Con Rồng cháu Tiên

Lý thuyết Ngữ văn 6: Con Rồng cháu Tiên gồm lý thuyết và bài tập vận dụng được VnDoc sưu tầm và tổng hợp nhằm giúp ích cho các bạn học sinh cùng quý thầy cô tham khảo để giảng dạy và học tập tốt Ngữ văn lớp 6. Mời các bạn tham khảo chuẩn bị tốt cho bài giảng sắp tới đây.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết

1. Tìm hiểu chung

a. Thể loại: Truyền thuyết

- Là loại truyện dân gian truyền miệng, kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ.

- Thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo.

- Thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử.

b. Tóm tắt

Xưa, ở miền đất Lạc Việt có một vị thần thuộc nòi Rồng, tên là Lạc Long Quân. Trong một lần lên cạn giúp dân diệt trừ yêu quái, Lạc Long Quân đã gặp và kết duyên cùng nàng Âu Cơ vốn thuộc dòng họ Thần Nông, sống ở vùng núi cao phương Bắc. Sau đó Âu Cơ có mang và đẻ ra cái bọc một trăm trứng; nở ra một trăm người con. Vì Lạc Long Quân không quen sống trên cạn nên hai người đã chia nhau mỗi người mang năm mươi người con, người lên rừng, kẻ xuống biển. Người con trưởng theo Âu Cơ được tôn lên làm vua, xưng là Hùng Vương, đóng đô ở đất Phong Châu, đặt tên nước là Văn Lang. Khi vua cha chết thì truyền ngôi cho con trưởng, từ đó về sau cứ cha truyền con nối đến mười tám đời, đều lấy hiệu là Hùng Vương

Các bạn có thể tham khảo thêm Tóm tắt bài Con Rồng cháu Tiên

c. Bố cục

- Chia làm 3 đoạn

+ Đoạn 1. Từ đầu..."Long Trang": Giới thiệu Lạc Long Quân và Âu Cơ.

+ Đoạn 2. Tiếp theo..."lên đường": Chuyện sinh nở kì lạ của Âu Cơ và cuộc chia tay, chia con với Lạc Long Quân.

+ Đoạn 3. Còn lại: Giải thích nguồn gốc con Rồng cháu Tiên

2. Đọc - hiểu văn bản

a. Nhân vật Lạc Long Quân và Âu Cơ: Đều là thần

- Nguồn gốc, hình dạng, tài năng

- Kết duyên và sinh nở

+ Sự kết hợp tuyệt vời những gì đẹp nhất của thiên nhiên và con người, của hai giống nòi đẹp đẽ, tài giỏi và phi thường.

+ Chi tiết “cái bọc trăm trứng nở trăm con”: Hình tượng “một bọc” nghĩa là người Việt Nam là cùng một mẹ sinh ra. Một bọc tiếng Hán - Việt nghĩa là “đồng bào”. Nguồn gốc chúng ta thật cao đẹp, là con cháu rồng tiên, là kết quả của một tình yêu đẹp - mối lương duyên Tiên - Rồng.

- Chia tay và chia con: 50 con theo cha xuống biển, 50 con theo mẹ lên non. Khi có việc cần thì giúp đỡ lẫn nhau.

⇒ Giải thích nguồn gốc các dân tộc Việt Nam sinh sống trên khắp đất nước. Phản ánh nhu cầu khai phá và gây dựng các miền đất nước. Thể hiện tinh thần đoàn kết

b. Ý nghĩa các chi tiết tưởng tượng, kì ảo

Khái niệm: Chi tiết hoang đường, kì ảo được hiểu là chi tiết không có thật, được các tác giả dân gian sáng tạo nhằm mục đích nhất định.

Ý nghĩa:

- Tô đậm tính chất kì lạ, lớn lao, đẹp đẽ của nhân vật, sự kiện.

- Thần kì hóa, linh thiêng hoá nguồn gốc giống nòi dân tộc. Qua đó, thêm tự hào, tôn kính dân tộc, tổ tiên…

- Tăng sức hấp dẫn của tác phẩm.

c. Tổng kết

Nội dung:

- Nắm được định nghĩa truyền thuyết.

- Truyện con rồng cháu tiên nhằm giải thích suy tôn nguồn gốc nòi giống và thể hiện ý nguyện đoàn kết, thống nhất cộng đồng của người Việt

Nghệ thuật: Nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo

3. Bài tập minh họa

Đề 1: Trong vai Lạc Long Quân, kể lại truyền thuyết "Con Rồng cháu Tiên".

