Giáo án môn Sinh học 8 bài 27: Tiêu hóa ở dạ dày theo CV 5512

Năng lực chung

Năng lực chuyên biệt

- Năng lực phát hiện vấn đề

- Năng lực giao tiếp

- Năng lực hợp tác

- Năng lực tự học

- Năng lực kiến thức sinh học

- Năng lực thực nghiệm

- Năng lực nghiên cứu khoa học

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Nội dung

HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động

Mục tiêu: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dùng trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu trong bài học hôm nay

Ở khoang miệng các hợp chất gluxit đã được tiêu hóa một phần. Các chất khác chưa bị tiêu hoá. Câu hỏi đặt ra cho chúng ta là ở dạ dày hợp chất nào bị tiêu hóa, quá trình tiêu hóa diễn ra như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu trong bài học hôm nay.

HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức

Mục tiêu: Hs nêu và phân biệt được các hoạt động của dạ dày, nêu được tác dụng của các hoạt động .

Phương pháp dạy học: Phương pháp vấn đáp tìm tòi, phương pháp thuyết trình, dạy học nhóm, dạy học giải quyết vấn đề.

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực kiến thức sinh học, năng lực giải quyết vấn đề.

+ Dạ dày có cấu tạo như thế nào?

- Gv cho HS trình bày trên tranh để cả lớp theo dõi.

+ Căn cứ vào đặc điểm cấu tạo dự đoán xem ở dạ dày có các hoạt động tiêu hóa nào?

- Cá nhân nghiên cứu thông tin và hình 27.1 SGK trang 87.

- 1 HS nhóm trình bày trên tranh

- HS khác nhận xét, bổ sung

I . Cấu tạo dạ dày:

- Dạ dày hình túi dung tích 3 lít .

- Thành cơ dày có 4 lớp:

+ Lớp màng bọc ngoài

+ Lớp cơ gồm 3 lớp cơ vòng, cơ dọc, cơ chéo.

+ Lớp dưới niêm mạc

+ Lớp niêm mạc có nhiều tuyến tiết dịch vị.

+ Tìm hiểu thông tin hoàn thành bảng 27

- Gv giúp HS hoàn thiện kiến thức trong bảng 27

+ Sự đẩy thức ăn xuống ruột nhờ hoạt động của các cơ quan bộ phận nào?

+ Loại thức ăn gluxit và lipit được tiêu hóa trong dạ dày như thế nào?

- Cá nhân nghiên cứu thông tin trong SGK

- Trao đổi nhóm hoàn thành bài tập.

- Đại diện nhóm trình bày trước lớp nhóm khác nhận xét bổ sung.

- Hs theo dõi và tự sửa chữa (nếu cần).

- Các nhóm xem lại điều dự đoán ban đầu và đánh giá bổ sung

- HS trả lời

II. Tiêu hóa ở dạ dày

* Biến đổi lý học:

- dạ dày tiết dịch vị giúp hòa loãng thức ăn

- Dạ dày co bóp mạnh và nhào trộn thức ăn thấm đều dịch vị

* Biến đổi hóa học: hoạt động của enzim pepsin phân cắt prôtêin chuỗi dài thành các chuỗi ngắn gồm 3 - 10 axit amin.

- Các loại thức ăn khác như: lipit, gluxit… chỉ biến đổi về mặt lý học.

- Thời gian lưu lại thức ăn trong dạ dày từ 3 - 6 tiếng tùy loại thức ăn.

HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập (10')

Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học

Phương pháp dạy học: Phương pháp vấn đáp tìm tòi, phương pháp thuyết trình, dạy học nhóm, dạy học giải quyết vấn đề.

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực kiến thức sinh học, năng lực giải quyết vấn đề.

GV giáo nhiệm vụ cho học sinh làm bài tập trắc nghiệm:

Câu 1. Dạ dày được cấu tạo bởi mấy lớp cơ bản?

A. 3 lớp

B. 4 lớp

C. 2 lớp

D. 5 lớp

Câu 2. Từ ngoài vào trong, các cơ của dạ dày sắp xếp theo trật tự như thế nào?

A. Cơ dọc – cơ chéo – cơ vòng

B. Cơ chéo – cơ vòng – cơ dọc

C. Cơ dọc – cơ vòng – cơ chéo

D. Cơ vòng – cơ dọc – cơ chéo

Câu 3. Tuyến vị nằm ở lớp nào của dạ dày?

A. Lớp niêm mạc

B. Lớp dưới niêm mạc

C. Lớp màng bọc

D. Lớp cơ

Câu 4. Trong dạ dày, nhờ sự có mặt của loại axit hữu cơ nào mà pepsinôgen được biến đổi thành pepsin – enzim chuyên hóa với vai trò phân giải prôtêin?

A. HNO₃

B. HCl

C. H₂SO₄

D. HBr

Câu 5. Trong dịch vị của người, nước chiếm bao nhiêu phần trăm về thể tích?

