Giáo án Lịch sử 7 bài 14: Ba lần kháng chiến chống xâm lược Mông - Nguyên theo CV 5512 (Tiết 2)

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Dự kiến sản phẩm (Nội dung chính)

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Hốt Tất Liệt cho quân xâm lược Champa và Đại Việt nhằm mục đích gì?

- Nhà Nguyên cho quân đánh Champa trước nhằm mục đích gì?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở.

? Hốt Tất Liệt cho quân xâm lược Cham Pa và Đại Việt nhằm mục đích gì?

? Nhà Nguyên cho quân đánh Cham Pa nhằm mục đích gì?

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện các nhóm trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

- Sau khi thống trị toàn bộ Trung Quốc, vua Nguyên ráo riết chuẩn bị xâm lược Cham Pa và Đại Việt.

- 1283, tướng Toa Đô cho quân xâm lược Cham Pa nhưng chỉ chiếm được phần phía bắc Cham pa. Kế hoạch xâm lược Cham pa bước đầu phá sản.

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Dự kiến sản phẩm (Nội dung chính)

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

? Sau khi biết tin quân Nguyên có ý định xâm lược ĐV, vua Trần đã làm gì?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở.

? Sau khi biết tin quân Nguyên có ý định xâm lược nước ta, vua Trần đã làm gì?

? Hội nghị này rất quan trọng, vì sao?

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện các nhóm trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

- Hội nghị Bình Than: Bàn kế phá giặc

- Trần Quốc Tuấn được giao nhiệm vụ chỉ huy cuộc kháng chiến.

- 1285 : Hội nghị Diên Hồng Ý chí tiêu diệt giặc của toàn dân ta

- Tổ chức cuộc tập trận lớn ở Đông Bộ Đầu.

- Chia quân đóng giữ những nơi hiểm yếu.

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Dự kiến sản phẩm (Nội dung chính)

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Yêu cầu HS tường thuật diễn biến của cuộc kháng chống quân Nguyên lần hai.

- Không thực hiện được âm mưu bắt sống vua Trần và quân chủ lực, Thoát Hoan đã làm gì?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở.

? Trận chiến này ta đạt được những kết quả gì?

? Nêu cách đánh của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống quân Mông – Nguyên lần 2?

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện các nhóm trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

a. Diễn biến: (sgk)

b. Kết quả:

- Nhân lúc quân giặc gặp khó khăn, nhà Trần cho quân tổ chức phản công đánh bại quân giặc ở nhiều nơi.

- Quân giặc phần bị chết, phần còn lại chạy về nước.

- Thoát Hoan chui vào ống đồng trốn về nước, Toa đô bị chém đầu.

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu âm mưu xâm lược Champa và Đại Việt của nhà Nguyên. (7^/)

? Sau khi thống trị hoàn toàn Trung Quốc, vua Mông Cổ đã làm gì?

? Hốt Tất Liệt cho quân xâm lược Champa và Đại Việt nhằm mục đích gì ?

HS : Làm cầu nối thôn tính và xâm lược các nước phía nam Trung Quốc → cho quân đánh Champa trước.

GV: sử dụng lược để chỉ vị trí của vương quốc Champa và phân tích “kế hoạch gọng kìm” của nhà Nguyên.

? Để thực hiện âm mưu đó nhà Nguyên đã làm gì ? Kết quả của âm mưu đó ra sao?

Hoạt động 2: Tìm hiểu sự chuẩn bị của nhà Trần cho cuộc kháng chiến lần II. (12^/)

HS: đọc mục 2 Sgk.

? Sau khi biết tin quân Nguyên có ý định xâm lược nước ta, vua Trần đã làm gì?

HS: đọc phần chữ in nghiêng Sgk trang 28 về Trần Quốc Toản.

GV: Đọc cho học sinh nghe một đọan trích trong bài “Hịch tướng sĩ” của Trần Quốc Tuấn: “Ta thường đến bữa quên…. cam lòng”

? Hội nghị Diên hồng có tác dụng gì đến việc chuẩn bị kháng chiến?

HS: Cổ vũ tinh thần chiến đấu và ý chí kiên trung.

Học sinh thảo luận nhóm: Những sự kiện nào thể hiện ý chí quyết chiến của quân và dân ta ?

GV: Trần Quốc Toản bóp nát quả cam, các bô lão đồng thanh hô đánh, nhân dân thực hiện …

Hoạt động 3: Tìm hiểu diễn biến và kết quả của cuộc kháng chiến. (15^/)

GV: dùng lược đồ cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên để tường thuật.

? Lực lượng giặc so với lần một như thế nào ? Lực lượng này nói lên điều gì?

HS: Gọi học sinh đọc phần chữ in nghiêng SGK trang 59 để thấy rõ tình hình khó khăn của cuộc kháng chiến.

GV: tiếp tục tường thuật về thế gọng kìm nhằm tiêu diệt đầu não của ta.

GV: nêu rõ sự thất bại của quân Nguyên (Thoát Hoan phải chui vào ống đồng, để quân lính khiêng về nước)

HS: đọc bài thơ SGK trang 61.

HS: Tường thuật lại theo lược đồ

? Nhận xét về cách đánh giặc của nhà Trần?

GV: lấy yếu đánh mạnh, lấy ít địch nhiều…

Tích hợp giáo dục môi trường: đánh địch trên mọi địa hình, biết dựa vào dân, lợi dụng địa hình hiểm trở đánh giặc.

1. Âm mưu xâm lược Champa và Đại Việt của nhà Nguyên

- Sau khi thống trị Trung Quốc, vua Nguyên ráo riết xâm lược Cham-pa và Đại Việt.

- Năm 1283, Toa Đô chỉ huy 10 vạn quân đánh vào Champa → bị thất bại

2. Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến

- Triệu tập hội nghị Bình Than để bàn kế đánh giặc.

- Trần Quốc Tuấn được cử làm Tổng chỉ huy. Ông soạn Hịch tướng sĩ để động viên tinh thần của quân sĩ.

- Năm 1285, vua Trần mời các vị bô lão họp Hội nghị Diên Hồng.

- Tổ chức tập trận, chia quân đóng ở nơi hiểm yếu.

- Cả nước chuẩn bị sẵn sàng, quân đội tập trận lớn ở Đông Bộ Đầu.

3. Diễn biến và kết quả của cuộc kháng chiến

a. Diễn biến:

- Tháng 1 – 1285, khoảng 50 vạn quân Nguyên do Thoát Hoan chỉ huy tiến vào nước ta.

- Quân ta do Trần Hưng Đạo chỉ huy, sau một số trận chiến ở biên giới đã chủ động rút về Vạn Kiếp (Chí Linh – Hải Dương). Giặc đến ta rút về Thăng Long thực hiện “vườn không nhà trống”, rồi rút về Thiên Đường (Nam Định). Quân Nguyên tuy chiếm được Thăng Long, nhưng chỉ dám đóng quân ở phía bắc sông Hồng.

- Toa Đô từ Cham-pa đánh ra Nghệ An, Thanh Hóa, Thoát Hoan mở cuộc tấn công tạo thế “gọng kìm” hi vọng tiêu diệt chủ lực ta, bắt sống vua Trần. Quân ta chiến đấu dũng cảm, Thoát Hoan phải rút quân về Thăng Long. Quân Nguyên lâm vào tình thế bị động, thiếu lương thực trầm trọng.

- Tháng 5/ 1285 ta phản công, nhiều trận đánh lớn: Tây Kết, Hàm Tử, Chương Dương…

b. Kết quả:

- Sau hơn 2 tháng, ta đã đánh bại 50 vạn quân Nguyên.