Phân tích "Dưới bóng hoàng lan" (Thạch Lam)

VnDoc.com xin gửi tới các bạn bài văn mẫu Phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật truyện ngắn "Dưới bóng hoàng lan" (Thạch Lam). Mời các bạn cùng tham khảo.

I. Dàn ý phân tích Dưới bóng hoàng lan

A. Mở bài

- Giới thiệu tác giả Thạch Lam

- Giới thiệu tác phẩm “Dưới bóng hoàng lan”

- Khái quát chung về chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn.

B. Thân bài

1. Tri thức thể loại

- Khái niệm và đặc trưng thể loại truyện ngắn

- Sự khác biệt trong truyện ngắn Thạch Lam (truyện không có cốt truyện)

2. Phân tích, đánh giá nội dung truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan”

- Tóm tắt truyện

- Nội dung truyện ngắn:

+ Tình cảm bà cháu

+ Tình cảm giữa Thanh - Nga

3. Phân tích, đánh giá nghệ thuật truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan

+ Cốt truyện

+ Ngôi kể

+ Lời văn, giọng điệu,...

C. Kết bài

- Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật, sức sống của tác phẩm

- Thông điệp bản thân rút ra sau khi đọc tác phẩm.

II. Phân tích tác phẩm Dưới bóng hoàng lan

1. Phân tích Dưới bóng hoàng lan mẫu 1

Thạch Lam là nhà văn hiện diện trong thời gian không dài trên văn đàn Việt Nam - chỉ khoảng 10 năm nhưng ông vẫn được xem là nhà văn có tầm vóc. Những tác phẩm của ông để lại cho người đọc những cảm xúc, dư vị nhẹ nhàng, thấm đẫm chất thơ, chất trữ tình. Trong số đó, phải kể đến “Dưới bóng hoàng lan”, truyện ngắn kể về lần trở về của nhân vật Thanh sau hai năm xa quê, qua đó thể hiện những tình cảm đẹp đẽ, sâu sắc giữa bà - cháu, giữa Thanh - Nga, cô bạn hàng xóm cùng anh đi nhặt hoàng lan. Không chỉ thành công về mặt nội dung, tác phẩm cũng mang những nét đặc sắc về nghệ thuật, tiêu biểu cho phong cách văn xuôi Thạch Lam.

Nhắc đến truyện ngắn là nhắc đến một hình thức tự sự cỡ nhỏ, tập trung mô tả một mảnh cuộc sống, một vài biến cố trong đời sống nhân vật, thông qua đó bộc lộ rõ nét tính cách, tâm lí của nhân vật. Đặc trưng của truyện ngắn tập trung ở cốt truyện, tình huống truyện , nghệ thuật xây dựng và khắc họa tính cách nhân vật hay những đặc điểm về không gian, thời gian, chi tiết,... Song, đến với trang văn Thạch Lam, cốt truyện trở thành yếu tố có phần mờ nhạt, tác phẩm của ông là những “truyện không có cốt truyện” mà “Dưới bóng hoàng lan” là một tác phẩm như thế. “Dưới bóng hoàng lan” không phải là một câu chuyện, cũng không tập trung ở một ý tưởng nào rõ rệt. Câu chuyện không có mở đầu và kết thúc, không có cốt truyện nhưng “có cái gì dịu ngọt chăng tơ đâu đây”, vương vấn trong lòng người đọc.

“Dưới bóng hoàng lan” kể về chàng trai Thanh - mồ côi cha mẹ, ở với bà từ nhỏ, chàng trở về gặp lại ngôi nhà cũ, mảnh vườn xưa có cây hoàng lan, gặp lại người bà hiền hậu và cô gái xinh xắn từng chơi đùa với mình thuở ấu thơ, sau hai năm xa cách. Hôm sau, Thanh ra đi mang theo những kỉ niệm đẹp đẽ và dịu êm, cùng với hương hoàng lan thoang thoảng, ngọt ngào. Câu chuyện Thạch Lam mang đến cho độc giả là một mảnh chuyện đời nhỏ nhoi, bình thường nhưng ẩn sâu trong đó là những tình cảm đơn sơ, bình dị mà đẹp đẽ, cao cả.

Sau những năm đi tỉnh xa nhà, Thanh được trở về thăm bà và đắm mình trong không gian yên ả, thanh bình dưới bóng hoàng lan, được sống trong cảm giác yêu thương, gần gũi bên bà và những rung cảm trước tâm hồn, vẻ đẹp người thiếu nữ, để rồi hôm sau ra đi trong sự bịn rịn, lưu luyến. Đối với Thanh, quê hương là cả một không gian thơ mộng, cổ tích: một con đường gạch Bát Tràng rêu phủ, bức tường xanh rêu, bể nước trong giữa mảnh trời tan tác, và hoàng lan. Tất cả đã dẫn dắt tâm hồn người con xa quê trở về với những điều bình dị, mộc mạc, thơm lành. Đó là tình cảm của người bà tần tảo sớm hôm, dịu dàng trìu mến: “... rồi bà chàng, mái tóc bạc phơ, chống gậy trúc ở ngoài vườn vào ... Bà cụ thôi nhai trầu, đôi mắt hiền từ dưới làn tóc trắng đưa lên nhìn cháu, âu yếm và mến thương.” Đó là tình cảm thơ ngây, thuần khiết với cô hàng xóm mà có đôi lúc chàng tưởng như em ruột của mình: Nga. Thanh gặp lại Nga giữa khu vườn có những “búp hoa lý non và thơm rủ trong giàn,... cây hoàng lan cao vút cành lá rủ xuống như chào đón hai người”. Hương hoàng lan dịu nhẹ mà vươn vấn lòng người. Dưới bóng hoàng lan, một tình yêu đã chớm nở: “Mùi hoàng lan thoang thoảng bay trong gió mát. Không lưỡng lự, Thanh cầm lấy bàn tay Nga, để yên trong tay mình. Nga cũng đứng yên lặng.”

“Dưới bóng hoàng lan” là một truyện ngắn không có cốt truyện, chỉ như một tình huống tâm trạng, song giàu chất thơ, chất trữ tình bởi tình huống đó đã khơi gợi tâm trạng, cảm xúc nồng nàn, sâu sắc. Câu chuyện được kể bằng ngôi thứ ba, người kể toàn tri giúp cho việc diễn tả nhân vật, những diễn biến tình cảm trở nên khách quan, cụ thể hơn. Đồng thời, bằng lối ngôn ngữ miêu tả giàu hình ảnh và cảm xúc, nhà văn đã đưa người đọc trở về với những miền quê êm đềm, yên ả của nông thôn Việt Nam: “những vòng ánh sáng lọt qua vòm cây xuống nhảy múa theo chiều gió”, “mùi lá tươi non phảng phất trong không khí”, “trời xanh ngắt ánh sáng”, “lá cây rung động dưới làn gió nhẹ”,... Lời văn diễn tả chân thực thiên nhiên, đồng thời thể hiện những rung động, cảm nhận tinh tế của tâm hồn con người.

Dưới ngòi bút đậm chất thơ của Thạch Lam, hòa cũng hương thơm của dàn thiên lý, cây hoàng lan, nổi bật lên hình ảnh những người phụ nữ: một già, một trẻ với tình thương, nỗi nhớ tha thiết dành cho người đi xa. Cảnh vật và tình cảm nơi đây bình dị, đơn sơ nhưng cũng thật đậm đà, trìu mến. Có lẽ vì vậy mà tác phẩm đã được đánh giá là “đoản thiên thanh tao và trang nhã nhất của Tự lực văn đoàn, của nền văn chương Việt Nam”.

