Phân tích chân dung biếm hoạ nhân vật Khải Định trong truyện ngắn Vi hành

Văn mẫu lớp 11: Phân tích chân dung biếm hoạ nhân vật Khải Định trong truyện ngắn Vi hành dưới đây được VnDoc.com tổng hợp và sưu tầm gồm các bài văn mẫu lớp 11 hay cho các em học sinh tham khảo, củng cố kỹ năng cần thiết cho bài kiểm tra môn Ngữ văn 11 sắp tới đây của mình. Mời các em học sinh cùng tham khảo.

1. Dàn ý phân tích nhân vật Khải Định trong truyện ngắn Vi hành

1. Mở bài

- Giới thiệu truyện ngắn Vi hành và nhân vật Khải Định.

2. Thân bài

a. Nhan đề:

- Vi hành là việc nhà vua cải trang, thâm nhập vào đời sống nhân dân để tìm hiểu xem đất nước mà ông ta cai trị liệu đã đủ ấm no, sung túc, khai thác những điều chưa ổn, những việc cần chấn chỉnh. Đó là một việc làm thật sáng suốt và đẹp đẽ của đấng minh quân.

- Sự "vi hành" của Khải Định lại thật hài hước và buồn cười, đó thực sự là một nhan đề châm biếm. Ông ta nào có vi hành ở An Nam để biết được cái khổ, cái bần cùng của dân tộc mình, ông ta "vi hành" tận nước Pháp xa xôi, trong sự dè bỉu, khinh thường của cư dân nước họ, và qua ấy cốt chỉ để làm tay sai cho thực dân Pháp.

b. Chân dung Khải Định thông qua cuộc trò chuyện của cặp đôi người Pháp:

- Tình huống truyện: Một cặp đôi người Pháp nghĩ rằng nhân vật "tôi" không biết ngôn ngữ của họ, nên thản nhiên thoải mái bàn tán và nghĩ rằng người da vàng, nhỏ con này hẳn chính là ông vua đến từ nước An Nam kia.

- Hình tượng của Khải Định:

+ Đầu thì đội cả "cái đèn chụp lên cái đầu quấn khăn, các ngón tay thì đeo đầy những nhẫn".

+ "mũi tẹt", "mắt xếch", "mặt bủng như vỏ chanh".

+ Hành vi, điệu bộ "nhút nhát", "lúng túng", khúm núm.

- Trong mắt đôi trai gái vị khách An Nam, đã trở thành một thứ gì đó rất kỳ dị, rất buồn cười, thậm chí là rẻ rúng, không lấy gì làm cao sang, hay tính bệ vệ, uy nghi của một ông vua.

- Sự xuất hiện của "anh vua" ở nước Pháp trở thành trò vui tiêu khiển của đám nhà báo, trở thành đối tượng được "săn đón" để bôi bác trên giấy.

- Vị trí của Khải Định ở Pháp chỉ được như ông vua hề Sác-lô kẻ chuyên tiêu khiển cho người khác.

=> Vua Khải Định đã hiện lên với dáng vẻ bù nhìn, kệch cỡm và hài hước, nghệ thuật châm biếm vừa sâu cay vừa khách quan đã đem đến cho độc giả những ấn tượng sâu sắc về Khải Định - một tên hề, một con rối ngơ ngác chịu sự sai khiến của đế quốc, nhục nhã và đê hèn.

c. Chân dung của Khải Định trong suy nghĩ của nhân vật "tôi":

- Sự "vi hành" của Khải Định, chính là trò hề cho cả nước Pháp, làm nhục nhã bộ mặt của An Nam, với dáng điệu khúm núm, sợ sệt, lấp liếm như ăn trộm.

+ Đến để xem xem dân Pháp có được "sung sướng, có được uống nhiều rượu và hút nhiều thuốc phiện bằng dân Nam, dưới quyền ngự trị của ngài hay không".

+ Nếm thử cuộc đời của những cậu công tử bé, chỉ biết ăn chơi hưởng lạc và vô tích sự.

=> Tố cáo, lên án sự bất tài, yếu hèn và nhu nhược của Khải Định trước sự chèn ép, xâm lược của thực dân Pháp với nước ta, thời bấy giờ.

- Người Pháp nhìn bất cứ ai người da vàng cũng đều nghĩ đó là "hoàng đế" An Nam. Nhưng Khải Định chẳng hề biết điều đó, sự ngu ngốc và yếu đuối của một vị vua quỳ sụp dưới chân đế quốc để hưởng đặc ân thì vẫn bình thản sống và hưởng thụ.

- Khải Định đã ngu ngơ ở "mẫu quốc" tận hưởng sự phục tùng trọn vẹn, nhưng thực tế rằng ông là một kẻ bị cầm tù, bám đuôi, mà vẫn sung sướng, hài lòng tận hưởng.

3. Kết bài

- Nêu cảm nhận.