A. 95%

B. 80%

C. 98%

D. 70%

Câu 6. Trong dạ dày hầu như chỉ xảy ra quá trình tiêu hóa

A. prôtêin.

B. gluxit.

C. lipit.

D. axit nuclêic.

Câu 7. Chất nhầy trong dịch vị có tác dụng gì?

A. Bảo vệ dạ dày khỏi sự xâm lấn của virut gây hại.

B. Dự trữ nước cho hoạt động co bóp của dạ dày

C. Chứa một số enzim giúp tăng hiệu quả tiêu hoá thức ăn

D. Bao phủ bề mặt niêm mạc, giúp ngăn cách các tế bào niêm mạc với pepsin và HCl.

Câu 8. Thông thường, thức ăn được lưu giữ ở dạ dày trong bao lâu?

A. 1 – 2 giờ

B. 3 – 6 giờ

C. 6 – 8 giờ

D. 10 – 12 giờ

Câu 9. Thức ăn được đẩy từ dạ dày xuống ruột nhờ hoạt động nào sau đây?

1. Sự co bóp của cơ vùng tâm vị

2. Sự co bóp của cơ vòng môn vị

3. Sự co bóp của các cơ dạ dày

A. 1, 2, 3

B. 1, 3

C. 2, 3

D. 1, 2

Câu 10. Với khẩu phần đầy đủ chất dinh dưỡng thì sau khi tiêu hoá ở dạ dày, thành phần nào dưới đây vẫn cần được tiêu hoá tiếp tại ruột non?

A. Tất cả các phương án còn lại

B. Lipit

C. Gluxit

D. Prôtêin

HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’)

Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập

Phương pháp dạy học: Phương pháp vấn đáp tìm tòi, phương pháp thuyết trình, dạy học nhóm, dạy học giải quyết vấn đề.

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực kiến thức sinh học, năng lực giải quyết vấn đề.

GV chia lớp thành nhiều nhóm và giao các nhiệm vụ: thảo luận trả lời các câu hỏi sau và ghi chép lại câu trả lời vào vở bài tập

+ Giải thích vì sao Pr trong thức ăn bị dịch vị phân hủy nhưng Pr của lớp niêm mạc dạ dày lại không?

+ Theo em, muốn bảo vệ dạ dày ta phải ăn uống như thế nào?

HS xem lại kiến thức đã học, thảo luận để trả lời các câu hỏi.

- Các tế bào tiết chất nhày ở cổ tuyến vị tiết chất nhày phủ lên bề mặt niêm mạc ngăn cách tế bào niêm mạc với enzim pepsin.

Hoạt động của GV và HS

Ghi bảng

- Yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK, quan sát H 27.1, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi:

? Dạ dày có cấu tạo như thế nào?

? Căn cứ vào đặc điểm cấu tạo để dự đoán xem ở dạ dày có hoạt động tiêu hoá nào?

-Quan sát hình 27.1 thảo luận nhóm trả lời câu hỏi vào bảng nhóm

- Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục II SGK và trả lời câu hỏi:

? Tiêu hoá ở dạ dày gồm những hoạt động nào?

- Sự tiết dịch vị, sự co bóp của dạ dày, hoạt động của enzim pepsin, đẩy thức ăn tới ruột.

? Những hoạt động nào là biến đổi lí học, hoá học?

- Yêu cầu HS trao đổi nhóm, hoàn thành bảng 27 SGK.

? Thức ăn được đẩy xuống ruột là nhờ hoạt động của cơ quan nào?

- Sự đẩy thức ăn xuống ruột nhờ hoạt động của cơ dạ dày phối hợp với cơ vòng ở môn vị.

? Loại thức ăn G, L được tiêu hóa trong dạ dày như thế nào?

- Thức ăn lipit không tiêu hóa trong dạ dày vì không có enzim tiêu hóa lipit trong dịch vị.

=> L, G chỉ biến đổi lí học.

? Giải thích vì sao Pr trong thức ăn bị dịch vị phân huỷ nhưng Pr của lớp niêm mạc dạ dày lại không?

- Prôtêin trong thức ăn bị dịch vị phân hủy nhưng protein của lớp niêm mạc dạ dày lại được bảo vệ không bị phân hủy là nhờ chất nhầy được tiết ra từ tế bào tiết chất nhầy ở cổ tuyến vị. Các chất nhầy phủ lên bề mặt niêm mạc, ngăn cách các tế bào niêm mạc với pepsin

- GV mở rộng: Thời gian lưu thức ăn trong dạ dày từ 3 – 6 giờ tuỳ loại thức ăn. Bữa ăn điểm tâm chỉ lưu ở dạ dày 3- 4 tiếng. Bữa ăn thật no mất khoảng 6 tiếng thậm chí lâu hơn.

I. Cấu tạo dạ dày:

- Dạ dày hình túi, dung tích 3 lít.

- Thành dạ dày có 4 lớp: lớp màng ngoài, lớp cơ, lớp dưới niêm mạc, lớp niêm mạc.

- Lớp cơ rất dày, khỏe gồm 3 lớp cơ: cơ dọc, cơ vòng và cơ chéo.

- Lớp niêm mạc với nhiều tuyến tiết dịch vị.

II. Tiêu hóa ở dạ dày: