phẩm, thể hiện rõ nét tình cảnh khủng hoảng của xã hội lúc bấy giờ.

“Kiêu binh nổi loạn” là trích đọan kể lại chuyện kiêu binh nổi loạn, giết Quận Huy Hoàng Đình Bảo, phế Trịnh Cán, lập Trịnh Tông lên ngôi. Mở đầu là cuộc trò chuyện giữa Thế tử Trịnh Tông với hạ nhân. Lời nói của Dự Vũ, Gia Thọ đều có tính chất xúi giục, hậu thuẫn cho Trịnh Tông làm phản: “Nhà Chúa bỏ con cả, lập con út, thiên hạ đều căm ghét nhất là quân lính”; “Lòng người như thế nếu lấy nghĩa khí mà khích động...thì mọi việc ắt thành”. Thế tử nghe tỏ ra mừng lắm, bèn gọi quan thần vào họp bàn. Quân lính hăng hái đến hội họp nhưng còn sự thanh thế của Quận Huy nên không biết giải quyết thế nào cho ổn thỏa, giữa lúc đó Vũ Bằng liền đưa ra kế sách của mình: “Chỉ sợ anh em không cùng một bụng thôi. Chứ nếu ba quân đồng lòng, thì bất quá chỉ thừa dịp cũng cơm sáng xong, đánh một hồi trống trong phủ làm hiệu rồi kéo ùa cả vào, nắm cẳng hắn, vứt chỏng gọng xuống dưới thềm một cái là xong thôi mà!” Quận Huy đã lường trước được cái chết của mình: “Ngày mai có biến, tôi sẽ chết. Nhưng tôi chết cũng phải có dăm ba mạng đi theo”. Mặc dù được răn nên bế tân chúa đi trốn nhưng Quận Huy vẫn thong thả, khảng khái, cho rằng việc mình làm là đúng, không việc gì phải hốt hoảng. Quận Huy nghe lời các quan bắt, trói Vũ Bằng đem chém. Bấy giờ, khí thế của quân kiêu binh: hò reo, hăng hái, quát tháo, cùng cầm binh khí xô lấn nhau mà vào trong phủ. Quận Châu dụ quân lính: “Làm lính phải biết lễ phép ... ta sẽ trình bày giúp” và mở cửa cho quân lính xông vào với thái độ run rẩy, sợ hãi trước lời đe dọa của chúng. Quận Huy tình thế nguy nan, dương cung định bắn, chẳng may cung đứt dây, vớ súng để nạp đạn, mồi lửa tịt không cháy. Quân lính thừa dịp vùng lên, dùng móc câu liêm móc cổ Quận Huy kéo xuống, đánh đấm túi bụi, giết chết ngay tại chỗ. Em ruột Quận Huy cũng bị đập cho vỡ đầu rồi vứt xác xuống hồ Thủy Quân. Tình thế rơi vào bất lực, bi đát, thảm hại. Trịnh Tông thắng thế, lên ngôi chúa. Kiêu binh đã lập Trịnh Tông lên, cảnh khiêng Tông trên chiếc mâm gỗ, đưa lên, đưa xuống, mọi người đông như họp chợ. Quân lính đặt chiếc sập ngự ở ngoài phủ đường, các quan đều dìu thế tử lên ngôi chúa; cuộc lễ mừng xong, các quan đem đạo sắc của nhà vua và tờ chi của thánh mẫu dụ ba quân về việc phò lập chúa, tới dán ở cửa các. Những tớ ấy tạm thời tháo ra, nhưng đều gọi là mệnh lệnh định sẵn.

Đoạn trích “Kiêu binh nổi loạn” đã ghi lại một phần của giai đoạn lịch sử gần ba mươi năm của thế kỉ XVIII. Mâu thuẫn đã đẩy sự lục đục, đấu tranh gay gắt trong nội bộ xã hội phong kiến Việt Nam, dẫn đến cảnh suy tàn của xã hội ấy. Cái nền đen tối mà tác phẩm dựng lên có mầm mống mở đầu từ sự kiện kiêu binh nổi loạn, chính là dự báo cho một kết cục tất yếu của xã hội phong kiến.

Làm nhiệm vụ ghi chép lại lịch sử như những người thư kí trung thành của thời đại, các tác giả Ngô gia văn phái không đơn thuần chỉ sao chép hiện thực một cách khô cứng vào trang viết mà sử dụng những đặc trưng nghệ thuật tiểu thuyết giúp người đọc dễ theo dõi và tiếp cận. Bút pháp tả thực của lối chép sử biên niên, không che dấu một nụ cười mỉa mai và xót xa trước tình cảnh đất nước suy tàn từ chính quyền trung ương.

BÀI MẪU SỐ 2

"Kiêu binh nổi loạn" là một trong những đoạn trích nổi bật của tiểu thuyết chương hồi "Hoàng Lê nhất thống chí" do nhóm tác giả Ngô Gia Văn Phái sáng tác. Trích đoạn "Kiêu binh nổi loạn" thuộc hồi thứ hai của tác phẩm, xoay quanh việc kiêu binh làm loạn, giết chết anh em nhà Quận Huy, phế truất Trịnh Cán và đưa Trịnh Tông lên ngôi chúa. Văn bản đã tái hiện lại một cách sinh động tình cảnh khủng hoảng của xã hội lúc bấy giờ.

Mở đầu đoạn trích, Trịnh Tông hỏi Dự Vũ về việc bên ngoài lòng người ra sao. Vốn có thù với Quận Huy, Dự Vũ thuận nước, đẩy thuyền "Nhà chúa bỏ con cả, lập con út, thiên hạ đều căm ghét, nhất là quân lính lại càng bất bình". Câu nói của Dự Vũ đã phơi bày toàn bộ hiện thực trong phủ chúa cũng như xã hội. Trong triều đại phong kiến, ngôi vua thường được trao truyền cho con cả, cũng là đích tử. Tuy nhiên, hành động "bỏ trưởng lập thứ" của chúa Trịnh khiến lòng người không phục, lại thêm hành động đàn áp của Quận Huy càng thổi bùng lên cơn tức giận của dân chúng. Cũng như Dự Vũ, Gia Thọ bày kế cho thế tử: "Lòng người như thế, nếu lấy nghĩa khí mà khích động, khiến cho họ một lòng tôn phù, thì việc lớn ắt thành". Nghe theo lời hai người, Trịnh Trông cho Dự Vũ làm cơm rồi khích động tinh thần của đám kiêu binh. Hành động của Trịnh Tông, Dự Vũ và Gia Thọ chỉ chứng minh họ là những kẻ hèn nhát, "ném đá giấu tay", mượn tay người để làm được việc của mình.

Đúng như dự đoán, những lời của Trịnh Tông đã đánh trúng vào suy nghĩ và mong muốn của đám kiêu binh. Mọi người ai nấy đều đồng thuận "Nay vương tử đã ngỏ ý cho biết như thế, thì việc này chẳng khó gì.". Trước lúc nổi loạn, quân lính họp bàn, Bằng Vũ đứng ra khởi xướng. Thấy lời Bằng Vũ thuyết phục, cả bọn bầu hắn làm chủ mưu, "giao cho gã đánh trống trước để thúc giục ba quân". Lời nói của Bằng Vũ càng khiến cho tinh thần của đám kiêu binh trở nên sục sôi. Trong lúc đó, Quận Huy biết tai họa sắp xảy ra nhưng vẫn không chút phòng bị. Người nhà khuyên hắn nên bế tân chúa đi trốn, "rồi gọi quân bên ngoài vào bắt bọn gian" nhưng Quận Huy để ngoài tai, cho đó là tin đồn nhảm. Quận Huy vì thiếu phòng bị và mưu lược nên mới nhận kết cục bi thảm sau đó.