2. Chân dung biếm hoạ nhân vật Khải Định trong truyện ngắn Vi hành mẫu 1

Nếu như bước vào thế giới Số đỏ (Vũ Trọng Phụng) ta được chứng kiến những cái mặt nạ che đậy những bộ mặt thật của một lễ hội các-na-van lộn ngược thì đến với "Vi hành" (Nguyễn Ái Quốc), người đọc gặp gỡ với một chân dung – chân dung biếm hoạ Khải Định được vẽ từ hai hướng nhìn, trong một "hoàn cảnh sáng tác" rất độc đáo, thú vị.

Nếu coi mỗi tác phẩm là một cơ thể sống thì chi tiết cấu tạo nên nó chính là linh hồn của cơ thể ấy. Đặc biệt, đối với thể loại truyện ngắn thì các chi tiết càng đóng vai trò quan trọng. Dường như ý thức được rất rõ điều đó, tác giả Nguyễn Ái Quốc đã sáng tạo nên chi tiết "nhầm lẫn". Qua chi tiết này, bộ mặt tên vua bù nhìn An Nam hiện lên rõ ràng, sinh động từ ngoại hình đến phẩm chất bên trong:

Hắn đấy!

– Đâu phải!

– Đúng mà! Anh đã bảo là chính hắn đấy."

Tác giả đã rất khéo léo khi khơi gợi trí tò mò của người đọc. Ngay lập tức, một câu hỏi được đặt ra: "Hắn" là ai?

Nhân vật "hắn" hiện lên sau đó qua sự mô tả thứ nhất – cái nhìn của đôi bạn trẻ. Hắn có "cái mũi tẹt", "đôi mắt xếch" và "cái mặt bủng như vỏ chanh". "Hắn" được đặt trong dáng điệu "nhút nhát, lúng ta lúng túng, có cả cái chụp đèn chụp lên cái đầu quấn khăn, các ngón tay thì đeo đầy những nhẫn". Nếu không có những lời kể tiếp theo của nhân vật "tôi", hẳn không ai trong chúng ta có thể tưởng tượng mình đang được chiêm ngưỡng đấng hoàng thượng, người đứng đầu nước An Nam. Vậy mà chẳng khác nào một tên hề trong rạp xiếc, thậm chí nếu không có những lời miêu tả hoạt động thì ông vua này hiện lên chẳng khác nào một ma-nơ-canh kỳ dị dưới con mắt người Pháp. Ta nhớ đến một hình ảnh tương tự trong Số đỏ: "Tuy vận âu phục, vua Xiêm cũng đội cái mũ bản xứ bằng kim ngân châu báu, trông như một cái tháp cao, vì nó có đến chín tầng gác…". Nếu đặt hai ông vua này ở cạnh nhau hẳn cái "kho giải trí" của người Pháp trở nên đầy ắp. Ngôn ngữ trào phúng đã phát huy tác dụng của nó. Chỉ bằng vài câu nói chuyện trao đổi bâng quơ, trong một tình huống khó mà phân biệt là có thật hay là tưởng tượng của tác giả, nhân vật đã bị phơi trần và đả kích không thương tiếc. Nguyễn Tuân cũng đã sử dụng cách để nhân vật Huấn Cao xuất hiện trước hết là qua con mắt của viên quản ngục. Chính vì thế – mà sự oai phong, hiên ngang, kiêu bạc của Huấn Cao càng được tô đậm. Khải Định cũng vậy. Nhân vật này không trực tiếp đặt bộ mặt của mình lên trang giấy. Nhưng cũng chính qua cái nhìn khách quan của người Pháp, chân dung của hắn cứ lồ lộ nổi lên rõ ràng và chi tiết. Về ngoại hình, khuôn mặt An Nam hiện lên với các đặc trưng "mũi tẹt", "mắt xếch", "mặt bủng như vỏ chanh" mà Khải Định đã mang đại diện. Điều này vốn dĩ đã được miêu tả làm người đọc hình dung rất rõ nét. Tuy nhiên, có thể đổ cho đặc trưng xứ sở, cũng giống như ta khó mà phân biệt được người Tây, chỉ thấy ai cũng da trắng, mắt xanh, mũi lõ,… Nhưng hãy xem tư thế của một đấng hoàng thượng: "nhút nhát, lúng ta lúng túng" đến nỗi làm cho họ – những người dân nước Pháp – bật cười. Nhất là những thứ "ngọc ngà châu báu" ở nước ta thì trong mắt người Pháp đã trở thành "bộ lụa là, bộ hạt cườm". Trong trang phục của hoàng đế, Khải Định chẳng những không tạo nổi vẻ uy nghi, lẫm liệt mà chỉ càng khiến thiên hạ bật cười. Chi tiết "cái chụp đèn chụp lên cái đầu quấn khăn" đã hoàn thành nốt bức chân dung lố bịch của một tên hề Khải Định. Than ôi! Giá trị của một đức vua chỉ ngang với một tên hề! Không dừng lại ở chỗ đó, đoạn văn ghi lại lời của đôi trai gái so sánh Khải Định với các trò mua vui khác càng nhấn mạnh tư cách của nhân vật Khải Định. Đúng lúc các trò giải trí sắp cạn, hoàng thượng của chúng ta trở thành một phát hiện mới thú vị, hấp dẫn lại rẻ tiền: "Nghe nói ông bầu Nhà hát Múa rối có ý định ký giao kèo thuê đấy…". Đến nước này thì Khải Định đã trở thành một món hàng béo bở cho các khu giải trí khai thác. Câu nói bâng quơ của đôi bạn trẻ "nghe nói…" đã trở thành ấn tượng chung của dư luận công chúng Pháp đối với Khải Định.

