Phân tích các biểu hiện đặc trưng của sinh vật sống so sánh với vật không sống

Chúng tôi xin giới thiệu bài Phân tích các biểu hiện đặc trưng của sinh vật sống so sánh với vật không sống được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Sinh học lớp 6. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Câu hỏi: Phân tích các biểu hiện đặc trưng của sinh vật sống so sánh với vật không sống.

Trả lời:

- Giống nhau:

+ Cả sinh vật sống và không sống đều có mặt trong môi trường.

+ Chúng là hai bộ phận chính của môi trường.

- Khác nhau:

- Sự khác biệt chính giữa sinh vật sống và sinh vật không sống là sự sống. Những sinh vật sống có sự sống do đó chúng sống trong khi những vật không sống không có sự sống. Do đó họ không còn sống. Hơn nữa, sinh vật sống có tế bào sống trong khi sinh vật không sống không có tế bào. Như vậy, nó là một sự khác biệt khác giữa sinh vật sống và sinh vật không sống. Hơn nữa, các sinh vật sống duy trì cân bằng nội môi trong khi các sinh vật không sống không có khả năng duy trì cân bằng nội môi. Ngoài ra, các sinh vật sống trải qua quá trình sinh trưởng và phát triển trong khi các sinh vật không sống thì không. Như vậy, nó là một sự khác biệt khác giữa sinh vật sống và sinh vật không sống.

- Bên cạnh đó, các sinh vật sống phụ thuộc vào thức ăn, nước và không khí để tồn tại trong khi các sinh vật không sống không đòi hỏi bất cứ thứ gì để tồn tại. Các sinh vật sống có thể tiến hóa trong khi các sinh vật không sống không tiến hóa. Do đó, nó cũng là sự khác biệt giữa sinh vật sống và sinh vật không sống.

I. Sinh vật sống

1. Định nghĩa

- Sinh vật sống là sinh vật, đó là sự sống. Chúng được tạo thành từ một đơn vị nhỏ của cấu trúc được gọi là tế bào, tạo thành mô. Đến lượt mình, các mô khác nhau kết hợp để tạo thành các cơ quan và khi tất cả các cơ quan này hoạt động cùng nhau như một đơn vị tích hợp, được gọi là hệ cơ quan, hoạt động trong một thứ có sự sống. Đó là người, thực vật, côn trùng, chim, thú, nấm, vi khuẩn, tảo, động vật nguyên sinh,... Có một số đặc điểm chung ở mọi sinh vật, đó là:

+ Tự di chuyển.

+ Trưởng thành và phát triển cùng với thời gian.

+ Đáp ứng để giải phóng năng lượng.

+ Yêu cầu dinh dưỡng

+ Bài tiết để loại bỏ chất thải.

+ Sinh sản để sinh ra sinh vật mới.

+ Phản ứng với môi trường bên ngoài.

+ Thích ứng với các điều kiện thay đổi.

- Ví dụ: con người, động vật, …

2. Những đặc điểm chính của cơ thể sống

Đặc điểm sinh sản

Sinh sản là quá trình tạo ra thế hệ tiếp theo và được chia thành 2 loại là sinh sản hữu tính hoặc vô tính.

- Sinh sản hữu tính:

+ Là sự kết hợp của bố mẹ và sự hợp nhất của các giao tử.

+ Khi sự sinh sản xảy ra, các gen chứa ADN được truyền cho con cái của một sinh vật. Những gen này đảm bảo rằng con cái sẽ thuộc cùng một loài và sẽ có các đặc điểm giống nhau, chẳng hạn như kích thước và hình dạng.

+ Sinh sản hữu tính tạo ra con cái là duy nhất về mặt di truyền và làm tăng sự biến đổi di truyền trong một loài.

+ Ví dụ: Các loài động vật bậc cao như con người, sư tử, khỉ, chó, mèo… có hình thức sinh sản hữu tính

- Sinh sản vô tính:

+ Là hình thức sinh sản chỉ liên quan đến một cá thể duy nhất, có thể là bố hoặc mẹ. Nó xảy ra mà không có sự hợp nhất của các giao tử và tạo ra con cái tất cả đều giống bố mẹ về mặt di truyền.

+ Các sinh vật đơn bào thường sinh sản vô tính bằng cách nhân đôi ADN của chúng trước tiên, sau đó phân chia đều khi tế bào chuẩn bị phân chia để tạo thành hai tế bào mới.

Tăng trưởng, phát triển và thay đổi

- Tất cả các cơ thể sống đều có khả năng tăng trưởng, phát triển và thay đổi. Một hạt giống có thể trông giống như một viên sỏi, nhưng trong điều kiện thích hợp, nó sẽ nảy mầm và hình thành một cây con sẽ phát triển thành một cây lớn hơn.

- Tùy điều kiện sống, điều kiện môi trường và sự sinh trưởng, phát triển và thay đổi về kích thước, ngoại hình, màu sắc… sẽ khác nhau.

- Nếu không phát triển và thay đổi thì sinh vật sống sẽ bị tuyệt chủng, đây là dấu hiệu dễ nhận biết nhất của một cơ thể sống.

Sự trao đổi chất

- Bất kỳ sinh vật sống nào cũng cần trao đổi chất mới tồn tại, sinh trưởng và phát triển được.

- Như các loài nấm trao đổi và hấp thu năng lượng từ lá cây, cá mập nhận năng lượng từ việc ăn những con cá nhỏ hơn và hoa tạo ra năng lượng thông qua quá trình quang hợp.

- Tất cả các sinh vật sống, còn được gọi là các yếu tố sinh vật trong một hệ sinh thái, đòi hỏi năng lượng để tồn tại.

