Giáo án Lịch sử 7 bài 14: Ba lần kháng chiến chống xâm lược Mông - Nguyên theo CV 5512 (Tiết 1)

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Dự kiến sản phẩm

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK mục 1.

? Yêu cầu HS quan sát H29

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ HS.

? Yêu cầu HS quan sát H29 và nêu hiểu biết của em về quân Mông Cổ.

? Tại sao quân Mông Cổ đánh Đại Việt trước?

? Trước khi vào nước ta, tướng Mông Cổ đã làm gì?

? Vua Trần đã làm gì khi các sứ giả Mông Cổ đến?

? Quân MC xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì?

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Hs trình bày, phản biện.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

1. Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ.

- Năm 1257, Mông Cổ tiến đánh Nam Tống nhằm xâm chiếm toàn bộ Trung Quốc. Để đạt được mục đích, quân Mông Cổ quyết định xâm lược Đại Việt rồi đánh thẳng lên phía nam Trung Quốc.

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Dự kiến sản phẩm

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK mục 1.

? Yêu cầu HS quan sát H30 SGK/56

- Chia lớp thành 6 nhóm thảo luận:

+ Nhóm 1, 2: Khi được tin quân Mông Cổ xâm lược nước ta, vua Trần đã làm gì?

+ Nhóm 3, 4: tường thuật diễn biến của cuộc kháng chống quân Mông Cổ của nhà Trần.

+ Nhóm 5,6: ? Vì sao quân ta đánh bại quân Mông Cổ?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ HS.

? Vì sao quân Mông Cổ mạnh mà vẫn bị quân ta đánh bại?

? Bài học kinh nghiệm về cách đánh giặc của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ lần thứ nhất là gì?

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện các nhóm trình bày, phản biện.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

2. Nhà Trần chuẩn bị và tiến hành kháng chiến chống quân Mông Cổ.

a. Sự chuẩn bị của nhà Trần

- Vua Trần ban lệnh sắm sửa vũ khí, quân đội ngày đêm luyện tập.

b. Diễn biến

- Tháng 1/1258, 3 vạn quân Mông Cổ tiến vào nước ta theo đường sông Thao qua Bạch Hạc đến Bình Lệ Nguyên và bị chặn lại, sau đó tiến vào Thăng Long.

- Ta thực hiện kế sách “vườn không nhà trống”.

- Ta mở cuộc phản công lớn ở Đông Bộ Đầu

- Ngày 29/1/1858 quân Mông Cổ rút chạy về nước. Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ kết thúc thắng lợi.

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ. (13^/)

GV lưu ý: Sự thành lập Nhà nước Mông Cổ giảm tải không học.

GV: Năm 1257, vua Mông Cổ mở cuộc xâm lược Nam Tống để tiêu diệt Trung Quốc.

? Để làm được điều đó, vua Mông Cổ đã làm gì?

? Tại sao, vua Mông cổ cho quân xâm lược Đại Việt trước?

HS: Dùng làm bàn đạp tấn công TQ.

? Trước khi kéo quân vào nước ta, quân Mông Cổ đã làm gì ?

? Vua Trần đã làm gì khi sứ giả Mông Cổ đến?

Hoạt động 2: Tìm hiểu nhà Trần chuẩn bị kháng chiến và đánh bại quân Mông Cổ. (20^/)

? Khi được tin quân Mông Cổ xâm lược nước ta, vua Trần đã làm gì?

GV dùng lược đồ “cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ năm 1258” để tường thuật diễn biến cuộc kháng chiến.

HS: Trình bày lại diễn biến trên lược đồ.

GV nhấn mạnh: Vua Trần lo lắng hỏi Trần Thủ Độ “Đầu thần chưa …”

? Các em đã dược nghe nhắc đến Trần Thủ Độ ở bài nào? Với sự kiện gì?

? Vì sao, quân ta đánh bại quân Mông Cổ?

? Em hãy nêu cách đánh giặc của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến này?

+ Chủ trương “vườn không nhà trống”.

+ Khi giặc mạnh ta rút lui để bảo toàn lực lượng, khi chúng khó khăn ta phản công lại.

Học sinh chia nhóm thảo luận: Em hãy tìm những chi tiết thể hiện sự quyết tâm của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến?

+ Cả nước sắm sửa vũ khí, quân đội ngày đêm luyện tập.

+ Nhân dân thực hiện chủ trương “vườn không nhà trống”

+ Thái sư Trần Thủ Độ nói “Đầu thần chưa rơi xuống đất xin bệ hạ đừng lo”

+ Khi quân Mông Cổ đi cướp phá nhân dân ở các địa phương đã quyết liệt chống trả.

HS: các nhóm treo trả lời và nộp phiếu học tập.

GV: sửa bài

Tích hợp giáo dục môi trường: Vua Trần biết lợi dụng địa thế của miền Bắc nước ta, khi thấy thế giặc mạnh xuôi về Thiên Mạc – Duy Tiên – Hà Nam bảo toàn lực lượng, thực hiện “vườn không nhà trống” cô lập địch, nắm lấy thời cơ chọn vị trí hiểm yếu ở Đông Bộ Đầu mở cuộc phản công giặc giành thắng lợi.

1. Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ

- Năm 1257, vua Mông Cổ cho quân xâm lược Đại Việt để đánh lên Nam Tống → tạo thế “gọng kìm” để tiêu diệt Nam Tống.

2. Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến và đánh bại quân Mông Cổ

a. Chuẩn bị của nhà Trần:

- Ban lệnh cho cả nước sắm sửa vũ khí.

- Các đội dân binh được thành lập ngày đêm luyện tập.

b. Diễn biến:

- Tháng 1/1258, 3 vạn quân Mông Cổ do Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy, tiến vào nước ta. Theo đường sông Thao tiến xuống Bạch Hạc rồi tiến đến Bình Lệ Nguyên bị chặn lại ở phòng tuyến do vua Trần Nhân Tông chỉ huy.

- Để bảo toàn lực lượng, nhà Trần chủ trương rút khỏi kinh thành Thăng Long, thực hiện chủ trương “vườn không nhà trống”. Giặc vào kinh thành không có bóng người và lương thực. Chúng điên cuồng bán phá kinh thành. Thiếu lương thực, lại bị quân dân ta chống trả, chưa đầy một tháng lực lượng bị tiêu hao dần.

- Nắm được thời cơ, nhà Trần phản công lớn ở Đông Bộ Đầu (bến sông Hồng, phố Hàng Than – Hà Nội). Ngày 29/1/1257, quân Mông cổ bại trận, cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân Mông cổ xâm lược chưa đầy một tháng giành thắng lợi.

c. Nguyên nhân thắng lợi:

Ta biết chớp thời cơ, sử dụng cách đánh thông minh và sáng tạo.