Ý kiến của em về chủ đề của truyện ngắn Hai đứa trẻ

Ý kiến của em về chủ đề của truyện ngắn Hai đứa trẻ là tài liệu văn mẫu lớp 11 hay cho các em học sinh tham khảo. Mời các bạn cùng theo dõi bài viết dưới đây.

Đề bài

Nêu ý kiến của em về chủ đề của truyện ngắn Hai đứa trẻ. Theo anh/chị, đó là câu chuyện về một ngày tàn, một phiên chợ tàn và những cuộc đời tàn tạ hay là câu chuyện về niềm khát khao vươn tới một cuộc sống tốt đẹp hơn?

(Nhà văn Thạch Lam cho rằng: "Thiên chức của nhà văn cũng như những chức vụ cao quý khác là phải nâng đỡ những cái tốt để trong đời có nhiều công bằng, thương yêu hơn". Em hãy dựa vào quan niệm này của tác giả để nhận xét chủ đề xuyên suốt qua tác phẩm Hai đứa trẻ.)

1. Dàn ý nêu ý kiến của em về chủ đề của truyện ngắn Hai đứa trẻ

Dàn ý chung

Giới thiệu về Thạch Lam và một số nét tiêu biểu về phong cách sáng tác nghệ thuật

+ Giới thiệu truyện ngắn Hai đứa trẻ

+ Chủ đề của truyện

- Trình bày ý kiến của bản thân

+ Hai đứa trẻ là câu chuyện về ngày tàn, một phiên chợ tàn và những cuộc đời tàn

+ Hình ảnh ngày tàn hiện ra trước mắt người đọc bằng hình ảnh tiếng trống trên chòi thu không, hình ảnh mặt trời lặn, dãy tre đen lại…

+ Hình ảnh phiên chợ tàn: còn lại trên đất rác rưởi, lũ trẻ con đang cố nhặt nhạnh, tìm tòi những gì còn dùng được những người bán hàng để lại…

+ Hình ảnh những kiếp người tàn, không thấy tương lai: mẹ con chị Tí, vợ chồng bác xẩm, cụ Thi điên, hai chị em Liên

+ Nhịp sống gợi lên buồn tẻ, nhạt nhẽo…

+ Hai đứa trẻ là câu chuyện thể hiện khát khao vươn tới cuộc sống tầm thường, nhạt nhẽo, thoát ra khỏi điều khó khăn

+ Những con người ở phố huyện nghèo buồn tẻ dù khổ cực nhưng vẫn hi vọng tới tương lai tươi sáng hơn.

+ Chuyến tàu đối lập, khác hẳn với cuộc sống tầm thường, nhạt nhẽo của họ. Nó gợi cho họ niềm tin, niềm hi vọng một điều gì đó tốt đẹp

Dàn ý chi tiết

I. Mở bài

- Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” là một truyện ngắn thành công và hết sức đặc sắc của Thạch Lam, qua truyện đã thấy được tài năng của tác giả.

- Khái quát chủ đề của truyện: Câu chuyện về một ngày tàn, một phiên chợ tàn, những cuộc đời tàn tạ và cũng là câu chuyện về niềm khát khao vươn tới một cuộc sống tốt đẹp hơn.

II. Thân bài

- Nêu đoạn văn có thể giúp bạn đọc tìm kiếm được chủ đề của tác phẩm:

“Liên lặng theo mơ tưởng. Hà Nội xa xăm, Hà Nội sáng rực vui vẻ và huyên náo. Con tàu, như đã đem đến một chút thế giới khác đi qua. Một thế giới khác hẳn đối với Liên, khác hẳn cái vầng sáng ngọn đèn của chị Tí và ánh lửa của bác Siêu. Đêm tối dường như vẫn bao bọc chung quanh, đêm của đất quê, và ngoài kia, đồng ruộng mênh mang và yên lặng”.

a. Những dòng liên tưởng của Liên

– Dòng mơ tưởng của Liên khi con tàu đã rời ga phố huyện đem theo ánh sáng của cuộc sống kinh thành mà cô hằng khao khát. Niềm vui chợt đến lại mất đi ngay, chỉ còn lại sự tiếc nuối, khiến Liên lặng theo mơ tưởng. Một chữ “lặng” thôi mà như nói được bao điều buồn vui lẫn lộn của cô gái, diễn tả đúng tâm trạng của con người vừa được một cái gì lại mất đi ngay cái đó.

+ Đoàn tàu đã đi khuất xa lắm rồi, nhưng hiện thực trước mắt không còn nữa – dù hiện thực đó chỉ có giá trị như một mơ ước.

+ Liên chỉ còn biết mơ tưởng về một Hà Nội xa xăm, một Hà Nội ở đó đã sáng rực vui vẻ và huyên náo. Đó là Hà Nội trong kí ức tuổi thơ của Liên, của những kỉ niệm mà đã bấy lâu nay Liên khao khát muốn được sống lại những ngày hạnh phúc ấy, dù chỉ trong khoảnh khắc.

+ Con tàu như đã đem một chút thế giới khác đi qua, thế giới sôi động, sầm uất, vang dội đủ thứ âm thanh của cuộc sống đời thường. Chỉ cần một chút thế thôi, Liên cũng cảm thấy lòng mình rộn rã hẳn.

+ Sống trong cảnh buồn chán, tẻ nhạt nơi phố huyện, Liên khao khát ánh sáng và sự hoạt động biết bao! Chỉ có sự háo hức chờ đợi tàu mỗi đêm là có thể giúp Liên như giải thoát nỗi buồn lặng lẽ ở nơi phố huyện nghèo này mà thôi.

- Nhưng cả Hà Nội xa xăm, cả con tàu đi qua phố huyện đều chỉ là ước mơ của cô bé tội nghiệp.

+ Cuối cùng thì dòng mơ tưởng ấy lại quay về với hiện thực mà Liên đang phải sống, quay về với vầng sáng ngọn đèn của chị Tí và ánh lửa của bác Siêu. Khác hẳn với ánh sáng nơi kinh thành, đây chỉ là vầng sáng leo lót của ngọn đèn con trên chõng hàng chị Tí và ánh lửa yếu ớt trong bếp lửa bác Siêu chỉ chiếu sáng một vùng đất nhỏ, còn xung quanh thì bóng tối vẫn bao phủ kín mít.

=> Cái vầng sáng và ánh lửa của những con người nhỏ bé tội nghiệp sống lầm lũi nơi phố huyện nghèo nàn tăm tối không đẩy lùi được bóng tối đang bủa vây và đè nặng lên cuộc đời họ. Đó cũng là cuộc sống hiện tại của hai chị em Liên, cuộc sống đơn điệu đến nhàm chán và ngưng đọng.

+ Trong những dòng mơ tưởng đẹp đẽ về một Hà Nội kia, dường như tâm trạng của cô bé Liên buồn vui lẫn lộn trước những gì thuộc về quá khứ, trước hiện tại đáng buồn và hướng về một tương lai mơ hồ, xa xôi…

- Dòng mơ tưởng của Liên trong tác phẩm như mang một ý nghĩa nhân văn và nhân đạo sâu sắc: Con người ta bao giờ cũng hướng đến những cuộc sống tốt đẹp hơn, có ý nghĩa hơn chứ không hề muốn sống cam chịu một cuộc sống vô vị, nhạt nhẽo.

+ Tuy ở đây chưa có những hành động cụ thể để thay đổi cuộc sống (nhà văn lãng mạn Thạch Lam chưa thể làm được điều này), nhưng dòng mơ tưởng của Liên ở đây có giá trị như những ước mơ nhân đạo của con người. Và nhà văn Thạch Lam như muốn nhắn nhủ rằng chừng nào con người còn có ước mơ thay đổi cuộc sống thì chừng đó con người rất đáng được trân trọng.

+ Dòng mơ tưởng đó còn mang ý nghĩa rất hiện thực khi Liên nhớ đến vầng sáng ngọn đèn của chị Tí và ánh lửa của bác Siêu.

=> Bản thân hai hình ảnh này vốn mang ý nghĩa tượng trưng cho những kiếp người nhỏ bé tội nghiệp trong chế độ cũ, vì vậy khi Thạch Lam đưa nó vào dòng mơ tưởng của Liên thì giá trị khái quát càng cao, ý nghĩa hiện thực càng lớn.