2. Phân tích Dưới bóng hoàng lan mẫu 2

Trong tiến trình phát triển của văn học Việt Nam hiện đại, Thạch Lam chỉ hiện diện chừng non mười năm nhưng vẫn được xem là tác giả văn xuôi có tầm vóc. Sự nghiệp cầm bút tuy ngắn ngủi song cũng đã để lại cho nền văn học nước nhà những dấu ấn riêng. Thạch Lam không theo đuổi những mục đích lớn lao, ông lẳng lặng góp cho đời những câu chuyện bình dị, xinh xắn khiến cho bao thế hệ bạn đọc phải nhớ mãi. Và có lẽ ai đã từng đọc “Dưới bóng hoàng lan” đều khó có thể quên được những xúc cảm rung động nhẹ nhàng, xao xuyến của Thanh và Nga trong cái khung cảnh tĩnh lặng và đầy hương thơm hoa hoàng lan.

Văn bản xoay quanh một lần trở về quê thăm bà của nhân vật Thanh - mồ côi cha mẹ, sống cùng bà. Trong cảnh bình yên và thong thả của chốn xưa, những hình ảnh quen thuộc hiện lên, và bên cạnh mái tóc của bà, mùi hương hoàng lan nơi vườn và bên tóc mai của Nga khiến chàng trai trẻ xốn xang. Nhưng câu chuyện vẫn khép lại trong cảnh Thanh trở về tỉnh. “Dưới bóng hoàng lan” là áng văn êm đềm về kỉ niệm của hai bà cháu, câu chuyện tình cảm đẹp đẽ giữa Thanh và Nga; những giây phút bình lặng bên gia đình, quê hương thân thuộc. Những kỉ niệm dưới bóng hoàng lan mang đầy hoài niệm, là một hành trang quý giá với Thanh. Câu chuyện không có mở đầu và kết thúc, không có cốt truyện, nhưng “có cái gì dịu ngọt chăng tơ đâu đây” cứ vương vấn trong lòng người đọc.

Thanh vốn mồ côi cha mẹ từ nhỏ, người thân yêu duy nhất là bà. Tuổi thơ là một cuộc sống vất vả nhưng luôn tàn đầy hơi ấm, tình yêu, sự chở che, nuôi dưỡng của bà. Bà vừa là người cha, người mẹ, cũng là người thân duy nhất của Thanh. Cũng như bao lần, nay Thanh lại trở về ngôi nhà cũ với mảnh vườn xưa mà sao chàng thấy hồi hộp quá, mến thương và cảm động quá. Đối với Thanh, chốn quê là cả một không gian cổ tích: một con đường gạch Bát Tràng rêu phủ, bức tường xanh rêu, bể nước trong giữa mảnh trời xanh tan tác.. và hoàng lan. Hình ảnh của thiên nhiên trong tác phẩm tập trung trong hình ảnh cây hoàng lan với mùi lá tuơi non, lá cây rung động dưói làn gió nhẹ, thân cây vút cao, hoa hoàng lan còn xanh mà hương hoàng lan thơm ngát... Thiên nhiên, quê hương, chốn yên bình trong trẻo - dẫn hồn người trở về với cái ban sơ, thơm lành và mát dịu. Tâm trạng Thanh khi trở về sau tháng ngày xa cách: vui sướng, hạnh phúc, có cảm giác quen thuộc như chưa bao giờ xa nhà. Tâm trạng ấy cũng là tâm trạng của bao người con xa quê mỗi khi về thăm nhà, tâm trạng khó nói thành lời “Sự yên lặng trầm tịch đến nỗi Thanh trở nên nghẹn họng”. Hình ảnh người bà xuất hiện với “mái tóc bạc phơ, chống gậy trúc, ở ngoài vườn vào”. Bà cụ thôi nhai trầu, đôi mắt hiền từ dưới làn tóc trắng đưa lên nhìn cháu”, âu yếm và mến thương, lời nói giản dị, gần gũi,trò chuyện thông thường nhưng đầy trìu mến, yêu thương, quan tâm và lo lắng; hành động đầy chăm sóc: sửa chiếu, xếp lại gối, săn sóc, buông màn, nhìn cháu, xua đuổi muỗi. Thanh thấy mình bé bỏng trở lại, được chăm sóc, được yêu thương, anh càng xúc động trước tình cảm, tấm lòng bao la của người bà, luôn quan tâm đến cháu từ những thứ nhỏ nhặt nhất.

Khi nhận ra cây hoàng lan, lá cây rung động trong gió, thân cây cao vút lên trời; mùi hương thơm của hoa thoang thoảng bay vào - đó là hình ảnh rất đỗi thân thuộc với thế giới tuổi thơ Thanh. Anh nhớ lại những kỷ niệm gắn bó với cây hoàng lan hồi ba mẹ anh còn sống, xúc động khi nhận ra cây đã lớn. Thanh cũng cảm thấy thoải mái, nhẹ nhõm khi quay về với khu vườn thân quen: “thấy tâm hồn nhẹ nhõm tươi mát như vừa tắm ở suối” bình yên, thân thuộc của gia đình, chốn quê thanh tịnh

Để lại nhiều cảm xúc, dư vị và những suy ngẫm trong lòng người đọc hơn cả là mối tình trong trẻo chớm nở dưới bóng hoàng lan của Thanh và Nga. Thanh gặp lại Nga giữa một khu vườn có “những búp hoa lý non và thơm rủ trong giàn, lẫn vào đám lá …, cây hoàng lan cao vút cành lá rủ xuống như chào đón hai người. Nga là hàng xóm, quen thân từ nhỏ với Thanh, như một người trong nhà, Thanh có lúc lầm tưởng Nga chính là em gái ruột của mình. Cô gái đã lớn, mang hương thơm hoa hoàng lan. Cuộc nói chuyện giữa Nga và Thanh giản dị, đều là những chuyện vụn vặt (“anh chóng lớn quá”, “tôi vẫn thế chứ chứ”). Nga bộc lộ tình cảm của mình qua lời nói: “những ngày em …hái hoa, em nhớ anh” – thật tâm tình, nhẹ nhàng. Sự biến đổi trong tình cảm của hai nhân vật: từ thân mật đến mức Thanh lầm tưởng Nga là em gái ruột, đến việc Thanh đã bắt đầu nhìn đôi môi thắm của Nga, đã nhớ đến hai bàn chân xinh xắn của Nga. Còn Nga đã biểu thị trực tiếp tình cảm của mình thông qua xưng hô “anh - em” và câu “em nhớ anh quá”.

