Đề thi chọn học sinh giỏi lớp 9 môn Ngữ văn Phòng GD&ĐT huyện Thủy Nguyên năm 2020 - 2021

UBND HUYỆN THỦY NGUYÊN

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

(Đề thi gồm 01 trang)

KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI HUYỆN

CẤP THCS NĂM HỌC 2020-2021

MÔN: NGỮ VĂN 9

ĐỀ CHÍNH THỨC

Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

Ngày thi: 19/12/2020

UBND HUYỆN THỦY NGUYÊN

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HƯỚNG DẪN CHẤM

THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP THCS NĂM HỌC 2020 - 2021

MÔN: NGỮ VĂN 9

(Hướng dẫn gồm 03 trang)

Câu

Yêu cầu cần đạt

Điểm

Câu 1

(1đ)

*Hình thức:

- Học sinh trình bày dưới dạng một đoạn văn ngắn hoàn chỉnh.

- Hành văn trôi chảy, không mắc các lỗi về văn phạm.

* Nội dung:

- Hai câu thơ đều có hình ảnh của trăng.

- Trăng trong hai câu thơ đều là hình ảnh thiên nhiên, gần gũi thân thuộc với người lính trong cuộc đời quân ngũ.

- Hai bài thơ sáng tác ở những thời điểm khác nhau nhưng sự gắn bó

giữa trăng với người đều trong điều kiện thiếu thốn, gian khổ. Với người chiến sĩ, trăng là người bạn tri kỉ, tri âm để gửi gắm tâm trạng và ước vọng.

0,25

0,75

Câu 2

(1đ)

*Hình thức:

- Phần b: Học sinh trình bày dưới dạng một đoạn văn ngắn hoàn chỉnh.

- Hành văn trôi chảy, lập luận chặt chẽ, không mắc các lỗi về văn phạm.

* Nội dung:

a. Giải thích: di dưỡng tinh thần là quá trình nuôi dưỡng, bồi đắp cho

tâm hồn, tinh thần được thanh cao, vui khỏe, hạnh phúc.

b. Học sinh cần trình bày các ý sau:

- Tích cực chủ động trong việc tiếp thu tri thức văn hóa nhân loại, đặc

biệt là việc học ngoại ngữ, công nghệ thông tin….

- Cần có lối sống giản dị, lành mạnh phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh của gia đình, bản thân.

- Tiếp thu cái mới, cái hiện đại nhưng phải giữ được bản sắc văn hóa dân tộc.

- Không quá coi trọng vật chất, luôn có ý thức bồi đắp tâm hồn, giữ cho đời sống tinh thần được cân bằng.

- Khẳng định ý nghĩa tốt đẹp của việc học tập phong cách Hồ Chí Minh đối với các bạn trẻ hiện nay.

0,25

0,25

0,5

Câu

Yêu cầu cần đạt

Điểm

1. Hình thức:

- Học sinh trình bày dưới dạng một bài văn ngắn hoàn chỉnh.

- Hành văn trôi chảy, lập luận chặt chẽ, giàu sức thuyết phục, không

mắc các lỗi về văn phạm.

0,5

Câu 1

(3đ)

2. Nội dung:

a. Giải thích:

- Con đường cùng: là hoàn cảnh bế tắc, không có lối thoát.

- Ranh giới: là những khó khăn, trở ngại.

- Sức mạnh: là ý chí, nghị lực và niềm tin vào cuộc sống của con người.

-> Câu nói của nhà văn Nguyễn Khải đã khẳng định, đề cao vai trò của ý chí nghị lực giúp con người vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống.

b. Chứng minh, bàn luận:

- Trong cuộc sống con người thường gặp nhiều khó khăn, trở ngại thậm

chí là thất bại.

- Không có hoàn cảnh nào là bế tắc, tuyệt vọng, không lối thoát nếu con người có ý chí, nghị lực. Ý chí, nghị lực là một trong những nhân tố

quan trọng nhất giúp mỗi người vươn tới thành công (lấy dẫn chứng thực tế).

- Những khó khăn thử thách là cơ hội để con người nhận ra ý chí, nghị lực của mình.

