Giáo án môn Sinh học 7 bài 16: Thực hành mổ và quan sát cấu tạo trong giun đất theo CV 5512

Năng lực chung

Năng lực chuyên biệt

- Năng lực phát hiện vấn đề

- Năng lực giao tiếp

- Năng lực hợp tác

- Năng lực tự học

- Năng lực kiến thức sinh học

- Năng lực thực nghiệm

- Năng lực nghiên cứu khoa học

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo ngoài. (15’)

- GV yêu cầu học sinh nghiên cứu SGK ơ mục ▼ tr.56 và thao tác luôn.

+Trình bày cách xử lý mẫu như thế nào?

- GV kiểm tra mẫu thực hành nếu nhóm nào chưa làm được → GV hướng dẫn thêm.

- GV yêu cầu các nhóm:

+ Quan sát các đốt, vòng to.

+ Xác định mặt lưng và mặt bụng.

+Tìm đai sinh dục

- GV hỏi:

+ Làm thế nào để quan sát được vòng tơ?

+ Dựa vào đặc điểm nào để xác định mặt lưng và bụng?

+ Tìm đai sinh dục, lỗ sinh dục dựa trên đặc điểm nào?

- GV cho HS làm bài tập chú thích vào H16.1

- GV gọi đại diện nhóm lên chú thích vào tranh.

- GV thông báo đáp án đúng: 16.1A: 1. Lỗ miệng : 2. Đai sinh dục: 3. Lỗ hậu môn.

- Hình 16.1B: 4. Đai sinh dục: 3. Lỗ cái: 5. Lỗ đực.

- Hình 16.1C: 2. Vòng tơ quanh đốt.

- HS sinh nghiên cứu SGK mục ▼ tr.56 và thao tác theo hướng dẫn của giáo viên.

+ HS trình bày cách xử lý mẫu.

- HS trình bày.

- HS lắng nghe..

- HS các nhóm thực hiện.

- HS trả lời.

- HS khác nhận xét.

- HS khác bổ sung.

- HS ghi chú thích vào H16.1.

- HS đại diện nhóm lên chú thích vào tranh.

- HS theo dõi và sửa sai (nếu có)

1. Cấu tạo ngoài:

- Cách sử lí mẫu:

+Rửa sạch cơ thể giun đất.

+ Làm giun chết trong hơi ete hay cồn loãng.

+ Để giun lên khay quan sát.

- Quan sát cấu tạo ngoài:

+ Hình dạng ngoài.

+ Các vòng cơ ở mỗi đốt.

+ Xác định mặt lưng bụng

+ Đai sinh dục và lỗ sinh dục

Hoạt động 2: Cấu tạo trong. (20’)

* GV yêu cầu HS các nhóm quan sát H16.2 đọc các thông tin SGK tr.57. Thực hành mổ giun đất

- GV kiểm tra sản phẩm của các nhóm bằng cách:

+ Gọi đại diện 1 nhóm lên trình bày thao tác mổ.

- Vì sao mổ chưa đúng hay nát các nội quan .

- GV: Mổ ĐVKXS chú ý:

+ Mổ mặt lưng, nhẹ tay đường kéo ngắn, lách nhẹ nội quan từ từ, ngâm vào nước.

+ Ở giun đất có thể xoang chứa dịch, có liên quan đến việc di chuyển của giun đất.

* GV hướng dẫn: Dùng kéo nhọn tách nhẹ nội quan. Dựa vào H16.3A nhận biết các bộ phận của hệ tiêu hóa .

+ Dựa vào H16.3B quan sát các bộ phận của hệ sinh dục.

+ Gạt ống tiêu hóa sang bên để quan sát hệ thần kinh màu trắng ở bụng.

+ Hoàn thành chú thích ở H16B - C SGK .

- GV kiểm tra bằng cách gọi đại diện nhóm lên bảng chú thích vào hình câm.

- Cá nhân HS quan sát hình đọc kĩ các bước tiến hành mổ.

- Cử 1 đại diện mổ, thành viên khác giữ, lau dịch cho sạch mẫu.

- HS chú ý lắng nghe.

* Trong nhóm :

+ 1 HS thao tác gỡ nội quan.

+ HS khác đối chiếu với SGK để xác định các hệ cơ quan .

+ Ghi chú hình vẽ.

+ Đại diện các nhóm lên chữa bài, nhóm khác bổ sung.