+ Có thể nói rằng dòng ý nghĩa hiện thực đó lại càng rõ nét hơn khi nhà văn khép lại dòng mơ tưởng của Liên bằng bóng tối của phố huyện, đưa nhân vật về với cuộc sống mà Liên đang phải sống: Đêm tối vẫn bao bọc chung quanh, đêm của đất quê, và ngoài kia, đồng ruộng mênh mang và yên lặng.

b. Chủ đề của tác phẩm

- Đoạn văn trên có thể xem như là sự cô đúc chủ đề của tác phẩm đặc sắc “Hai đứa trẻ” ở đây có hiện thực và ước mơ, có bóng tối và ánh sáng, có hai thế giới khác hẳn nhau, hai cuộc sống khác hẳn nhau với những con người nhỏ bé tội nghiệp: hai chị em Liên và An, chị Tí, bác Siêu… Những hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng sâu sắc: Hà Nội sáng rực vui vẻ và huyên náo đối lập với vầng sáng ngọn đèn của chị Tí, ánh lửa của bác Siêu và đêm tối nơi phố huyện. Tất cả đã cho ta thấy rõ nội dung và chủ đề của truyện.

- Đầu tiên và trên nhất đó là số phận của những con người sống âm thầm, lay lắt, tàn lụi trong bóng tối của cuộc đời cũ. Họ như hiện thân là những kiếp người nhỏ bé vô danh, không bao giờ được biết đến ánh sáng và hạnh phúc, cuộc sống mãi mãi bị chôn vùi trong tăm tối, nghèo đói, buồn chán nơi phố huyện và nói rộng ra, trên đất nước còn chìm dần trong cảnh nô lệ, đói nghèo tại thời điểm đó. Người đọc đồng cảm sâu sắc với niềm xót thương vô hạn của Thạch Lam đối với những con người bất hạnh đó.

- Tiếp sau nữa, thì qua dòng mơ tưởng của Liên, qua hình ảnh “hai đứa trẻ”, truyện còn muốn nói lên một điều có ý nghĩa nhân văn sâu sắc: cuộc sống của con người đâu phải chỉ có miếng cơm, manh áo mà còn là cuộc sống tinh thần, tình cảm. Cuộc sống đơn điệu, buồn chán và ngưng đọng ở cái phố huyện nghèo nàn tăm tối quả thực là một điều đáng sợ cho hai đứa trẻ và cũng là điều khiến ta phải suy nghĩ. Qua tâm trạng Liên, tác phẩm muốn lay tỉnh ở những tàm hồn uể oải, đang lụi tắt, đốt lên trong lòng họ ngọn lửa của lòng khao khát được sống một cuộc sống có ý nghĩa hơn, khao khát thoát khỏi cuộc đời tăm tối đang muốn chốn vùi họ. Truyện đã đem đến cho ta ước mơ thật đẹp của những con người sống trong cảnh đời cũ.

III. Kết bài

- “Hai đứa trẻ” một truyện không có chuyện, mà tràn đầy không khí tâm trạng. Không khí một cảnh quê, nơi có một ga xép nhờ một chuyến tàu đúng giờ ấy, khắc ấy chạy qua mà mang một chút dư âm, dư vị, đưa con người vào một tâm trạng buồn vui lẫn lộn không xác định được ranh giới. Khi trước “một cái gì thuộc về quá khứ, vừa hướng tới tương lai” (Phong Lê).

2. Ý kiến đánh giá của em về chủ đề của truyện ngắn Hai đứa trẻ mẫu 1

Thạch Lam được biết đến là một cây viết cứng và khỏe của nhóm Tự lực văn đoàn. Các tác phẩm của ông luôn khiến độc giả và rất nhiều nhà phê bình phải lưu tâm và nó để lại dấu chấm hỏi lớn đáng suy ngẫm. Những tác phẩm của ông được ví như “truyện mà không có cốt truyện”, song hàm chứa trong nó lại là những băn khoăn, trăn trở mà tác giả gửi gắm. Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” được coi là một dấu ấn lớn trong sự nghiệp của Thạch Lam. Có ý kiến băn khoăn “truyện là câu chuyện về một ngày tàn, một phiên chợ tàn và những cuộc đời tàn hay là câu chuyện về niềm khát khao vươn tới một cuộc sống tốt đẹp hơn?”. Vậy theo bạn ý kiến của bạn là gì?

Truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam chủ yếu hướng về cuộc sống quẩn quanh bế tắc đến tội nghiệp của những người dân nghèo khổ nơi phố huyện. Đó là tàn dư của chế độ thực dân nửa phong kiến mà con người phải hứng chịu trước cách mạng tháng Tám - 1945. Vì thế có thể khẳng định trước hết đó là câu chuyện về một ngày tàn, một phiên chợ tàn và một cuộc đời tàn.

Mở đầu câu chuyện đó là khung cảnh của một phiên chợ tàn vùng quê nghèo xơ xác “Chiều chiều rồi, một chiều êm ả như ru văng vẳng tiếng ếch nhái kêu râm ran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào”. Đó cũng là một buổi chiều với tiếng trống thu không như gọi chiều yên ả và tĩnh mịch đến cô liêu. Hình ảnh mặt trời đỏ rực, những cây tre quen thuộc,… Như càng tô đậm vẻ tịch liêu đến hoang xơ nơi vùng quê yên bình. Đó cũng là dấu hiệu bắt đầu của màn đêm buông xuống, “một đêm mùa hạ êm như nhung và thoảng qua gió mát”. Tất cả khung cảnh vũ trụ chìm vào bóng đen mịt mờ bóng tối bao trùm mọi cảnh vật.

Nỗi buồn đó càng được khắc họa rõ nét qua cảm nhận của nhân vật Liên “Liên không hiểu vì sao nhưng chị thấy lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn”. Dẫu không có bất cứ lời văn nào u uất hay thấm đẫm buồn thương thế nhưng Thạch Lam đã phần nào khiến người đọc mường tượng ra được không gian một buổi chiều tà đầy lặng lẽ buồn thương đến nao lòng.

Đây cũng là lúc mọi hoạt động của con người dường như cũng tạm ngưng. Nó càng khiến cho lòng người trở nên ảm đạm và chan chứa nỗi niềm xúc động.

Ai đó đã từng nói “muốn biết tình hình đời sống của một khu dân cư chỉ cần nhìn vào buổi chợ của những con người nơi đó”. Những thứ xót lại của buổi chợ tiêu điều này sẽ cho bạn cảm nhận được về cuộc sống con người nơi đây. “Trên đất chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và bã mía”. Đó là những thứ biểu trưng cho sự nghèo nàn xơ xác đời sống khốn khó của người dân nơi đây. Những dư vị còn xót lại của phiên chợ chỉ còn là mùi đất xộc lên. Chao ôi cái mùi vị của cuộc sống nghèo khó, lầm than đến xót xa tội nghiệp.

Hòa cùng với khung cảnh tiêu điều đó là những mảnh đời héo hon đến tội nghiệp. Lầm lũi trong bóng đêm càng tô đậm sự cô tịch. Mấy đứa trẻ con nhà nghèo lom khom mặt đất lạnh nhặt nhạnh những thanh nứa thanh tre hay bất thứ cái gì có thể dùng được của những người bán hàng để lại”. Đáng nhẽ ở cái tuổi ấy chúng sẽ được đến trường, được vui chơi tận hưởng một cuộc sống vui vẻ thế nhưng lại phải bon chen đánh vật với cuộc sống mưu sinh. Hình ảnh những người lớn cũng chẳng khá khẩm hơn bao nhiêu. Chị Tí mò cua bắt tép đến tối lại dọn cái chõng tre ra bán nước, bác phở Siêu với gánh hàng phở ế ẩm khốn khó, anh phu xe, chị hàng gạo… Những mảnh đời bé nhỏ bất hạnh như chìm vào trong bóng tối của màn đêm ảm đạm.

Trong cái hoàn cảnh đó, Liên và An cũng không thoát ra được cái nghèo. Từ ngày bố mất việc rời Hà Nội về sống với mảnh đất nghèo khó này. Mẹ chúng lăn lộn với gánh hàng xáo, hai chị em trông coi cái cửa hàng tạp hóa bé xíu. Tuổi thơ của chúng cũng không được học hành tử tế, thậm chí đối với hai chị em bát phở của bác Siêu cũng trở thành những món quà vặt đầy xa xỉ.

