Axit - Bazơ - Muối

Chuyên đề Hóa học: Axit - Bazơ - Muối được VnDoc biên soạn tổng hợp các nội dúng khái niệm, tên gọi, tính chất hóa học của axit bazo muối. Nội dung tài liệu sẽ giúp các bạn học sinh hiểu các khái niệm về axit, bazo, muối, cũng như vận dụng giải các dạng câu hỏi bài tập Axit - Bazo - Muối. 

A. Lý thuyết bài: Axit - Bazơ - Muối

I. Axit

1. Khái niệm

Phân tử axit gồm có một hay nhiều nguyên tử hihdro liên kết với gốc axit, các nguyên tử hidro này có thể thay thế bằng các nguyên tử kim loại

2. Công thức hóa học

Gồm một hay nhiều nguyên tử H và gốc axit

3. Phân loại: 2 loại

Axit không có oxi: HCl, H₂S,….

Axit có oxi: H₂SO₄, H₂CO₃,…

4. Tên gọi

Axit không có oxi

Tên axit = axit + tên phi kim + hidric

Ví dụ: HCl: axit clohidric. Gốc axit tương ứng là clorua

H₂S: axit sunfuhidric. Gốc axit tương ứng là sunfua

Axit có oxi

+ Axit có nhiều oxi:

Tên axit = axit + tên phi kim + ic

Ví dụ: H₂SO₄ : axit sunfuric. Gốc axit: sunfat

HNO₃: axit nitric. Gốc axit: nitrat

+ Axit có ít oxi:

Tên axit = axit + tên phi kim + ơ

Ví dụ: H₂SO₃: axit sunfuro. Gốc axit sunfit

5. Tính chất hóa học của axit

5.1.Tác dụng với chất chỉ thị màu

Dung dịch axit làm quỳ thành đỏ

5.2. Axit tác dụng với kim loại

• Đối với các axit thường (HCl, H₂SO₄ loãng)

Axit + kim loại hoạt động → muối + H₂ ↑

Ví dụ:

2HCl + Fe → FeCl₂ + H₂ ↑

• Đối với các axit có tính oxi hóa mạnh như H₂SO₄ đặc, HNO₃

Kim loại (Au, Pt) + \(\left\{ \begin{array}{l} {H_2}S{O_4}d\\ HN{O_3}d\\ HN{O_3}l \end{array} \right.\)→ Muối HT cao + H₂O + \(\left\{ \begin{array}{l} S{O_2}\\ N{O_2}\\ NO \end{array} \right.\)

Ví dụ:

3Fe + 4HNO₃ loãng → Fe(NO₃)₃ + 2H₂O + NO ↑

5.3. Axit tác dụng với bazơ (Phản ứng trung hòa)

Axit + bazơ → muối + nước

Ví dụ:

Ba(OH)₂ + H₂SO₄ → BaSO₄ + 2H₂O

5.4. Axit tác dụng với oxit bazơ

Axit + oxit bazơ → muối + nước

Lưu ý: Các axit có tính oxi hóa mạnh (HNO₃, H₂SO₄ đặc) khi tác dụng với các hợp chất oxit, ba zơ, hoặc muối của kim loại có hóa trị chưa cao thì sản phẩm như khi tác dụng với kim loại.

Ví dụ:

4HNO₃ (đ,n) + FeO → Fe(NO₃)₃ + 2H₂O + NO₂ ↑

5.5. Axit tác dụng với muối

Axit + muối → axit mới + muối mới

HCl + AgNO₃ → AgCl + HNO₃

5.6. Axit tác dụng với phi kim rắn

C, P, S (xảy ra đối với axit có tính oxi hóa mạnh: H₂SO₄ đặc, HNO₃)

Phi kim + \(\left\{ \begin{array}{l} {H_2}S{O_4}d\\ HN{O_3}d\\ HN{O_3}l \end{array} \right.\)→ Axit của PK + nước + \(\left\{ \begin{array}{l} S{O_2}\\ N{O_2}\\ NO \end{array} \right.\)

Ví dụ:

S + 2H₂SO₄ (đ,n) → 3SO₂ + H₂O

II. Bazơ

1. Khai niệm:

Phân tử bazo gồm có môt nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hidroxit (-OH).

2. Công thức hóa học

M(OH)_n, n: số hóa trị của kim loại

3. Tên gọi

Tên bazo = tên kim loại ( kèm hóa trị nếu có nhiều hóa trị) + hidroxit

Ví dụ: Fe(OH)₂: sắt (II) hidroxit

KOH: kali hidroxit

d. Phân loại

Bazơ tan trong nước gọi là kiềm. VD: NaOH, KOH, Ca(OH)₂, Ba(OH)₂.

