Giải SBT Ngữ văn 9 Kết nối tri thức bài 56
Giải sách bài tập Ngữ văn 9 bài 56: Viết trang 36 sách Kết nối tri thức và cuộc sống chi tiết giúp học sinh dễ dàng xem và so sánh lời giải từ đó biết cách làm bài tập trong SBT Ngữ văn 9.
Bài: Viết trang 36
Bài tập 1 trang 36 SBT Ngữ Văn 9 Tập 2: Trong dự án Văn học – lịch sử tâm hồn, em đã đọc, tìm hiểu những tác phẩm văn học kinh điển yêu thích. Hãy viết bài quảng cáo về một cuốn sách văn học mà em cho là cần quảng bá và chia sẻ với độc giả dưới hình thức văn bản đa phương thức.
Trả lời:
* Tham khảo:
Tắt Đèn là truyện ngắn nổi tiếng của nhà văn Ngô Tất Tố. Vào những năm 1940, ông còn là một nhà Nho học, dịch giả, nhà báo và nhà nghiên cứu có tầm ảnh hưởng lớn ở Việt Nam. Các tác phẩm của Ngô Tất Tố đều mang màu sắc hiện thực sâu sắc. Đó là những truyện ngắn mang đầy trăn trở và xúc động, một nhận thức toàn diện và sâu sắc về cảnh ngộ và số phận của người nông dân Việt Nam.
Người ta nói rằng Tắt Đèn chính là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách viết nhà văn Ngô Tất Tố. Đó là một thiên tiểu thuyết khiến người đọc có thể nhiều phen ứa nước mắt bởi sự xúc động vô cùng.
Bên cạnh Tắt Đèn, tác giả cũng đã còn để lại cho nền văn học Việt Nam rất nhiều truyện ngắn xuất sắc khác như: Tập Án Cái Đình, Việc Làng, Lều Chõng,..
Nội dung của truyện Tắt Đèn Ngô Tất Tố
Tắt Đèn kể về cuộc đời của chị Dậu - cô gái sinh ra trong gia đình trung lưu, đẹp người lại còn tháo vát, giỏi giang. Ban đầu, gia cảnh anh chị Dậu cũng có phần dư giả nhưng bất hạnh thay khi em trai và mẹ chồng liền lúc qua đời. Cả hai người đã cố gắng tiết kiệm nhưng tiền cho đám ma vẫn phải chi quá nhiều.Không lâu sau, anh Dậu mắc bệnh sốt rét nên không làm được gì, gánh nặng của mấy miệng ăn liền đổ dồn lên vai chị Dậu. Nhà chị Dậu, từ một gia đình trung lưu, lâm vào cảnh nghèo nhất nhì của hạng cùng đinh.Chị Dậu khi mùa sưu đến, phải chạy vạy khắp nơi để lo nộp tiền cho chồng. Anh Dậu dù ốm thập tử nhất sinh cũng vẫn bị bọn cai lệ lôi ra đình làng cùm kẹp, giam giữ. Bọn chúng còn bắt chị Dậu phải nộp cả tiền sưu cho người em trai đã mất, với lý do người mất ở năm ta nhưng lịch tây thì đã sang năm mới rồi. Cay đắng thay, chị Dậu phải bán đi cái Tí - Một đứa con gái ngoan ngoãn chỉ mới 7 tuổi chị dứt ruột đẻ ra mà vẫn không đủ để nộp sưu. Quá uất ức, chị Dậu đã đánh cả người nhà lý trưởng và cai lệ rồi bị giải lên quan. Tên quan huyện định ra tay sàm sỡ chị khiến cho chị Dậu đã vứt thẳng nắm bạc vào mặt hắn rồi bỏ chạy. Chị may mắn gặp được người nhà quan cụ trên tỉnh rồi được người đó cho 2 đồng để nộp nốt tiền sưu.Người ta hứa hẹn cho chị Dậu công việc hàng ngày là vắt sữa để cho quan cụ uống vì cụ không ăn được cơm do đã rụng hết răng. Sau khi bàn với chồng, chị quyết định gửi cái Tí cho hàng xóm làm con nuôi để lên tỉnh làm việc.Thời gian đầu, chị Dậu làm được tiền và gửi về cho anh Dậu. Nhưng khốn nạn thay, quan cụ đã rụng hết răng vào một đêm tối đã mò vào buồng định giở trò đồi bại với chị. Kết thúc câu truyện là dòng văn “Chị vùng chạy ra ngoài giữa lúc trời tối đen như mực, đen như chính cái tiền đồ của chị vậy.”