Những biểu hiện tình cảm giữa hai nhân vật gắn liền với hình ảnh hoa hoàng lan. Khi trông thấy bóng cây hoàng lan, Thanh đã nghĩ đến Nga và gọi vui vẻ: “Cô Nga”. Người thiếu nữ cùng vội ngửng đầu và nở nụ cười: “Anh Thanh! Anh đã về đấy à?” Kỷ niệm đáng nhớ là ngày cả hai cùng nhặt hoàng lan rơi: Thanh hỏi cô Nga có còn hay đi nhặt hoàng lan rơi nữa không, Nga đáp rằng: “Vẫn nhặt đấy. Nhưng không còn ai tranh nữa.” Hai người dẫn nhau xem cây hoàng lan, Thanh như thoảng ngửi thấy hương hoàng lan trên tóc Nga. Trong mùi hoàng lan thoảng thoảng bay, “không lưỡng lự, Thanh cầm lấy tay Nga, để yên trong tay mình.” Trong niềm hạnh phúc nhen nhóm ấy, tâm trạng Thanh vẫn chứa sự buồn thương khi vừa gặp nhau, vừa thể hiện tình cảm thì lại sắp phải xa nhau. Tình yêu đầu đời nhẹ nhàng tinh tế, lãng mạn, trong sáng, đáng yêu. Lời chưa ngỏ nhưng ý tình thì nồng nàn. Giữa Thanh và Nga tuy chưa hề có lời tỏ tình, hẹn ước, nhưng trong lòng hai người đã dậy lên những tình cảm khác lạ. Đó là những rung động đầu đời, tươi mới, lạ lùng, bỡ ngỡ. Mọi lời nói, cử chỉ, cảm xúc của họ đều thể hiện sự quan tâm về nhau một cách nhẹ nhàng, tự nhiên, ngọt ngào và trong sáng. Cây hoàng lan đẹp và thơ mộng, như một chứng nhân chứng kiến sự trưởng thành, lớn lên trong cả hình hài, cảm xúc, tình cảm của Thanh và Nga - dịu dàng, thầm lặng, ngọt ngào, da diết như hương hoa hoàng lan.

Kết truyện, Thanh đứng lại nhìn cây hoàng lan và nhờ gửi lời chào đến Nga. Tâm trạng của Thanh: nửa buồn, nửa vui, cứ nghĩ mãi về Nga cũng như tình cảm của Nga với Thanh. Kết truyện mở, dự đoán tình cảm của Nga và Thanh sẽ còn đẹp mãi, nở rộ và tràn đầy hương thơm như cây hoàng lan.

Về nghệ thuật, cốt truyện của “Dưới bóng hoàng lan” rất đơn giản, có thể tóm lược trong vài ba dòng, không có những tình tiết li kì, gay cấn. Truyện không lôi cuốn người đọc bằng cốt truyện hấp dẫn. Truyện ngắn này chỉ có một vài nhân vật. Các yếu tố như: lai lịch, ngoại hình, hành động của nhân vật hầu như không có nét gì đặc biệt. Lời nói của nhân vật không nhằm thể hiện cá tính, mà chủ yếu bộc lộ đời sống tình cảm trong các mối quan hệ. Xuyên suốt từ đầu đến cuối là lời kể của người kể chuyện ngôi thứ ba, đậm tính trữ tình, in đậm dấu ấn riêng của Thạch Lam. Lời kể đảm nhiệm nhiều chức năng: giới thiệu, miêu tả nhân vật (nhất là những biểu hiện tinh tế trong tâm trạng); tả cảnh thiên nhiên, cảnh sinh hoạt; thể hiện điểm nhìn từ người kể chuyện và điểm nhìn từ nhân vật; tạo giọng điệu riêng cho tác phẩm;… Như vậy, lời kể là yếu tố thể hiện rõ nhất nghệ thuật truyện ngắn của Thạch Lam.

Tác phẩm “Dưới bóng hoàng lan” là những cảm xúc chân thành, những giây phút bình lặng bên gia đình quê hương của nhân vật Thanh. Đồng thời ca ngợi câu chuyện tình cảm đẹp đẽ của hai nhân vật Thanh và Nga. Câu chuyện nhẹ nhàng, giản dị nhưng đầy tinh tế, sâu sắc, mang đến cho người đọc cảm giác thư thái, nhẹ nhàng. Đồng thời, tác phẩm cũng đã khơi gợi được thứ tình cảm gắn bó, sâu kín ở mỗi người, đó là tình yêu quê hướng, tình cảm gia đình, tình yêu đầu đời.

3. Phân tích Dưới bóng hoàng lan mẫu 3

Thạch Lam là một cây bút tiêu biểu của nhóm Tự lực văn đoàn, cũng là một nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam những năm 1930- 1945. Tuy sáng tác không nhiều nhưng những tác phẩm văn chương của Thạch Lam lại thấm đượm những giá trị nhân văn sâu sắc, những câu chuyện của đời sống vô cùng bình dị được nhà văn đưa vào tác phẩm với những điểm nhấn tạo thành những tác phẩm có giá trị, có sức hấp dẫn đặc biệt đối với bao thế hệ độc giả xưa- nay. Để tìm hiểu về phong cách, tư tưởng của nhà văn Thạch Lam, ta có thể phân tích thông qua truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan”.

“Dưới bóng hoàng lan” là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của Thạch Lan, cốt truyện nhẹ nhàng, khung cảnh làng quê gần gũi nhưng người đọc vẫn cảm nhận được những cái độc đáo, mới lạ mà nhà văn Thạch Lam mang đến, đó chính là hương vị của con người, của tình người. Những tình cảm ngỡ như đơn sơ, giản dị nhưng lại vô cùng thầm kín, có sức lay động mạnh mẽ đến tâm thức, trái tim của người đọc, người nghe.

Truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan” viết về nhân vật Thanh thông qua một lần trở về quê hương, thăm bà, gặp lại những người anh luôn yêu thương, tôn trọng. Truyện ngắn còn là một khung cảnh đơn sơ, giản dị nhưng đầy chất thơ, thấm đượm hương vị của tình người. Thanh vốn mồ côi cha mẹ từ nhỏ, người thân yêu duy nhất của Thanh đó là bà, tuổi thơ của Thanh là một cuộc sống vất vả nhưng luôn tràn đầy hơi ấm, tình yêu, sự chở che của người bà. Do đó, với chàng thanh niên ấy mà nói, người bà vừa là người cha, người mẹ, cũng là người thân duy nhất của anh.

Từ khi Thanh lên thành phố công tác thì ngôi nhà vốn neo người của bà cháu anh càng trở nên hoang vắng, quạnh quẽ hơn “Yên tĩnh quá, không một tiếng động nhỏ trong căn vườn, tựa như bao nhiêu sự ồn ào ngoài kia đều ngừng lại trên bậc cửa”, dù xa nhà một thời gian dài nhưng mỗi lần trở về thăm quê thì ngôi nhà ấy vẫn chẳng có sự đổi thay nào, tựa như tình yêu thương nơi người bà vậy “ …cảnh tượng gian nhà cũ không có gì thay đổi, cũng y như ngày chàng đi khi xưa”. Sự tĩnh lặng của căn nhà bỗng gợi lên trong Thanh biết bao tư vị, khiến anh “…trở nên nghẹn họng”.

Chỉ qua những dòng đầu tiên của tác phẩm thôi nhưng chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy ở Thanh một tình yêu quê hương da diết, một thứ tình cảm gắn bó thiêng liêng với ngôi nhà, mà trên tất cả là với người bà mà anh rất mực yêu thương, kính trọng. Vì vậy mà mỗi lần về thăm quê, Thanh không tránh khỏi cảm giác bồi hồi, mừng rỡ, đó là thứ tình cảm của một người con xa quê khi được trở về nơi mái nhà thân yêu, nơi quê hương mình được sinh ra, được lớn lên “…Khi Thanh từ giã cái bức nóng của phố xã, bước chân vào ngôi nhà mát rượi của bà, gặp lại những gì thương mến sau hai năm xa cách. Sự chăm sóc ân cần của bà, hương ngọc lan dịu ngọt phảng phất đâu đây đem đến chàng sự nhẹ nhõm….” Đó là sự nhẹ nhõm của tâm hồn con người luôn yêu quê, hướng về quê hương.