Gợi ý làm bài

A. Mở bài: Giới thiệu sự ra đời, tài năng và những hành động cao đẹp của Lạc Long Quân.

B. Thân bài

- Kể các sự việc chính sau

+ Chuyện Long Quân gặp Âu Cơ.

+ Âu Cơ sinh con.

+ Long Quân về Thuỷ cung.

+ Long Quân và Âu Cơ cùng các con chia về hai miền xuôi ngược.

C. Kết bài: Sự ra đời của nhà nước Văn Lang và các vua Hùng.

Ví dụ minh họa

Thuở ấy, đã lâu lắm rồi, có lẽ đến hơn 4000 năm về trước, lúc đất nước ta vẫn còn hoang sơ lắm. Trên mặt đất chủ yếu là núi đồi, cỏ cây hoa lá chứ chưa có con người đông đúc như bây giờ. Trên trời, dưới nước, mỗi vùng đất đều do các vị thần tiên cai quản, trông nom.
Là con trai của thần Long Nữ, vị thần được Thần Trời giao cho cai quản vùng sông nước Lạc Việt, cha mẹ đặt tên cho ta là Lạc Long Quân. Được cha mẹ chỉ dạy đủ điều từ thủa ấu thơ, lại thêm sức lực vốn có của giống Rồng, ta đã luyện được rất nhiều phép lạ. Thủa ấy, khi ta còn trẻ, ta thường hay xin phép Đức Long Vương lên trần gian thăm thú, giúp dân tiễu trừ bọn yêu tinh, dạy dân cách trồng trọt, chăn nuôi, cách ăn ở. Trần gian nhiều cảnh đẹp khiến ta gắn bó như đang sống dưới Thủy Cung.

Một hôm, đang thỏa chí ngao du sơn thuỷ, ta say hứng quá chân lên tận vùng núi cao phương Bắc. Bỗng ta gặp một thiếu nữ xinh đẹp tuyệt trần. Hỏi ra mới biết nàng là Âu Cơ, con gái Thần Nông. Nghe nói vùng Lạc Việt có nhiều hoa thơm, cỏ lạ, nàng xin phép cha dạo bước đến thăm. Ta cùng Âu Cơ mến cảnh hợp người, đem lòng yêu thương rồi thề ước nguyện cùng chung sống trọn đời.

Ít lâu sau, Âu Cơ có mang. Kỳ lạ thay! Đến ngày sinh nở, nàng sinh ra một cái bọc trăm trứng. Rồi trăm trứng nở ra trăm con đều đẹp đẽ, hồng hào chẳng cần bú mớm mà tự lớn lên như thổi. Vợ chồng ta hết sức vui mừng, hết lòng chăm chút cho đàn con nhỏ.

Sống ở trần thế đã lâu, ta cũng thấy nóng lòng. Ở thuỷ cung, cha mẹ đã già, công việc không biết ai gánh vác. Trăn trở nhiều lần, ta nghĩ: "Âu Cơ vốn thuộc dòng Tiên hợp với non cao, ta lại là giống Rồng quen sống nơi biển cả; tính tình, tập quán hẳn có nhiều cái khác nhau nên một cuộc biệt ly trong nay mai khó là tránh khỏi". Ta bèn gọi trăm con cùng nàng tới và nói: "Ta và nàng tuy sống chưa lâu nhưng nghĩa tình đến sông cạn đá mòn cũng không thay đổi. Ta nghĩ, ta là giống Rồng, nàng là giống Tiên, vậy khó mà tính kế dài lâu được. Nay vì đại nghiệp và vì sự mưu sinh của trăm con, ta sẽ đưa 50 con xuống biển, nàng đưa 50 con lên núi, chia nhau ra mà cai quản các phương hễ có việc gì thì báo cho nhau để mà tương trợ". Nàng nghe thấy hợp tình, cũng đành tuân theo. Cuộc chia ly ngậm ngùi, da diết.

Ta đưa 50 con xuống vùng đồng thấp dạy các con nghề biển mà an cư lập nghiệp. Âu Cơ đưa các con lên núi cao, lập con trưởng làm vua, lấy hiệu là Hùng Vương, đóng đô ở đất Phong Châu, đặt nước hiệu là Văn Lang, truyền đời nối ngôi đều lấy hiệu Hùng Vương, không hề thay đổi.

Sau đó rất lâu, ta và Âu Cơ không gặp lại nhau nhưng tình nghĩa vẫn không phai. Hơn thế, nghĩa "đồng bào" trong trăm con ta cũng không thay đổi. Bởi thế cho nên đến tận ngày nay, trên đất nước ta dẫu có tới trên 50 dân tộc, nhưng đều là anh em ruột thịt một nhà.