Chân dung của "đức hoàng thượng" còn được thể hiện sâu sắc hơn từ góc nhìn thứ hai – qua lời kể của nhân vật "tôi". “Vi hành" được viết dưới hình thức một bức thư, điều này rất có lợi cho những ý tạt ngang, chuyển cảnh. Nhân vật "tôi" từ tình huống hiểu lầm của đôi bạn trẻ và chứng kiến cuộc đối thoại ấy đã cất lên lời nói của mình. Những vị vua anh minh, tài đức thường cải trang đi dò la khắp xứ, tìm hiểu cuộc sống của nhân dân mình. Khải Định được hiểu là có thể đang "vi hành". Sự ngẫu nhiên khi nhìn thấy nhân vật "tôi" trên chuyến xe làm đôi bạn trẻ nghĩ như thế, đồng thời khơi mở cả ý nghĩ của "tôi". Nhân vật "tôi" cho rằng "ngày nay, còn có những ông hoàng, ông chúa, để tiện việc riêng và vì những lý do không cao thượng bằng, cũng "vi hành" đấy". Các giả thiết được đặt ra để giải thích, suy đoán về ý đồ "vi hành" của Khải Định: "ngài muốn biết dân Pháp, dưới quyền ngự trị của bạn ngài là A-lếch-xăng Đệ nhất, có được sung sướng, có được uống nhiều rượu và được hút nhiều thuốc phiện bằng dân Nam, dưới quyền ngự trị của ngài, hay không? Phải chăng ngài muốn học sử dụng (theo kiểu Pháp) cái liềm của nhà nông cùng cái búa của thầy thợ để sau cuộc ngao du, đem về chút ấm no cho đám "dân" bất hạnh của ngài tới nay hoàn toàn chẳng biết đến? Hay là chán cảnh làm một ông vua to, bây giờ ngài lại muốn nếm thử cuộc đời của các cậu công tử bé?". Mỗi suy đoán dường như là một mũi dao đả kích sắc nhọn hướng vào Khải Định. Đằng sau đại từ "ngài" nghe có vẻ tôn trọng ấy là sự mỉa mai, chế giễu. Nhân vật Khải Định, qua nhận thức của một người dân An Nam, không chỉ là một tên vua bù nhìn mà còn vô cùng ngu dốt. Hắn trở thành một con rối vô nghĩa, bù nhìn trong sự điều khiển của thực dân Pháp, một tên vua bất tài, bán nước trong con mắt người dân An Nam. "Ngày nay, cứ mỗi lần ra khỏi cửa, thật tôi không sao che giấu nổi niềm tự hào được là một người An Nam và sự kiêu hãnh được có một vị hoàng đế". Câu nói ấy chứa đựng sự mỉa mai chua chát đối với Khải Định. Từ tình huống "nhầm lẫn" ban đầu, theo diễn biến của câu chuyện ngày càng được mở rộng, éo le và hài hước, nhân vật Khải Định cũng theo đó mà bộc lộ bản chất của mình.

Bằng tài năng sáng tạo độc đáo, Nguyễn Ái Quốc đã xây dựng nên một bức chân dung biếm hoạ theo phép "lạ hoá" của người phương Tây. Ngôn ngữ trào phúng dày đặc trong truyện tạo thành một nét phong cách riêng. Không phải Nguyễn Ái Quốc – một người cộng sản, mạt sát Khải Định mà là công chúng Pháp đấy chứ! Thủ pháp nghệ thuật "vẽ mây nẩy trăng" đã tô đậm một Khải Định với bộ dạng ngớ ngẩn, kì quái, lố bịch, một gã ăn chơi bừa bãi: "Thế hay là hắn đã đem tất cả các thứ đó đến tiệm cầm đồ rồi?". Cái giá của món hàng Khải Định thật thảm hại. Trong câu chuyện, ta có thể tìm thấy những từ ngữ tác giả đưa ra để suy đoán như "phải chăng ngài muốn…", "hay là ngài muốn…". Có ai cấm được người viết đưa ra những phán đoán như thế. Chính vì vậy mà Khải Định cứ ngày càng được suy đoán theo những mức cao hơn và bản chất của hạn cũng hiện rõ theo chiều tăng tiến ấy. Từ một tên vua bù nhìn, Khải Định dần dần bị lột trần từ cái vẻ ngoài giả dối đến một trí tuệ rỗng tuếch và bản chất thấp hèn, ti tiện. Con tàu điện từ lúc xuất phát đến lúc chuyển ga.lần thứ hai đã chở theo một bức chân dung như thế và để lại rất nhiều suy nghĩ trong lòng người đọc.