Không gian tiêu điều của phố huyện càng được tô điểm bởi những hột sáng hắt ra từ ngọn đèn Hoa Kì vặn nhỏ của chị em Liên, của ánh đèn của chị Tí và bác Phở Siêu. Tưởng rằng những thứ ánh sáng ấy có thể khiến không gian sáng sủa hơn nhưng nó chỉ làm cho bóng đêm trở nên thăm thẳm hơn. Hình ảnh ngọn đèn con ở chõng tre của chị Tí đã trở thành những hình ảnh có sức gợi đặc biệt. Nó tô đậm sự nhỏ nhoi của những mảnh đời khiến tâm trạng người đọc trở nên u buồn day dứt.

Cái ngày tàn của phố huyện sẽ là những chuỗi ngày nối tiếp nhau dài bất tận, ngày mai, ngày kia và hôm nào cũng thế. Thế nhưng dường như sự nghèo đói không khiến ước mơ của con người bị dập tắt. Bởi con người nếu không có hi vọng sẽ không thể tồn tại được. Họ vẫn mong chờ vào một thứ gì thật tươi sáng mặc dù đó là những thứ rất mơ hồ. Hình ảnh những đứa trẻ ngóng chờ sự xuất hiện của đoàn tàu đêm càng khắc họa mảnh đời bất hạnh ở đó.

Sự đối lập giữa khung cảnh bên ngoài với sự nhộn nhịp của đoàn tàu càng khiến khung cảnh bên ngoài thêm đìu hiu. Họ chờ đợi để bán hàng dù chỉ đôi bao diêm gói thuốc thế nhưng nó mang đến giá trị tinh thần lớn lao. Đã là thứ khát vọng gửi gắm vào thứ ánh sáng phồn hoa kia dù nó rất mơ hồ. Khát vọng vì một ngày mai tươi sáng những mảnh đời bất hạnh sẽ không còn lầm than nữa. Đây chính là dụng ý nghệ thuật cũng là sự nhạy cảm về tâm hồn của Thạch Lam.

Có thể nói trong tác phẩm này Thạch Lam đã khắc họa thành công một buổi chợ tàn, một buổi chiều tàn và một cuộc đời tàn bên cạnh đó còn gửi gắm những khát vọng vì cuộc sống tươi sáng. Hình ảnh đoàn tàu mang ý nghĩa ẩn dụ lớn lao thể hiện giá trị tinh thần nhân đạo mà nhà văn gửi gắm vào tác phẩm của mình.

3. Ý kiến đánh giá của em về chủ đề của truyện ngắn Hai đứa trẻ mẫu 2

Văn học là hành trình từ trái tim đến những trái tim, mỗi tác phẩm đều mang thiên chức của nhà văn. Thạch Lam nói rằng thiên chức của nhà văn là nâng đỡ những cái tốt để có nhiều công bằng và thương yêu hơn trong cuộc sống. Trong “Hai đứa trẻ”, Thạch Lam tái hiện số phận của những con người sống âm thầm, lay lắt, tàn lụi trong bóng tối của cuộc đời cũ nơi phố huyện nghèo. Nhưng truyện cũng gửi gắm giá trị nhân văn sâu sắc, niềm tin vào cuộc sống và khát khao sống một cuộc sống có ý nghĩa hơn, thoát khỏi cuộc sống tăm tối mù mịt hiện tại.

Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” miêu tả một ngày tàn ở phố huyện với cảnh vật tàn lụi, âm thanh văng vẳng và bóng tối lan dần. Tác giả sử dụng những câu văn êm dịu, uyển chuyển, tinh tế để tái hiện khung cảnh và tình cảm của nhân vật Liên. Cảnh vật buồn nhưng thơ mộng, gần gũi và bình dị của quê Việt Nam được gửi gắm qua từng nét vẽ đơn sơ mà mộc mạc.

Trong một phiên chợ tàn nhỏ trong không gian của ngày tàn, chỉ còn lại sự nghèo nàn với những rác rưởi và vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và lá mía. Mùi âm ẩm, hơi nóng ban ngày và mùi cát bụi quen thuộc. Cuộc sống tẻ nhạt, nghèo khổ được thể hiện qua vẻ xác xơ, tiêu điều của phiên chợ tàn.

Trên nền tảng thời gian và không gian tàn lụi, cuộc sống của những người nghèo khó trong một ngày tàn và một phiên chợ tàn đang bị đe dọa. Họ phải sống trong bóng tối và tìm kiếm những vật dụng có thể sử dụng từ các người bán hàng còn lại. Tuy nhiên, chợ đã vắng bóng và họ không còn tìm thấy gì ở nơi đã tàn phá. Cuộc sống khó khăn này cướp đi tuổi thơ của họ và để lại gánh nặng mưu sinh. Trong phố huyện nghèo, không ai thoát khỏi tình trạng khốn khó. Mẹ con chị Tí dọn hàng mỗi ngày, còn gia đình bác Xẩm ngồi trên manh chiếu chỉ có thau sắt trước mặt. Bác Siêu với gánh hàng phở ế ẩm, hai chị em Liên với cửa hàng tạp hoá nhỏ. Bà cụ Thi điên nghiện rượu. Tất cả đều sống trong nghèo khố.

Ở khu vực nghèo, cuộc sống của người dân được bao phủ bởi bóng tối. Ánh sáng mờ nhạt từ đèn của Tí, bếp của Siêu và đèn Mỹ nhỏ của Liên không đủ để làm cho đêm trở nên sáng sủa hơn, mà thay vào đó làm tăng thêm bầu không khí u ám. Thạch Lam sử dụng sự tương phản giữa ánh sáng và bóng tối để miêu tả cuộc sống tẻ nhạt và buồn tẻ của người dân trong khu vực nghèo. Ánh sáng nhỏ bé và yếu ớt chỉ là “tia sáng”, “vết nứt”, “đốm sáng” hoặc “đường nét sáng” xuất hiện trong bóng tối. Chúng “biến mất và xuất hiện lại trong đêm tối.” Những ánh sáng yếu ớt này tồn tại cùng với cuộc sống không ổn định và lặng lẽ của người dân, lặp đi lặp lại qua từng ngày.

“Quanh quẩn mãi với vài ba dáng điệu,

Tới hay lui vẫn chừng ấy mặt người”.

Công việc của nhà văn là phát hiện ra cái đẹp ở chỗ không ai ngờ tới, tìm cái đẹp kín đáo và che lấp của sự vật, để cho người đọc một bài học trông nhìn và thưởng thức” (Thạch Lam). “Hai đứa trẻ” là một câu chuyện về niềm khát khao vươn tới một cuộc sống tốt đẹp hơn của những cuộc đời tàn tạ. Ngày tàn, phiên chợ cũng đã tàn nhưng không che lấp đi niềm tin và khao khát của những cuộc đời. Trong hoàn cảnh tàn tạ, con người vẫn ước mơ, vẫn hi vọng. Cuộc sống của họ vẫn tiếp diễn lặp lại dù họ biết mình không nhận được bao nhiêu. Nhưng dường như, họ vẫn luôn chờ đợi, chờ đợi điều gì đó chưa đến “Chừng ấy con người sống trong bóng tối mong đợi một cái gì tươi sáng cho sự sống nghèo khổ hàng ngày của họ”. Và họ chờ, chờ chuyến tàu cuối ngày ngang qua phố huyện.

Thạch Lam sử dụng tương phản để miêu tả cảnh chờ tàu, với các chi tiết tẻ nhạt nhưng lại chứa đựng nhiều cảm xúc đong đầy. Ánh sáng trong bóng tối, cái đẹp ẩn trong cái bình thường, những kỉ niệm sáng tươi trong tăm tối, tất cả đã được miêu tả một cách tinh tế và giàu cảm xúc. Cách nhìn này của Thạch Lam cho thấy ông là một nhà văn lãng mạn, đầy lòng nhân hậu về con người và cuộc đời. Đối với hai đứa trẻ đang chờ đợi tàu, đó là một khoảnh khắc đầy cảm xúc phức tạp. Thạch Lam đã khéo léo tái hiện “những rung động cực điểm của những tâm hồn thơ dại” khi miêu tả sự thiết tha chờ tàu, cho đến khi An đã ngủ gật và vẫn được dặn nhắc: “Tàu đến chị gọi em dậy nhé!”. Tàu đi qua phố huyện với âm thanh, ánh sáng và màu sắc, tạo nên không khí sống động. Trên những toa tàu, đèn điện chiếu sáng rực rỡ. Chuyến tàu mang lại sự nuối tiếc cho thành phố về những kỷ niệm xa xôi. Thạch Lam đã thể hiện lòng thương xót vô hạn đối với những người không biết đến ánh sáng và hạnh phúc. Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” của ông vẫn tiếp tục sống trong lòng độc giả với thông điệp về sự tố cáo và thay đổi thế giới giả dối và tàn ác của một nhà văn chân chính.