Bazơ không tan trong nước. VD: Cu(OH)₂, Fe(OH)₂, Fe(OH)₃,…

III. Muối

1. Khái niệm

Phân tử muối có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với môht hay nhiều gốc axit

2. Công thức hóa học

gồm 2 phần: kim loại và gốc axit

Ví dụ: Na₂SO₄, CaCO₃,…

3. Tên gọi

Tên muối = tên kim loại (kèm hóa trị nếu có nhiều hóa trị) + tên gốc axit

Ví dụ: Na₂SO₄ : natri sunfat

CaCO₃: canxi cacbonat

FeSO₄: sắt (II) sunfat

4. Phân loại

Muối trung hòa: là muối mà trong gốc axit không có nguyên tử hidro có thể thay thế bằng các nguyên tử kim loại

Ví dụ: Na₂SO₄, CaCO₃,…

Muối axit: là muối trong đó gốc axit còn nguyên tử hidro H chưa được thay thế bằng nguyên tử kim loại. Hóa trị của gốc axit bằng số nguyên tử hidro đã được thay thế bằng các nguyên tử kim loại.

Ví dụ: NaHSO₄, NaHS, NaHSO₃,…

5. Tính chất hóa học của muối 

5.1. Tác dụng với kim loại

Dung dịch muối có thể tác dụng với kim loại tạo thành muối mới và kim loại mới.

Thí dụ: Fe + CuSO₄ → FeSO₄ + Cu↓

5.2. Tác dụng với axit

Muối có thể tác dụng được với axit tạo thành muối mới và axit mới.

Thí dụ:

BaCl₂ + H₂SO₄ → 2HCl + BaSO₄↓

5.3. Tác dụng với dung dịch muối

Hai dung dịch muối có thể tác dụng với nhau tạo thành hai muối mới.

Thí dụ: AgNO₃ + NaCl → NaNO₃ + AgCl↓

5.4. Tác dụng với dung dịch bazơ

Dung dịch bazơ có thể tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối mới và bazơ mới.

Thí dụ:

Na₂CO₃ + Ba(OH)₂ → 2NaOH + BaCO₃↓

5.5. Phản ứng phân hủy muối

Nhiều muối bị phân hủy ở nhiệt độ cao như: KClO₃, KMnO₄, CaCO₃,...

B. Trắc nghiệm bài: Axit - Bazơ - Muối

Câu 1: Để nhận biết HCl, NaOH, MgSO₄ ta dùng:

A. Quỳ tím

B. Phenolphtalein

C. Kim loại

D. Phi kim

Câu 2: Tên gọi của NaOH:

A. Natri oxit

B. Natri hidroxit

C. Natri (II) hidroxit

D. Natri hidrua

Câu 3: Gốc axit của axit HNO₃ hóa trị mấy?

A. 2

B. 3

C. 1

D. 4

Câu 4: Bazơ không tan trong nước là:

A. Cu(OH)₂

B. NaOH

C. KOH

D. Ca(OH)₂

Câu 5: Công thức của bạc clorua là:

A. AgCl₂

B. Ag₂Cl

C. Ag₂Cl₃

D. AgCl

Câu 6: Muối nào trong đó có kim loại hóa trị II trong các muối sau: Al₂(SO₄)₃; Na₂SO₄; K₂SO₄; BaCl₂; CuSO₄

A. K₂SO₄; BaCl₂

B. Al₂(SO₄)₃

C. BaCl₂; CuSO₄

D. Na₂SO₄

Câu 7: Chất không tồn tại là:

A. NaCl

B. CuSO₄

C. BaCO₃

D. HgCO₃

Câu 8: Chọn câu đúng:

A. Các hợp chất muối của Na và K hầu như không tan

B. Ag₂SO₄ là chất ít tan

C. H₃PO₄ là axit mạnh

D. CuSO₄ là muối không tan

Câu 9: Chọn câu sai:

A. Axit luôn chứa nguyên tử H

B. Tên gọi của H₂S là axit sunfuhidric

C. BaCO₃ là muối tan

D. NaOH bazo tan

Câu 10: Tên gọi của H₂SO₃

A. Hidro sunfua

B. Axit sunfuric

C. Axit sunfuhiđric

D. Axit sunfuro

Câu 11: Chỉ ra công thức viết sai: CaO, CuO, NaO, CO₂, SO

A. CaO, CuO

B. NaO, CaO

C. NaO, SO

D. CuO, SO

Câu 12: Chỉ ra các oxit bazo: P₂O₅, CaO, CuO, BaO, Na₂O, P₂O₃

A. P₂O₅, CaO, CuO

B. CaO, CuO, BaO, Na₂O

C. BaO, Na₂O, P₂O₃

D. P₂O₅, CaO, P₂O₃

Câu 13: Chỉ ra oxit axit: P₂O₅, CaO, CuO, BaO, SO₂, CO₂

A. P₂O₅, CaO, CuO, BaO

B. BaO, SO₂, CO₂

C. CaO, CuO, BaO

D. SO₂, CO₂ , P₂O₅

Câu 14: Chọn đáp án đúng

A. CO- cacbon (II) oxit

B. CuO- đồng (II) oxit

C. FeO- sắt (III) oxit

D. CaO- canxi trioxit

Câu 15: Axit tương ứng của CO₂

A. H₂SO₄

B. H₃PO₄

C. H₂CO₃

D. HCl

Câu 16. Dãy chất nào sau đây đều có thể tác dụng với nước ở điều kiện thường

A. CO₂, MgO, CaO, Cu, SO₃

B. SO₂, CO₂, BaO, Fe, CO

C. SO₃, CaO, Cu, CO₂, P₂O₅

D. Ba, SO₂, BaO, CO₂, N₂O₅

Câu 17. Oxit nào dưới đây tan trong nước thu được dung dịch kiềm?

A. Na₂O

B. FeO

C. CuO

D. MgO

Câu 18. Dãy chất nào sau đây đều là các muối?

A. HCl, KOH, H₂SO₄, KMnO₄, Na₂CO₃

B. NaOH, NaNO₃, BaSO₄, NaCl, HCl

C. KClO₃, NaNO₃, BaCl₂, Na₂CO₃, Mg(NO₃)₂

D. ZnO, NaHCO₃, Pb(NO₃)₂, NaCl, HCl

Câu 19. Dãy bazo nào dưới đây có thể hòa tan trong nước tạo thành dung dịch kiềm?

A. NaOH, KOH, Mg(OH)₂, Fe(OH)₃ 

B. NaOH, Fe(OH)₃, Cu(OH)₂, KOH

C. Ba(OH)₂, Zn(OH)₂, Cu(OH)₂, Al(OH)₃ 

D. KOH, NaOH, Ba(OH)₂, Ca(OH)₂

Câu 20. Bazơ tương ứng của Na₂O

A. NaOH

B. Na₂CO₃

C. NaHCO₃

D. NaNO₃

Câu 21. Dãy các kim loại đều tác dụng với dung dịch HCl là:

A. Al; Cu; Zn; Fe

B. Al; Fe; Mg; Ag

C. Al; Fe; Mg; Cu

D. Al; Fe; Mg; Zn

Câu 22. Để nhận biết 3 ống nghiệm chứa dung dịch HCl, dung dịch H₂SO₄ và nước ta dùng:

A. Quì tím, dung dịch NaCl

B. Quì tím, dung dịch NaNO₃

C. Quì tím, dung dịch Na₂SO₄

D. Quì tím, dung dịch BaCl₂

Câu 23. Dãy chất nào dưới đây gồm các chất tác dụng được với dung dịch H₂SO₄ loãng?

A. Fe, Cu(OH)₂, MgO và P₂O₅

B. Fe, Cu(OH)₂, Na₂O và K₂CO₃

C. Ag, Cu(OH)₂, MgO và P₂O₅

D. Cu, Cu(OH)₂, Na₂O và K₂SO₄

Câu 24. Khi cho axit sunfuric đặc vào ống nghiệm đựng một lá đồng nhỏ và đun nóng nhẹ thấy có hiện tượng:

A. Kim loại đồng không tan

B. Kim loại đồng tan dần, dung dịch màu xanh lam và có khí không màu thoát ra

C. Kim loại đồng tan dần, dung dịch không màu và có khí mùi hắc thoát ra.

D. Kim loại đồng chuyển màu đen, sau đó tan dần, dung dịch có màu xanh lam và có khí mùi hắc thoát ra.

Câu 25. Dãy các chất không tác dụng được với dung dịch HCl là:

A. Al, Fe, Pb.

B. Al₂O₃, Fe₂O₃, Na₂O.

C. Al(OH)₃, Fe(OH)₃, Cu(OH)₂.

D. BaCl₂, Na₂SO₄, CuSO₄.

Câu 26. Dãy chất nào sau đây toàn là muối:

A. NaHCO₃, MgCO₃, BaCO₃

B. NaCl, HNO₃, BaSO₄

C. NaHCO₃, MgCl₂, CuO

D. NaOH, ZnCl₂, FeCl₂

Câu 27. Dãy chất nào sau đây toàn là muối trung hòa

A. NaCl, MgSO₄, Fe(NO₃)₃

B. NaHCO₃, MgCO₃, BaCO₃

C. NaOH, ZnCl₂, FeCl₂

D. NaCl, HNO₃, BaSO₄

Câu 28. Dãy chất nào sau đây là bazơ:

A. NaOH, KOH, Al(OH)₃; Fe(OH)₂

B. KOH, Al(OH)₃, H₂SO_4, H₂S

C. H₂SO₄, H₂S, Al(OH)₃, Fe(OH)₂

D. NaOH, KOH, Zn(OH)₂, BaO

Câu 29. Dãy các chất đều là bazơ tan là

A. NaOH, Ca(OH)₂, KOH, Cu(OH)₂.

B. Ba(OH)₂, Mg(OH)₂, Fe(OH)₃, KOH.

C. NaOH, LiOH, Mg(OH)₂, Cu(OH)₂.

D. KOH, Ba(OH)₂, NaOH, LiOH.

Câu 30. Nhóm chất nào sau đây đều là axit?

A. H₂SO₄, HCl, HNO₃.

B. Ca(OH)₂, Cu(OH)₂, Fe(OH)₃.

C. NaOH, KOH, HCl.

D. KOH, Al(OH)₃, FeSO₄.

Câu 31. Cho các phát biểu sau về oxit:

(a) Trong thành phần nguyên tố của oxit bắt buộc phải có oxi.

(b) Tất cả các oxit kim loại đều thuộc loại oxit bazơ.

(c) Oxit lưỡng tính có thể tác dụng với dung dịch axit, dung dịch bazơ và nước.

(d) Oxit trung tính là oxit không tạo muối.

Trong số các phát biểu trên, những phát biểu đúng là:

A. (b), (c), (d).

B. (a), (b), (c), (d).

C. (c), (d).

D. (a), (d).

Câu 32. Trong các phát biểu sau phát biểu nào không đúng?

A. Hiện tượng chất biến đổi mà vẫn giữ nguyên tính chất ban đầu gọi là hiện tượng vật lý.

B. Trong phản ứng hóa học chỉ có số nguyên tử thay đổi làm cho phân tử này biến đổi thành phân tử khác.

C. Trong một phản ứng hóa học, tổng khối lượng của chất tham gia bằng tổng khối lượng của chất sản phẩm.

D. Phương trình hóa học cho biết tỉ lệ số nguyên tử, số phân tử của các chất cũng như từng cặp chất trong phản ứng.

Câu 33. Khái niệm oxit nào sau đây đúng?

A. Hỗn hợp của nguyên tố oxi với một nguyên tố hóa học khác

B. Hợp chất của nguyên tố phi kim loại với một nguyên tố hóa học khác

C. Hợp chất của oxi với một nguyên tố hóa học khác

D. Hợp chất của nguyên tố kim loại với một nguyên tố hóa học khác

Câu 34. Điều đúng về định nghĩa oxit bazơ?

A. Hợp chất của oxi với một nguyên tố hoá học khác.

B. Đơn chất của oxi với một nguyên tố hoá học khác.

C. Hợp chất của oxi với một phi kim.

D. Là oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.

Câu 35. Nhận định nào sau đây về muối axit là đúng nhất:

A. Muối có khả năng phản ứng với bazơ.

B. Muối vẫn còn hiđro trong phân tử.

C. Muối tạo bởi axit yếu và bazơ mạnh.

D. Muối vẫn còn hiđro có thể phân li ra cation H+

Câu 36. Cho dãy các chất sau: Na₂SO₃, K₂SO₄, CuS, CuSO₄, Na₃PO₄, KHSO₄, CaCl₂, BaHPO₄, FeCl₃, Ca₃(PO₄)₂. Có bao nhiêu muối axit?

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

-----------------------

>> Mời các bạn tham khảo thêm một số tài liệu quan 

• 100 CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM VỀ OXIT - AXIT - BAZƠ - MUỐI
• Tính chất hóa học của oxit axit bazơ muối
• Bài tập Hóa học 9 Chương 1: Các hợp chất vô cơ
• Chuỗi phản ứng hóa học hữu cơ lớp 9 Có đáp án
• Đề thi giữa học kì 1 lớp 9 môn Hóa năm 2020 - 2021 (Đề 6)

Với chuyên đề: Axit - Bazơ - Muối trên đây chúng ta có thể hiểu rõ về các tính chất hóa học, vật lý của các chất axit bazo.

Trên đây VnDoc đã đưa tới các bạn bộ tài liệu rất hữu ích Axit - Bazơ - Muối. Để có kết quả cao hơn trong học tập, VnDoc xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu Chuyên đề Toán 9, Chuyên đề Vật Lí 9, Lý thuyết Sinh học 9, Giải bài tập Hóa học 9, Tài liệu học tập lớp 9 mà VnDoc tổng hợp và đăng tải.