Chúng ta đều biết Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh viết văn hay làm thơ không vì mục đích văn chương. Sáng tác văn thơ đối với Người là một hành vi chính trị, một hình thức hoạt động cách mạng. Vì thế từ nội dung đến tư tưởng của "Vi hành" cũng không nằm ngoài mục đích ấy và nhân vật Khải Định là nhân vật rất phù hợp để tác giả thực hiện ý đồ nghệ thuật của mình. Khải Định xuất hiện trước công chúng Pháp tạo ra một tràng cười mỉa mai, một không khí tiếp đón "nồng nhiệt". Hắn đấy! – Đâu phải! – Đúng hắn mà!"… như một loạt đại bác trào phúng. Tác giả đã lật tẩy không biết bao nhiêu mặt nạ đang diễn trò trong cuộc đấu xảo ấy, từ tên vua ngờ nghệch đến chính phủ Pháp đương thời. Nhìn vào nhân vật Khải Định, công chúng Pháp không chỉ được chứng kiến bộ mặt của một cá nhân mà còn hiểu được sự xảo trá của chính phủ hòng loè mắt mọi người. Như vậy, chúng ta có thể thấy rõ mục đích chính trị của tác giả Nguyễn Ái Quốc.

"Vi hành" được viết trên đất Pháp, để công chúng Pháp đọc. Chính vì thế từ ngôn ngữ đến hình thức tác phẩm đều được tác giả cân nhắc, lựa chọn sao cho phù hợp với đối tượng ấy. "Vi hành" đã đánh trúng thị hiếu của công chúng Pháp và nhân vật Khải Định thành công rực rỡ. Người đọc bật cười trước bóng dáng Khải Định. Nếu như Chí Phèo ngật ngưỡng bước ra từ làng Vũ Đại mang theo sự khốn khổ, tha hoá đến thảm hại của số phận những người nông dân trước Cách mạng tháng Tám thì tên vua Khải Định ngơ ngáo, lững thững bước ra từ "Vi hành" mang theo bản chất nhu nhược, bán nước của triều đình phong kiến và khoác lên mình tấm áo giả dối của chính quyền Pháp. Câu suy đoán: "Hay là chán cảnh làm một ông vua to, bây giờ ngài lại muốn nếm thử cuộc đời của các cậu công tử bé?" không chỉ là sự suy đoán bâng quơ, ngẫu nhiên. Nó góp phần tái hiện hoàn cảnh lịch sử lúc bấy giờ. Nguyễn Ái Quốc một mặt hạ bệ tên vua ngu dốt đang từ địa vị của một "ông vua to" xuống vị trí một "công tử bé"; mặt khác, tác giả nêu bật hiện trạng của các nước Đông Dương trong cảnh thuộc địa, dưới "vòng ôm ấp, bảo vệ" của "mẫu quốc". Qua nhân vật Khải Định, mũi tên của Nguyễn Ái Quốc đã nhắm trúng nhiều đích, phơi bày, bóc trần sự giả dối của vũ hội các-na-van đang nhộn nhịp diễn ra. Đồng thời, Người cũng tỏ rõ thái độ của người dân An Nam đang sống trên đất Pháp trước hoàn cảnh nước nhà. Chuyến đi thăm "mẫu quốc" của Khải Định là một cơ hội tốt để tác giả hướng ngòi bút sắc sảo, nhạy bén của mình vào mục đích phục vụ phong trào cách mạng nước nhà. Người đọc như nhìn thấy chân dung tên vua Khải Định bị "kéo lê" trên khắp các lối ngõ nước Pháp. Từ nhân vật Khải Định, tác giả đặt ra những câu hỏi lớn cho công chúng Pháp về tư tưởng, nhận thức của những con người sống trong cảnh nô lệ. Hơn thế nữa, công chúng Pháp còn hướng sự thắc mắc của mình vào chính phủ Pháp đương thời.

Nhân vật và tình huống là xương thịt cấu tạo nên tác phẩm, thổi vào tác phẩm một luồng sinh khí, tạo cho nó sức sống lâu bền. Sở dĩ "Vi hành" có được điều đó là nhờ xây dựng được một tình huống độc đáo và một nhân vật rất điển hình. Trong vô vàn những bức chân dung mà văn học xây dựng nên, Khải Định là một khuôn mặt rất khó quên. Nhân vật Khải Định được xây dựng bằng ngôn ngữ trào phúng sắc sảo, thâm thuý. Từ hai hướng nhìn khách quan và chủ quan, tác giả đã mang đến cho người đọc một cái nhìn toàn diện về tên vua bán nước. Với một xã hội, người ta đôi khi chỉ nhìn vào một vài biểu hiện là có thể đánh giá được bộ mặt của xã hội ấy. Nếu như Vũ Trọng Phụng chớp lấy cảnh "hạnh phúc của một tang gia" để làm nổi bật hàng loạt bộ mặt giả dối, Nguyễn Công Hoan nhặt lấy một "đồng hào có ma" để phác hoạ nên gương mặt quan phụ mẫu,… thì Nguyễn Ái Quốc nhân một cuộc đấu xảo đã vạch mặt kẻ đứng đầu xã hội Việt Nam thời bấy giờ, góp vào cho dòng văn học trào phúng một tiếng cười chế giễu sâu cay, sắc sảo.

