Đề kiểm tra 45 phút Hóa 10 Chủ đề 2

Na (Z = 11): 1s²2s²2p⁶3s¹ ⇒ Ô số 11, chu kì 3, nhóm IA

Al (Z = 13): 1s²2s²2p⁶3s²3p¹ ⇒ Ô số 13, chu kì 3, nhóm IIIA

Cl (Z = 17): 1s²2s²2p⁶3s²3p⁵ ⇒ Ô số 17, chu kì 3, nhóm VIIA

Nhận thấy cả 3 nguyên tố đều cùng thuộc chu kì 3 nhưng khác nhóm.

Trong một chu kì theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân:

- Độ âm điện tăng dần ⇒ Thứ tự tăng dần về độ âm điện là: Na < Al < Cl.

- Bán kính nguyên tử giảm dần ⇒ Thứ tự giảm dần về bán kính nguyên tử là Na: > Al > Cl.

-  Tính base của các oxide giảm dần ⇒ Thứ tự tăng dần về tính base là Cl₂O₇ < Al₂O₃ <Na₂O.

- Tính acid của hydroxide tăng dần ⇒ Thứ tự tăng dần về tính acid là NaOH < Al(OH)₃ < HClO₄.

F (Z = 9), Cl (Z = 17), Br (Z = 35), I ( Z = 53) cùng thuộc nhóm VIIA

Trong 1 nhóm A, bán kính nguyên tử giảm dần theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân

⇒ Bán kính F < Cl < Br < I

Gọi kim loại nhóm IIA là M có số mol là x

Phương trình phản ứng hóa học

M + 2HCl → MCl₂ + H₂

x → 2x                    → x

Bảo toàn khối lượng:

m_M + m_HCl = m_muối + m_H2

⇒ 3 + 36,5.2x = 8,325 + 2x

⇒ x = 0,075 mol

⇒ M_M = m : n = 3 : 0,075 = 40 g/mol (Ca)

Vậy nguyên tố cần tìm là Ca.

Trong một nhóm A, trừ nhóm VIIIA, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân nguyên tử thì tính phi kim giảm dần, bán kính nguyên tử tăng dần.

H₂S là acid yếu; HCl; HBr; HI là các acid mạnh.

Tính acid của HI > HBr > HCl > H₂S

Gọi số hạt electron là E. Số đơn vị điện tích hạt nhân là Z. Ta có E = Z

Số hạt electron trong anion XY₃^2- là 42 nên: E_X + 3E_Y + 2= 42 Z_X + 3Z_Y = 40

Số đơn vị điện tích hạt nhân trung bình của X và Y là 40 : 4 = 10

Hai nguyên tố này thuộc chu kì nhỏ.

- Trường hợp 1: Z_X < Z_Y, ta có:

Loại vì không tồn tại ion BeMg₃^2-

- Trường hợp 2: Z_Y < Z_X

Ion là SO₃^2-

Vậy:

X có cấu hình electron nguyên tử: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁴ Chu kì 3, nhóm VIA, tính phi kim

Y có cấu hình electron nguyên tử: 1s²2s²2p⁴ Chu kì 2, nhóm VIA, tính phi kim.

- Ca và Mg là hai nguyên tố hóa học cùng thuộc nhóm IIA nên có tính chất hóa học tương tự nhau.

- Các cặp còn lại gồm các nguyên tố thuộc hai nhóm khác nhau nên tính chất hóa học khác nhau.

Gọi số hiệu nguyên tử, số neutron của nguyên tố trên lần lượt là Z, N.

Ta có hệ phương trình: 

Cấu hình electron của nguyên tố là: 1s²2s²2p⁶3s²3p¹

Nhận thấy electron cuối cùng điền vào phân lớp p nguyên tố trên thuộc loại nguyên tố p.

X thuộc chu kì 3, nhóm IIA nên có 3 lớp electron, lớp ngoài cùng có 2 electron.

Cấu hình electron của X là: 1s²2s²2p⁶3s²

Cấu hình electron của nguyên tử nguyên tố là: 1s²2s²2p⁶3s¹

Bảng tuần hoàn hiện nay có 8 nhóm A, 8 nhóm B, trong đó nhóm VIIIB có 8 cột, nên tổng có 18 cột

Cấu hình electron nguyên tử các nguyên tố lần lượt là:

X: 1s²2s²2p⁴ ⇒ 6 electron hóa trị.

Y: 1s²2s²2p⁶3s¹ ⇒ 1 electron hóa trị.

Z: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s² ⇒ 2 electron hóa trị.

T: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁶4s² ⇒ 8 electron hóa trị.

Công thức chung của các oxit kim loại nhóm IIA là RO.

Ta có: e = p (do nguyên tử trung hòa về điện)

X ⟶ X⁺ + e

Cation X⁺ có tổng số hạt là 57

⇒ (e – 1) + p + n = 57 hay 2p + n = 58 (1)

Trong cation, số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 17 hạt.

