Giáo án môn Sinh học 7 bài 14: Một số giun tròn khác theo CV 5512

Năng lực chung

Năng lực chuyên biệt

- Năng lực phát hiện vấn đề

- Năng lực giao tiếp

- Năng lực hợp tác

- Năng lực tự học

- Năng lực kiến thức sinh học

- Năng lực thực nghiệm

- Năng lực nghiên cứu khoa học

HOẠT ĐỘNG GV

HOẠT ĐỘNG HS

NỘI DUNG

HOẠT ĐỘNG 1: Xác định vấn đề/Nhiệm vụ học tập/Mở đầu

a. Mục tiêu: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.

b. Nội dung: Giáo viên giới thiệu thông tin liên quan đến bài học.

c. Sản phẩm: Học sinh lắng nghe định hướng nội dung học tập.

d. Tổ chức thực hiện: Giáo viên tổ chức, học sinh thực hiện, lắng nghe phát triển năng lực quan sát, năng lực giao tiếp.

Phần lớn giun tròn sống kí sinh ở động vật, thực vật và người. Ngoài giun đũa giun tròn còn nhiều loại giun khác. Vậy đó là những loại nào, giữa chúng có đặc điểm gì chung? Ta đặt vấn đề vào bài mới hôm nay:

HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức

a) Mục tiêu:

- Mở rộng hiểu biết về các giun tròn kí sinh khác như: giun kim (kí sinh ở ruột già), giun móc câu (kí sinh ở tá tràng) phần nào về giun chỉ (kí sinh ở mạch bạch huyết).

- Biết thêm giun tròn còn kí sinh ở cả thực vật như: giun rễ lúa.

b) Nội dung: HS căn cứ trên các kiến thức đã biết, làm việc với sách giáo khoa, hoạt động cá nhân, nhóm hoàn thành yêu cầu học tập.

c) Sản phẩm: Trình bày được kiến thức theo yêu cầu của GV.

d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm.

Hoạt động 1: Tìm hiểu một số giun tròn khác. (33’)

- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin và quan sát H14.1- 4 SGK.

- Thảo luận nhóm trả lời câu hỏi:

+ Kể tên các loài giun tròn kí sinh ở người?

+ Các loài giun tròn thường kí sinh ở đâu và gây tác hại gì cho vật chủ?

+ Giun kim gây cho trẻ em những phiền toái như thế nào?

+ Do thói quen nào của trẻ em mà giun kim khép kín được vòng đời?

+ Chúng ta cần có biện pháp gì để phòng tránh bệnh giun kí sinh?

- GV nhận xét, bổ sung.

- GV thông báo thêm: Giun mỏ, giun tóc,giun chỉ, giun gây sần ở thực vật,có loài giun truyền qua muỗi à khả năng lây lan rất lớn.

- GV cho HS tự rút ra kết luận

- GV cho 1, 2 HS nhắc lại kết luận

- Cá nhân tự đọc thông tin và thông tin ở các hình vẽ, ghi nhớ kiến thức .

- Trao đổi trong nhóm thống nhất ý kiến trả lời

- Yêu cầu nêu được:

+ Giun kim, giun móc câu, giun rễ lúa …

+ Kí sinh ở nơi giàu chất dinh dưỡng. Lấy tranh thức ăn, gây viêm nhiễm nơi kí sinh và tiết ra chất độc có hại cho cơ thể vật chủ.

+ Ngứa hậu môn.

+ Mút tay.

+ Giữ vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, tiêu diệt ruồi nhặng, không tưới rau bằng phân tươi.

- Đại diện nhóm trình bày đáp án nhóm khác nhận xét bổ sung.

I. Một số giun tròn khác.

- Đa số giun tròn kí sinh như: Giun kim, giun móc, giun tóc, giun chỉ..

- Giun tròn kí sinh ở cơ ruột…(người, động vật). Rễ, thân, quả (thực vật) gây nhiều tác hại.

- Cần giữ vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân và vệ sinh ăn uống để tránh giun.

HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập (10')

a. Mục tiêu: Củng cố, luyện tập kiến thức vừa học.

b. Nội dung: Dạy học trên lớp, hoạt động nhóm, hoạt động cá nhân.

c. Sản phẩm: Bài làm của học sinh, kĩ năng giải quyết nhiệm vụ học tập.

d. Tổ chức thực hiện: Tổ chức theo phương pháp: đặt và giải quyết vấn đề, học sinh hợp tác, vận dụng kiến thức hoàn thành nhiệm vụ.

Câu 1: Giun kim khép kín được vòng đời do thói quen nào ở trẻ em?

A. Đi chân đất.

B. Ngoáy mũi.

C. Cắn móng tay và mút ngón tay.

D. Xoắn và giật tóc.

Câu 2: Trong các đặc điểm sau, đặc điểm nào không phải là đặc điểm chung của các giun tròn?

A. Phần lớn sống kí sinh.

B. Ruột phân nhánh.

C. Tiết diện ngang cơ thể tròn.

D. Bắt đầu có khoang cơ thể chính thức.

Câu 3: Trong các đặc điểm sau, đâu là điểm khác nhau giữa sán lá gan và giun đũa?

A. Sự phát triển của các cơ quan cảm giác.

B. Tiết diện ngang cơ thể.

C. Đời sống.

D. Con đường lây nhiễm.

Câu 4: Phát biểu nào sau đây về giun tròn là sai?

A. Bắt đầu có khoang cơ thể chưa chính thức.

B. Phần lớn sống kí sinh.

C. Tiết diện ngang cơ thể tròn.

D. Ruột phân nhánh.

Câu 5: Có bao nhiêu biện pháp phòng chống giun kí sinh trong cơ thể người trong số những biện pháp dưới đây?

1. Uống thuốc tẩy giun định kì.

2. Không đi chân không ở những vùng nghi nhiễm giun.

3. Không dùng phân tươi bón ruộng.

4. Rửa rau quả sạch trước khi ăn và chế biến.

5. Rửa tay với xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

Số ý đúng là

A. 5.

B. 4.

C. 3.

D. 2.

Câu 6: Tập hợp nào sau đây gồm các đại diện của ngành Giun tròn?

A. Đỉa, giun đất.

B. Giun kim, giun đũa.

C. Giun đỏ, vắt.

D. Lươn, sá sùng.

Câu 7: Đặc điểm nào sau đây không có ở các đại diện của ngành Giun tròn?

A. Sống trong đất ẩm, nước hoặc kí sinh trong cơ thể các động vật, thực vật và người.

B. Cơ thể hình trụ, thuôn 2 đầu, bắt đầu có khoang cơ thể chưa chính thức.

C. Phân biệt đầu - đuôi, lưng - bụng.

D. Cơ quan tiêu hoá bắt đầu từ miệng và kết thúc ở hậu môn.

Câu 8: Vai trò của lớp cuticun đối với giun tròn là

A. giúp thẩm thấu chất dinh dưỡng.

B. tạo ra vỏ ngoài trơn nhẵn.

C. tăng khả năng trao đổi khí.

D. bảo vệ giun tròn khỏi sự tiêu huỷ của các dịch tiêu hoá.

Câu 9: Vì sao tỉ lệ mắc giun đũa ở nước ta còn ở mức cao?

A. Nhà tiêu, hố xí… chưa hợp vệ sinh, tạo điều kiện cho trứng giun phát tán.

B. Điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa khiến ruồi, muỗi phát triển làm phát tán bệnh giun.

C. Ý thức vệ sinh cộng đồng còn thấp (ăn rau sống, tưới rau bằng phân tươi…).

D. Cả A, B và C đều đúng.

Câu 10: Loài giun nào gây ra bệnh chân voi ở người?

A. Giun móc câu.

B. Giun chỉ.

C. Giun đũa.

D. Giun kim.

Đáp án

HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’)

a. Mục tiêu:

Vận dụng các kiến thức vừa học quyết các vấn đề học tập và thực tiễn.

b. Nội dung

Dạy học trên lớp, hoạt động nhóm, hoạt động cá nhân.

c. Sản phẩm: HS vận dụng các kiến thức vào giải quyết các nhiệm vụ đặt ra.

d. Tổ chức thực hiện:

GV sử dụng phương pháp vấn đáp tìm tòi, tổ chức cho học sinh tìm tòi, mở rộng các kiến thức liên quan.

