Lý thuyết Khoa học tự nhiên 7 bài 20 CD

Điều cần biết: Dung dịch iodine được dùng làm thuốc thử để nhận biết tinh bột vì dung dịch iodine tác dụng với tinh bột tạo màu xanh tím đặc trưng.

Hình 20.1. Phát hiện tinh bột bằng thuốc thử iodine

a. Chuẩn bị

- Mẫu vật: một chậu cây khoai lang (hoặc khoai tây hoặc vạn niên thanh).

- Dụng cụ, thiết bị, hóa chất: băng giấy đen, dung dịch iodine 1%, ethanol 70%, bình thủy tinh miệng rộng, đèn cồn, cốc đong, nước, kẹp, đĩa petri, ống nghiệm, kiềng, tấm tản nhiệt (gause), diêm (hoặc bật lửa), phiếu báo cáo thí nghiệm theo mẫu gợi ý.

b. Tiến hành

Hình 20.2. Thí nghiệm phát hiện tinh bột trong lá cây

Thí nghiệm được tiến hành như sau:

- Bước 1: Lấy một chậu trồng cây khoai lang, để vào chỗ tối hai ngày. Dùng băng giấy đen bịt kín một phần ở cả hai mặt của chiếc lá. Đem chậu cây đó qua đặt ở ngoài sáng khoảng 4 - 6 giờ.

- Bước 2: Ngắt chiếc lá đã bị băng giấy đen. Gỡ bỏ băng giấy đen trên bề mặt lá. Cho lá đó vào ống nghiệm đựng ethanol 70%. Đặt ống nghiệm đó vào cốc lớn đựng nước, để lên kiềng rồi đun cách thủy bằng bếp đèn cồn cho đến khi lá mất màu xanh (chất diệp lục ở lá bị tẩy hết).

- Bước 3: Tắt đèn cồn, dùng kẹp gắp lá ra khỏi ống nghiệm đựng ethanol 70% nhúng lá vào cốc nước ấm để rửa sạch cồn.

- Bước 4: Đặt lá vào trong đĩa petri, nhỏ vài giọt dung dịch iodine loãng lên bề mặt lá.

c. Thảo luận

- Việc bịt một phần lá thí nghiệm bằng giấy màu đen nhằm mục đích gì?

Mục đích của việc sử dụng băng giấy đen bịt kín một phần lá ở cả hai mặt là để phần lá bị kín không nhận được ánh sáng như vậy diệp lục sẽ không hấp thụ được ánh sáng.

- Vì sao có màu khác nhau giữa phần bột giấy màu đen và phần không bịt giấy màu đen trên bề mặt lá khi nhỏ dung dịch iodine vào?

Khi nhỏ dung dịch iodine, phần lá không bịt kín bắt màu xanh tím, phần lá bị bịt không xuất hiện màu xanh tím vì chỉ có phần không bịt kín mới nhận được ánh sáng để chế tạo được tinh bột.

- Từ hiện tượng quan sát được, em rút ra kết luận gì? Giải thích tại sao.

Từ hiện tượng quan sát được, rút ra kết luận: Lá chỉ thực hiện quá trình quang hợp khi có ánh sáng, tạo ra sản phẩm có chứa tinh bột. Giải thích: Vì khi không có ánh sáng, lá không tạo ra tinh bột nên không bắt màu xanh tím khi nhỏ iodine.

- Nếu lấy lá xanh không bịt bằng giấy đen trên cây và nhỏ dung dịch iodine lên một vị trí của lá thì vị trí đó có chuyển thành màu xanh tím không? Vì sao?

Nếu lấy lá xanh không bịt băng giấy đen trên cây và nhỏ dung dịch iodine lên một vị trí của lá thì vị trí đó có chuyển thành màu xanh tím. Giải thích: Vì lá không bị bịt kín nên lá nhận được ánh sáng để thực hiện quá trình quang hợp tạo ra được tinh bột → khi nhỏ dung dịch iodine lên một vị trí của lá thì vị trí đó có chuyển thành màu xanh tím.

d. Báo cáo kết quả:

Báo cáo kết quả theo mẫu phiếu báo cáo thí nghiệm.

Điều cần biết: Nước vôi trong có khả năng hút khí carbon dioxide trong không khí.

a. Chuẩn bị

- Mẫu vật: hai chậu cây khoai lang (hoặc khoai tây hoặc vạn niên thanh) giống nhau.

- Dụng cụ, thiết bị, hóa chất: hai chuông thủy tinh (hoặc hộp nhựa màu trắng trong) úp được lên chậu cây, hai tấm kính (to hơn đường kính chậu cây), nước vôi trong, dung dịch iodine 1%, ethanol 70%, cốc thủy tinh miệng rộng, đèn cồn, nước, kẹp, đĩa petri.

b. Tiến hành

Để xác định chất khí cần cho quá trình tổng hợp tinh bột, tiến hành thí nghiệm như sau:

- Bước 1: Đặt hai chậu cây khoai lang vào chỗ tối trong 3 - 4 ngày.

- Bước 2: Lấy hai tấm kính, đổ nước lên toàn bộ bề mặt kính. Sau đó, đặt mỗi chậu cây lên một tấm kính ướt, dùng hai chuông thủy tinh (hoặc hộp nhựa trong suốt) úp vào mỗi chậu cây.

Hình 20.3. Thí nghiệm chứng minh carbon dioxide cần cho quang hợp

- Bước 3: Trong chuông A đặt thêm một cốc nước vôi trong. Đặt cả 2 chuông thí nghiệm ra chỗ của ánh sáng.

- Bước 4: Sau 4 - 6 giờ, ngắt lá của mỗi cây để thử tinh bột bằng dung dịch iodine như thí nghiệm phát hiện tinh bột trong cây.

d. Thảo luận

- Vì sao trước khi tiến hành thí nghiệm cần đặt các chậu cây vào chỗ tối trong 3 – 4 ngày?

Trước khi tiến hành thí nghiệm lại cần đặt các chậu cây vào chỗ tối 3 – 4 ngày để cây ngừng thực hiện quá trình quang hợp và phân giải hết tinh bột trong lá đã được tổng hợp trước đó → tạo điều kiện cho thí nghiệm có kết quả chính xác.

- Việc đặt cốc nước vôi trong vào chuông A nhằm mục đích gì?

Việc đặt cốc vôi trong vào trong chuông A nhằm mục đích để nước vôi trong hút hết khí carbon dioxide trong không khí ở chuông.

- Kết quả thí nghiệm phát hiện tinh bột trong các lá cây ở chuông A và chuông B như thế nào? Từ kết quả thí nghiệm, em có thể rút ra nhận xét gì?

Các lá cây ở chuông A khi nhỏ dung dịch iodine → có màu vàng. Điều này chứng tỏ các lá cây ở chuông A không thực hiện được quá trình quang hợp chế tạo ra tinh bột.

Các lá cây ở chuông B khi nhỏ dung dịch iodine → có màu xanh tím. Điều này chứng tỏ các lá cây ở chuông B vẫn thực hiện được quá trình quang hợp chế tạo ra tinh bột.

=> Từ kết quả thí nghiệm, có thể kết luận rằng quá trình tổng hợp tinh bột cần có sự tham gia của khí carbon dioxide.

e. Báo cáo kết quả

Báo cáo kết quả theo mẫu phiếu báo cáo thí nghiệm.

B. Trắc nghiệm KHTN 7 bài 20