⇒ (e – 1) + p = n + 17 hay 2p – n = 18 (2)

Từ (1) và (2) giải hệ phương trình 

⇒ e = p = 19 và n = 20

⇒ Cấu hình electron của X là 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹.

⇒ Nguyên tử X có 19 electron phân bố trên 4 lớp electron và có 1 electron lớp ngoài cùng.

Vậy nguyên tố X thuộc ô 19, chu kì 4, nhóm IA.

X có 5 electron ở lớp ngoài cùng.

Z_X = 11 Cấu hình electron: 1s²2s²2p⁶3s¹ (kim loại).

Z_X = 15 Cấu hình electron: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁵ (phi kim).

Z_X = 12 Cấu hình electron: 1s²2s²2p⁶3s² (kim loại).

Z_X = 10 Cấu hình electron: 1s²2s²2p⁶ (khí hiếm).

Ta có cấu hình electron nguyên tử X là: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁵

⇒ X thuộc nhóm VIIA. Vậy hóa trị cao nhất với oxi là 7 (hợp chất X₂O₇) và hóa trị với hidro là 1 (HX)

Lớp ngoài cùng là 3p⁴ ⇒ có tổng cộng 16 electron

Hạt nhân không có electron mà chỉ có neutron và proton.

Cấu hình electron của X là: 1s²2s²2p⁵

Có 2 lớp electron: thuộc chu kì 2, có 7 e lớp ngoài cùng: thuộc nhóm VIIA.

Công thức oxide (với hóa trị cao nhất) là R₂O₅

R thuộc nhóm VA. Nguyên tố cần tìm là P.

Trong một nhóm A, năng lượng ion hóa có xu hướng giảm theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân.

 Y ở chu kì 3, nhóm IA trong bảng tuần hoàn ⇒ Y là kim loại điển hình.

Chu kì 1 có hai nguyên tố là H (Z = 1) và He (Z = 2).

⇒ He (Z = 2) có bán kính nhỏ hơn H (Z = 1)

⇒ Phát biểu "Nguyên tử có bán kính nhỏ nhất có Z = 1" là sai

Các nguyên tố thuộc nhóm IA đến VIIA (trừ fluorine) có hóa trị cao nhất trong hợp chất với oxygen đúng bằng số thứ tự nhóm.

A là nguyên tố nhóm IIIA. Công thức oxide ứng với hóa trị cao nhất của A là A₂O₃.

Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố gồm 7 chu kì. Trong đó 3 chu kì nhỏ (chu kì 1, 2, 3) và 4 chu kì lớn (chu kì 4, 5, 6, 7).

₈O: 1s²2s²2p⁴.

₉F: 1s²2s²2p⁵.

₁₄Si: 1s²2s²2p⁶3s²3p².

₁₅P: 1s²2s²2p⁶3s²3p³.

Ta sẽ bổ sung thêm nguyên tố N thuộc chu kì 2, nhóm VA.

Ta có Trong cùng 1 chu kì 2: tính phi kim N < O < F

Trong cùng chu kì 3 tính phi kim Si < P

Trong cùng 1 nhóm A, khi đi từ trên xuống theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân tính phi kim của các nguyên tố giảm dần nên tính phi kim N > P

Từ các so sánh trên ta có tính phi kim Si < P < N < O < F

Vậy ta sắp xếp được các nguyên tố theo chiều giảm dần tính phi kim là:

F, O, P, Si.

Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học hiện nay gồm: 118 nguyên tố hóa học, 7 chu kì, 18 cột (được chia thành 8 nhóm A; 8 nhóm B, mỗi nhóm tương ứng với một cột, riêng nhóm VIIIB có ba cột).

Nguyên tố X ở chu kì 3 ⇒ Có 3 lớp electron.

Nguyên tố X thuộc nhóm IIA ⇒ Lớp ngoài cùng có 2 electron.

⇒ 1s²2s²2p⁶3s²

R + 2HCl → RCl₂ + H₂

RO + 2HCl → RCl₂ + H₂O

Ta có:

n_HCl = 0,4.1 = 0,4 mol n_(R,RO) = 0,2 mol

Theo tính chất của ta có:

M < 32 < M + 16 16 < M < 32

M = 24 (Mg) là nghiệm hợp lí.

Những phát biểu đúng: 2, 4.

1) sai vì cấu hình electron của oxygen (O) là: 1s²2s²2p⁴.

3) sai không có oxide cao nhất của oxygen.

5) sai vì O thuộc nguyên tố p.

Gọi M là kí hiệu chung của 2 kim loại X và Zn; a là số mol của M.