- Những người có ý chí, nghị lực vượt lên chính mình sẽ được mọi người yêu quý, khâm phục và làm theo.

- Phê phán những người yếu đuối, dễ bị gục ngã trước thử thách của

hoàn cảnh.

c. Liên hệ bản thân:

- Luôn có niềm tin vào cuộc sống, coi những thử thách, khó khăn của

hoàn cảnh là một phần tất yếu của cuộc sống.

- Thường xuyên rèn luyện ý chí, nghị lực, tinh thần vượt khó vươn lên.

- Trau dồi tri thức, hình thành các kĩ năng sống cần thiết để thích ứng với sự thay đổi của hoàn cảnh.

0,5

1,5

0,5

Câu 2

(5 đ)

*Hình thức:

- Đúng kiểu bài nghị luận văn học.

- Đảm bảo bố cục đủ ba phần mở bài, thân bài, kết bài.

- Hệ thống luận điểm sáng rõ, dẫn chứng hợp lí, lập luận chặt chẽ, giàu sức thuyết phục.

- Lời văn trong sáng, giàu cảm xúc.

- Trình bày sạch đẹp, không mắc các lỗi về văn phạm.

0,5

* Nội dung: đảm bảo đủ các ý sau:

a. Giải thích nhận định.

- Nguồn gốc của thơ ca: “thơ ca phải xuất phát từ thực tại, từ đời sống” có nghĩa là thơ ca phải được sinh ra, bắt nguồn từ hiện thực và mang cái đẹp của đời sống con người.

- Nội dung của thơ ca phải thể hiện “một tâm hồn, một trí tuệ” tức là thơ ca phải thể hiện được tư tưởng, tình cảm của thi nhân và truyền tải tư tưởng, tình cảm đó đến người đọc. Thơ ca chính là tiếng nói của mỗi

0,5

cái “tôi” người nghệ sĩ với cuộc đời.

- Thơ ca “càng cá thể, càng độc đáo, càng hay” tức là muốn nói đến phong cách nghệ thuật và dấu ấn sáng tạo riêng biệt của thi nhân.

=> Nhận định của Xuân Diệu muốn khẳng định: mỗi tác phẩm thơ ca cần bắt nguồn từ hiện thực cuộc sống, thể hiện những tìm tòi, sáng tạo, mới mẻ, độc đáo từ nội dung, tư tưởng đến hình thức nghệ thuật của người nghệ sĩ.

b. Chứng minh.

* Học sinh lấy dẫn chứng trong các tác phẩm thơ ca đã học, đã biết để

phân tích, làm rõ các ý sau:

- Mỗi tác phẩm thơ phải bắt nguồn từ hiện thực đời sống.

- Nội dung tác phẩm thơ thể hiện tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ

với con người và cuộc đời.

- Hình thức nghệ thuật của tác phẩm thơ thể hiện phong cách sáng tạo, cái “tôi” của người nghệ sĩ ở các phương diện thể loại, cấu tứ, ngôn ngữ, hình ảnh, giọng điệu…

c. Đánh giá, mở rộng.

- Ý kiến của nhà thơ Xuân Diệu thể hiện tiêu chuẩn để đánh giá một thi phẩm đích thực và giúp chúng ta hiểu rõ hơn ý nghĩa to lớn của thơ ca với cuộc sống con người.

- Đây là một quan điểm mang tính định hướng sáng tác cho các nhà thơ: thơ ca phải bắt nguồn từ cuộc đời và vì sự tốt đẹp của cuộc sống con người. Vẻ đẹp, giá trị của một tác phẩm thơ ca nói riêng và văn học nói chung là sự kết hợp hài hòa cả nội dung và hình thức nghệ thuật, giữa khách quan và chủ quan.

- Quan điểm của Xuân Diệu giúp mỗi nhà thơ, mỗi người nghệ sĩ phải có trách nhiệm hơn trong quá trình sáng tạo nghệ thuật.

2,75

0,75

*Sáng tạo: Bài viết có những liên hệ, mở rộng sâu sắc, độc đáo, giàu

tính sáng tạo.

0,5