Trong truyện ngắn của mình, Thạch Lam sử dụng ngôn ngữ truyện giàu cảm xúc và giọng văn thủ thỉ điềm tĩnh để tạo ra một câu chuyện không có cốt truyện nhưng vẫn phác họa chân thật cảnh phố huyện nghèo trong một ngày tàn. Tác phẩm còn thể hiện niềm cảm thương đối với những người lao động nghèo khổ, cùng với khát khao vươn tới một cuộc sống tốt đẹp hơn. “Hai đứa trẻ” là một tấm lòng nhân đạo, yêu thương và nâng đỡ con người của Thạch Lam, và cũng là tác phẩm tiêu biểu cho cây bút tài năng của “Tự lực văn đoàn”.

Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” là một tác phẩm văn học với chủ đề nhân văn cao đẹp. Tác phẩm này đã được viết bởi một nhà văn tài ba, người đã đóng góp không nhỏ cho văn học Việt Nam. Tác phẩm này đã trở thành một viên ngọc sáng được thời gian mài giũa, vẫn âm thầm sống mãi trong lòng độc giả. Tác phẩm này mang đến cho người đọc một thông điệp thiết thực về tình yêu thương và sự đoàn kết. Tác phẩm này không chỉ là một bài học cho trẻ em mà còn là một bài học cho tất cả mọi người. Nói đến tác phẩm này, chúng ta không thể không nhắc đến tuyên ngôn văn học của một nhà văn chân chính: “Đối với tôi, văn chương không phải là một cách đem đến cho người đọc sự thoát li hay sự quên; trái lại, văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố cáo và thay đổi một thế giới giả dối và tàn ác, vừa làm cho lòng người thêm trong sạch và phong phú hơn”. Văn chương thực sự là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực, mang lại cho chúng ta những giá trị vô cùng quý giá và giúp cho cuộc sống của chúng ta trở nên đầy ý nghĩa hơn.

4. Ý kiến đánh giá của em về chủ đề của truyện ngắn Hai đứa trẻ mẫu 3

Là một tác giả nổi bật trong Tự Lực văn đoàn nhưng nhiều tác phẩm của Thạch Lam khiến các nhà phê bình băn khoăn không biết nên xếp vào khuynh hướng nào: lãng mạn hay hiện thực. Đó là các tác phẩm lấy đề tài từ cuộc sống nghèo khổ, cơ cực của người lao động ở những phố huyện nghèo hay vùng ngoại ô thành phố.

Trong trang văn Thạch Lam, giữa ngổn ngang, bộn bề của cuộc sống khó khăn thường nhật vẫn thấy ánh lên những tia sáng của hi vọng, của ngày mai. Truyện ngắn Hai đứa trẻ là một tác phấm như thế. Truyện là câu chuyện về một ngày tàn, một phiên chợ tàn và nhũng cuộc đời tàn hay là câu chuyện về niềm khát khao vươn tới một cuộc sống tốt đẹp hơn? Cần phải nói trước rằng, Hai đứa trẻ có chủ đề hướng về cuộc sống quẩn quanh, bế tắc, tội nghiệp của những người dân nghèo khổ nơi phố huyện tồi tàn. Nhũng phố huyện ấy là góc khuất của xã hội - cái xã hội thực dân nửa phong kiến đồng bào ta phải chịu đựng trước Cách mạng tháng Tám - 1945. Với cảm hứng ấy, truyện trước hết là câu chuyện về một ngày tàn, một phiên chợ tàn và những cuộc đời tàn. Mở đầu thiên truyện là bức tranh thiên nhiên của cảnh ngày tàn - cảnh chiều muộn ở một miền quê: “Chiều chiều rồi, một chiều êm ả như ru văng vắng tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào”. Đó là một buổi chiều có tiếng trống thu không “từng tiếng một vang ra để gọi buổi chiều”, êm ả và yên tĩnh. Trên trời có ánh nắng nhưng là ánh nắng "đỏ rục như hòn than sắp tàn”. In trên nền trời là hình ảnh của những cây tre quen thuộc của làng quê; nghiêng nghiêng rất đỗi nên thơ mà cũng thật buồn vắng: “Dãy tre làng trước mặt đen lại và cắt hình rõ rệt trên nền tròi”. Một ngày thế là đã hết. Màn đêm dần buông xuống “Một đêm mùa hạ êm như nhung và thoảng qua gió mát”. Vũ trụ được mở ra bởi bầu tròi đêm thăm thắm. Mặt đất bóng tối cũng tràn lan “Con đường thăm thắm ra sông, con đường qua chợ về nhà, các ngõ vào làng lại càng sẫm đen hon nữa”.

Nỗi buồn của buối chiều quê được thế hiện thấm thìa qua tâm hồn của nhân vật Liên “Đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần và cái buồn của buối chiều quê thấm thìa vào tâm hồn ngây thơ của chị. Liên không hiếu vì sao nhưng chị thấy lòng buồn man mác trước cái giò’ khắc của ngày tàn”. Dầu là giờ khắc của ngày tàn nhưng giọng văn Thạch Lam vẫn đầy chất thơ dịu dàng và sâu lắng. Câu chuyện mở ra thời gian của một buối chiều đế bóng tối ngập đầy không gian, ngập đầy đôi mắt con người, điều đó báo hiệu một cái gì lặng lẽ buồn thương, bâng khuâng đến nao lòng. Đôi mắt là cửa sổ của tâm hồn, nay “bóng tối ngập đầy dần” nơi đó để lòng người chỉ còn lấn khuất đâu đây nơi bóng tối, chẳng được trải rộng ra nhìn ngắm trời cao, nắng rộng và thiên nhiên rạo rục sức sống lúc ban ngày. Ngày tàn nơi phố huyện cũng báo hiệu sự ngưng lại của nhũng hoạt động chung trong cái xã hội thu nhỏ này. Cảnh chợ tàn cũng gieo vào lòng người nhiều nỗi niềm xúc động. Một nhà kinh tế học nào đó đã nói rằng: Muốn biết tình hình đời sống của một khu dân cư chỉ cần nhìn vào buối chợ của những con người nơi ấy. Thì đây, buổi chợ tàn nơi phố huyện, những gì còn sót lại đủ để ta cảm nhận được về cuộc sống nơi đây. Bãi chợ trống trải, vắng vẻ vì buổi chợ đã vãn từ lâu. “Trên đất chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và bã mía”. Cảnh chợ tàn phơi bày sự nghèo nàn, xơ xác của đời sống nơi phố huyện nhỏ bé. Liên nhận thấy “cái mùi vị rất riêng của đất, của quê hương này”.