Chúng ta thường chỉ nhắc tới một nhà thơ cách mạng Hồ Chí Minh, một nhà chính trị kiệt xuất, tài ba, một vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc. Văn học Việt Nam còn biết đến một cây bút trào phúng sắc sảo Nguyễn Ái Quốc.

3. Phân tích nhân vật Khải Định mẫu 2

Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh, là một nhà chính trị, quân sự tài ba, người đã dành trọn cuộc đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước. Song hành với sự nghiệp cách mạng lắm vẻ vang chính là một sự nghiệp văn chương đồ sộ và phong phú. Văn chương của Người không phải viết để cho vui, viết chỉ chú mục đích giải khuây mà thực tế rằng, viết văn cũng là một hoạt động cách mạng có chiều sâu. Nguyễn Ái Quốc đã dùng chính thứ văn chương uyển chuyển, linh hoạt của mình làm vũ khí chống lại thực dân Pháp và chính quyền phong kiến bù nhìn mục nát, chịu sự chi phối nhục nhã của đế quốc những năm cuối triều Nguyễn. Trong đó Vi hành là một trong những tác phẩm văn học châm biếm đặc sắc nhất của Người với hình tượng nhân vật vua Khải Định được xây dựng bằng nghệ thuật trào phúng tinh vi và đặc sắc.

"Vi hành" là một nhan đề khá lý thú, hẳn rằng các độc giả cũng ít nhiều xem những bộ cổ trang Trung Quốc, khi mà nhà vua có một lúc nào đó rỗi việc, chán ngán cuộc sống cung cấm với đống tấu chương chồng chất, cùng những lời can gián khô khan của đám đại thần và sự phiền phức của các bà hậu, bà phi. Thì ông ta, lại nảy ra cái ý cải trang thành một phú hào, một thương gia đi vi hành khắp nhân gian, xem rằng đời sống nhân dân dưới sự cai trị của mình liệu có đủ sung túc ấm no, và thi thoảng sẽ can dự vào một số bất công trong xã hội chẳng hạn. Đó là một việc làm thật sáng suốt và đẹp đẽ của đấng minh quân. Trong phim ảnh là vậy nhưng với truyện ngắn Vi hành của Nguyễn Ái Quốc, cái sự "vi hành" của Khải Định lại thật hài hước và buồn cười, đó thực sự là một nhan đề châm biếm. Một ông vua bù nhìn, nhu nhược cũng "vi hành", tuy nhiên ông ta nào có vi hành ở An Nam để biết được cái khổ, cái bần cùng của dân tộc mình, ông ta "vi hành" tận nước Pháp xa xôi, trong sự dè bỉu, khinh thường của cư dân nước họ, và qua ấy cốt chỉ để làm tay sai cho thực dân Pháp. Dẫu nhục nhã, nhưng cũng còn được ăn sung mặc sướng. Đó chính là cái "vi hành" của vua An Nam thời ấy, nghĩ nhan đề thật vừa khiến người ta tò mò bởi tưởng đọc được câu chuyện lý thú về những sự kiện vi hành của đấng minh quân, cuối cùng mới vỡ lẽ và bật cười vì sự thâm sâu tác giả.

Hình tượng nhân vật Khải Định được dựng lên thông qua hai góc nhìn, một là góc nhìn của một cặp đôi trẻ người Pháp trên chuyến tàu điện ngầm, và một là góc nhìn của chính bản thân tác giả, một công dân An Nam, tức là nhân vật "tôi". Nghệ thuật khắc họa hình tượng nhân vật này chúng ta cũng gặp qua trong tác phẩm Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu của Nguyễn Ái Quốc, trở thành một điểm nhấn nghệ thuật đặc sắc, khi khiến cho câu chuyện trở nên sinh động, khách quan và thuyết phục độc giả hơn cả.