II. Cấu tạo trong:

1. Cách mổ:

- Gồm 4 bước:

+ B1: Đặt giun đất nằm sấp giữa khay mổ. Cố định đầu và đuôi bằng 2 đinh ghim.

+ B2: Dùng kẹp kéo da, dùng kéo cắt 1 đường dọc chính giữa lưng về phía đuôi.

+ B3: Đổ nước ngập cơ thể giun. Dùng kẹp phanh thành cơ thể, dùng dao tách ruột khỏi thành cơ thể.

+ B4: Phanh thành cơ thể đến đâu, cắm ghim tới đó. Dùng kéo cắt dọc cơ thể tiếp tục như vậy về phía đầu.

2. Quan sát cấu tạo trong:

- Cơ quan tiêu hóa:

Miệng, hầu, thực quản, diều, dạ dày, ruột, ruột tịt.

- Cơ quan thần kinh:

+ Gồm 2 hạch não nối với 2 hạch dưới hầu, tạo nên vòng hầu.

+ Chuỗi thần kinh bụng.

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

* Hoạt động 1: Mổ và quan sát cấu tạo trong.

♦ Mục tiêu: Thực hiện kỹ thuật mổ, q/sát được một số nội quan bằng kính lúp.

♦Tiến hành:

Gv lưu ý: dùng hơi ete hay cồn vừa phải.

Gv k/tra mẫu thực hành, nếu nhóm nào chưa thực hiện được → Gv hướng dẫn thêm.

Gv y/cầu Hs quan sát hình 16.2, n/cứu thông tin.

Gv y/cầu Hs thao tác thực hành.

Gv k/tra sản phẩm của các nhóm bằng cách:

Gọi 1 nhóm mổ đẹp nhất, đúng → trình bày lại thao tác mổ.

1 nhóm mổ chưa đúng → trình bày lại thao tác mổ.

- Vì sao mổ chưa đúng hay nát các nội quan?

Gv giảng giải: mổ ĐV không xương sống cần chú ý:

+ Mổ mặt lưng, nhẹ tay đường kéo ngắn, lách nội quan từ từ, ngâm vào nước.

+ Ở giun đất có thể xoang chứa dịch → liên quan đến việc di chuyển của giun đất.

Gv hướng dẫn:

+ Dùng kẹp nhọn tách nhẹ nội quan.

+ Dựa vào hình 16.3A nhận biết các bộ phận của hệ tiêu hoá.

+ Dựa vào hình 16.3B sgk → q/sát bộ phận sinh dục.

+ Gạt ống tiêu hoá sang bên để quan sát hệ thần kinh màu trắng ở bụng.

+ Hoàn thành chú thích ở hình 16.B và 16.C sgk.

Gv k/tra bằng cách gọi đại diện nhóm lên bảng chú thích vào hình câm.

Kết luận chung:

Gv gọi đại diện 1 đến 3 nhóm:

+ Trình bày cách quan sát cấu tạo ngoài của giun đất.

+ Trình bày thao tác mổ và cách q/sát cấu tạo trong của giun đất.

+ Nhận xét giờ và vệ sinh

5.Luyện tập- Kiểm tra, đánh giá HS

Gv cho điểm 1-2 nhóm làm việc tốt và kết quả đúng đẹp.

* Vấn đề 1: Xử lý mẫu

Hs tự q/sát hình sgk, kết hợp với thông tin → trả lời.

1-2 Hs trả lời câu hỏi.

Trong nhóm cử 1 đại diện tiến hành.

Đại diện nhóm trình bày cách xử lý.

Thao tác thật nhanh

* Vấn đề 2: mổ giun đất

Hs q/sát tranh, đọc kỹ các bước tiến hành mổ.

Trong nhóm cử 1 đại diện mổ, thành viên khác lau dịch cho sạch.

Đại diện nhóm trình bày kết quả.

Nhóm khác theo dõi, góp ý cho nhóm mổ chưa đúng.

* Vấn đề 3: Quan sát cấu tạo trong

Trong nhóm:

+ 1 Hs thao tác gỡ nội quan.

+ Hs khác đối chiếu với sgk để xác định các hệ cơ quan.

+ Ghi chú thích hình vẽ.

Đại diện các nhóm lên chữa bài, nhóm khác bổ sung.

HS đại diện nhóm báo cáo kết quả thực hành.

Các nhóm tự nhận xét cho nhau và cho điểm

Nhóm 1-NX nhóm 2

Nhóm 2→NX Nhóm 3

Nhóm 3→ NX nhóm 4

Nhóm 4→ NX Nhóm 5