Những gì còn lại thì tiêu điều, nghèo nàn quá! Những gì thuộc về dư vị thì chỉ là mùi đất chân phương từ thuở vạn ngàn năm trước vẫn thế thôi, con người nơi đây chưa hề tạo ra nét gì mới cho đất đai, xử sở. Chang những thế cái mùi vị nghèo nàn kia còn trở thành đặc trưng cho quê hương, điều đó đủ thấy nhắc đến phố huyện là nhắc đến sự nghèo khó, lầm than, lam lũ. Chao ôi! Cái mùi quê hương buổi chợ tàn thân thiết quá nhưng cũng thật tội nghiệp, xót xa! Trên cái nền thời gian và không gian đã tàn lụi là những kiếp người cũng đang âm thầm lụi tàn hòa mình vào bóng tối, vào đất mẹ sâu dày. Những con người nghèo nàn, lam lũ nơi đây chẳng khác gì những hạt cát bụi giữa bế khổ của đời dần dần hiện ra. Đó là “mấy đứa trẻ con nhà nghèo ở ven chợ cúi lom khom trên mặt đất đi lại tìm tòi nhặt nhạnh những thanh nứa thanh tre hay bất cứ cái gì có thể dùng được của các người bán hàng để lại”. Buổi chợ đã tàn, chúng tìm được gì nơi mảnh đất đã tàn, đã tan đi rồi ấy? Lứa tuổi chúng đáng ra phải được cắp sách đến trường, thay vào đó lại phải lom khom với chuyện giúp gia đình mưu sinh kiếm sống. Sự sống nơi phố huyện này đang bị thui chột từ chính những mầm non. Công cuộc mưu sinh của người lớn cũng chẳng lấy gì làm suôn sẻ, tốt đẹp hon. Mẹ con chị Tí “ngày đì mò cua bắt tép, tối đến chị mới dọn cái hàng nước này”. Chị chả kiếm được bao nhiêu nhưng chiều nào chị cũng dọn hàng từ chập tối đến nửa đêm. Trong sự đợi chò’ có điều gì bẽ bàng, tủi hổ. Nhưng vẫn chưa bằng gia đình bác xam. Họ ngồi trên manh chiếu với cái thau sắt đế trước mặt, rồi không khách không tiền. Mệt mỏi, họ lăn ra đất và như đã lẫn vào trong đất. Họ chưa chết mà đã gần đất biết bao. Bác Siêu với gánh hàng phở cũng ế ấm khốn khó. Bác chờ bán cho những anh phu xe, những chị hàng gạo, những chú lính trong nhà quan đi gọi người đánh tố tôm. Nhưng tròi thế này cũng đợi chờ gì được...

Hình ảnh bà cụ Thi mua rượu uống rồi cười khanh khách đến rợn cả người. Có phải vì thế người ta gọi bà là “Thi điên?” Bà cụ lảo đảo đi vào trong đêm tối lẫn vào trong bóng tối gợi cho người đọc nỗi buồn thương về những kiếp người bị nhấn chìm vùi lấp trong cái nghèo khố tối tăm và lãng quên. Trong hoàn cảnh ấy, hai đứa trẻ Liên và An cũng có nguy cơ bị cuộc sống ấy nhấn chìm. Bởi vì kế từ ngày thầy mất việc gia đình phải rời Hà Nội về sống ở phố huyện nghèo thì mẹ Liên phải hàng ngày vật lộn với gánh hàng xáo còn chị em Liên phải trông coi cái cửa hàng tạp hóa nhỏ xíu. Tuối thơ của chúng không có những ngày cắp sách tới trường, cũng không được nô đùa như bao đứa trẻ khác. Đối với chúng, bát phở của bác Siêu là “một thức quà xa xỉ”. Cảnh đêm tối càng làm cho phố huyện chìm dần trong cái mênh mông mờ mịt. Có chăng chỉ thỉnh thoảng có những “hột sáng” hắt ra từ ngọn đèn con của chị Tí, bếp lửa của bác Siêu, ngọn đèn Hoa Kì vặn nhỏ của chị em Liên. Những đốm lửa ấy chang làm cho đêm tối trở nên sáng sủa hon mà ngược lại chỉ càng làm thêm mịt mù dày đặc. Hình ảnh ngọn đèn con nơi chõng hàng chị Tí trở đi trở lại tới bảy lần trong tác phẩm là một hình ảnh có sức gợi cảm rất nhiều về những kiếp người nhỏ nhoi mù tối trong đêm đen mênh mông của cuộc đời. Nhịp sống ấy cứ lặp đi lặp lại một cách quấn quanh đon điệu buồn tẻ gây cho người đọc một tâm trạng u buồn day đút. Đây là ý nghĩa cảm động và sâu sắc của thiên truyện. Bức tranh đời sống nơi phố huyện không chỉ là cuộc sống nghèo khổ của những người cư dân vì nếu giá trị của tác phấm chỉ có vậy thì nghĩa lí gì so với Tắt đèn của Ngô Tất Tố, Chỉ Phèo của Nam Cao... hay chính Nhà mẹ Lê, Đói,... của Thạch Lam? Cái hay của tác phấm là ở chỗ nó đã diễn tả được nhịp sống nơi phố huyện. Cảnh ngày tàn, chợ tàn, và đời tàn nơi phố huyện tối nay sẽ giống như hôm qua và sẽ lặp lại trong ngày mai, ngày kia,... Chiều nào cũng vậy, mẹ con chị Tí lại lễ mễ dọn hàng, bác xầm lại trải chiếu ra, bác Siêu lại quấy hàng... để chờ đợi những người cũng bần hàn như họ. Và chị em Liên cũng vậy, tối nào hai chị em cũng ngồi lên chõng tre dưới gốc bàng đế ngắm nhìn tròi đêm và nhìn những người từ từ đi vào đêm. Mọi người chờ đợi những điều mà họ vần chờ đợi.

Nhịp sống ấy vẫn lặp đi lặp lại, ngày này sang ngày khác, buồn tẻ, đon điệu vô cùng. Nhưng biết làm sao được, không phải những con người ấy không hi vọng, không hi vọng thì làm sao mà sống được “Chừng ấy con người sống trong bóng tối mong đợi một cái gì tươi sáng cho sự sống nghèo khổ hàng ngày của họ”. Có điều sự mong đợi ấy thật tội nghiệp “một cái gì thật tươi sáng” ấy là một cái gì thật mơ hồ và không biết bao giò’ nó mới đến. Điều đó gợi lên tình cảnh thật tội nghiệp của những người sống mà không biết số phận của mình rồi sẽ ra sao. Trong hoàn cảnh ấy, những đứa trẻ cũng ước mơ, cũng hi vọng nhưng chúng chỉ là những đứa trẻ còn thơ dại nên cũng chỉ biết ngóng đợi đoàn tàu đêm đêm vẫn đi qua nơi phố huyện của đời mình.

Thạch Lam đã sử dụng thủ pháp tương phản rất tự nhiên có sức khơi gợi về cuộc sống đời thường: tẻ nhạt, đon điệu nhưng lại chứa bên trong nhũng vận động đến xôn xao. Trong bóng tối có ánh sáng, cái đẹp nằm trong cái bình thường, có khao khát ước mơ nằm trong cái cam chịu, cái xao động nằm trong cái tĩnh lặng, cái tăm tối lại chứa đựng những kỉ niệm sáng tươi và hé mở một tương lai hi vọng còn mơ hồ xa xăm. Đây là cách nhìn của một nhà văn lãng mạn và tấm lòng nhân hậu của con người cầm bút đối với con người và cuộc đời. Hai đứa trẻ đợi tàu với một niềm thiết tha mong chờ vui buồn phức tạp. Thạch Lam đã miêu tả rất tinh vi “những rung động cực điểm của những tâm hồn thơ dại”. Chỉ riêng điếm này đã thấy Thạch Lam đã yêu thương, đã đồng cảm như thế nào đối với trẻ em Việt Nam. sống trong cảnh u buồn tăm tối, đối với hai đứa trẻ trước hết không phải nhu cầu vật chất mặc dù mẹ đã dặn: “phải cố thức đế đợi bán hàng” nhưng chính Liên cũng biết “đêm khuya chẳng có ai mua gì, có mua họ chỉ mua bao diêm hay gói thuốc lào cũng chẳng được là bao”. Như vậy đợi tàu là nhu cầu của đời sống tinh thần. Tâm trạng này có rất nhiều nguyên nhân sâu xa. Ngòi bút tinh tế của Thạch Lam đã lí giải những nguyên nhân đó. Đợi tàu là một nhu cầu bức xúc để chốc lát thoát ra khỏi cuộc sống tù túng tẻ nhạt của hiện tại. Nhu cầu ấy rất thiết tha, thiết tha tới mức An đã buồn ngủ nhíu cả mắt mà vẫn dặn chị: “Tàu đến chị gọi em dậy nhé!”. Đợi tàu là để sống với một thế giới khác, khác hắn cái thế giới buồn tẻ mà chúng đang phải sống. Bởi có âm thanh có hình ảnh, có màu sắc có ánh sáng của con tàu khi vào ga đem đến cho phố huyện cả một không khí náo nhiệt, rạo rực. Tiếng còi gióng lên hối hả, tiếng các toa tàu dồn dập, tiếng xe rít mạnh vào ghi, tiếng người đi lại ồn ào huyên háo. Trên những toa tàu đèn điện sáng trưng: “Đồng và kền lấp lánh ở nhừng ô cửa kính sáng”. Chuyến tàu ở Hà Nội về. Ớ Hà Nội cũng có nghĩa là ở nơi phồn hoa đô hội. Con tàu ấy đã mang về phố huyện cả một thế giới hoa lệ “con tàu như đã đem một chút thế giới khác đi qua”. Một thế giới khác hắn đối với Liên khác hắn cái vầng sáng ngọn đèn chị Tí và ánh lửa của bác Siêu.

