Bài toán dân số
Lý thuyết Ngữ văn 8: Bài toán dân số tổng hợp các thông tin cơ bản về tác phẩm Bài toán dân số, kèm các đề minh họa giúp các em học sinh vận dụng vào trả lời câu hỏi một cách dễ dàng hơn. Mời các bạn tham khảo để học tập tốt Ngữ văn lớp 8.
Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết
Bài: Bài toán dân số
1/ Tìm hiểu chung tác phẩm Bài toán dân số
a/ Tác phẩm
-Văn bản trích bài Báo Giáo dục và thời đại Chủ nhật, số 28, 1995.
b/ Bố cục
Bài văn được chia làm 3 phần
- Phần 1: Từ đầu đến "sáng mắt ra”: Bài toán dân số và kế hoạch hóa dường như đã được đặt ra từ thời cổ đại.
- Phần 2: Tiếp theo đến "sang ô thứ 31 của bàn cờ": Tập trung làm sáng tỏ vấn đề Tốc độ gia tăng dân số thế giới hết sức nhanh chóng.
- Phần 3: Còn lại: Lời kêu gọi loài người cần hạn chế sự bùng nổ và tăng dân số. Đó là con đường tồn tại của loài người.
c/ Thể loại: Văn bản nhật dụng.
2/ Đọc - hiểu văn bản Bài toán dân số
a/ Vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình
- Dân số là số người sinh sống trên phạm vi một quốc gia, một châu lục hay toàn cầu.
- Kế hoạch hóa gia đình: Mỗi cặp vợ chồng chỉ nên có từ 1 đến 2 con.
⇒ Dân số và kế hoạch hóa gia đình là vấn đề đã và đang được quan tâm trên toàn thế giới.
- Vào thời cổ đại không tin, nhưng đến hiện tại thì "sáng mắt ra".
⇒ Cách đặt vấn đề lập luận tương phản, bất ngờ, lôi cuốn sự chú ý của người đọc.
b/ Làm rõ vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình
- Vấn đề dân số được nhìn nhận từ một bài toán cổ "Đó là câu chuyện...kinh khủng biết nhường nào!"
+ Bàn cờ 64 ô → hạt thóc sẽ tăng theo cấp số nhân → tổng số thóc thu được có thể phủ khắp bề mặt Trái đất.
⇒ Sự bùng nổ gia tăng dân số nhanh chóng
- Vấn đề dân số được tính toán từ một chuyện trong Kinh Thánh "Bây giờ...không quá 5%".
+ Lúc đầu chỉ có hai người (ADam và EVa). Tới năm 1995 dân số trái đất là 5,63 tỉ so với bài toán cổ con số này xấp xỉ ở ô thứ 33 của bàn cờ.
+ Năm 2015 trái đất là 7 tỉ nó xấp xỉ ô thứ 34 của bàn cờ.
⇒ Đưa ra con số cụ thể, so sánh làm nổi bật vấn đề trọng tâm và thuyết phục.
- Vấn đề dân số được nhìn nhận từ thực tế sinh sản của con người "Trong thực tế...ô thứ 31 của bàn cờ".
- Tỉ lệ sinh con ở phụ nữ là rất cao. "Theo thống kê… phụ nữ Việt Nam là 3,7".
⇒ Rơi vào những nước kém phát triển và chậm phát triển, thuộc nhóm châu Á và châu Phi. Nguy cơ tiềm ẩn tăng dân số.
c/ Kết thúc vấn đề
- Nếu con người sinh sôi trên trái đất theo cấp số nhân của bài toán cổ thì đến một lúc sẽ không còn đất sống.
- Muốn còn đất sống, phải sinh đẻ có kế hoạch để hạn chế gia tăng dân số trên toàn cầu.
- Tác giả đã kêu gọi loài người cần hạn chế sự bùng nổ và gia tăng dân số. Đó là con đường tồn tại của loài người.
* Tổng kết
Nội dung: Đất đai không sinh thêm, con người lại ngày càng nhiều lên gấp bội. Nếu không hạn chế sự gia tăng dân số thì con người sẽ tự làm hại chính mình. Từ câu chuyện một bài toán cổ về cấp số nhân, tác giả đưa ra các con số buộc người đọc phải liên tưởng và suy ngẫm về sự gia tăng dân số đáng lo ngại của thế giới, nhất là ở những nước chậm phát triển.
Nghệ thuật
- Phương pháp thuyết minh, sử dụng và kết hợp các phương pháp so sánh, số liệu, phân tích.
- Lập luận chặt chẽ, giàu sức thuyết phục
3/ Bài tập minh họa Bài toán dân số
Đề bài 1: Phân tích văn bản Bài toán dân số của Thái An
1. Mở bài
- Nêu lên vấn đề dân số, kế hoạch hóa gia đình hiện nay
- Giới thiệu khái quát về văn bản Bài toán dân số (hoàn cảnh ra đời, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật,...)
2. Thân bài
a. Nêu lên vấn đề gia tăng dân số và kế hoạch hóa gia đình
- Đặt ra giả thuyết vấn đề bài toán dân số, kế hoạch hóa gia đình đã được đặt ra từ thời cổ đại.
