Lịch sử 8 bài 20: Phong trào độc lập dân tộc ở châu Á (1918 - 1939)

Lý thuyết Lịch sử lớp 8 bài 20 tổng hợp lý thuyết cơ bản được trình bày ngắn gọn, dễ hiểu sẽ giúp các em học sinh nhanh chóng nắm được những nội dung chính trong Sách giáo khoa Lịch sử 8 bài 20: Phong trào độc lập dân tộc ở châu Á (1918 - 1939). Hi vọng, tài liệu này sẽ giúp các em học tốt Sử 8 và đạt kết quả cao trong quá trình học tập.

A. Giải bài tập Lịch sử 8 bài 20

• Giải SGK Lịch sử lớp 8 bài 20: Phong trào độc lập dân tộc ở Châu Á (1918 - 1939)
• Giải SBT Lịch sử lớp 8 bài 20: Phong trào độc lập dân tộc ở Châu Á (1918 - 1939)

B. Lý thuyết Lịch sử 8 bài 20

I. Những nét chung về phong trào độc lập dân tộc ở châu Á. Cách mạng Trung Quốc trong những năm 1919-1939

1. Những nét chung về phong trào độc lập dân tộc ở châu Á

a. Mang nét mới

• Do ảnh hưởng của Cách mạng tháng Mười Nga và sự kết thúc của Chiến tranh thế giới thứ nhất, phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á bùng nổ mạnh, lên cao và lan rộng ở Đông Bắc Á, Đông Nam Á, Nam Á, Tây Nam Á.
• Giai cấp công nhân tích cực tham gia đấu tranh giành độc lập và nhiều nước giữ vị trí lãnh đạo.
• Các Đảng Cộng sản lần lượt thành lập ở Trung Quốc, Ấn Độ, In-đô-nê-xi-a, Việt Nam, Mã Lai, Xiêm, Phi-líp-pin và giữ vai trò lãnh đạo cách mạng.

b. Các phong trào tiêu biểu

• Phong trào Ngũ Tứ ở Trung Quốc 4-5-1919
• Cách mạng Mông Cổ thắng, CHND Mông Cổ ra đời.
• Phong trào ở Đông Nam Á lan rộng khắp nơi.
• Ở Ấn Độ bãi công; Đảng Quốc Đại lãnh đạo nhân dân đấu tranh đòi độc lập, tẩy chay hàng hóa Anh
  1921-1922, Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ thành lập.
• Cách mạng Việt Nam phát triển mạnh ở cả nước.

2. Trung Quốc trong những năm 1919-1939

a. Phong trào Ngũ Tứ. Sự thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc:

• Phong trào Ngũ Tứ (4-5-1919) của 3000 học sinh yêu nước ở Bắc Kinh biểu tình chống đế quốc và lan rộng ra cả nước.
• Lôi cuốn công nhân, nông dân, trí thức yêu nước tham gia.
• Khẩu hiệu: "Trung Quốc của người Trung Quốc”, “Phế bỏ Hiệp ước 21 điều”, mang tính chất chống đế quốc
• Chủ nghĩa Mác - Lê-nin được truyền bá.
  7-1921: Đảng Cộng sản Trung Quốc được thành lập.
• Mở đầu cao trào cách mạng chống phong kiến.
• So sánh Cách mạng Tân Hợi và phong trào Ngũ Tứ:
  • Cách Mạng Tân Hợi: “đánh đổ Mãn Thanh”, tính chất chống phong kiến.
  • “Phong trào Ngũ Tứ”: khẩu hiệu: “Trung Quốc của người Trung Quốc”, “Phế bỏ Hiệp ước 21 điều", mang tính chất chống đế quốc.

b. Hoạt động của Đảng Cộng Sản Trung Quốc

• 1926-1927: Đảng Công sản lãnh đạo chiến tranh cách mạng lật đổ quân phiệt đang chia nhau thống trị Trung Quốc.
• 1927-1937: nội chiến: Đảng Cộng sản lật đổ Quốc Dân Đảng của Tưởng Giới Thạch.
• Tháng 7-1937: Nhật xâm lược Trung Quốc, Quốc – Cộng đình chỉ nội chiến, hợp tác chống Nhật, Trung Quốc bước vào giai đoạn kháng chiến chống Nhật.

II. Phong trào độc lập dân tộc ở Đông Nam Á

1. Tình hình chung của phong trào độc lập dân tộc ở Đông Nam Á

• Đầu thế kỷ XX, Đông Nam Á là thuộc địa của chủ nghĩa thực dân (trừ Thái Lan).
• Sau chiến tranh thế giới thứ nhất phong trào đấu tranh chống đế quốc bùng nổ mạnh do:
  
  • Chính sách khai thác bóc lột của các nước đế quốc sau chiến tranh.
  • Ảnh hưởng của Cách mạng tháng Mười Nga.
• Nhận xét về phong trào độc lập ở Đông Nam Á:
  • Tầng lớp trí thức mới đấu tranh theo hướng dân chủ tư sản.
  • Giai cấp vô sản trưởng thành và lãnh đạo phong trào cách mạng.
  • Các Đảng Cộng sản thành lập như In đô nê xia (1920); Việt Nam, Mã Lai, Xiêm, Phi-líp-pin 1930 …đã lãnh đạo giai cấp công nhân và nhân dân lao động chống đế quốc … (Xô Viết Nghệ Tĩnh 1930-1931)
  • Phong trào dân chủ tư sản đã xuất hiện chính đảng hay phong trào có tổ chức và có ảnh hưởng rộng lớn.