-Các loài sinh vật dị dưỡng bao gồm động vật ăn thịt, động vật ăn cỏ, động vật ăn tạp và động vật phân hủy, tìm thức ăn từ các sinh vật khác.

- Sinh vật tự dưỡng, chẳng hạn như thực vật phù du và vi khuẩn sắt, tự tạo thức ăn cho chúng. Nhưng tất cả các sinh vật này đều sử dụng thực phẩm để tạo ra năng lượng bằng cách trao đổi chất, nhằm duy trì dinh dưỡng và sức khỏe.

Cơ thể sống phải được cấu tạo từ các tế bào

- Tế bào là cơ sở cơ bản nhất để xây dựng sự sống cho bất kỳ loài vật nào. Từ sinh vật đơn bào như vi khuẩn đến sinh vật đa bào như con người, tất cả các sinh vật đều được cấu tạo từ tế bào.

- Tế bào là đơn vị cơ bản của cấu trúc và chức năng của tất cả các cơ thể sống. Tất cả các sinh vật sống đều được tạo ra từ một hoặc nhiều tế bào : một vi khuẩn đơn giản sẽ chỉ bao gồm một tế bào, trong khi cơ thể người được tạo ra từ hàng nghìn tỷ tế bào.

Có thể thay đổi và thích nghi với môi trường sống khác nhau

- Tất cả các sinh vật sống phải có đặc điểm để thích nghi và phản ứng với môi trường sống của chúng. Nếu bạn dẫm lên một tảng đá, nó sẽ chỉ nằm đó, nhưng nếu bạn dẫm lên một con rùa, nó có thể di chuyển hoặc thậm chí húc vào bạn.

- Các sinh vật biết những gì đang diễn ra xung quanh chúng và phản ứng với những thay đổi của môi trường.

- Sự thích nghi có thể bao gồm các đặc điểm cấu trúc, sinh lý hoặc hành vi giúp cải thiện khả năng sống sót của tất cả các sinh vật sống.

Sự cân bằng nội môi

- Cân bằng nội môi là quá trình sinh vật duy trì môi trường bên trong ổn định. Tế bào giữ cho sinh vật ở nhiệt độ ổn định bằng cách cân bằng các hợp chất hóa học, sinh học để loại bỏ chất thải trong cơ thể.

- Cân bằng nội môi là cần thiết cho một sinh vật để hoàn thành nhiều quá trình tế bào,\ và mất cân bằng nội môi có thể gây nguy hiểm cho cuộc sống của nó.

- Bất kể một sinh vật sống lớn, nhỏ, đơn giản hay phức tạp như thế nào, các tế bào của nó vẫn không ngừng hoạt động để giữ cho nó ở trạng thái cân bằng nội môi.

Khả năng di truyền

- Mặc dù tất cả các sinh vật sống đều khác nhau ở mức độ di truyền, nhưng điều đó không thay đổi thực tế là tất cả chúng đều mang DNA.

- DNA này phục vụ như một quy tắc cho sự tăng trưởng, phát triển và các đặc điểm cá nhân. Nó hiện diện trong mọi tế bào trong cơ thể sinh vật và điều chỉnh tất cả các khía cạnh vật lý của cuộc sống sinh vật đó.

- Ngay cả khi một sinh vật được sống trong môi trường tự nhiên hoang dã, DNA của nó kiểm soát phần lớn hành vi và bản năng của nó.

Có thể di chuyển được

- Bạn có thể ngạc nhiên khi nghe nói rằng tất cả các sinh vật sống đều có thể di chuyển – đặc biệt là thực vật. Nhưng đó là sự thật! Cây có thể xoay lá về phía mặt trời, đóng cánh hoa và uốn cong thân cây khi cần thiết.

- Động vật có thể di chuyển vị trí của chúng một cách nhanh chóng dù tốc độ nhanh hay chậm. Ngay cả san hô, cũng là những sinh vật sống, có thể di chuyển theo dòng hải lưu và di chuyển khi chúng lớn lên. Có khả năng di chuyển là một đặc điểm quan trọng của cuộc sống.

II. Sinh vật không sống

1. Định nghĩa

- Vật không phải là vật thể hoặc vật phẩm không có bất kỳ dấu hiệu nào của sự sống. Do đó, chúng không có tổ chức. Nói cách khác, các sinh vật không sống không phải là sinh vật sống. Do đó, chúng không thực hiện bất kỳ chức năng nào mà các sinh vật sống thực hiện. Chúng không phát triển, không phụ thuộc vào nước, thức ăn và không khí và không thực hiện cân bằng nội môi hoặc các phản ứng trao đổi chất.

- Hơn nữa, vật không sống có nguồn gốc từ vật liệu không sống. Do đó, chúng không tự sinh sản. Mặc dù các sinh vật sống là đối tượng của quá trình tiến hóa, nhưng các sinh vật không sống không trải qua hiện tượng như vậy. Hơn nữa, những vật không sống không có tuổi thọ. Một khi lỗi thời, chúng có thể được tái chế hoặc tái sử dụng.

- Ví dụ: những đồ vật vô tri vô giác: bàn ghế, hòn đá, cái bút, …

2. Đặc điểm của vật không sống

- Không có sự trao đổi chất với môi trường

- Không có khả năng cử động.

- Không lớn lên, sinh sản và phát triển.

-------------------------------

Ngoài Phân tích các biểu hiện đặc trưng của sinh vật sống so sánh với vật không sống đã được VnDoc giới thiệu, mời các bạn cùng tham khảo thêm Giải bài tập Sinh học 6, Giải VBT Sinh học lớp 6, Trắc nghiệm Sinh học 6 để hoàn thành tốt chương trình học THCS.