Hình tượng nhân vật Khải Định được dựng lên trong một tình huống truyện khá tình cờ và thú vị, khi một cặp đôi người Pháp nghĩ rằng nhân vật "tôi" không biết ngôn ngữ của họ, nên thản nhiên thoải mái bàn tán và nghĩ rằng người da vàng, nhỏ con này hẳn chính là ông vua đến từ nước An Nam kia. Họ nhìn "ngấu nghiến", "với cặp mắt ma mãnh và tò mò", nhưng lại ra bộ là không nhìn gì, rồi liên tục đưa ra những lời nhận xét "trung thực" về ấn tượng của họ với ông vua người da vàng. Thông qua câu chuyện tán gẫu bâng quơ của cặp đôi trẻ và sự nhầm lẫn khá buồn cười, tác giả đã khắc họa lên hình tượng của Khải Định, với dáng vẻ kỳ dị và nom buồn cười. Đầu thì đội cả "cái đèn chụp lên cái đầu quấn khăn, các ngón tay thì đeo đầy những nhẫn", "mũi tẹt", "mắt xếch", "mặt bủng như vỏ chanh". Thậm chí họ còn nghĩ rằng, hôm nay ông vua da vàng kia không mang vác những thứ lòe loẹt ấy là bởi ông ta đã tống chúng vào tiệm cầm đồ để lấy tiền chi tiêu cái gì đó rồi chăng. Cô gái còn nhận định rằng "hắn còn làm mình bật cười hơn nữa lúc hắn đeo lên người hắn đầy đủ cả bộ lụa là, đủ cả bộ hạt cườm". Rõ ràng trong mắt đôi trai gái vị khách An Nam đã trở thành một thứ gì đó rất kỳ dị, rất buồn cười, thậm chí là rẻ rúng, không lấy gì làm cao sang, hay tính bệ vệ, uy nghi của một ông vua. Mà thực tế Khải Định trong mắt họ là một kẻ "nhút nhát", "lúng túng", khúm núm khi đứng trên mảnh đất của họ. Người Pháp có tôn trọng Khải Định với tư cách một nhà vua không? Rõ ràng trong ý nói của cặp đôi thì không, Khải Định thậm chí còn bị cặp đôi đem ra bỡn cợt, sự xuất hiện của "anh vua" ở nước Pháp trở thành trò vui tiêu khiển của đám nhà báo, trở thành đối tượng được "săn đón" để bôi bác trên giấy, ngay khi những vụ lý thú ở Pháp về hết tiệt đi. Thậm chí vị trí của Khải Định ở Pháp chỉ được như ông vua hề Sác-lô kẻ chuyên tiêu khiển cho người khác, nhưng có lẽ kém hơn bởi Sác-lô diễn còn phải tốn cả đống tiền để chi trả, còn Khải Định là làm hề miễn phí cho cả nước Pháp xem. Chỉ trong một mẩu trò chuyện ngắn ngủi, nhưng vua Khải Định đã hiện lên với dáng vẻ bù nhìn, kệch cỡm và hài hước, nghệ thuật châm biếm vừa sâu cay vừa khách quan đã đem đến cho độc giả những ấn tượng sâu sắc về Khải Định - một tên hề, một con rối ngơ ngác chịu sự sai khiến của đế quốc, nhục nhã và đê hèn.

Kết thúc cuộc đối thoại của cặp đôi trẻ, khi họ bước xuống ga cũng là lúc nhân vật "tôi" bắt đầu suy nghĩ về sự "vi hành" này của Khải Định. Nguyễn Ái Quốc đã lấy cái sự vi hành của vua Thuấn, vua Pi-e với mục đích đi sâu vào đời sống của nhân dân để trào phúng sự "vi hành" của Khải Định, ngài đến ngay tại Pháp để làm trò hề cho cả nước Pháp, làm nhục nhã bộ mặt của An Nam, với dáng điệu khúm núm, sợ sệt, lấp liếm như ăn trộm. Hoặc giả nếu ngài có ý vi hành thật, thì chắc là đến để xem xem dân Pháp có được "sung sướng, có được uống nhiều rượu và hút nhiều thuốc phiện bằng dân Nam, dưới quyền ngự trị của ngài hay không", hoặc muốn nếm thử cuộc đời của những cậu công tử bé, chỉ biết ăn chơi hưởng lạc và vô tích sự. Những câu chữ châm biếm ấy của tác giả, rõ ràng đã tố cáo, lên án sự bất tài, yếu hèn và nhu nhược của Khải Định trước sự chèn ép, xâm lược của thực dân Pháp với nước ta, thời bấy giờ. Người Pháp nhìn bất cứ ai người da vàng cũng đều nghĩ đó là "hoàng đế" An Nam, họ không phân biệt được hoặc hẳn là họ không có ý muốn phân biệt hay ghi nhớ một kẻ mà họ cho là tên hề, không đáng để tâm. Nhưng Khải Định chẳng hề biết điều đó, sự ngu ngốc và yếu đuối của một vị vua quỳ sụp dưới chân đế quốc để hưởng đặc ân thì vẫn bình thản sống và hưởng thụ, chứ biết gì đến ánh nhìn của thiên hạ, càng chẳng để tâm đến dân An Nam đang khốn khổ vì rượu và thuốc phiện cùng với cả hàng trăm thứ thuế đang đày đọa. Khải Định đã ngu ngơ ở "mẫu quốc" tận hưởng sự phục tùng trọn vẹn, nhưng thực tế rằng, đế quốc Pháp chẳng quan tâm đó vua xứ An Nam hay là một người dân Nam bình thường, tất cả đều bị tống vào diện cần theo dõi và quản thúc chặt chẽ, để đảm bảo không có bất kỳ sự xáo trộn nào xảy ra từ những "ông vua" da vàng. Mà sự chăm sóc, "hộ giá" ấy được tiến hành bằng những tên mật thám ghê gớm, gian manh, dính chặt đối tượng như hình với bóng. Đó chính là chuyến "vi hành" thú vị của vua Khải Định, một kẻ bị cầm tù, bám đuôi, mà vẫn sung sướng, hài lòng tận hưởng.