1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chia lớp thành nhiều nhóm

(mỗi nhóm gồm các HS trong 1 bàn) và giao các nhiệm vụ: thảo luận trả lời các câu hỏi sau và ghi chép lại câu trả lời vào vở bài tập

a Căn cứ vào nơi kí sinh hãy so sánh giun kim và giun móc câu, loài giun nào nguy hiểm hơn? loài nào dễ phòng chống hơn.

b Trong số các đặc điểm chung của Giun tròn, đặc điểm nào dễ dàng nhận biết chúng?

2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:

- GV gọi đại diện của mỗi nhóm trình bày nội dung đã thảo luận.

- GV chỉ định ngẫu nhiên HS khác bổ sung.

- GV kiểm tra sản phẩm thu ở vở bài tập.

- GV phân tích báo cáo kết quả của HS theo hướng dẫn dắt đến câu trả lời hoàn thiện.

1. Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS xem lại kiến thức đã học, thảo luận để trả lời các câu hỏi.

2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS trả lời.

- HS nộp vở bài tập.

- HS tự ghi nhớ nội dung trả lời đã hoàn thiện.

a. Giun kim kí sinh trong ruột già của người, giun cái đẻ trứng ở hậu môn vào ban đêm gây ngứa ngáy mất ngủ. Trứng giun có thể qua tay và thức ăn truyền vào miệng người.

- Giun móc câu kí sinh ở tá tràng của người, ấu trùng xâm nhập qua da bàn chân (khi đi chân đất).

Như vậy, giun móc câu nguy hiểm hơn, vì nó kí sinh ở tá tràng. Tuy nhiên, phòng chống giun móc câu lại dề hơn giun kim, chỉ cần đi giày, dép, thì ấu trùng giun móc câu không có cơ hội xâm nhập vào cơ thể người (qua da bàn chân).

b. Đặc điểm dễ nhận biết Giun tròn nhát là cơ thể không phân đốt và có dạng hình trụ tròn.

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

* Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm một số giun tròn khác.

♦ Mục tiêu:Biết được đại diện giun tròn và tác hại của chúng để phòng tránh.

♦Tiến hành:

Gv treo tranh 14.1-14.3 sgk, y/cầu Hs nghiên cứu thông tin .

- Kể tên các loại giun tròn ký sinh ở người?

- Gây tác hại gì cho vật chủ?

Gv treo tranh 14.4

- Trình bày vòng đời của giun kim?

- Giun kim gây cho trẻ em phiền toái gì?

- Do thói quen nào của trẻ em mà giun kim khép kín được vòng đời?

Gv thông báo thêm: Giun mỏ, giun tóc, giun chỉ, giun gây sần ở lá thực vật, có loại giun truyền qua muỗi → khả năng lây lan sẽ rất lớn.

- Chúng ta cần phải có biện pháp gì để phòng tránh bệnh giun ký sinh?

I. Một số giun tròn khác.

Hs tự q/sát hình sgk, kết hợp với thông tin → ghi nhớ kiến thức:

Yêu cầu nêu được:

- Làm vật chủ gầy, yếu, tranh chất dinh dưỡng, gây viêm nhiễm nơi ký sinh, tiết ra chất độc.

- Phát triển trực tiếp.

- Ngứa hậu môn.

- Mút tay.

Đại diện nhóm trình bày đáp án → nhóm khác bổ sung ý kiến.

Tiểu kết

- Đa số giun tròn ký sinh: giun kim, giun móc, giun tóc, giun chỉ …

- Giun tròn kí sinh cơ, ruột( người, động vật), rễ, thân, lá(TV) → gây nhiều tác hại.

- Cần giữ vệ sinh môi trường(tiêu diệt ruồi nhặng, không tưới rau bằng phân tươi), vệ sinh cá nhân và vệ sinh ăn uống để tránh giun.

Rút kinh nghiệm:………………………..

…………………………………………….

……………………………………………

HS dựa vào kiến thức đã học để trả lời

Câu 1:Giun móc nguy hiểm hơn vì nó kí sinh ở tá tràng

Câu 2: Người dân chưa có thói quen vệ sinh ăn uống, vệ sinh nơi công cộng, ….

Câu 3: Cơ thể hình giun thuôn hai đầu, mình tròn,..