Con tàu từ Hà Nội về, “Hà Nội xa xăm, Hà Nội sáng rực vui vẻ và huyên náo”. Con tàu ấy đã thức dậy trong Liên một trời kỉ niệm để Liên sống với tuối thơ trong chốc lát, sống lại một thời “vàng son” nay chỉ còn vang bóng. Đó là cái thời thầy chưa mất việc, gia đình ở Hà Nội, mẹ có nhiều tiền “chủ nhật được đi bờ hồ uống những cốc nước xanh đỏ”. Nghĩ đến ngày ấy là lòng hai đứa trẻ u hoài nuối tiếc. Nhung tàu đến rồi tàu lại đi. Con tàu lao về phía trước mở ra một chân trời tương lai mà con tàu cuộc đời Liên không biết bao giờ mới đến được. Chị em Liên cứ đứng nhìn theo con tàu mãi không thôi. Con tàu chính là con thoi rực sáng lấp lánh những kỉ niệm từ quá vãng trở về hiện tại và khơi dậy một tương lai trong mắt người nhìn. Thể hiện tâm trạng đợi tàu của hai đứa trẻ, Thạch Lam với sự thức tỉnh ý thức cá nhân sâu sắc muốn bày tỏ lòng xót thương vô hạn đối với những kiếp người nhỏ bé vô danh không bao giờ biết đến ánh sáng và hạnh phúc.

Trong xã hội cũ có biết bao nhiêu người phải sống cuộc sống buồn tẻ vô nghĩa đến trong mơ cũng không biết, mơ một chuyến tàu đêm đi qua phố huyện tiêu điều của đời mình. Cuộc sống của họ đang “mốc lên, gỉ đi, mục ra, mòn đi” trong đói nghèo buồn chán. Qua tâm trạng đợi tàu của hai đứa trẻ, nhà văn muốn lay tỉnh những tâm hồn uể oải đang lụi tàn ngọn lửa của lòng khát khao và gửi tới chúng ta một bức thông điệp: Xin đừng đế tắt ngọn lửa của lòng khao khát. Vì con người không còn khao khát đợi chờ gì nữa thì cũng có nghĩa cuộc đời đã hết. Và tất cả đều trở nên vô nghĩa. Phải biết ước mơ thì cuộc đời mới được chắp cánh bay cao bay xa hon. Đó là ý nghĩa tư tưởng của thiên truyện này.

5. Ý kiến đánh giá của em về chủ đề của truyện ngắn Hai đứa trẻ mẫu 4

Hành trình của văn học là hành trình đi từ trái tim đến những trái tim. Vì vậy, mỗi nhà văn khi đã cầm bút đều có thiên chức của mình. Như Thạch Lam quan niệm:"Thiên chức của nhà văn cũng như những chức vụ cao quý khác là phải nâng đỡ những cái tốt để trong đời có nhiều công bằng, thương yêu hơn." Ý thức được sâu sắc nhiệm vụ thiêng liêng đó, mỗi tác phẩm của Thạch Lam luôn nâng đỡ những yêu thương cao quý ở đời. "Hai đứa trẻ" là chút "Nắng trong vườn" vừa là câu chuyện về một ngày tàn, một phiên chợ tàn và những cuộc đời tàn tạ vừa là câu chuyện về niềm khát kháo vươn tới một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Mỗi tác phẩm văn học ra đời đều có một chủ đề khác nhau. Chủ đề là vấn đề cơ bản, trung tâm được nêu lên trong tác phẩm. Nó thể hiện được chiều sâu tư tưởng, khả năng nắm bắt những vấn đề cuộc sống của người viết. Qua đó biểu hiện nhận thức, sự đánh giá và tư tưởng của tác giả đối với đời sống hiện thực. Trong truyện ngắn " Hai đứa trẻ", Thạch Lam không chỉ tái hiện số phận của những con người sống âm thầm, lay lắt, tàn lụi trong bóng tối của cuộc đời cũ nơi phố huyện nghèo mà còn gửi gắm giá trị nhân văn sâu sắc. Đó là niềm tin và cuộc sống và lòng khao khát được sống một cuộc sống có ý nghĩa hơn, khát khao thoát khỏi cuộc sống tăm tối mù mịt hiện tại. Chính vì thế, “Hai đứa trẻ" không chỉ là câu chuyện về một ngày tàn, một phiên chợ tàn và những cuộc đời tàn tạ mà còn là câu chuyện về niềm khát kháo vươn tới một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Trước hết, truyện ngắn “Hai đứa trẻ” là câu chuyện về một ngày tàn. “Chiều, chiều rồi. Một chiều êm ả như ru.” “Tiếng trống thu không trên cái chợ của huyện nhỏ; từng tiếng một vang xa” gọi buổi chiều nơi phố huyện.Trong ánh mặt trời dần lụi tàn ở "hương tây đỏ rực như lửa cháy", cảnh vật cũng dần bước vào trạng thái tàn lụi: “những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn” và dãy tre làng “đen lại” “cắt hình rơ rệt trên nền trời”. Cả không gian ngập tràn âm thanh “văng vẳng râm ran của tiếng ếch nhái ngoài đồng ruộng”, tiếng muỗi vo ve trong cửa hàng tối. Bóng tối lan dần, nuốt chửng lấy cả phố huyện “tối hết cả con đường thăm thẳm ra sông, con đường qua chợ về nhà, các ngõ vào làng lại càng sẫm đen hơn nữa”. Trong bóng tối mênh mông ấy, chỉ có chút ánh sáng “le lói, lập loè, yếu ớt” của đàn đom đóm, một “quầng sáng lờ mờ” của ngọn đèn hàng nước chị Tí và những “hột sáng” nhỏ nhoi lọt qua phên nứa nơi gian hàng của chị em Liên. Cái buồn của ngày tàn lặng lẽ len lỏi vào cả những con người cũng đang dần chìm trong bóng tối và thấm thía vào tâm hồn Liên: “Đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần và cái buồn của buổi chiều quê thấm thìa vào tâm hồn ngây thơ của chị. Liên không hiểu vì sao nhưng chị thấy lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn”. Khung cảnh ngày tàn được tái hiện qua những câu văn êm dịu, uyển chuyển, tinh tế. Mỗi câu như một nét vẽ đơn sơ, mộc mạc không cầu kỳ không kiểu cách nhưng lại gợi được cái hồn của cảnh vật và cái thần thái của thiên nhiên. Có thể nói, không gian phố huyện lúc chiều tàn hiện lên tuy buồn nhưng thơ mộng, mang dáng hình của một hồn quê Việt Nam quen thuộc, gần gũi vô cùng bình dị. Qua đó gửi gắm tình cảm gắn bó của Thạch Lam.

Trong không gian của ngày tàn còn có cả một câu chuyện về một phiên chợ tàn nơi xã hội thu nhỏ này. Phiên chợ đã "vãn từ lâu", "người về hết và tiếng ồn ào cũng mất", chỉ còn lại sự nghèo nàn, xa xác với những "rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và lá mía", chỉ còn lại "mùi âm ẩm bốc lên", hơi nóng ban ngày, mùi cát bụi quen thuộc”. Cuộc sống tẻ nhạt, nghèo khổ từng nét hiện ra qua vẻ xác xơ, tiêu điều của phiên chợ tàn.

Và trên phông nền thời gian, không gian tàn lụi của một ngày tàn và một phiên chợ tàn là những cuộc đời tàn tạ, những kiếp người đang âm thầm hoà mình chìm trong bóng tối.Chân dung những con người nghèo khổ lam lũ của phố huyện hiện dần ra. Đó là “mấy đứa trẻ con nhà nghèo ở ven chợ cúi lom khom trên mặt đất đi lại tìm tòi nhặt nhạnh những thanh nứa thanh tre hay bất cứ cái gì có thể dùng được của các người bán hàng để lại” . Chợ đã vãn từ lâu, chúng tìm được gì ở nơi đã tàn ấy? Cuộc sống nghèo khổ gieo rắc bất hạnh lên những kiếp người, cướp đi tuổi thơ của chúng và trả về gánh nặng mưu sinh.