Vi hành là một truyện ngắn châm biếm sâu cay và chua chát dưới ngòi bút tài tình, tinh tế của Nguyễn Ái Quốc. Việc dựng lên một tình huống truyện độc đáo, khách quan, với hai góc nhìn của người dân Pháp và của người dân An Nam, rõ ràng nhân vật Khải Định đã hiện lên một cách sắc nét và chân thực. Khải Định trở thành một nhân vật tiêu biểu nhất đại diện cho cả chính quyền phong kiến lạc hậu, thối nát, sẵn sàng bán nước để cầu vinh hoa cho bản thân. Một kẻ đã quên hết liêm sỉ, tự tôn dân tộc, mang đủ trong mình sự đê hèn, nhục nhã nhưng vẫn sống sót nhờ sự "bảo hộ" của mẫu quốc, trở thành nhân vật khó quên trong nền văn học trào phúng hiện đại.

4. Phân tích nhân vật Khải Định mẫu 3

Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh, một nhà lãnh đạo, chiến sĩ lưu vong và là người dành cuộc đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và thống nhất quê hương. Ngoài công lao lớn trong sự nghiệp cách mạng, ông còn để lại dấu ấn sâu sắc trong văn chương. Văn chương của ông không chỉ là giải khuây, mà còn mang tính cách mạng. Trong bức tranh văn hóa Việt Nam, tác phẩm Vi hành nổi bật với hình ảnh hài hước, châm biếm về vị vua Khải Định, là một ví dụ xuất sắc về nghệ thuật châm biếm và sự độc đáo của Nguyễn Ái Quốc.

'Vi hành' là một tựa đề hấp dẫn, đưa độc giả đến với những cung bậc cảm xúc của cuộc sống cổ trang Trung Quốc, nơi nhà vua cảm thấy chán chường giữa cuộc sống cung điện và quyết định thay đổi bản thân bằng cách trải nghiệm thế giới bên ngoài. Trong truyện ngắn Vi hành của Nguyễn Ái Quốc, 'vi hành' của vua Khải Định lại trở thành một đề tài hài hước và châm biếm. Ông vua không chỉ bù nhìn và nhược đức, mà còn 'vi hành' xa xôi đến nước Pháp, nhận được sự khinh bỉ từ cư dân địa phương, trở thành một bản thể hề, một tay sai cho thực dân Pháp. Dù mang theo sự nhục nhã, nhưng ông vua cũng đắc được sự sung túc và thoải mái. Tên tuổi 'vi hành' của vua An Nam khiến người ta tò mò, nhưng cuối cùng chỉ mang lại tiếng cười vì sự thâm sâu và hài hước của tác giả.

Nhân vật Khải Định được xây dựng thông qua hai góc nhìn: một là góc độ của một cặp đôi người Pháp trên chuyến tàu điện ngầm, hai là góc nhìn của chính tác giả, người An Nam. Nghệ thuật khắc họa này đã tạo nên một hình ảnh sống động và thuyết phục về nhân vật vua Khải Định. Cách tác giả sử dụng những tình huống truyện tình cờ và thú vị để làm nổi bật nhân vật, đồng thời kết hợp với góc nhìn châm biếm, làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn và thú vị hơn.

Khải Định, vị vua An Nam, được mô tả qua một tình huống truyện độc đáo: một cặp đôi người Pháp nghĩ rằng nhân vật 'tôi' không hiểu ngôn ngữ của họ và thoải mái bàn luận, nhầm tưởng rằng người da vàng nhỏ bé này chính là vua đến từ An Nam. Thông qua mẩu trò chuyện và sự nhầm lẫn, tác giả đã tạo nên hình tượng hài hước của Khải Định với đầu đội 'cái đèn chụp', mắt xếch, mặt bủng như vỏ chanh. Cặp đôi người Pháp không nhìn ra bản chất của vị vua, tạo nên tình huống buồn cười và làm nổi bật những đặc điểm độc đáo của nhân vật.

Sau khi cặp đôi trẻ kết thúc cuộc đối thoại và bước xuống ga, nhân vật 'tôi' bắt đầu suy nghĩ về sự 'vi hành' của Khải Định. Nguyễn Ái Quốc đã lấy đề cập đến sự vi hành của vua Thuấn và vua Pi-e để nhấn mạnh vào đời sống của nhân dân, trào phúng sự 'vi hành' của Khải Định. Ngài xuất hiện tại Pháp như một trò hề, làm nhục nhã An Nam với dáng điệu khúm núm, lấp liếm như ăn trộm. Có thể ngài muốn kiểm tra cuộc sống của những cậu công tử bé, chỉ biết ăn chơi và vô tích sự.