4. Trắc nghiệm Ngữ văn 6

Câu 1: Truyện Con Rồng cháu Tiên thuộc thể loại văn học nào?

A. Thần thoại

B. Truyền thuyết

C. Cổ tích

D. Truyện ngắn

Câu 2: Ý nghĩa nào sau đây không đúng với truyện Con Rồng cháu Tiên?

A. Giải thích, suy tôn nguồn gốc của dân tộc Việt Nam.

B. Thể hiện niềm tự hào dân tộc về giống nòi cao quý

C. Thể hiện ý thức đánh giặc ngoại xâm, bảo vệ chủ quyền dân tộc

D. Thể hiện ước nguyện đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau của cộng đồng người Việt

Câu 3: Truyện truyền thuyết với thần thoại khác nhau ở điểm nào?

A. Gắn liền với các sự kiện và nhân vật lịch sử

B. Nhân vật là người thật hoặc thần thánh

C. Truyện không có yếu tố hoang đường, kì ảo

D. Nhân vật và hành động của nhân vật không có màu sắc thần thánh

Câu 4: Khái niệm chính xác nhất về truyện truyền thuyết?

A. Loại truyện dân gian, kể về nhân vật, sự kiện liên quan tới lịch sử dân tộc, sử dụng các yếu tố hoang đường kì ảo.

B. Những câu chuyện hoang đường, li kì

C. Những câu chuyện kể hiện thực thông qua hình tượng nghệ thuật

D. Những câu chuyện có thật

Câu 5: Ý nào dưới đây không nói về thể loại truyền thuyết?

A. Là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử.

B. Là những câu chuyện chứa đựng nhiều yếu tố tưởng tượng kì ảo.

C. Truyện thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử.

D. Là những câu chuyện kể về các hoạt động hằng ngày của người dân thời nguyên thủy.

Câu 6: Hai nhân vật chính được đề cập đến trong truyện Con Rồng cháu Tiên là gì?

A. Thần Nông và Thần Long Nữ.

B. Vua Hùng và Lạc Long Quân.

C. Một trăm người con của Lạc Long Quân và Âu Cơ.

D. Lạc Long Quân và Âu Cơ.

Câu 7: Theo truyện Con Rồng cháu Tiên, nàng Âu Cơ thuộc giống nào và sinh sống ở đâu?

A. Giống rồng - Sinh sống ở dưới nước.

B. Là người con của một vị vua - Sống ở miền núi cao.

C. Vừa là giống rồng, vừa là giống tiên - Sinh sống ở trên cạn.

D. Giống tiên, thuộc dòng họ Thần Nông - sống ở vùng núi cao phương Bắc.

Câu 8: Lạc Long Quân là ai?

A. Con trai thần Long Nữ, thuộc giống rồng, sinh sống ở dưới nước.

B. Người có sức khỏe vô địch và có nhiều phép lạ.

C. Người thường xuyên giúp đỡ nhân dân diệt trừ yêu quái; dạy dân cách trồng trọt, chăn nuôi và cách ăn ở.

D. Tất cả đều đúng.

Câu 9: Vì sao Lạc Long Quân và Âu Cơ chia tay nhau?

A. Lạc Long Quân và Âu Cơ không còn yêu thương nhau.

B. Lạc Long Quân và Âu Cơ có tập tính và tập quán sinh hoạt hoàn toàn khác nhau, nên khó hòa hợp lâu dài.

C. Vì Lạc Long Quân phải về quê để nối ngôi vua cha.

D. Vì Âu Cơ muốn các con được sống ở hai môi trường khác nhau.

Câu 10: Truyện truyền thuyết nào sau đây không giải thích về nguồn gốc dân tộc tương tự như Con Rồng cháu Tiên

A. Đẻ đất đẻ nước

B. Quả bâu mẹ

C. Sự tích cây vú sữa

D. Quả trứng thiêng

Đáp án

-------------------------------------------

Với nội dung bài Con Rồng cháu Tiên các bạn học sinh cùng quý thầy cô cần nắm vững kiến thức về nội dung, giá trị nhân văn, nghệ thuật của truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên được truyền tải đến chúng ta...

Trên đây VnDoc đã giới thiệu nội dung bài Lý thuyết Ngữ văn 6: Con Rồng cháu Tiên cho các bạn tham khảo. Ngoài ra các bạn có thể xem thêm chuyên mục Lý thuyết môn Ngữ Văn 6, Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 6, Soạn bài lớp 6, Văn mẫu lớp 6, Trắc nghiệm Ngữ văn 6, Soạn văn 6 siêu ngắn. Mời các em học sinh, các thầy cô cùng các bậc phụ huynh tham khảo.