Tư tưởng đạo lí là gì?

Tư tưởng đạo lí là gì? do VnDoc biên soạn bám sát thể loại văn nghị luận trong chương trình Ngữ Văn 12 sẽ giúp các em học sinh có thêm tài liệu học tập văn nghị luận, ôn thi học kì và luyện tập các đề văn lớp 12 có đáp án.

Tư tưởng đạo lí là gì? bao gồm 3 phần chính sau:

• Phần 1: đưa ra khái niệm về tư tưởng, đạo lí, mối tương quan giữa hai khái niệm này.
• Phần 2: Trình tự lập luận của bài văn nghị luận về tư tưởng, đạo lí.
• Phần 3: Dàn ý chi tiết cho cách làm bài văn nghị luận về tư tưởng, đạo lí.

Bản quyền tài liệu thuộc về VnDoc.com
Nghiêm cấm sao chép nhằm mục đích thương mại

1. Khái niệm tư tưởng, đạo lí

Tư tưởng: Là những quan điểm, ý kiến cá nhân về nhân sinh, vấn đề nhận thức, về tâm hồn, nhân cách, cách đối nhân xử thế hay về các mối quan hệ gia đình và xã hội.

Đạo lý: Là những quan điểm mang tính bao quát về lối sống, lẽ phải, đạo đức hay chân lý.

→ Tư tưởng trong bài văn là tư tưởng phù hợp với đạo lý, lẻ phải. Tư tưởng đó phải là tư tưởng khách quan, chân thực, có liên quan trực tiếp tới đời sống xã hội về vật chất hoặc đời sống tính thần của con người.

2. Trình tự lập luận về một tư tưởng đạo lí

Nêu rõ nội dung, ý nghĩa của vấn đề nghị luận là tư tưởng đạo lí gì.

Phải giải thích 3 loại nghĩa: nghĩa đen, nghĩa bóng và nghĩa sâu.

Bàn luận chứng minh các mặt đúng – sai, tích cực – tiêu cực.

Mở rộng, nâng cao vấn đề tư tưởng đạo lý đó.

Khẳng định lại vấn đề và liên hệ bản thân.

3. Dàn ý chi tiết bài văn nghị luận xã hội về tư tưởng đạo lí

1. Mở bài

Giới thiệu về vấn đề cần nghị luận: dẫn dắt câu nói, dẫn dắt vào nội dung.

2. Thân bài

a. Giải thích khái niệm

Đối với đề bài có câu nói: trích dẫn câu nói, phân tích câu nói.

Đối với đề bài không có trích dẫn câu nói (vd: bàn về tính kiên trì): phân tích từ khóa quan trọng.

→ Rút ra ý nghĩa, bài học từ câu nói.

b. Phân tích

Phần phân tích trả lời cho câu hỏi: tại sao? (vd: tại sao có chí thì nên?)

(Lưu ý: đảm bảo trả lời từ 2 - 3 ý trở lên).

c. Chứng minh

Dẫn chứng từ nhân vật (văn học, lịch sử, khoa học xã hội…)

Dẫn chứng từ thực tế đời sống: những tấm gương tiêu biểu từ đời sống.

d. Phản đề

Lật ngược vấn đề:

Đối với đề bài phân tích xuôi (vd: bàn luận về ý kiến: “có chí thì nên”) thì phản biện ngược (những người không có chí thì sẽ…).

Đối với đề bài phân tích ngược (vd: “cái giá của việc đánh mất chữ tín”) thì phản biện xuôi (giữ “chữ tín” sẽ giúp chúng ta có được những gì?)

3. Kết bài

Bài học nhận thức và phương hướng hành động.

Tóm tắt lại vấn đề (kết lại ý nghĩa của văn bản).

Liên hệ bản thân.

4. Ví dụ minh họa về dạng bài văn Nghị luận xã hội về tư tưởng đạo lí

Dàn ý Nghị luận về câu ngạn ngữ Hi Lạp: Cái rễ của học hành thì cay đắng nhưng quả của nó thì ngọt ngào

1. Mở bài

Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: Câu ngạn ngữ: “Học vấn có những chùm rễ đắng cay nhưng hoa quả rất ngọt ngào”.

2. Thân bài

a. Giải thích

Con đường học vấn chưa bao giờ là dễ dàng, chưa bao giờ trải đầy hoa hồng. Chúng ta phải thực sự cố gắng, nỗ lực hết mình thì mới có thể tích lũy được nhiều kiến thức và trở thành một con người tài giỏi, có ích cho xã hội. Để đạt được điều đó đòi hỏi chúng ta phải cố gắng, nỗ lực hết mình, không ngừng vươn lên từng ngày.

b. Phân tích

Để có được cuộc sống tốt đẹp hơn, tiến bộ hơn, con người cần phải học tập, trau dồi kiến thức để hoàn thiện bản thân mình.

