Vật làm mốc là gì?

VnDoc xin giới thiệu bài Vật làm mốc là gì? được chúng tôi sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Vật lý lớp 8. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Câu hỏi: Vật làm mốc là gì? Ví dụ

Trả lời:

- Vật mốc là vật được chọn để so sánh vị trí của vật khác với nó, để xét xem vật đó chuyển động hay đứng yên so với vật mốc. Có thể chọn bất kì một vật nào làm vật mốc. Thường người ta chọn Trái Đất và các vật gắn với Trái Đất như nhà cửa, cây cối, cột cây số… làm vật mốc.

1. Chuyển động cơ học

- Sự thay đổi vị trí của một vật theo thời gian so với vật khác (vật làm mốc) gọi là chuyển động cơ học (gọi tắt là chuyển động).

- Một vật được coi là đứng yên khi vị trí của vật đó không thay đổi theo thời gian so với vật khác.

2. Cách xác định một vật chuyển động hay đứng yên

- Trong cuộc sống thực tế, ta có thể thấy được một vật chuyển động hay đứng yên bằng mắt thường. Tuy nhiên trong vật lý thì không như vậy.

- Trong môn học này, ta nhận biết được một vật có đang chuyển động hay vẫn đứng yên dựa vào vị trí của vật đó với một vật được chọn làm mốc.

- Vật mốc thường được chọn là những vật gắn liền với Trái Đất hoặc là Trái Đất luôn như: nhà cửa, cây cối, biển hiệu… Tuy nhiên trong nhiều bài tập về chuyển động, người ra đề có thể đặt cả những vật đang di chuyển làm vật mốc. Học sinh cần lưu ý xác định đúng vật mốc trước khi đưa ra kết luận về sự chuyển động.

- Từ những phân tích trên, ta đưa ra kết luận về định nghĩa như sau:

- Sự thay đổi vị trí của một vật theo thời gian so với vật khác được chọn làm mốc gọi là chuyển động cơ học.

Ví dụ:

+ Tàu đang chạy trên biển suy ra tàu có sự dịch chuyển cơ học so với Trái Đất.

+ Một người đang bước đi trên đường suy ra người đó có sự dịch chuyển cơ học so với một ngôi nhà bất kỳ ven đường.

3. Tính tương đối của chuyển động và đứng yên

- Tính tương đối ở đây là chỉ một vật bất kể sẽ hoàn toàn có thể được Kết luận là đang chuyển động hay đứng yên còn tùy thuộc vào vật được chọn làm mốc. Đó cũng là cách mà dạng bài tập chuyển động tăng trưởng theo mức khó và phức tạp hơn. Học sinh phải chọn đúng vị trí vật mốc trong khảo sát di dời đang thực thi .
Ví dụ :

+ Tình huống tàu điện đang chạy và cái cây ven đường. Ta chọn cái cây ven đường làm mốc, vậy thì tàu điện có sự dịch chuyển cơ học so với cái cây.

+ Tình huống tàu điện đang chạy và một người ngồi trong tàu điện. Ta chọn người ngồi im làm mốc, vậy thì tàu điện đang không có sự dịch chuyển cơ học so với người đó.

- Từ đó suy ra Tóm lại, một vật hoàn toàn có thể đứng yên với vật này nhưng cũng hoàn toàn có thể chuyển động với vật khác. Sự chuyển động và sự đứng yên phụ thuộc vào vật mốc được chọn. Đó chính là tính tương đối của chuyển động cơ học và đứng yên .

4. Một số dạng chuyển động cơ học hay gặp

- Quỹ đạo chuyển động là đường mà vật vạch ra khi chuyển động. Thường thì ta sẽ hay gặp những dạng chuyển động như sau:

+ Chuyển động thẳng: Quỹ đạo chuyển động là đường thẳng, ví dụ như một vật rơi tự do từ trên cao xuống.

+ Chuyển động cong: Quỹ đạo chuyển động là đường cong, ví dụ như ném, chuyền một vật.

+ Chuyển động tròn: Quỹ đạo chuyển động là đường tròn, ví dụ như cánh quạt quay.

- Mỗi loại hình chuyển động sẽ có những công thức tính toán đi kèm khác nhau. Đó là lý do học sinh phải nắm rõ cách nhận biết của các loại chuyển động.

5. Giải Bài Tập Vật Lí 8

Bài C1 (trang 4 SGK Vật Lý 8): Làm thế nào để nhận biết một ô tô trên đường, một chiếc thuyền trên sông, một đám mây trên trời… đang chuyển động hay đứng yên?