Theo kế hoạch đã bàn tính trước, Bằng Vũ mở màn cuộc nổi loạn bằng ba hồi trống. Đám kiêu binh nghe thấy thì "nhảy nhót hăng hái, cùng câm binh khí xô lấn nhau mà vào trong phủ". Khung cảnh lúc này trở nên hỗn loạn hơn bao giờ hết. Lúc ấy, cửa đóng then cài, đám người bị nhốt bên trong vẫn không ngừng hò reo, "quát tháo long trời lở đất". Quận Huy sai Quận Châu ra kiểm soát tình hình. Châu chỉ biết sợ hãi mà làm theo. Đứng trước lời đe dọa của đám người, Quân Châu sợ hãi mở cửa. Quận Huy làm tướng mà lực bất tòng tâm trước mũi nhọn của kẻ thù. Quả là hèn nhát làm sao. Được thời, đám người xông vào đập phá, tấn công vô cùng mạnh bạo. Để đàn áp quân lính, Quận Huy "giương cung định bắn nhưng bị đứt dây, vớ súng nạp đạn nhưng mồi lửa tịt không cháy". Rõ ràng, Quận Huy biết được mọi việc sẽ diễn ra nhưng không đề phòng, chuẩn bị, coi thường kẻ địch và đám đông. Quân lính được dịp dùng câu liếm móc cổ Quận Huy kéo xuống, đánh đấm túi bụi, giết chết tại chỗ. Đồng thời, lấy gạch đập vỡ đầu Hoàng Lương rồi vứt xuống hồ Thủy Quân. Có thể thấy, cuộc chiến đã được đẩy lên đỉnh điểm cùng với sự tức giận, bất mãn của đám người. Họ ra tay không chút đắn đo, vô cùng ghê rợn, tàn nhẫn. Những chi tiết trên đã cho thấy sức mạnh kinh hoàng của đám đông.

Kết cục, anh em Quận Huy chết, Trịnh Tông lên ngôi chúa. Tuy nhiên, sau khi cuộc nổi loạn diễn ra, đám kiêu binh vẫn ngang nhiên làm càn, cưỡng bách chúa cũ, trả thù các đại thần một cách tàn nhẫn. Trịnh Tông bất lực, không thể kiểm soát, sai người lén đến bắt phứa dân thường để chém ra oai. Tuy nhiên, việc lùng người để giết vẫn xảy ra. Trịnh Tông lên làm chúa, đứng đầu thiên hạ nhưng không có tài cán, không thể kiểm soát được tình hình khiến cho xã hội vẫn không ngừng biến loạn, đảo điên.

Như vậy, tác phẩm đã tái hiện lại một giai đoạn lịch sử đầy hỗn loạn vào thời Trịnh Sâm. Đồng thời, cho thấy sức mạnh của đám đông. Đám đông có thể đưa một người lên cao nhưng cũng có thể phế truất họ bất cứ lúc nào. Ngoài ra, đoạn trích còn gửi gắm bài học về sự đề phòng, cảnh giác trước nanh vuốt của kẻ thù. Bên cạnh nội dung, các yếu tố nghệ thuật cùng góp phần thể hiện chủ đề của tác phẩm. Tác giả đã vận dụng linh hoạt yếu tố tự sự kết hợp với miêu tả cùng lối kể hấp dẫn để câu chuyện hiện lên một cách sinh động, cụ thể. Các sự kiện được kể theo trình tự hợp lí, rành mạch. Biện pháp nghệ thuật so sánh, đối lập độc đáo. Tính cách, đặc điểm của nhân vật được khắc họa thông qua lời nói và hành động.

Như vậy, đoạn trích "Kiêu binh nổi loạn" đã phơi bày sự thối nát của phủ chúa và thái độ căm phẫn của đoàn kiêu binh với chúa Trịnh và Quận Huy. Chỉ qua một đoạn trích ngắn nhưng tác giả đã phản ánh được tình hình xã hội dưới thời chúa Trịnh. Đồng thời, gửi đến những bài học lớn lao, ý nghĩa.

------------------------------------------------------

Trên đây VnDoc.com vừa gửi tới bạn đọc bài văn mẫu Phân tích Kiêu binh nổi loạn. Hi vọng qua bài viết này bạn đọc có thêm tài liệu để học tập tốt hơn môn Ngữ văn 10 CD.