Vi hành là một tác phẩm ngắn châm biếm của Nguyễn Ái Quốc, với tình huống độc đáo giữa góc nhìn của người Pháp và người An Nam. Nhân vật Khải Định trở thành biểu tượng cho chính quyền phong kiến, sẵn sàng bán nước để đạt được vinh hoa. Kẻ quên hết liêm sỉ, tự tôn dân tộc, sống sót nhờ 'bảo hộ' của mẫu quốc, trở thành nhân vật khó quên trong văn học hiện đại.

5. Phân tích nhân vật Khải Định mẫu 4

Hồ Chí Minh không chỉ là một nhà lãnh đạo xuất sắc mà còn là một nhà thơ tài năng và tràn đầy lòng nhân ái. Ta không thể không ngưỡng mộ Người đã để lại một tập thơ vô cùng phong phú và có ảnh hưởng sâu sắc. Vi Hành, một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất của Nguyễn Ái Quốc, được chọn mục từ tập truyện và ký viết bằng tiếng Pháp. Truyện được sáng tác vào đầu năm 1923, nằm trong loạt tác phẩm châm biếm đả kích về chuyến thăm Pháp của Khải Định vào tháng 6 năm 1922.

Truyện kể về cuộc hành trình trên tàu điện ngầm của đôi trai gái Pháp, nhìn thấy tôi – nhân vật kể chuyện, một người con của An Nam nên họ tưởng rằng đó là vua Khải Định, xem như một hình thức giải trí giá rẻ. Họ bắt chuyện với tôi và nhớ lại những câu chuyện về những ông vua, liên kết với cuộc vi hành ẩn mình với mục đích riêng của vua Khải Định. Tác phẩm châm biếm và đả kích sâu sắc chuyến vi hành này của tác giả. Đó chính là nội dung chủ yếu của truyện Vi hành. Nghệ thuật châm biếm đả kích được thể hiện ngay từ đầu tác phẩm khi tạo tình huống gây nhầm lẫn. Đó là một đôi nam nữ Pháp trên tàu điện ngầm ở Pari tưởng tác giả, hay chính là nhân vật tôi trong truyện, là vua Khải Định. Đôi trai gái nhầm tôi là vua Khải Định, tất cả người Pháp tưởng những người da vàng trên đất nước Pháp đều là vua Khải Định và điều nực cười là họ mời vua Khải Định sang nhưng cũng không biết ai là vua Khải Định nữa. Sự nhầm lẫn mà tác giả nói đến không thể nói là không có cơ sở khi họ khó phân biệt được những khuôn mặt khác nhau của chúng ta.

Vẫn là làn da vàng, làn mũi tẹt, đôi mắt xếch, khuôn mặt bủng như vỏ chanh – việc nhận diện một người con của Nam bây giờ khó khăn đối với họ. Nhưng điều thú vị là sự nhầm lẫn của đôi trai gái khiến tôi thấy thú vị khi nghe câu chuyện của họ và câu chuyện về vua Khải Định khiến hình tượng nhân vật Khải Định không xuất hiện trực tiếp nhưng vẫn thấy rõ con người của hắn. Tình huống nhầm lẫn ở đây như muốn nói: đây là cách người Pháp nói và nghĩ về Khải Định đấy chứ! Nhưng hình thức viết thư cũng muốn khẳng định rằng họ đã nói đúng và “tôi” thậm chí còn thấy tên vua kia đáng khinh hơn, tồi tệ hơn nữa. Ở đây ta thấy được tạo tình huống gây nhầm lẫn là biện pháp nghệ thuật cơ bản nhất của truyện. Tình huống tuyến như thực tế độc đáo đẩy câu chuyện lên mức hài hước và giàu kịch tính, tạo được hiệu quả châm biếm đả kích sâu sắc. Không cần nhân vật Khải Định xuất hiện, tác giả chỉ ghi lại cuộc trò chuyện của đôi trai gái Pháp nhưng chân dung Khải Định hiện lên rất rõ nét: một ông vua bù nhìn, một người lố bịch, một con rối, một kẻ rẻ tiền.

Bên cạnh đó, tác giả cũng châm biếm một cách nhẹ nhàng và hóm hỉnh thói tò mò, hiếu kì của thị dân Pa-ri. Ngôn ngữ của tác phẩm mang ý nghĩa châm biếm sắc sảo, giọng mỉa mai châm biếm bất ngờ. Vi hành có đủ lợi điểm để chế giễu tính chất bù nhìn của vua Khải Định. Mặt khác, qua hình thức một bức thư riêng gửi cô em họ, tác giả đả kích tố cáo chính sách thuộc địa giả dối của Pháp, chế độ ngu dân nặng nề, chế độ thuế khóa nặng nề và ngay cả kế mật thám ở trên chính quốc.

Nghệ thuật châm biếm đả kích trong Vi hành là sự kết hợp hài hòa giữa hình thức trào phúng của văn học Châu Âu hiện đại và lối đùa vui thâm trầm hóm hỉnh kiểu Á Đông. Vi hành là truyện ngắn tiêu biểu cho hình thức viết truyện kí đặc sắc của Bác, nơi tài năng lời nói ít, ý nhiều, giàu chất trí tuệ và nghệ thuật châm biếm sâu sắc.