Không có học hành, con người sẽ chỉ dừng lại ở một mức độ nhất định và xã hội không thể phát triển mạnh mẽ như hiện nay.

Nếu tất cả con người đều cố gắng mài giũa bản thân, trau dồi kiến thức, vươn lên, hướng về phía trước thì xã hội sẽ phát triển và tốt đẹp hơn.

c. Chứng minh

Học sinh tự lựa chọn dẫn chứng minh họa cho bài làm văn của mình.

(Lưu ý: dẫn chứng phải gần gũi, xác thực và tiêu biểu được nhiều người biết đến).

d. Phản đề

Trong xã hội có những người tuy có điều kiện tốt để học tập và phát triển bản thân nhưng lại không biết trân trọng và cố gắng mà chỉ biết lao theo những thú vui của bản thân mình. Những người này đáng bị chỉ trích và phê phán thẳng thắn.

3. Kết bài

Khái quát lại vấn đề nghị luận (Câu ngạn ngữ: “Học vấn có những chùm rễ đắng cay nhưng hoa quả rất ngọt ngào”) và rút ra bài học và bản thân.

Dàn ý nghị luận xã hội Chặng đường nào trải bước trên hoa hồng, bàn chân cũng thấm đau vì những mũi gai

1. Mở bài

Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: Chặng đường nào trải bước trên hoa hồng, bàn chân cũng thấm đau vì những mũi gai.

2. Thân bài

a. Giải thích

Hoa hồng: ngụ ý chỉ thành công, hào quang, những điều tốt đẹp khi con người đạt được ước mơ, đứng trên đỉnh vinh quang.

Mũi gai: ngụ ý chỉ những gian nan, khó khăn, thử thách mà mỗi con người gặp phải trong cuộc sống, trên con đường chinh phục ước mơ, hoài bão của mình.

Ý cả câu: mỗi con người phải trải qua khó khăn, gian khổ thì mới đi đến được bến bờ của thành công, của hạnh phúc. Chính vì thế, chúng ta hãy nỗ lực, kiên cường tiến về phía trước.

b. Phân tích

Xã hội luôn phát triển, nếu con người không cố gắng vươn lên, nỗ lực, cố gắng sẽ bị thụt lùi về sau và sớm muộn cũng bị đào thải khỏi vòng xoay của xã hội.

Mỗi con người cần phải có ước mơ thì mới có ý chí vươn lên, sống tốt hơn thì mới trở thành công dân có ích giúp đất nước giàu đẹp.

Tất cả mọi việc trên đời này không phải dễ dàng mà thành công được, để đạt được thành công, chúng ta phải cần có ý chí theo đuổi mục tiêu. Có thể nói, ý chí, nghị lực chính là một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định đến thành công của con người.

c. Chứng minh

Học sinh tự lấy dẫn chứng về những người vượt lên trên khó khăn, gian khổ và đạt được thành công để minh họa cho bài làm văn của mình.

Gợi ý: nhà giáo Nguyễn Ngọc Kí, chủ tịch Hồ Chí Minh, nhà bác học Thomas Edison,…

d. Phản đề

Trong xã hội vẫn còn có nhiều người lười biếng, sống dựa dẫm, ỷ lại vào người khác mà không tự chủ cuộc sống của bản thân. Lại có người khi gặp khó khăn, thử thách lại dễ dàng nản chí, bỏ cuộc,… những người này sẽ khó có được thành công trong cuộc sống và sẽ sớm bị xã hội đào thải.

3. Kết bài

Khái quát vấn đề nghị luận: Chặng đường nào trải bước trên hoa hồng, bàn chân cũng thấm đau vì những mũi gai; đồng thời rút ra bài học, liên hệ bản thân.

----------------------

Trên đây VnDoc đã giới thiệu tới các em bài Tư tưởng đạo lí là gì?. Chắc hẳn qua bài viết bạn đọc đã nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức của bải viết rồi đúng không ạ? Bài viết đã cho chúng ta thấy được tư tưởng đạo lí là gì, trình tự lập luận cũng như dàn ý chi tiết bài văn nghị luận xã hội về tư tưởng đạo lí... Hi vọng qua bài viết này bạn đọc có thêm nhiều tài liệu để học tập tốt hơn môn Ngữ văn lớp 12 nhé. Để có kết quả cao hơn trong học tập, VnDoc xin giới thiệu tới các em học sinh tài liệu Để học tốt Địa lý 12, Giải Toán 12 nâng cao, Tiếng Anh lớp 12 mới, Môn Vật lý 12 mà VnDoc tổng hợp và đăng tải.

Để giúp bạn đọc có thể giải đáp được những thắc mắc và trả lời được những câu hỏi khó trong quá trình học tập. VnDoc.com mời bạn đọc cùng đặt câu hỏi tại mục hỏi đáp học tập của VnDoc nhé.

Chúc các em học tập thật tốt.