Giáo án môn Ngữ văn lớp 11 bài 21

Hoạt động của GV và HS

Nội dung

Hoạt động 1. Hướng dẫn HS làm bài tập

GV định hướng cho HS tìm nghĩa của các thành ngữ và điển cố.

Bài tập 1.

Một duyên hai nợ

Năm nắng mười mưa

Bài tập 2.

Đầu trâu mặt ngựa

Cá chậu chim lồng

Đội trời đạp đất.

Bài tập 3.

Giường kia.

Đàn kia

Bài tập 4.

Ba thu

Chín chữ

liễu Chương Đài

Mắt xanh.

1. Bài tập.

- Ý nói một mình phải đảm đang công việc gia đình để nuôi chồng và con.

- Vất vả, cực nhọc, chịu đựng dãi dầu, mưa nắng.

→ Khắc họa hình ảnh một người vợ vất vả, tần tảo, đảm đang tháo vát trong công việc gia đình. Cách biểu đạt ngắn gọn nhưng nội dung thể hiện lại đầy đủ, sinh động.

- Tính chất hung bạo, thú vật, phi nhân tính của bọn quan lại khi đến nhà Kiều để vu oan.

- Cảnh sống tù túng, chật hẹp, mất tự do.

- Lối sống và hành động ngang tàng, tự do, không chịu bó buộc không chịu khuất phục trước thế lực nào - khí phách hảo hán, ngang tàng của Từ Hải.

- Gợi lại chuyện Trần Phồn đời hậu Hán dành riêng cho bạn là Từ Trĩ một cái giường....

- Gợi lại chuyện Chung Tử Kì khi nghe tiếng đàn của Bá Nha mà hiểu được ý nghĩ của bạn.

→ Cả hai điển cố đều gợi tình bạn thủy chung, thắm thiết, keo sơn.

-> Điển cố là những sự việc trước đây, hay những câu chữ trong sách đời trước dẫn ra - chỉ cần nhắc đến là đã chứa đựng nhiều điều định nói.

- Ba năm: Kim Trọng tương tư Thúy Kiều thì một ngày không thấy nhau có cảm giác lâu như ba năm.

- Công lao của cha mẹ đối với con cái là: Sinh, cúc, phủ, súc, trưởng, dục, cố, phục, phúc.-> Kiều nghĩ đến công lao của cha mẹ đối với mình mà mình chưa hề đáp lại được.

- Gợi chuyện người xưa đi làm quan ở xa, viết thư về thăm vợ có câu: "Cây liễu ở Chương Đài xưa xanh xanh, nay có còn không, hay là tay khác đã vin bẻ mất rồi". -> Kiều tưởng tượng đến cảnh Kim Trọng trở về thì nàng đã thuộc về người khác.

- Nguyễn Tịch đời Tấn quí ai thì tiếp bằng mắt xanh (lòng đen của mắt), không ưa ai thì tiếp bằng mắt trắng (lòng trắng của mắt) à Từ Hải biết Kiều ở lầu xanh phải tiếp khách làng chơi nhưng chưa hề ưa ai, bằng lòng với ai

→ Câu nói thể hiện lòng quí trọng và đề cao phẩm giá của Thúy Kiều.