- Nêu lên quan điểm của mình về điều đó:
+ Thoạt đầu, tác giả không tin vào điều đó bởi lẽ, với tác giả "vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình mới chỉ được đặt ra vài chục năm gần đây".
+ Về sau tác giả đã "sáng mắt ra", thừa nhận điều đó là sự thật.
Với cách mở đầu tự nhiên, giản dị, chân thực, tác giả đã đưa đến cho người đọc vấn đề về dân số và kế hoạch hóa gia đình.
b. Đi sâu phân tích, làm sáng tỏ vấn đề gia tăng dân số
- Tác giả nêu lên bài toán cổ, đó là bài toán về việc kén rể của nhà thông thái.
- Từ câu chuyện đó, tác giả muốn so sánh nó với tốc độ gia tăng dân số hiện nay, đó là sự gia tăng rất nhanh với một con số khổng lồ.
- Tác giả cũng nêu lên dẫn chứng về tốc độ gia tăng dân số hiện nay với các số liệu cụ thể, chính xác.
+ Đó là những con số về tốc độ gia tăng dân số. Tác giả dẫn ra giả thiết, nếu khi khai thiên lập địa, dân số trên thế giới chỉ có A-đam và E-va thì đến năm 1995, dân số trên thế giới đã đạt mức là 6.53 tỉ người.
+ Đó là một tốc độ gia tăng dân số chóng mặt. Tác giả còn đưa ra những con số sinh động về tỉ lệ sinh con của người phụ nữ như "một phụ nữ Ấn Độ là 4,5; Nê-pan: 6,3; Ru-an-đa: 8,1; ...
c. Lời cảnh báo và lời kêu gọi cho tất cả mọi người
- "Đừng để cho mỗi con người trên trái đất này chỉ còn diện tích một hạt thóc."
- "Muốn thế phải góp phần làm cho chặng đường đi đến ô thứ 64 càng dài lâu hơn, càng tốt".
Lời cảnh báo, lời khuyên nhẹ nhàng nhưng đầy sâu sắc của tác giả mong mọi người chung tay góp phần giảm tốc độ gia tăng dân số, thực hiện tốt dân số kế hoạch hóa gia đình.
3. Kết bài
Khái quát lại giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của văn bản Bài toán dân số của Thái An.
Đề bài 2: Phân tích vấn đề gia tăng dân số.
1/ Mở bài
- Giới thiệu về vấn đề gia tăng dân số.
- Đó là sự tăng lên quá nhanh về số dân trong một đất nước nói riêng và trên thế giới nói chung.
- Và ngày nay, nó là một thực trạng đáng báo động và cần được giải quyết.
2/ Thân bài
- Biểu hiện của vấn đề gia tăng dân số: sự tăng nhanh về dân số, mỗi năm có rất nhiều trẻ em được sinh ra. Chủ yếu là xảy ra ở những gia đình nghèo, những quốc gia đang phát triển. Mà Việt Nam đang ở trong tình trạng đó.
- Tác hại của vấn đề gia tăng dân số:
+ Đời sống người dân sẽ gặp nhiều khó khăn hơn. Đông con, sẽ không có đủ điều kiện để có thể chăm sóc con cái cho tốt hơn.
+ Những đứa trẻ được sinh ra không được hưởng những điều tốt đẹp hơn.
+ Gia tăng dân số, vấn đề việc làm, ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến kinh tế xã hội của 1 quốc gia.
- Nguyên nhân:
+ Những hủ tục lạc hậu, quan niệm phong kiến lỗi thời, tín ngưỡng nặng nề vẫn còn tồn tại trong tư tưởng mỗi người dân.
+ Tư tưởng "sinh nhiều con để sau này còn có cái mà sướng" và đặc biệt là hệ lụy của "trọng nam khinh nữ".
+ Chưa có sự can thiệp 1 cách mạnh mẽ, nghiêm khắc từ chính quyền địa phương.
- Dẫn chứng cụ thể của thực trạng gia tăng dân số ở nước ta, và một số nước khác trên thế giới.
- So sánh với những gia đình, những quốc gia có tỉ lệ gia tăng dân số giảm mạnh và có khả năng không tăng về điều kiện gia đình, cuộc sống của họ.
- Biện pháp:
+ Thực hiện một cách nghiêm chỉnh và đúng đắn kế hoạch hóa gia đình.
+ Tự mỗi người chồng người vợ có ý thức hơn, tiến bộ hơn trong việc sinh con.
+ Cơ quan có thẩm quyền, cơ quan chức năng quản lý chặt chẽ hơn.
3/ Kết bài
- Chốt lại vấn đề, định hướng tương lai về một dân tộc Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung sẽ không còn phải lo âu nhiều về vấn đề gia tăng dân số nữa. Đời sống của người dân sẽ tốt hơn.
-----------------------------------------------
Với nội dung bài Bài toán dân số các bạn học sinh nắm vững kiến thức về hoàn cảnh sáng tác, giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Bài toán dân số...
Như vậy VnDoc đã giới thiệu nội dung bài Lý thuyết Ngữ văn 8: Bài toán dân số. Ngoài ra các bạn có thể tham khảo thêm một số chuyên mục Lý thuyết môn Ngữ Văn 8, Soạn bài lớp 8, Văn mẫu lớp 8, Giải Vở bài tập Ngữ Văn 8, Soạn văn 8 siêu ngắn.
