Giáo án môn Ngữ văn lớp 11 bài 50

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Hoạt động 2. Hoạt động hình thành kiến thức mới

HS đọc tiểu dẫn SGK

Tóm tắt nội dung chính.

GV hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích, đọc văn bản theo đoạn. Chú ý giọng đọc

Nêu tâm trạng người cha sau 11 năm trở về quê hương?

Tâm trạng của người con khi nghe được cuộc đối thoại giữa cha và ông ngoại?

Qua cuộc đối thoại giữa hai cha con Tí, tác phẩm ca ngợi điều gì?

Nêu đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm?

Qua bài học, em hãy nêu ý nghĩa câu truyện?

HS đọc phần tiểu dẫn SGK và nêu hoàn cảnh sáng tác truyện.

Trao đổi thảo luận nhóm.

GV chia lớp thành nhiều nhóm nhỏ để

hướng dẫn HS vừa đọc vừa tìm hiểu nội dung nghệ thuật truyện: Vi hành.

- Nhóm 1. Bản chất bù nhìn của Khải Định hiện lên như thế nào?

- Nhóm 2. Nội dung của tác phẩm còn hướng tới đối tượng đả kích nào?

- Nhóm 3. Nêu những đặc sắc nghệ thuật của truyện?

Nêu ý nghĩa của văn bản?

Hết tiết 57, chuyển sang tiết 58.

HS đọc tiểu dẫn SGK

Tóm tắt nội dung chính.

GV hướng dẫn HS đọc theo cảnh.

Trao đổi cặp nhỏ.

- Chỉ rõ những mâu thuẫn cơ bản của truyện?

- Nghệ thuật dựng truyện của tác giả có gì độc đáo?

- Hãy nêu ý nghĩa phê phán của truyện?

A. Truyện: Cha con nghĩa nặng (Hồ Biểu Chánh)

I. Tìm hiểu chung

Tìm hiểu vài nét về tác giả.

II. Đọc hiểu văn bản

1. Đọc

2. Nội dung

a/ Tâm trạng người cha:

người cha rất vui khi được biết con mình đã được cưu mang, sắp thành gia thất. Trần Sửu nghĩ bây giờ chết cũng yên tâm, không còn băn khoăn gì nữa.

b/ Tâm trạng người con:

thằng Tí ngỡ cha nó chết rồi. Sự xuất hiện của cha là một bất ngờ với nó. Nghe được câu chuyện giữa cha và ông ngoại, thằng Tí càng thương và quý cha nó hơn.

c/ Cuộc đối thoại giữa hai cha con:

+ Sửu vì thương con mà muốn tự tử, Tý vì chữ hiếu mà quyết định chạy theo cha, từ bỏ hạnh phúc riêng của mình: Chữ hiếu thắng.

→Ca ngợi tình nghĩa cha con sâu nặng

3. Nghệ thuật

- Tạo tình huống phức tạp căng thẳng, mâu thuẫn được đẩy lên qua lời thoại.

- Ngôn ngữ giàu sắc thái Nam Bộ, sử dụng nhiều từ ngữ và cách nói địa phương

4. Ý nghĩa văn bản

Vẻ đẹp lòng hiếu thảo và tình thương con là bài học của muôn đời.

B. Truyện: Vi hành (Nguyễn Ái Quốc)

I. Tìm hiểu chung

- Hoàn cảnh sáng tác

II. Đọc – hiểu

1. Đọc: Châm biếm, bông đùa, mỉa mai

2. Nội dung và nghệ thuật

a. Nội dung

- Bản chất bù nhìn của Khải Định: với người Pháp, Khải Định chỉ là thứ đồ chơi hiếm hoi qua việc miêu tả chân dung Khải Định:

+ Mặt mũi: Vô duyên

+ Trang phục: lố lăng

+ Điệu bộ cử chỉ: Lấm lét, lúng túng

+ Hành động: Lén lút vi hành

→ Không trực tiếp xuất hiện, chân dung Khải Định hiện lên một cách đầy đủ trong mọi trường hợp: một thằng hề mua vui, một con rối, một công cụ rẻ tiền dưới sự điều khiển của thực dân Pháp.

→Sự đánh giá khách quan nhất của người dân Pháp. Hắn dần dần bị hạ thấp: Từ một ông vua – thằng hề – một con rối – và cuối cùng là một đứa con nít.

- Thái độ thù địch của chính phủ Pháp đối với người Việt Nam.

Chính phủ Pháp nhìn bất cứ người An Nam nào cũng để cho là một vị hoàng đế. Thậm chí chính phủ còn cho người theo dõi “bám sát đế giày tôi”

b Đặc sắc nghệ thuật

- Tạo tình huống đặc sắc.

- Cách kể chuyện hóm hỉnh, kết hợp giữa kể, tả, viết thư

3. Ý nghĩa văn bản

Vi hành là truyện ngắn tiêu biểu cho bút pháp văn xuôi hiện đại của Nguyễn Ái Quốc, thể hiện tài châm biếm sâu sắc của tác giả về hoàng đế An Nam và triều đình nhà Nguyễn. Qua đó, thể hiện thá độ cảu người dân và chính phủ “bảo hộ” đối với Việt Nam và vị hoàng đế này.

C. Truyện: Tinh thần thể dục (Nguyễn Công Hoan)

I. Tìm hiểu chung

1. Giới thiệu tác giả

SGK

2. Giới thiệu tác phẩm

- Đăng báo Tiểu thuyết thứ bảy số 251 ngày 25-3-1939.

- Vạch trần tính chất bịm bợm của phong trào thể dục thể thao mà thực dân Pháp cổ động nhằm đánh lạc hướng thanh niên.

II. Đọc hiểu văn bản

1. Đọc

2. Nội dung và nghệ thuật

a/ Nội dung:

- Trát của quan tri huyện sức hương lí xã Ngũ Vọng:

Nội dung tờ trát của quan huyện Lê Thăng: tầm quan trọng của cuộc giao đấu, mệnh lệnh nghiêm như quân lệnh, chỉ dẫn rõ ràng về số người tham gia, về cách ăn mặc, thời gian, thái độ..

- Sự hưởng ứng của nhân dân:

Đối với tinh thần thể dục của các quan chức là tình cảnh thảm hại những người nông dân bị bắt đi xem bóng đá: anh Mịch, bác Phô gái, bà cụ Phó Bính, thằng Cò…

+ Lời xin của anh Mịch >< sự từ chối của lí trưởng

+ Yêu cầu của bà phó Bính >< sự giải quyết của ông Lí.

+ Cảnh tróc nã của tuần phiên >< sự sợ hãi của thằng Cò

+ Kết quả tróc nã >< thái độ của ông Lí.

b. Nghệ thuật:

cách dựng cảnh, chọn tình huống, ngôn ngữ và đối thoại, tạo ra mâu thuẫn.

3. Ý nghĩa của truyện

Sự giả dối, bịm bợm của phong trào thể dục thể thao thời Pháp thuộc, trong khi đời sống nhân dân còn vô cùng nghèo khổ, đói cơm rách áo thì mọi sự cổ động chỉ là trò bịp bợm.