2. Phong trào độc lập dân tộc ở một số nước Đông Nam Á

• Diễn ra sôi nổi và liên tục dưới nhiều hình thức:
• Tại Đông Dương
  • Lào: khởi nghĩa của ông Kẹo và Cam ma đan (1901-1936).
  • Cam-pu-chia: 1918-1920-1926 phong trào hướng dân chủ tư sản của A-cha-Hem-chiêu 1930-1935
  • Việt Nam: phát triển mạnh nhất là sau khi Đảng Cộng sản thành lập (Xô Viết Nghệ Tĩnh 1930-1931)
• Tại In đô nê xia: chống lại Hà Lan:
  • Khởi nghĩa bùng nổ ở Gia va, Xu ma tra dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, sau khi bị đàn áp, quần chúng ngả theo phong trào dân tộc tư sản của Xu-các-nô.
  • Năm 1940: kháng chiến chống Nhật.
  • Kết quả: chưa giành thắng lợi nhưng có ý nghĩa quyết định.

♦ Lập bảng thống kê:

C. Trắc nghiệm Lịch sử 8 bài 20

Câu 1: Phong trào đấu tranh nào đã mở đầu cho cao trào cách mạng chống đế quốc phong kiến ở châu Á?

A. Phong trào Ngũ tứ

B. Xô viết Nghệ Tĩnh

C. Cách mạng Mông cổ

D. Khởi nghĩa Gia-va

Câu 2: Lực lượng chủ yếu của phong trào Ngũ tứ giai đoạn sau là?

A. Học sinh

B. Nông dân

C. Công nhân

D. Trí thức

Câu 3: Tính chất chống đế quốc của phong trào ngũ tứ thể hiện rõ nhất ở?

A. Quy mô của phong trào

B. Hình thức đấu tranh

C. Lực lượng tham gia

D. Khẩu hiệu đấu tranh

Câu 4: Giai cấp tầng lớp nào đã hướng cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc ở nhiều nước Đông Nam Á theo con đường dân chủ tư sản?

A. Tầng lớp trí thức mới

B. Tầng lớp trí thức

C. Giai cấp tư sản

D. Tầng lớp công nhân.

Câu 5: Bước tiến của phong trào dân chủ tư sản ở Đông Nam Á là?

A. Xuất hiện các nhóm

B. Xuất hiện các phái

C. Xuất hiện các chính đảng

D. Xuất hiện các hội.

Câu 6: Kết quả lớn nhất của cuộc cách mạng Mông Cổ 1921 – 1924 là gì?

A. Đảng nhân dân Mông Cổ thành lập.

B. Thoát khỏi sự lệ thuộc vào phong kiến Trung Quốc.

C. Đưa giai cấp công nhân lên nắm chính quyền.

D. Nhà nước dân chủ nhân dân Mông Cổ thành lập.

Câu 7: Từ những năm 20 của thế kỉ XX, phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc ở châu Á xuất hiện một nét mới, đó là gì?

A. Giai cấp vô sản trưởng thành và lãnh đạo phong trào cách mạng.

B. Chủ nghĩa Mác Lê-nin được truyền bá rộng rãi.

C. Sự liên minh giữa Đảng Cộng sản và các đảng phái khác để chống chủ nghĩa phát xít.

D. Giai cấp tư sản đứng ra tập hợp và lãnh đạo cách mạng.

Câu 8: Suốt thập niên 30 của thế kỉ XX, phong trào đấu tranh chống thực dân Anh ở Ấn Độ diễn ra dưới hình thức nào?

A. Bất hợp tác với thực dân Anh

B. Bạo động chống thực dân Anh

C. Bất bạo động

D. Thương lượng với thực dân Anh.

Câu 9: Thế kỉ XX phong trào độc lập ở Đông Nam Á phát triển theo xu hướng nào?

A. Xu hướng vô sản

B. Xu hướng tư sản

C. Xu hướng thỏa hiệp

D. Phát triển song song tư sản và vô sản.

Câu 10: Điểm nổi bật nhất của phong trào giải phóng dân tộc ở Đông Nam Á sau chiến tranh thế giới thứ nhất là gì?

A. Phong trào diễn ra sôi nổi với nhiều hình thức phong phú

B. Lan rộng khắp các quốc gia

C. Phong trào chủ tư sản phát triển.

D. Giai cấp vô sản trưởng thành, tham gia lãnh đạo cách mạng.