Không một ai thoát khỏi cảnh tù túng nơi phố huyện nghèo. Mẹ con chị Tí, “ngày mò cua bắt tép” tối đến lại lễ mễ đội chõng xách điếu đóm ra dọn hàng. Dù không kiếm được bao nhiêu, nhưng ngày nào chị cũng dọn giống như đang chờ đợi một điều gì đó. Còn gia đình bác Xẩm, họ ngồi trên manh chiếu với cái thau sắt đế trước mặt, rồi không khách không tiền. Mệt mỏi, họ lăn ra đất và như đã lẫn vào trong đất. Bác Siêu với gánh hàng phở ế ẩm khốn khó. Hai chị em Liên với cửa hàng tạp hoá nhỏ xíu mở ra từ ngầy cả nhà rời Hà Nội về phố huyện này. Bà cụ Thi điên nghiện rượu, bà cười “khanh khách” rồi lảo đảo đi vào trong đêm tối gợi cho người đọc nỗi buồn thương về những kiếp người đang dần bị vùi lấp trong cái nghèo khố tối tăm và sự lãng quên của cuộc đời. Tất cả đều là những kiếp sống lầm than, khổ cực và tàn tạ.

Phố huyện nghèo kéo theo những kiếp người gần tàn vào bóng tối mênh mông mờ mịt. Ánh sáng âm ỉ trong bóng tối bao trùm, mong manh tới nỗi chỉ là “hột sáng” hắt ra từ ngọn đèn con của chị Tí, bếp lửa của bác Siêu, ngọn đèn Hoa Kì vặn nhỏ của chị em Liên. Chút ánh sáng ấy không làm cho đêm tối trở nên sáng sủa hơn mà ngược lại chỉ càng làm thêm mịt mù u tối.Với nghệ thuật đối lập khi miêu tả ánh sáng và bóng tối, Thạch Lam đã khắc họa thành công nhịp sống tẻ nhạt, u buồn lay lắt của con người nơi phố huyện nghèo.Trong khi bóng tối nuốt chửng cả phố huyện thì ánh sáng xuất hiện là “hột sáng”, “khe ánh sáng”, “đốm sáng”, “vệt sáng” thật bé nhỏ, chúng “mất đi rồi lại hiện ra trong đêm tối”. Ánh sáng nhỏ nhoi, yếu ớt đó le lói cùng những phận người bấp bênh, trôi nổi. Nhịp sống ấy lặp đi lặp lại quẩn quanh, đơn điệu từ ngày này sang ngày khác.

“Quanh quẩn mãi với vài ba dáng điệu,

Tới hay lui vẫn chừng ấy mặt người”.

Nhưng “Công việc của nhà văn là phát hiện ra cái đẹp ở chỗ không ai ngờ tới, tìm cái đẹp kín đáo và che lấp của sự vật, để cho người đọc một bài học trông nhìn và thưởng thức.” (Thạch Lam). Dưới cái nhìn đầy yêu thương của Thạch Lam, " Hai đứa trẻ" còn là một câu chuyện về niềm khát khao vươn tới một cuộc sống tốt đẹp hơn của những cuộc đời tàn tạ. Ngày tàn, phiên chợ cũng đã tàn nhưng không che lấp đi niềm tin và khao khát của những cuộc đời. Trong hoàn cảnh tàn tạ, con người vẫn ước mơ, vẫn hi vọng. Cuộc sống của họ vẫn tiếp diễn lặp lại dù họ biết mình không nhận được bao nhiêu. Nhưng dường như, họ vẫn luôn chờ đợi, chờ đợi điều gì đó chưa đến “Chừng ấy con người sống trong bóng tối mong đợi một cái gì tươi sáng cho sự sống nghèo khổ hàng ngày của họ”. Và họ chờ, chờ chuyến tàu cuối ngày ngang qua phố huyện.

Trong cảnh chờ tàu, Thạch Lam đã sử dụng thủ pháp tương phản rất tự nhiên có sức khơi gợi về cuộc sống đời thường: tẻ nhạt, đơn điệu nhưng lại chứa bên trong nhũng vận động đến xôn xao. Ánh sáng bừng lên trong bóng tối, cái đẹp ẩn trong cái bình thường, nỗi khao khát và ước mơ ẩn mình trong cam chịu, sự xao động nằm trong sự tĩnh lặng, cái tăm tối lại hiển hiện những kỉ niệm sáng tươi và hé mở một tương lai hi vọng dù cho còn mơ hồ xa xăm. Đó là nhìn của một nhà văn lãng mạn nhưng giàu lòng nhân hậu với con người và cuộc đời. Hai đứa trẻ chờ đợi tàu trong vui buồn phức tạp. Thạch Lam đã khéo léo tái hiện “những rung động cực điểm của những tâm hồn thơ dại” khi miêu tả sự thiết tha chờ tàu chạy qua tới mức An đã buồn ngủ nhíu cả mắt mà vẫn dặn chị: “Tàu đến chị gọi em dậy nhé!”.

Đoàn tàu ngang qua đem đến cho phố huyện không khí náo nhiệt, rạo rực bởi âm thanh, hình ảnh, màu sắc và ánh sáng của nó. Tiếng còi gióng lên hối hả, tiếng các toa tàu dồn dập, tiếng xe rít mạnh vào ghi, tiếng người đi lại ồn ào huyên háo. Trên những toa tàu, đèn điện sáng trưng: “Đồng và kền lấp lánh ở những ô cửa kính sáng”. Chuyến tàu ở Hà Nội mang cho phố huyện cả một thế giới hoa lệ “như đã đem một chút thế giới khác đi qua”. Một thế giới tươi sáng khác hẳn với chút ánh sáng le lói nơi đây.Chuyến tàu mang theo nuối tiếc về “Hà Nội xa xăm, Hà Nội sáng rực vui vẻ và huyên náo”. Nó thức dậy trong Liên một trời kỉ niệm đã qua để Liên sống với tuổi thơ trong chốc lát, sống lại một thời xa xôi nay chỉ còn trong hồi ức, thời mà thầy chưa mất việc, sống ở Hà Nội “chủ nhật được đi bờ hồ uống những cốc nước xanh đỏ”. Tàu đến rồi lại đi, lao về phía trước mở ra một chân trời tương lai khác mà không biết bao giờ con người mới đến được. Chị em Liên đứng nhìn theo con tàu mãi.

Qua khung cảnh đầy cảm động ấy, Thạch Lam với sự thức tỉnh ý thức cá nhân sâu sắc đã bày tỏ lòng xót thương vô hạn đối với những kiếp người nhỏ bé vô danh không bao giờ biết đến ánh sáng và hạnh phúc. Trái tim của một nhà văn chân chính - "nhà nhân đạo từ trong cốt tủy" đã nâng niu và trân trọng niềm tin của con người, dù cho niềm tin ấy vô cùng mong manh.

Trong thiên truyện ngắn của mình, Thạch Lam đã sử dụng thành công ngôn ngữ truyện giàu cảm xúc, giọng văn thủ thỉ điềm tĩnh, nhẹ nhàng như ẩn chứa một tâm sự kín đáo có sức khơi gợi sâu vào cảm xúc người đọc kết hợp nghệ thuật đối lập tương phản, nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật. Từ đó sáng tạo thành công một câu chuyện không có cốt truyện nhưng lại như một thứ thơ bằng văn xuôi ấn tượng. “Hai đứa trẻ” là bức tranh phác hoạ cảnh phố huyện nghèo trong một ngày tàn, qua một phiên chợ tàn và những cuộc đời tàn tạ, chân thật trong từng chi tiết và trong chiều sâu tinh thần của Liên. Bên cạnh niềm cảm thương chân thành đối với những người lao động nghèo khổ sống quẩn quanh bế tắc, tối tăm, Thạch Lam còn khẳng định và ngợi ca niềm khát khao vươn tới một cuộc sống tốt đẹp hơn của họ. Để rồi "Hai đứa trẻ" không những là tác phẩm tiêu biểu cho cây bút tài năng của "Tự lực văn đoàn" mà còn tiêu biểu cho tấm lòng nhân đạo, yêu thương và nâng đỡ con người của Thạch Lam.