Các trang văn của Thạch Lam luôn vậy, nhẹ nhàng, giản dị nhưng lại có sức lay động đến bình dị. Theo bước chân Thanh, người đọc như được hòa nhập làm một với nhân vật, cùng trải qua bao trạng thái, cảm xúc, từ bồi hồi, mừng rỡ đến hạnh phúc ngập tràn khi gặp lại người bà. Chỉ một câu nói của bà “Đi vào trong nhà không nắng cháu” khiến cho người đọc xúc động khôn nguôi, sự quan tâm dù rất nhỏ bé nhưng lại thể hiện được tình cảm, tấm lòng bao la của người bà đối với Thanh, luôn quan tâm đến cháu từ những thứ nhỏ nhặt nhất.

Vì vậy mà dù đã khôn lớn, trưởng thành nhưng khi ở bên bà Thanh luôn cảm thấy mình như một đứa nhỏ, được yêu thương, chăm sóc bởi bà: “Thanh đi bên bà, người thẳng, mạnh, cạnh bà cụ gầy còng. Tuy vậy, chàng cảm thấy chính bà che chở cho chàng, cũng như những ngày chàng còn nhỏ”. Thế mới nói tình cảm gia đình, mà ở đây là tình bà cháu thật vĩ đại, thiêng liêng, nó làm cho con người ta cảm thấy nhỏ bé, tâm hồn như được trở về tuổi thơ để đón nhận từng cử chỉ, từng quan tâm của những người mà ta yêu quý nhất.

Trở về thăm nhà sau hai năm xa quê, gặp lại bà, được nhận những yêu thương, quan tâm của bà, Thanh có cảm giác như được trở về với tuổi thơ “…tất cả những ngày thuở nhỏ trở lại với chàng”. Sự xa cách của thời gian cũng không thể làm đổi thay những cảnh vật ngôi nhà, càng không tác động được đến thứ tình cảm thiêng liêng, bền vững của tình bà cháu “…Thanh vắng nhà đã gần hai năm nay, vậy mà chàng có cảm giác như vẫn ở nhà tự bao giờ. Phong cảnh vẫn y nguyên, gian nhà vẫn tịch mịch và bà chàng vẫn tóc bạc phơ và hiền từ”.

Tình yêu nhẹ nhàng giữa Thanh và Nga cũng khiến cho người đọc cảm thấy xúc động bởi nó trong sáng, lại rất đáng yêu, qua những đoạn đối thoại của Thanh và Nga, lời yêu chưa từng được nói ra nhưng ta vẫn có thể cảm nhận được bao nhiêu tình ý chứa trong đó. Sự nhẹ nhàng, tinh tế khi Thanh cài lên mái tóc Nga bông hoa hoàng lan, theo tôi đó chính là khoảnh khắc lãng mạn, tinh tế của đôi lứa. Dù sau đó Thanh vẫn tiếp tục phải lên đường, Nga ở lại, mỗi năm lại tự cài lên mái tóc của mình bông hoa hoàng lan như khi Thanh đang ở bên cạnh. Tình yêu chưa lời ngỏ, chuyện tình chưa đi được đến hồi kết nhưng sự nhẹ nhàng của tình yêu ấy cũng đủ để lay động biết bao tâm hồn.

Chất thơ của truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan” còn được thể hiện rõ nét qua nhân vật người bà. Người bà tuy xuất hiện không hẳn nhiều nhưng qua vài chi tiết, những hành động, những lời nói quan tâm ta có thể cảm nhận trọn vẹn được tình cảm bao la của người ba dành cho người cháu yêu thương của mình. Từ lời quan tâm “Đi vào trong nhà không nắng cháu” đến lời thúc giục cháu đi rửa mặt rồi nghỉ ngơi “ Con rửa mặt đi, rồi đi nghỉ không mệt. Trời nắng thế này mà con không đi xe ư?….”. Sợ cháu mệt, bà sửa gối chiếu, dùng phất trần để phủi bụi trên giường, bà giục cháu nghỉ ngơi còn mình thì xuống bếp nấu ăn vì sợ cháu đói.

Người bà quan tâm từng việc nhỏ nhặt nhất của người cháu. Đối với Thanh khi ở bên bà lúc nào cũng có cảm giác được che chở, được quan tâm thì đối với bà, người cháu dù có lớn khôn đến đâu thì với bà lúc nào cũng là một đứa nhỏ cần được yêu thương, chăm sóc: “ …Ở đấy, bà chàng lúc nào cũng sẵn sàng chờ đợi để mến yêu chàng”. Tình yêu thương của bà giản dị nhưng thật thiêng liêng, cao quý biết bao!

Từng cử chỉ, hành động của bà đều khiến ta cảm động, bà luôn ân cần chăm sóc cho Thanh “Bà lại gần săn sóc buông màn, nhìn cháu và xua đuổi muỗi, gió quạt nhẹ trên mái tóc chàng”. Tuy chỉ được miêu tả qua một câu ngăn ngủi nhưng ta dường như còn cảm nhận được ánh mắt trìu mến, nụ cười ấm áp, hiền từ của người bà. Ánh mắt ấy là cả trời yêu thương, quan tâm đến đứa cháu làm cho Thanh “..cảm động ứa nước mắt”, còn đối với người đọc như được trở về với những kí ức bên người bà, mỉm cười hạnh phúc với những kỉ niệm thân yêu của chính mình.

Truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan” là một câu chuyện nhẹ nhàng, giản dị nhưng đầy tinh tế, sâu sắc, bởi nó mang đến cho người đọc cảm giác thư thái, nhẹ nhàng thông qua câu chuyện của Thanh. Sở dĩ nó mang lại cho con người biết bao cảm xúc yêu thương, trìu mến bởi nó khơi gợi được thứ tình cảm gắn bó, sâu kín ở mỗi người, đó là tình yêu quê hương, tình cảm gia đình, tình yêu đầu đời.

4. Phân tích Dưới bóng hoàng lan mẫu 4

Nhà văn Nguyễn Tuân đã có những bình phẩm tôn tửu về tác phẩm của Thạch Lam, nói rằng: “Lời văn Thạch Lam tươi đẹp, tràn đầy hình ảnh và tinh tế. Nó tỏa sáng qua từng tiết tấu nhẹ nhàng, bình dị và sâu sắc. Văn của Thạch Lam đọng với những suy tư sâu xa, nó chính là kết quả của một tâm hồn nhạy cảm và những trải nghiệm về cuộc sống.”

Cuốn truyện “Dưới bóng hoàng lan” của Thạch Lam không phải là một câu chuyện có cốt truyện phức tạp. Thay vào đó, nó là một bức tranh tĩnh lặng về những giá trị gia đình và quê hương, đậm chất thiêng liêng và ấm áp. Trong cuốn truyện này, không có một sự kiện lớn xảy ra, không có một cốt truyện phức tạp. Thay vào đó, chúng ta được dẫn vào cuộc sống bình dị của nhân vật chính, Thanh, và những mảng ký ức đẹp đẽ của anh về tuổi thơ và gia đình.

Khi Thanh trở về quê hương, tâm trạng của anh được miêu tả bằng những hình ảnh tinh tế và cảm xúc sâu sắc. Anh cảm nhận được sự bình yên và xúc động khi bước vào khu vườn quê nhà. Cảm giác của anh khi thấy ánh sáng chiếu qua lá cây, mùi hoa lan, và không gian yên tĩnh là một phần của ký ức và tình yêu đối với gia đình và quê hương. Anh biết ơn những khoảnh khắc bình dị này và tình yêu của gia đình.

Trong tác phẩm, cũng có sự xuất hiện của Nga, một người bạn từ thời thơ ấu, và mối tình nảy nở giữa họ. Mặc dù không có cốt truyện phức tạp, nhưng cảm xúc của Thanh đối với Nga được miêu tả một cách tự nhiên và ngọt ngào. Sự ngại ngùng và tình cảm thương yêu của Thanh đối với Nga được thể hiện qua những chi tiết tinh tế như việc dắt Nga đi thăm vườn hoa và cách anh cầm lấy tay của Nga.

Khi Thanh bước vào nhà và gặp lại bà, anh như bùng cháy trong cảm xúc. Mặc dù đã lớn lên và đi xa, nhưng trước tình yêu thương và sự chăm sóc của bà, Thanh lại trở thành một đứa trẻ bé nhỏ. Điều này thể hiện qua sự đối lập giữa dáng vẻ thẳng thắn của Thanh và cái lưng còng của bà. Tuy nhiên, sự khác biệt này không làm cho Thanh cảm thấy xa cách; thay vào đó, nó mang lại cho anh cảm giác an toàn và che chở. Mỗi lần trở về nhà, Thanh cảm thấy yên bình và thư thái, vì anh biết rằng ở đây, bà luôn đợi anh và yêu thương anh không kiềm nén. Ngôi nhà và khu vườn đó trở thành một nơi mát mẻ và an lành, nơi bà chờ đợi để yêu thương Thanh. Dù đã trưởng thành, trong mắt bà, Thanh vẫn là đứa bé ngày nào. Bà vẫn quan tâm từng chi tiết nhỏ, như phải “phải chiếc phất trần lên đầu giường,” “sửa chiếu và xếp lại gối.” Những hành động này tạo ra một môi trường ấm áp và quen thuộc cho Thanh. Khi Thanh nhớ lại ký ức thời thơ ấu dưới bóng cây hoàng lan, anh cảm thấy tâm hồn mình trở nên nhẹ nhàng như sau một buổi tắm suối.

Cảm xúc của Thanh còn được khuấy động hơn khi anh nhận được tình yêu thương từ bà. Khi bà đi vào phòng, anh giả vờ ngủ để bà không biết anh đã thức. Bà đến gần và bắt đầu “săn sóc buông màn, nhìn cháu và xua đuổi muỗi.” Tình thương và quan tâm của bà là điều không thể nào đo bằng từ. Thanh nằm yên, không dám di chuyển, chờ đợi cho đến khi bà rời đi. Tình yêu thương này khiến Thanh cảm thấy xúc động gần như đến mức khóc. Tình cảm này không chỉ phản ánh tình cảm gia đình mà còn thể hiện sự nhạy cảm và tinh tế của Thanh.

Ngoài tình cảm gia đình, tác phẩm cũng thể hiện tình cảm thuần khiết và ngọt ngào của Thanh và Nga. Mặc dù không có cốt truyện phức tạp, nhưng cảm xúc của Thanh đối với Nga được miêu tả tự nhiên và ngọt ngào. Thanh cảm thấy mình trở về với ký ức thơ ấu khi nhìn thấy Nga dưới bóng hoàng lan. Anh không ngần ngại và vui vẻ khi Nga xuất hiện, thậm chí có lúc anh nhầm tưởng Nga là em ruột của mình. Cảm xúc này càng trở nên rõ ràng khi họ đi dưới bóng hoàng lan, và Thanh cảm nhận mùi hương của cây hoàng lan, gợi lên những ký ức đáng nhớ về quá khứ. Trong những khoảnh khắc ấy, Thanh cảm thấy có điều gì đó dịu dàng và ngọt ngào trong tâm hồn, giống như sau khi tắm suối.

Có lẽ, cảm xúc bâng khuâng và lưu luyến của nhân vật Thanh được thể hiện rõ nhất khi anh chuẩn bị rời tỉnh quê. Thay vì ra khỏi ngôi nhà ngay lập tức, Thanh quay lại nhìn cây hoàng lan và các cây khác trong vườn. Trong khoảnh khắc đó, anh cảm thấy một tình cảm kỳ lạ, nửa vui nửa buồn. Anh biết rằng căn nhà vẫn đứng đó, vẫn giữ hình dáng thân quen của bà, luôn mong đợi sự trở về của mình. Thanh cũng không quên Nga, và anh biết rằng cô ấy vẫn sẽ đợi chờ anh, nhưng tình cảm đã từng tồn tại giữa họ sẽ luôn còn mãi trong ký ức.

Hình ảnh cây hoàng lan là một yếu tố quan trọng trong văn bản, và nó mang nhiều ý nghĩa. Cây hoàng lan có thể được hiểu là biểu tượng của vườn nhà, nhưng cũng có thể đại diện cho bà – người có tình yêu thương và che chở như cây hoàng lan tỏa hương thơm và ánh sáng. Cả bà và cây hoàng lan đều gắn liền với những ký ức và trải nghiệm của Thanh. Hoàng lan đã chứng kiến sự trưởng thành của anh và Nga, giống như bà đã chứng kiến sự trưởng thành và thay đổi trong cuộc sống của Thanh. Vì vậy, hình ảnh cây hoàng lan không chỉ là một chi tiết mô tả mà còn chứa đựng sâu sắc những cảm xúc và ý nghĩa của nhân vật.

Bằng ngôn từ tinh tế, lối kể chuyện nhẹ nhàng, giọng văn tha thiết và dịu dàng, tác giả Thạch Lam đã tạo nên một bức tranh sâu lắng về tình cảm gia đình, quê hương và kỷ niệm tuổi thơ. Tác phẩm này đưa người đọc trở lại thời thơ ấu tươi đẹp với hình ảnh một người bà ấm áp và ngôi nhà quê thân thuộc. Nó cũng là một lời nhắc nhở ôn lại những giá trị đơn giản và thiêng liêng của cuộc sống, cũng như tình cảm đáng quý giữa con và cha mẹ, và những người thân yêu chờ đón sự trở về của mình.

5. Phân tích Dưới bóng hoàng lan mẫu 5

"Dưới bóng hoàng lan" của Thạch Lam là một truyện ngắn nhẹ nhàng, tinh tế mà không kém phần sâu sắc. Trong truyện, nhân vật Thanh đã để lại ấn tượng vô cùng sâu sắc cho độc giả. Không chỉ có sự gắn bó sâu sắc với quê hương, Thanh còn hiện lên với tình thương yêu gia đình và tình cảm đôi lứa vô tư, trong sáng.

Đọc tác phẩm, có thể thấy, Thanh mất cha mẹ từ khi còn nhỏ. Bà chính là người thân duy nhất, cũng là người bao bọc, yêu thương, chăm sóc, nuôi dạy anh khôn lớn. Vậy nên, tình cảm và nỗi nhớ anh dành cho bà là rất lớn. Lấy hoàn cảnh một người con xa xứ nay có dịp về thăm quê nhà, Thạch Lam đã miêu tả vô cùng chi tiết diễn biến tâm trạng, tình cảm của nhân vật. Từ đó, độc giả dễ dàng rút ra cho mình những giá trị riêng tốt đẹp.