Giá trị hiện thực trong tiểu thuyết Tắt Đèn của Ngô Tất Tố
Tắt Đèn đã vô cùng xuất sắc khi đã lột trần bộ mặt của thực dân Pháp - Những con quỷ hút máu người. Chúng ức hiếp, đè nén dân lành, là lũ đầu trâu mặt ngựa chuyên ăn thịt người không biết mùi tanh.Trong xã hội này, người dân liên tục bị dồn vào bước đường cùng. Người nông dân nghèo khổ phải đau lòng, ngậm đắng nuốt cay bán đi đứa con dứt ruột đẻ ra mà vẫn bị người ta đối xử không bằng con chó nuôi trong nhà.
Giá trị nhân đạo của truyện Tắt Đèn
Hiện thực càng đen tối bao nhiêu thì lòng người sẽ càng sáng rõ. Tác phẩm đã miêu tả hình tượng người phụ nữ trong xã hội đương thời vô cùng xuất sắc. Chị chỉ lẳng lặng làm mà chưa bao giờ mưu cầu thứ gì cho bản thân.Khi bị dồn vào bước đường cùng, chị Dậu vẫn như ngọn đèn không tắt, tỏa ra những phẩm chất tuyệt vời, cao đẹp của người phụ nữ Việt Nam. Đó chính là thương chồng, yêu con, quyết không đầu hàng trước nanh vuốt bọn ác bá, hùng cường và dám đấu tranh cho số phận.Chị quyết không để bản thân bị vấy bẩn bởi đồng tiền ti tiện của cái lũ đầu trâu mặt ngựa. Trong chế độ thực dân Pháp, chị chính là bông sen kiên cường vươn lên giữa bùn đen.
Đọc Tắt Đèn, chúng ta còn thương yêu biết mấy những đứa trẻ ngoan ngoãn, biết giúp mẹ làm việc nhà, trông em. Mới 7 tuổi mà đã phải xa mẹ để lo cho các em., cho bố. Nhưng càng cảm mến thì càng căm giận, càng yêu thì lại càng xót hơn.
Đánh giá về truyện Tắt Đèn
Truyện ngắn Tắt Đèn của nhà văn Ngô Tất Tố được xem là tác phẩm kinh điển, là niềm tự hào của nền văn học Việt Nam. Ngòi bút sắc sảo và tài tình của nhà văn như lưỡi dao sắc nhọn cứa vào hiện thực. Dù đã trôi qua 80 năm, nhưng khi đọc những câu văn của Ngô Tất Tố, độc giả vẫn nghe như văng vẳng đâu đây tiếng trống thúc sưu, thúc thuế.
Tắt Đèn của nhà văn Ngô Tất Tố thành công đến mức, cụm từ “chị Dậu” đã được hình tượng hóa và dùng để chỉ những gia đình hoặc con người bần hàn, nghèo khổ, cơ cực hơn mặt bằng chung của xã hội. Đồng thời, thể hiện được nỗi ám ảnh về sự nghèo đói, day dứt trong suốt gần một thế kỷ. Cuốn sách không chỉ vạch trần được bộ mặt ghê tởm của chế độ thực dân nửa phong kiến xưa mà còn giúp độc giả cảm nhận được tình người cao quý dù ở trong hoàn cảnh lầm than.
Bài tập 2 trang 36 SBT Ngữ Văn 9 Tập 2: Trong dự án Văn học – lịch sử tâm hồn, có những tác phẩm văn học đã gợi cho em cảm hứng sáng tạo, khiến em không chỉ là một độc giả tiếp nhận tác phẩm mà còn muốn trở thành một “độc giả đặc biệt” – thể hiện cảm nhận về tác phẩm đã đọc dưới hình thức một sáng tác văn học. Chọn một tác phẩm yêu thích và thể hiện cảm nhận của em trong vai trò “độc giả đặc biệt” đó.
Trả lời:
* Tham khảo:
Bài thơ Cảnh khuya được Bác Hồ sáng tác vào năm 1947, thời kì đầu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trường kì, gian khổ mà oanh liệt của dân tộc ta. Giữa hoàn cảnh thiếu thốn trăm bề và những thử thách ác liệt tưởng chừng khó có thể vượt qua. Bác Hồ vẫn giữ được phong thái ung dung, tự tại. Người vẫn dành cho mình những giây phút thanh thản để thưởng thức vẻ đẹp của thiên nhiên nơi chiến khu Việt Bắc. Thiên nhiên đã trở thành nguồn động viên to lớn đối với người nghệ sĩ - chiến sĩ là Bác.
Như một họa sĩ tài ba, chỉ vài nét bút đơn sơ, Bác đã vẽ ra trước mắt chúng ta vẻ đẹp lạ kì của một đêm trăng rừng:
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Trong đêm khuya thanh vắng, dường như tất cả các âm thanh khác đều lặng chìm đi để bật lên tiếng suối róc rách, văng vẳng như một tiếng hát trong trẻo, du dương. Tiếng suối làm cho không gian vốn tĩnh lặng lại càng thêm tĩnh lặng. Nhịp thơ ¾ ngắt ở từ trong sau đó là nốt lặng giống như thời gian suy ngẫm, liên tưởng để rồi đi đến hình ảnh so sánh thật đẹp:
Tiếng suối trong như tiếng hát xa.