Lời giải:

- Để biết một ô tô trên đường, một chiếc thuyền trên sông, một đám mây trên trời đang chuyển động hay đứng yên, trước hết chọn một vật cố định nào đó làm mốc (có thể chọn cột điện bên đường, bên bờ sông) và kiểm tra xem vị trí của ô tô, thuyền hoặc đám mây có thay đổi so với vật mốc đó hay không.

+ Ta nói chúng đứng yên nếu vị trí không thay đổi so với vật làm mốc.

+ Ta nói chúng chuyển động nếu vị trí thay đổi so với vật làm mốc.

Bài C2 (trang 5 SGK Vật Lý 8): Hãy tìm ví dụ về chuyển động cơ học, trong đó vật được chọn làm mốc.

Lời giải:

- Chuyển động của các vật trong câu C1 là chuyển động cơ học, trong đó cột điện bên đường, bên bờ sông hay mặt trời là những vật làm mốc.

Bài C3 (trang 5 SGK Vật Lý 8): Khi nào một vật được coi là đứng yên? Hãy tìm ví dụ về vật đứng yên, trong đó chỉ rõ vật được chọn làm mốc.

Lời giải:

- Ta nói vật đứng yên khi vị trí của nó không thay đổi so với vật chọn làm mốc.

- Chẳng hạn ta nói chiếc xe ô tô đỗ trong bến xe là vật đứng yên nếu chọn bến xe là vật làm mốc.

Bài C4 (trang 5 SGK Vật Lý 8) : Hành khách ngồi trên một toa tàu đang rời khỏi nhà ga (hình 12 SGK).So với nhà ga thì hành khách chuyển động hay đứng yên? Tại sao?

Lời giải:

- Nếu so với nhà ga thì hành khách đang chuyển động vì vị trí của hành khách so với nhà ga thay đổi.

Bài C5 (trang 5 SGK Vật Lý 8): So với toa tàu thì hành khách chuyển động hay đứng yên? Tại sao?

Lời giải:

Nếu so với toa tàu thì hành khách đứng yên vì vị trí của hành khách so với toa tàu là không thay đổi.

Bài C6 (trang 5 SGK Vật Lý 8): Hãy dựa vào các câu trả lời trên để tìm từ thích hợp cho các chỗ trống của câu nhận xét sau đây:

Một vật có thể là chuyển động ………… nhưng lại là ………… đối với vật khác.

Lời giải:

- Một vật có thể là chuyển động cơ học so với vật làm mốc này nhưng lại là đứng yên đối với vật khác.

Bài C7 (trang 5 SGK Vật Lý 8): Hãy tìm thí dụ để minh họa cho nhận xét trên.

Lời giải:

- Trong câu C4 và C5, hành khách so với toa tàu thì đứng yên nhưng khi so với nhà ga thì đang chuyển động.

- Tàu chở các kiện hàng chạy trên sông, các kiện hàng đứng yên so với con tàu nhưng lại là chuyển động so với cây cối bên bờ sông.

- Ô tô đang đỗ bên đường, ô tô đứng yên so với cây bên đường nhưng lại là chuyển động so với những người đang đi đường.

Bài C8 (trang 5 SGK Vật Lý 8): Trả lời câu hỏi ở đầu bài: Mặt Trời mọc ở đằng Đông

Lời giải:

Không thể kết luận được vì nó tùy thuộc vào vật làm mốc.

- Nếu chọn mặt đất là vật làm mốc thì Mặt Trời chuyển động từ đông sang tây.

- Nếu chọn Mặt Trời là vật làm mốc thì Trái Đất chuyển động xoay từ tây sang đông.

Bài C9 (trang 6 SGK Vật Lý 8): Hãy tìm thí dụ về chuyển động thẳng, chuyển động cong, chuyển động tròn thường gặp trong đời sống.

Lời giải:

- Chuyển động thẳng: chuyển động của một vật được thả từ trên cao xuống, chuyển động thẳng của một đoàn tàu chạy trên đường ray thẳng.

- Chuyển động cong: chuyển động của một chiếc lá rơi từ trên cao xuống, chuyển động cong của quả cầu lông.

- Chuyển động tròn: chuyển động của các điểm trên cánh quạt khi quạt quay, chuyển động tròn của bánh xe đạp quay xung quanh trục của nó.

---------------------------------------

Như vậy chúng tôi đã giới thiệu các bạn tài liệu Vật làm mốc là gì? Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu: Lý thuyết môn Vật lí lớp 8, Giải bài tập môn Vật lý lớp 8, Giải vở bài tập Vật Lý 8, Tài liệu học tập lớp 8, ngoài ra các bạn học sinh có thể tham khảo thêm đề học kì 1 lớp 8 và đề thi học kì 2 lớp 8 mới nhất được cập nhật.