Trước tiên, Thanh là một người có sự gắn bó sâu sắc với quê hương. Khi vừa về đến nhà, anh đã rất tận hưởng cái không khí yên bình, mát mẻ, tĩnh lặng nơi đây. Gạt bỏ những ồn ào, nắng nóng ngoài kia, anh trở về với căn nhà cũ thân thuộc. Từ con đường lát gạch Bát Tràng, bức tường hoa đến cây hoàng lan năm xưa, tất cả đều khiến Thanh xúc động, nghẹn ngào. Tình yêu quê hương đã hiện hữu trong từng cung bậc cảm xúc của nhân vật, khơi gợi lòng đồng cảm nơi người đọc.

Không chỉ vậy, Thanh còn rất yêu thương gia đình mình. Từ nhỏ đã sống với bà, được bà chăm sóc, dạy dỗ, anh vô cùng kính trọng và biết ơn người phụ nữ hiền từ ấy. Tiếng gọi "Bà ơi" nghẹn ngào cất lên sau bao tháng ngày xa cách. Hình bóng bà hiện lên vẫn như những ngày xưa cũ, đưa đến cảm giác bảo vệ, che chở cho đứa cháu nhỏ. Có lẽ vì nhận được sự săn sóc chu đáo ấy nên khi nghĩ về việc bà chỉ có một mình, Thanh chợt thấy thương bà vô kể.

Ngoài ra, nhân vật Thanh còn hiện lên là một người tinh tế, dịu dàng trong mối tình chớm nở với cô hàng xóm. Khi còn là những đứa trẻ, họ hồn nhiên, vô tư chơi đùa dưới bóng cây hoàng lan cao lớn. Giờ đây, khi trưởng thành, họ gặp lại nhau, mang theo tình cảm nhẹ nhàng, trong sáng. Thanh chăm chú quan sát từng đường nét của Nga, hồi tưởng về quá khứ thân thiết. Anh tinh tế kéo cành hoàng lan xuống cho Nga tìm hoa, không ngần ngại mà nắm lấy bàn tay nhỏ nhắn của cô, để yên trong tay mình. Dù phải đi xa, Thanh vẫn tin tưởng vào người con gái ấy. Hình bóng Nga cài bông hoa hoàng lan lên mái tóc, thủy chung mong nhớ, đợi chờ đã khắc sâu vào tâm trí anh. Tình yêu tuy chưa được thổ lộ nhưng đã hiện hữu rất rõ nét trong lòng mỗi người.

Được miêu tả chủ yếu qua hành động và diễn biến tâm trạng, nhân vật Thanh hiện lên vô cùng gần gũi. Cốt truyện được xây dựng nhẹ nhàng nhưng vẫn thành công mang đến bao giá trị tốt đẹp cho độc giả. Đó là câu chuyện về một người con xa xứ với tình yêu và sự gắn bó sâu đậm với quê hương xứ sở. Nó gắn liền với tình cảm gia đình chân thành cùng tình yêu đôi lứa hồn nhiên, trong sáng. Tất cả đã khiến nhân vật Thanh dễ dàng đi vào lòng người đọc.

Với truyện ngắn "Dưới bóng hoàng lan", Thạch Lam đã khẳng định tài năng cũng như sự tinh tế của một nghệ sĩ. Tác phẩm kéo gần khoảng cách giữa độc giả và nhân vật, khơi gợi lòng đồng cảm giữa những người con xa xứ. Từ đó, truyện đã khẳng định vị trí và giá trị vững bền của mình trong kho tàng văn học Việt Nam.

6. Phân tích Dưới bóng hoàng lan mẫu 6

Thạch Lam, một trong những nhà văn hàng đầu của văn xuôi Việt Nam, để lại di sản vô cùng quý giá, trong đó tác phẩm "Dưới bóng hoàng lan" nổi bật. Truyện ngắn này không chỉ là một câu chuyện đơn thuần, mà còn là một tác phẩm gây sâu sắc suy nghĩ, hòa mình vào không gian tĩnh lặng, hé lộ những bi kịch đời người một cách tinh tế. Việc đọc tác phẩm này đòi hỏi sự tập trung và cảm nhận kỹ lưỡng từ độc giả, đó chính là sự đặc sắc của tác phẩm.

Chuyện kể về một chàng trai mồ côi cha mẹ, sống bên cạnh bà và chị cháu. Mỗi lần trở về quê nhà, anh cảm thấy như là một hành trình đặc biệt, khiến anh dường như được quay về thời điểm tuổi thơ trong ngôi nhà quen thuộc. Mặc dù mọi thứ trong nhà cũ đều già cỗi, nhưng nó lại làm cho anh cảm thấy hồi hộp và xúc động. Thời gian như ngừng lại, không gian bình yên và thong thả, tạo nên một không khí trầm lắng đặc biệt. Việc quay về quê hương như là một hành trình tìm lại bình yên trong cuộc sống nhộn nhịp của thành thị.

Trong tác phẩm, Thạch Lam vẽ nên những hình ảnh tươi mới và dịu dàng của quê hương. Khu vườn xưa hiện ra với con đường Bát Tràng rêu phủ, bức tường hoa thấp và mùi lá tươi non trong không khí. Những cô gái xinh đẹp trong tà áo trắng, mái tóc đen, cùng với mái tóc bạc phơ của bà, tạo nên một bức tranh tươi sáng và thơ mộng. Quê hương không chỉ là nơi chốn yên bình, mà còn là nguồn cảm hứng tuyệt vời cho tâm hồn Thanh.

Mỗi lần về quê, Thanh lại gặp lại những ký ức về bà và cô bé Nga hàng xóm. Những hình ảnh đáng yêu và những câu nói giản dị của họ khiến cuộc sống trở nên ấm áp hơn. Tình cảm giữa Thanh và Nga không cần nhiều từ ngữ, mà được diễn đạt qua những hành động nhỏ như cầm tay nhau dưới bóng hoàng lan. Thạch Lam biến những khoảnh khắc nhỏ bé thành những đợt sóng nhẹ nhàng của cảm xúc, tạo nên một tác phẩm tràn ngập tình cảm và ý nghĩa.

Ngoài ra, tác giả còn thông điệp về sự đối lập giữa cuộc sống ồn ào của thành thị và bình yên của quê hương. Thanh, mỗi khi trở về, như đang tìm lại được sự thanh bình và yên bình trong tâm hồn mình. Tình yêu thương của bà, hình ảnh của cây hoàng lan và những đêm trăng tròn tạo nên một bức tranh về quê hương tươi đẹp và ấm áp.

"Dưới bóng hoàng lan" không chỉ là một câu chuyện, mà là một tác phẩm nghệ thuật, là nguồn cảm hứng tuyệt vời về quê hương, tuổi thơ và tình người. Thạch Lam đã tạo ra một tác phẩm đẹp, tràn ngập cảm xúc và ý nghĩa, làm cho độc giả mỗi lần đọc lại nhớ về quê hương và những kỷ niệm ngọt ngào của mình.

7. Phân tích Dưới bóng hoàng lan mẫu 7

Thạch Lam là một cây bút tiêu biểu của nền văn xuôi Việt Nam trong giai đoạn 1930-1945 với sở trường văn xuôi. Những tác phẩm với giọng văn êm dịu, nhẹ nhàng của nhà văn đã đi sâu vào tâm trí bao người đọc. Trong đó, truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan” của nhà văn Thạch Lam được coi là một tác phẩm tiêu biểu của văn học Việt Nam những năm 1930-1945.

