Giáo án Địa lý 10 bài 9: Tác động của ngoại lực đến địa hình mặt Trái đất

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

HĐ1: cả lớp.

+ GV yêu cầu HS quan sát tranh ảnh về sự tác động của gió, mưa, nước chảy…kết hợp đọc mục I SGK:

- Nêu khái niệm ngoại lực.

- Nêu nguyên nhân sinh ra ngoại lực, cho ví dụ?

+ HS: trả lời.

+ GV: chuẩn kiến thức.

HĐ2: cặp đôi.

B1: Ngoại lực tác động đến địa hình bề mặt Trái Đất thông qua các quá trình ngoại lực. Các quá trình ngoại lực bao gồm: phong hoá, bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ.

+ GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK để:

- Tìm hiểu khái niệm và nguyên nhân của quá trình phong hoá.

- Vì sao phong hoá lại xảy ra mạnh nhất ở bề mặt Trái Đất?

B2: HS suy nghĩ trả lời câu hỏi

B3: GV nhận xét, bổ sung và chuẩn kiến thức.

HĐ3: Nhóm/ Cả lớp

B1: GV chia lớp làm 3 nhóm và yêu cầu Hs tìm hiểu các hình thức phong hóa:

- N1: Phong hóa vật lí + câu hỏi ơ SGK

- N2: Phong hóa hóa học + câu hỏi ơ SGK

- N3: Phong hóa sinh học

Nội dung:

- Khái niệm

- Tác nhân

- Kết quả

B2: HS các nhóm dựa vào kiến thức đã học, đọc mục II.1 SGK, quan sát hình 9.1 và các tranh ảnh khác thảo luận nội dung được giao và cử đại diện trình bày kết quả

B3: GV nhận xét, bổ sung và chuẩn kiến thức.

GV nói: Như vậy quá trình phong hoá là quá trình chuẩn bị cho sự chuyển dời vật liệu, là bước đầu của quá trình ngoại lực làm biến đổi đá.

Quá trình phong hoá diển ra thường xuyên trên bề mặt địa cầu với những cường độ khác nhau ở các khu vực tự nhiên.

Trong thực tế các quá trình phong hoá diển ra đồng thời. Tuy nhiên, tuỳ vào điều kiện khí hậu, tính bền vững của đá… có thể có kiểu phong hoá này trội hơn kiểu phong hoá kia.

I. Ngoại lực.

+ Khái niệm: Ngoại lực là lực có nguồn gốc ở bên ngoài, trên bề mặt Trái Đất.

+ Nguyên nhân chủ yếu: do nguồn năng lượng của bức xạ Mặt Trời.

II. Tác động của ngoại lực.

1. Quá trình phong hoá.

+ Khái niệm: Quá trình phong hoá là quá trình phá huỷ và làm biến đổi các loại đá và khoáng vật về kích thước, thành phần hoá học.

+ Có ba loại phong hoá.

a) Phong hoá lí học.

+ Khái niệm: Phong hoá lí học là sự phá huỷ đá thành các khối vụn có kích thước to, nhỏ khác nhau.

+ Kết quả: Đá nứt vở, thay đổi kích thước, không thay đổi thành phần hoá học.

+ Nguyên nhân: do thay đổi nhiệt độ đột ngột, sự đóng băng, tác động của sinh vật.

b) Phong hoá hoá học.

+ Khái niệm: Phong hoá hoá học là quá trình phá huỷ, chủ yếu làm biến đổi thành phần, tính chất hoá học của đá và khoáng vật.

+ Nguyên nhân: do tác động của chất khí, nước, những chất khoáng hoà tan trong nước, các chất do sinh vật bài tiết…

c) Phong hoá sinh học.

+ Khái niệm: Phong hoá sinh học là sự phá huỷ đá và các khoáng vật dưới tác động của sinh vật làm cho đá và khoáng vật vừa bị phá huỷ về mặt cơ giới vừa bị phá huỷ về mặt hoá học.

+ Do sự lớn lên của rễ cây, sự bài tiết của sinh vật.

Các quá trình phong hoá

Khái niệm

Tác nhân chủ yếu

Kết quả