M + 2HCl → MCl₂ + H₂

⇒ n_H2 = 0,15 mol = a

Vì M_Zn = 65 > 56,67 ⇒ M_X < 56,67

X + H₂SO₄ → XSO₄ + H₂

⇒ M_X > 38

Ta có: 38 < M_X < 56,67 ⇒ kim loại X là Ca.

Cấu hình electron của K là: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹

Số electron = số proton = số hiệu nguyên tử = 19.

⇒ K có 4 lớp electron, lớp ngoài cùng có 1 electron.

⇒ K là kim loại.

Vậy phát biểu "Nguyên tố K là một phi kim" là sai

Các nguyên tố s, p, d, f là những nguyên tố mà nguyên tử có electron cuối cùng được điền vào phân lớp s, p, d, f tương ứng.

Nguyên tố X, Y thuộc hai nhóm A liên tiếp, tổng số proton bằng 23 nên phải nằm ở hai chu kì liên tiếp.

Có hai trường hợp xảy ra:

Trường hợp 1: Số thứ tự nhóm của Y nhỏ hơn so với X:

Số proton của X là p thì của Y là p + 7

Ta có: p + p + 7 = 23

⇒ p = 8 ~ 8O và p + 7 = 15 ~ 15P (không thỏa mãn đề bài do phosphorus có phản ứng với oxygen).

 Trường hợp 2: Số thứ tự nhóm của Y lớn hơn so với X:

Số proton của X là p thì của Y là p + 9

Ta có: p + p + 9 = 23

⇒ p = 7 ~ 7N và p + 9 = 16 ~ 16S (thỏa mãn đề bài vì ở trạng thái đơn chất chúng không phản ứng với nhau).

X, Y chính là N và S.

Vậy Oxide ứng với hóa trị cao nhất N và S là: N₂O₅ và SO₃

Các nguyên tố thuộc chu kì 3, nguyên tử của nguyên tố có 3 lớp electron. Vì số thứ tự chu kì bằng với số lớp electron của nguyên tử các nguyên tố.

Tổng số hạt p của các hợp chất XH₃, YO₂ và T₂O₇ là 140 hạt

→ Z_X + 3Z_H + Z_Y + 2Z_O + 2Z_T + 7Z_O = 140    (1)

→ Z_X + 3.1 + Z_Y + 2.8 + 2Z_T + 7.8 = 140

→ Z_X + Z_Y + 2Z_T = 65    (1)

Cho X, Y và T là ba nguyên tố liên tiếp trong 1 chu kì và Z_T > Z_Y > Z_X

→ Z_Y = Z_X +1    (2)

Z_T = Z_Y+1 = Z_X + 2    (3)

Thay (2) và (3) vào (1) ta có

Z_X + Z_X + 1 + 2.(Z_X + 2) = 65

Z_X = 15 → X là P

Z_Y = 16 → Y là S

Z_T = 17 → T là Cl.

Nguyên tử R nhường 3 electron để tạo thành cation R³⁺

⇒ Nguyên tử R có cấu hình electron ở phân lớp ngoài cùng là 3s²3p¹

Cấu hình electron đầy đủ của R là: 1s²2s²2p⁶3s²3p¹

⇒ R thuộc ô số 13, chu kì 3, nhóm IIIA trong bảng tuần hoàn.

⇒ Công thức oxide ứng với hóa trị cao nhất là R₂O₃ có tính lưỡng tính và hydroxide tương ứng của R là R(OH)₃ có tính lưỡng tính.

Cấu hình electron của Na (Z = 11): 1s²2s²2p⁶3s¹ ⇒ chu kì 3, nhóm IA

Cấu hình electron của Mg (Z = 12): 1s²2s²2p⁶3s² ⇒ chu kì 3, nhóm IIA

Cấu hình electron của K (Z = 19): [Ar]4s¹ ⇒ chu kì 4, nhóm IA

Trong một chu kì, theo chiều điện tích hạt nhân tăng, tính kim loại giảm dần.

Na, Mg thuộc chu kì 3 theo chiều điện tích hạt nhân tăng ⇒ tính kim loại Na > Mg

Trong một nhóm, theo điện tích hạt nhân tăng dần, tính kim loại tăng dần.

Na, K cùng thuộc nhóm IA theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần ⇒ tính kim loại của Na < K.

Vậy tính kim loại của K > Na > Mg.

Ô nguyên tố không cho biết số khối của hạt nhân.

Tùy theo từng loại bảng, ô nguyên tố cho ta biết một số thông tin như:

Số hiệu nguyên tử

Kí hiệu nguyên tố

Tên nguyên tố

Nguyên tử khối trung bình.

Ngoài ra: Số hiệu nguyên tử = Số đơn vị điện tích hạt nhân = số thứ tự ô nguyên tố = số proton = số electron.

Một số loại bảng tuần hoàn còn cho biết độ âm điện, năng lượng ion hóa, ....