Dưới Bóng Hoàng Lan, cậu chuyện kể về nhân vật Thanh- một người mồ côi cha mẹ từ nhỏ, nhưng luôn được bà, người thân yêu duy nhất của anh chăm sóc, nuôi dưỡng. Sau hai năm đi xa trở về quê hương, Thanh đã gặp lại những người thân và nhận ra giá trị của tình thân, sự quan tâm, chia sẻ, đồng cảm và tình người. Là một người con xa quê đến thành phố làm việc, và sau mỗi lần trở về, anh đều cảm thấy vui mừng và bồi hồi khi được trở lại ngôi nhà của mình. Ngôi nhà của bà cháu anh đã trở nên hoang vắng, yên bình hơn từ khi Thanh rời đi. Tuy nhiên, mỗi lần anh trở về thăm quê, không có sự thay đổi nào trong căn nhà ấy. Anh cảm thấy nghẹn họng và có thể cảm nhận được tình yêu và sự quan tâm của người bà dành cho anh. Cảnh tượng gian nhà cũ không có gì thay đổi, cũng y như ngày chàng đi khi xưa cũng là một tình cảm khác của Thanh đối với ngôi nhà và quê hương của mình.Điều này thể hiện Thanh rất quan tâm đến ngôi nhà của mình và muốn giữ cho nó như vậy để giữ lại kỷ niệm và tình cảm của anh đối với quê hương và người bà.Sự tĩnh lặng của căn nhà đã gợi lên trong Thanh một loạt tình cảm. Vì vậy, có thể kết luận rằng Thanh là một người con xa quê yêu quê hương và ngôi nhà của mình, và anh luôn cảm thấy hạnh phúc và bình an khi được trở về những nơi đó.

Với sự quan tâm đặc biệt đến người bà của mình, Thanh lớn lên trong vòng tay của người bà hiền từ, và anh luôn biết ơn và yêu quý bà. Mỗi lần trở về quê hương và gặp lại người bà thân yêu, Thanh luôn bị xúc động và nghẹn ngào, cảm nhận được tình cảm và sự chăm sóc của bà dành cho mình.Trong mắt Thanh, bà luôn hiền từ, ấm áp, chăm sóc cho cháu từ bữa ăn đến giấc ngủ. Bóng dáng bà gầy còng lại tạo cảm giác che chở, bao bọc đứa cháu nay đã lớn khôn. Thanh cảm thấy xót xa khi nghĩ đến việc bà ở một mình trong ngôi nhà vắng vẻ. Hai bà cháu vốn quấn quýt nhau, nhưng giờ đây cháu đi làm xa, bà lại lẻ bóng bên căn nhà hoang vắng. Điều này càng thể hiện tình cảm gia đình sâu sắc và hiếu thuận của Thanh, khi anh luôn nghĩ đến người bà và mong muốn đem lại cho bà niềm vui và hạnh phúc.Từ đó, chúng ta có thể thấy rõ sự gắn bó và tình cảm mà Thanh dành cho gia đình, đặc biệt là người bà của anh. Nhân vật Thanh được tạo nên với một tính cách hiếu thuận, tình cảm và quan tâm đặc biệt đến gia đình, và điều này làm cho anh trở thành một nhân vật đáng yêu và đáng quý trong tác phẩm.

Sự xuất hiện của Nga khiến Thanh ngỡ ngàng, và dường như không nhận ra. Anh đã quên mất người có mối quan hệ thân thiết với mình từ khi cả hai còn nhỏ. Thanh vui sướng khi nhận ra giọng của Nga, và luôn có sự quan tâm và chăm sóc đối với cô. Cả hai cùng ngắm cây hoàng lan trong vườn và ôn lại những kỷ niệm hồi nhỏ của mình, tình cảm giữa hai người dường như đã trở nên thân thiết hơn và đẹp đẽ hơn. Thanh dường như đã có cảm giác yêu Nga khi cảm nhận được mùi hương thơm trên tóc của cô. Khi Nga tỏ tình với Thanh, Thanh đã đáp lại bằng một lời hứa hẹn và một hành động thể hiện tình cảm. Cảm giác hạnh phúc mới đã xuất hiện trong tâm hồn Thanh từ lúc đó.

Sáng hôm sau, Thanh khi phải xa gia đình đi làm ăn. Anh thấy buồn, nhưng cũng vui vì có một tổ ấm chờ đợi anh trở về, nơi ấy có bà, có Nga tiếp thêm sức mạnh cho cuộc sống xa nhà của anh.Với giọng văn nhẹ nhàng, Thạch Lam đã thành công đem lại cho người đọc cảm giác bình yên và nhận ra rằng những điều thân thuộc xung quanh chính là điều quý giá mà ta nên trân trọng.Bài học mà tác giả muốn truyền tải không gì hơn là hãy yêu thương và trân trọng cuộc sống, yêu thương những người thân quen xung quanh mình, vì chính trong những điều đơn giản đó chúng ta mới có được bình yên và hạnh phúc trong cuộc sống.

Truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan” là một câu chuyện nhẹ nhàng nhưng đầy cảm xúc, nhằm khắc họa một phần của cuộc đời và những giá trị đích thực trong cuộc sống. Tác giả Thạch Lam đã sử dụng ngôn ngữ dễ hiểu, đơn giản, tạo nên sự gần gũi, dễ dàng tiếp cận cho người đọc.Bằng cách miêu tả những tình cảm đơn sơ, giản dị nhưng đầy ấm áp của những người trong câu chuyện, Thạch Lam đã thành công trong việc thể hiện tình người trong văn học Việt Nam. Đồng thời, ông cũng muốn nhắn nhủ đến độc giả về giá trị của tình thân, tình cảm gia đình, tình người trong cuộc sống.Tổng kết lại, qua truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan”, nhà văn Thạch Lam đã truyền tải đến độc giả giá trị nhân văn sâu sắc và hình ảnh của cuộc sống bình dị nhưng đầy ý nghĩa. Tác phẩm cũng là một minh chứng cho sự nghiệp văn học Việt Nam trong thời kỳ đầu của thế kỷ 20, cũng như tài năng văn chương của nhà văn Thạch Lam.

8. Phân tích Dưới bóng hoàng lan mẫu 8

Khi nhận xét về Thạch Lam, nhà văn Nguyễn Tuân đã từng viết rằng: "Lời văn Thạch Lam nhiều hình ảnh, nhiều tìm tòi, có một cách điệu thanh thản, bình dị và sâu sắc...Văn Thạch Lam đọng nhiều suy nghiệm, nó là cái kết tinh của một tâm hồn nhạy cảm và từng trải về sự đời.". Quả đúng là như vậy, đọc trang văn của Thạch Lam, độc giả luôn có cảm giác thư thái và nhẹ nhàng. Trong truyện "Dưới bóng hoàng lan", chúng ta như được đắm mình vào không gian bình dị, thân thuộc, nơi mà ở đó luôn có những người thân yêu chờ ta trở về.

Câu chuyện xoay quanh về một lần thăm nhà của nhân vật Thanh. Thanh đi làm ăn xa trên tỉnh, nay anh mới về thăm bà. Trong khung cảnh bình dị của ngôi nhà, những hình ảnh quen thuộc hiện lên trong tâm trí anh. Dưới bóng hoàng lan, anh nhớ về kỉ niệm ấu thơ khi bên bà. Cũng vào lần về lần này, anh gặp lại Nga, người bạn thuở thơ ấu. Anh và Nga đã có một mối tình chớm nở. Sau vài ngày ở nhà, anh trở lại tỉnh để tiếp tục công việc. Vào ngày đi, anh nghĩ mình sẽ trở về thường xuyên. Điểm đặc biệt là tác phẩm không có cốt truyện. Dẫu vậy, nó vẫn khiến cho người đọc không thể rời mắt hay bỏ ngang bởi lời văn quá đẹp đẽ và thơ mộng. Văn bản cho thấy giá trị của tình cảm gia đình đối với mỗi cá nhân. Điều này được thể hiện rõ qua cảm nhận của nhân vật Thanh.