Truyện ngắn " Hai đứa trẻ" với chủ đề nhân văn cao đẹp, mang theo thiên chức cao quý của người cầm bút giống như viên ngọc sáng được thời gian mài giũa. Cho đến tận hôm nay, nó vẫn âm thầm sống mãi trong lòng độc giả với tuyên ngôn văn học của một nhà văn chân chính: “Đối với tôi, văn chương không phải là một cách đem đến cho người đọc sự thoát li hay sự quên; trái lại, văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố cáo và thay đổi một thế giới giả dối và tàn ác, vừa làm cho lòng người thêm trong sạch và phong phú hơn” (Thạch Lam)

6. Ý kiến đánh giá của em về chủ đề của truyện ngắn Hai đứa trẻ mẫu 5

Thạch Lam là một trong những tác giả nổi tiếng của nhóm Tự lực văn đoàn. Tác phẩm của ông thường khiến độc giả và các nhà phê bình suy ngẫm. Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” của ông tập trung vào cuộc sống của những người dân nghèo khó ở phố huyện, thể hiện sự tàn dư của thời kỳ thực dân nửa phong kiến và cách mạng tháng Tám năm 1945. Truyện này có thể được coi là câu chuyện về một cuộc đời tàn.

Câu chuyện mở đầu tại một phiên chợ tàn vùng quê nghèo, nơi có khung cảnh êm ả như ru văng vẳng tiếng ếch nhái kêu râm ran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào. Buổi chiều yên tĩnh với khung cảnh mặt trời đỏ rực và những cây tre quen thuộc tạo ra sự tịch liêu đến hoang xơ nơi vùng quê yên bình. Cảnh tối đến mang lại nỗi buồn cho nhân vật Liên, người cảm thấy lòng man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn. Thành phố bị bỏ hoang, mọi hoạt động dường như tạm ngưng, tăng thêm nỗi đau lòng cho những con người đang sống trong hoàn cảnh khó khăn.

Ngoài ra, tác giả cũng miêu tả về cuộc sống khốn khó của những người dân nơi đây, những mảnh đời héo hon đến tội nghiệp. Những đứa trẻ con nhà nghèo phải bon chen đánh vật với cuộc sống mưu sinh, trong khi những người lớn cũng chẳng khá khẩm hơn bao nhiêu. Họ phải hy vọng vào một ngày mai tươi sáng, những mảnh đời bất hạnh sẽ không còn lầm than nữa.

Tác giả đã thành công trong việc khắc họa một buổi chợ tàn, một buổi chiều tàn và một cuộc đời tàn bên cạnh đó còn gửi gắm những khát vọng vì cuộc sống tươi sáng. Hình ảnh đoàn tàu mang ý nghĩa ẩn dụ lớn lao thể hiện giá trị tinh thần nhân đạo mà nhà văn gửi gắm vào tác phẩm của mình.

Có một câu nói rất hay: “Muốn hiểu về cuộc sống của một khu dân cư, chỉ cần nhìn vào buổi chợ của họ.” Câu nói này thể hiện rõ sự thật về cuộc sống của người dân trong một khu dân cư, và không chỉ đúng với nơi đó mà còn đúng với nhiều nơi khác trên thế giới.

Buổi chợ tiêu điều này cho ta cảm nhận về cuộc sống khốn khó của người dân nơi đây. Những thứ xót lại của buổi chợ chỉ là rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và bã mía. Đó là những thứ biểu trưng cho sự nghèo nàn xơ xác đời sống khốn khó của người dân nơi đây. Những dư vị còn xót lại của phiên chợ chỉ còn là mùi đất xộc lên. Đó là mùi vị của cuộc sống nghèo khó, lầm than đến xót xa tội nghiệp.

Hòa cùng với khung cảnh tiêu điều đó là những mảnh đời héo hon đến tội nghiệp. Lầm lũi trong bóng đêm càng tô đậm sự cô tịch. Mấy đứa trẻ con nhà nghèo lom khom mặt đất lạnh nhặt nhạnh những thanh nứa thanh tre hay bất thứ cái gì có thể dùng được của những người bán hàng để lại”. Đáng nhẽ ở cái tuổi ấy chúng sẽ được đến trường, được vui chơi tận hưởng một cuộc sống vui vẻ thế nhưng lại phải bon chen đánh vật với cuộc sống mưu sinh. Hình ảnh những người lớn cũng chẳng khá khẩm hơn bao nhiêu. Chị Tí mò cua bắt tép đến tối lại dọn cái chõng tre ra bán nước, bác phở Siêu với gánh hàng phở ế ẩm khốn khó, anh phu xe, chị hàng gạo… Những mảnh đời bé nhỏ bất hạnh như chìm vào trong bóng tối của màn đêm ảm đạm.

Trong hoàn cảnh đó, Liên và An có cảnh ngộ khó khăn. Kể từ khi bố mất việc làm rời Hà Nội để sống trong mảnh đất nghèo này, mẹ chúng buộc phải lăn lộn với gánh hàng xách tay, hai chị em trông coi cửa hàng tạp hóa nhỏ. Tuổi thơ của chúng cũng không được học hành tốt, thậm chí đối với hai chị em, bát phở của bác Siêu cũng trở thành đồ xa xỉ.

Không gian của phố huyện được tô điểm bởi những đèn Hoa Kì của chị em Liên, ánh đèn của chị Tí và bác Phở Siêu. Tưởng rằng những thứ ánh sáng sẽ làm cho không gian sáng sủa hơn, nhưng nó chỉ khiến cho bóng tối trở nên đậm hơn. Hình ảnh đèn con trên chõng tre của chị Tí đã trở thành biểu tượng cho sự nhỏ nhoi của những mảnh đời, khiến tâm trạng của người đọc trở nên u buồn.

Ngày tàn của phố huyện sẽ tiếp diễn dài bất tận, nhưng sự nghèo không khiến ước mơ của con người bị dập tắt. Họ vẫn hi vọng vào một tương lai tươi sáng, mặc dù nó còn rất mơ hồ. Hình ảnh những đứa trẻ đứng đợi đoàn tàu đêm càng làm nổi bật mảnh đời bất hạnh ở đó.

Sự đối lập giữa cuộc sống bên trong với sự náo nhiệt của đoàn tàu càng khiến cho cuộc sống bên ngoài trở nên đau lòng hơn. Họ chờ đợi để bán hàng, dù chỉ là đôi bao diêm gói thuốc, nhưng nó mang lại giá trị tinh thần lớn lao. Đã là khát vọng được gửi gắm vào những ánh sáng phồn hoa kia, dù nó rất mơ hồ. Khát vọng cho một tương lai tươi sáng, nơi mảnh đời bất hạnh không còn phải khóc lóc nữa. Đó chính là thông điệp nghệ thuật cũng như sự nhạy cảm về tâm hồn của Thạch Lam.

Tác phẩm này không chỉ khắc họa được một buổi chợ tàn, một buổi chiều tàn và một cuộc đời tàn, mà còn gửi gắm những khát vọng vì cuộc sống tươi sáng. Hình ảnh đoàn tàu đêm mang ý nghĩa ẩn dụ lớn lao thể hiện giá trị tinh thần nhân đạo mà nhà văn gửi gắm vào tác phẩm của mình. Những mảnh đời bé nhỏ bất hạnh của những người dân nơi đây không bị dập tắt hy vọng, họ vẫn đang hy vọng và chờ đợi một ngày mai tươi sáng hơn.

Tuy nhiên, tác giả cũng truyền tải những khát vọng về cuộc sống tươi sáng. Dù cuộc sống nơi đây đầy khó khăn, nhưng con người không bao giờ đánh mất hy vọng. Họ vẫn mong chờ vào một thứ gì đó tươi sáng, một ngày mai tốt đẹp hơn. Hình ảnh những đứa trẻ đang ngóng chờ sự xuất hiện của đoàn tàu đêm càng khắc họa mảnh đời bất hạnh, nhưng cũng là sự hy vọng và niềm tin vào một tương lai tươi sáng hơn.

Tác phẩm này gợi mở cho độc giả nhiều suy nghĩ về cuộc sống, về giá trị nhân đạo và sự kiên trì trong đối mặt với khó khăn. Đó cũng là một lời nhắn nhủ đến mỗi người chúng ta rằng, dù cuộc sống có khó khăn đến đâu thì chúng ta vẫn phải giữ vững niềm tin và hy vọng, và luôn cố gắng để vượt qua mọi khó khăn.

Mời các bạn cùng tải về bản PDF để xem đầy đủ nội dung