Ánh trăng bao phủ lên mặt đất, trùm lên tán cây cổ thụ. Ánh trăng chiếu vào cành lá, lấp lánh ánh sáng huyền ảo. Bóng trăng và bóng cây quấn quýt, lồng vào từng khóm hoa rồi in lên mặt đất đẫm sương:
Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa.
Khung cảnh thiên nhiên có xa, có gần. Xa là tiếng suối, gần là bóng trăng, bóng cây, bóng hoa hòa quyện, lung linh. Sắc màu của bức tranh chỉ có trắng và đen. Màu trắng bạc của ánh trăng, màu đen sẫm của tàn cây, bóng cây, bóng lá. Nhưng dưới gam màu tưởng chừng lạnh lẽo ấy lại ẩn chứa một sức sống âm thầm, rạo rực của thiên nhiên. Hòa với âm thanh của tiếng suối có ánh trăng rời rợi, có bóng cổ thụ, bóng hoa... Tất cả giao hòa nhịp nhàng, tạo nên tinh điệu êm đềm, dẫn dắt hồn người vào cõi mộng.
Nếu ở hai câu đầu là cảnh đẹp đêm trăng nơi rừng sâu thì hai câu sau là tâm trạng của Bác trước thời cuộc:
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
Trước vẻ đẹp kì diệu của thiên nhiên, Bác đã sung sướng thốt lên lời ca ngợi: cảnh khuya như vẽ. Cái hồn của tạo vật đã tác động mạnh đến trái tim nghệ sĩ nhạy cảm của Bác và là nguyên nhân khiến cho người chưa ngủ. Ngủ làm sao được trước đêm lành trăng đẹp như đêm nay?! Thao thức là hệ quả tất yếu của nỗi trăn trở, xao xuyến khôn nguôi trong tâm hồn Bác trước cái đẹp.
Còn lí do nữa không thể không nói đến. Bác viết thật giản dị: Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
Vậy là đã rõ. Ở câu thơ trên, Bác chưa ngủ vì tâm hồn nghệ sĩ xao xuyến trước cảnh đẹp. Còn ở câu dưới, Bác chưa ngủ vì nghĩ đến trách nhiệm nặng nề của một lãnh tụ cách mạng Đảng Hai vai gánh vác việc sơn hà.
Trong bất cứ thời điểm nào, hoàn cảnh nào. Bác cũng luôn canh cánh bên lòng nỗi niềm dân, nước. Nỗi niềm ấy hội tụ mọi suy nghĩ, tình cảm và hành động của Người. Tuy Bác lặng lẽ ngắm cảnh thiên nhiên và phát hiện ra những nét đẹp tuyệt vời nhưng tâm hồn Bác vẫn hướng tới nước nhà. Đang từ trạng thái say mê chuyển sang lo lắng, tưởng chừng như phi loogic nhưng thực ra điều này lại gắn bó khăng khít với nhau. Cảnh gợi tình và tình không bó hẹp trong phạm vi cá nhân mà mở rộng tới tình dân, tình nước, bởi Bác đang ở cương vị một lãnh tụ Cách mạng với trách nhiệm vô cùng to lớn, nặng nề.
Bác không giấu nỗi lo mà nói đến nó rất tự nhiên. Ánh trăng vằng vặc và Tiếng suối trong như tiếng hát xa không làm quên đi nỗi đau nô lệ của nhân dân và trách nhiệm đem lại độc lập cho đất nước của Bác. Ngược lại, chính cảnh thiên nhiên đẹp đẽ đầy sức sống đã khơi dậy mạnh mẽ quyết tâm cứu nước cứu dân của Bác. Non sông đất nước đẹp như gấm như hoa này không thể nào rơi vào tay quân xâm lược. Câu thơ cuối cùng chất chứa cảm xúc thật mênh mông, sâu sắc. Hồn người lắng sâu vào hồn cảnh vật và cái sâu lắng của cảnh vật tôn thêm nét sâu lắng của hồn người.
Cảnh khuya là một bài thơ hay, có sự kết hợp hài hòa giữa tính truyền thống và tính hiện đại, giữa lãng mạn và hiện thực. Bài thơ bộc lộ rõ tâm hồn nhạy cảm, tinh tế và ý thức trách nhiệm cao cả của Bác Hồ - vị lãnh tụ giản dị mà vĩ đại của đại dân tộc ta. Bài thơ là một dẫn chứng sinh động chứng minh cho phong cách tuyệt vời của người nghệ sĩ - chiến sĩ Hồ Chí Minh.
>>> Bài tiếp theo: Giải SBT Ngữ văn 9 Kết nối tri thức bài 57