Cảm xúc của Thanh khi trở về nhà là tâm trạng của người con đi xa nay được trở về với mái nhà, gia đình thân yêu. Lúc bước vào khu vườn của bà, anh cảm thấy "mát hẳn người". Khung cảnh quê hương hiện lên thật tươi đẹp, thanh bình qua hình ảnh "ánh sáng lọt qua vòm cây xuống nhảy múa theo chiều gió" cùng "mùi lá non phảng phất". Anh thong thả đi dọc "tường hoa thấp chạy thẳng đến đầu nhà". Bước lên thềm, nhìn vào nhà, anh thấy "bóng tối dịu và man mát". Khi đã quen rồi, Thanh thấy mọi thứ không có gì thay đổi, vẫn y nguyên như ngày anh đi. Cảnh tượng ấy khiến anh không thể nói thành lời, mãi mới cất được tiền gọi khẽ "bà ơi". Tất cả đã tạo nên sự khác biệt giữa không gian bên trong và bên ngoài khu vườn. Không gian bên trong là không gian của kí ức ngọt ngào, của tình yêu thương và sự ấm áp. Đó là điều mà không gian xô bồ, hỗn loạn bên ngoài khu vườn không bao giờ có được. Cảm nhận được sự khác biệt ấy, Thanh thấy tâm hồn mình được nâng đỡ, xoa dịu sau những ồn ào, mệt mỏi của đời sống phố thị.

Trong khoảnh khắc gặp lại bà, Thanh như vỡ òa cảm xúc, "Thanh cảm động và mừng rỡ, chạy lại gần.". Ở bên bà, anh cảm thấy mình thật nhỏ bé. Dường như, có sự đối lập giữa một bên là dáng người của Thanh còn một bên là cái lưng còng của bà. Tuy nhiên, nó không khiến cho Thanh cảm thấy xa cách, mà trái lại, anh cảm thấy mình được chở che. Mỗi lần trở về, Thanh đều cảm thấy bình yên và thong thả vì anh biết ở nhà luôn có bà chờ mong, "Căn nhà với thửa vườn này đối với chàng như một nơi mát mẻ và hiền lành, ở đấy bà chàng lúc nào cũng sẵn sàng chờ đợi để mến yêu chàng". Dù đã lớn, nhưng trong con mắt của bà, Thanh vẫn là cậu bé ngày nào. Bà vẫn "không thôi phẩy chiếc phất trần lên đầu giường", "sửa chiếu và xếp lại gối". Trong khoảnh khắc, mùi hương của cây hoàng lan làm anh nhớ lại kí ức thời thơ bé, "Thanh nhắm mắt ngửi hương thơm và nhớ đến cái cây ấy chàng thường hay chơi dưới gốc nhặt hoa. Đã từ lâu lắm, ngày mới có căn nhà này, ngày cha mẹ chàng hãy còn. Rồi đến ngày một bà một cháu quấn quýt nhau.". Nghĩ về quá khứ, Thanh thấy tâm hồn mình trở nên nhẹ nhõm "như vừa tắm ở suối".

Nỗi xúc động càng trào dâng khi Thanh nhận được tình yêu thương của bà. Biết bà đi vào, anh giả vờ nằm ngủ. Bà tới gần "săn sóc buông màn, nhìn cháu và xua đuổi muỗi". Hành động của bà chan chứa biết bao nỗi thương yêu. Thấu hiểu được tình cảm của bà, anh nằm yên, không dám động đậy, chờ cho đến khi bà đi ra. Tình thương vô bờ ấy khiến Thanh "cảm động gần ứa nước mắt". Dòng cảm xúc miên man đan xen giữa quá khứ và hiện tại cho thấy Thanh cũng là một người rất nhạy cảm, tinh tế.

Bên cạnh tình cảm gia đình, ta còn thấy được tình cảm lứa đôi vô tư, trong sáng. Tình cảm của Thanh và Nga cũng có sự pha trộn giữa kỉ niệm đẹp thời thơ ấu với những ngọt ngào, ý nhị của tình yêu. Khi nghe thấy điệu cười quen thuộc, anh "lẳng lặng ngồi dậy, tì trên cửa sổ, cúi mình nhìn ra phía ao". Bóng cây hoàng lan đã gợi nhắc anh về cô bé Nga ngày trước. Anh không chần chừ "chạy vùng xuống nhà ngang rồi vui vẻ gọi "cô Nga"". Thanh vô tư ăn cơm cùng Nga, có lúc còn lầm tưởng Nga là em ruột của mình. Dẫu vậy, ở Thanh cũng có chút ngại ngùng của người con trai biết yêu. Khi cùng Nga đi dưới bóng hoàng lan, anh "nhớ lại đôi bàn chân xinh xắn, lấm tấm cát" của Nga ngày còn nhỏ rồi bất giác mỉm cười. Dắt Nga đi thăm vườn, Thanh cảm thấy mái tóc Nga thoảng thoảng mùi hoàng lan. Nghe thấy câu nói của Nga, Thanh không biết nói gì, vít cành lan ở trong tay để cô tìm hoa. Những ngượng ngùng ấy đã được thổi bùng lên thành cảm xúc thương yêu. Trước hôm về tỉnh, Thanh tiễn Nga ra cổng. Anh đã cầm lấy tay Nga và để yên trong tay mình. Trong khoảnh khắc ấy, Thanh cảm thấy có điều gì đó dịu ngọt trong tâm hồn.

Có lẽ, nỗi bâng khuâng, lưu luyến của nhân vật được thể hiện rõ nhất khi Thanh lên tỉnh. Anh không đi ngay mà ngoảnh lại nhìn cây hoàng lan và các cây khác trong vườn. Anh thấy nửa vui nửa buồn. Anh biết rằng căn nhà vẫn ở đó, vẫn có hình dáng bà thân thuộc mong ngóng anh. Thanh còn nghĩ đến cả Nga, "biết rằng Nga vẫn sẽ đợi chàng, vẫn nhớ mong chàng như ngày trước".

Hình ảnh cây hoàng lan trở đi trở lại trong văn bản chứa đựng nhiều ý nghĩa. Hình ảnh này có thể hiểu là hình ảnh cây hoàng lan trong vườn, cũng có thể hiểu là hình ảnh người bà tần tảo, giàu tình yêu thương. Bà cũng như cây hoàng lan, tỏa bóng che chở cho cháu, che chở cho cả mối tình đầu tiên giữa cháu và cô bé Nga cạnh nhà. Hoàng lan chứng kiến sự trưởng thành của hai đứa như bà trông thấy cháu trưởng thành, lớn khôn trong vòng tay yêu thương.

Với ngôn từ tinh tế, lối kể chuyện nhẹ nhàng, giọng văn tha thiết, dịu dàng, cùng sự đan xen giữa quá khứ với hiện tại, Thạch Lam đã đưa người đọc trở về tuổi thơ tươi đẹp với người bà ấm áp và hình ảnh quê hương thân thuộc. Tác phẩm như một lời nhắc nhẹ nhàng đối với những đứa con xa nhà lâu ngày chưa trở về thăm quê.

Mời các bạn cùng tải về bản PDF để xem đầy đủ nội dung