Mưa

Chúng tôi xin giới thiệu bài Lý thuyết Ngữ văn 6: Mưa được VnDoc tổng hợp và giới thiệu nhằm giúp cho các bạn học sinh cùng quý thầy cô tham khảo để chuẩn bị cho bài giảng sắp tới và học tập tốt Ngữ văn lớp 6.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết

1) Tìm hiểu chung bài thơ Mưa

a/ Tác giả

- Trần Đăng Khoa sinh năm 1958.

- Quê quán: Nam Sách, Hải Dương.

- Hiện đang công tác tại ban Văn nghệ Đài tiếng nói Việt Nam.

- Là tài năng thơ bộc lộ rất sớm (tập thơ đầu ta được in năm 1968, khi Trần Đăng Khoa mới 10 tuổi.)

b/ Tác phẩm

- Bài thơ sáng tác năm 1967 in trong tập "Góc sân và khoảng trời".

- Thể thơ: Thể thơ tự do, các câu thơ ngắn.

Tóm tắt: Bài thơ tả cảnh thiên nhiên, cảnh trận mưa rào mùa hạ ở nông thôn đồng bằng Bắc Bộ.

Bố cục: Gồm 3 phần

- Phần 1: (Từ đấu đến "nhảy múa"): Cảnh sắp mưa.

- Phần 2: (Tiếp theo đến "hả hê"): Cảnh trong mưa.

- Phần 3: (Còn lại): Hình ảnh con người trong mưa.

2) Đọc - hiểu văn bản Mưa

a/ Cảnh thiên nhiên

- Cảnh sắp mưa: Đàn mối bay ra, mối trẻ, mối già, đàn kiến tránh mưa, mặt trời đầy mây đen, cây mía múa gươm...

- Cảnh trong khi mưa: Mưa rào rào ù ù, rơi lộp bộp, cóc nhảy, chó sủa...

- Nghệ thuật nhân hóa.

→ Bức tranh đẹp, sinh động về một cơn mưa mùa hạ dưới sự cảm nhận tinh tế của con mắt trẻ thơ. Vẻ đẹp của làng quê Việt Nam.

b/ Hình ảnh con người:

- Người cha đi cày về "đội sấm, đội chớp..."

- Nghệ thuật ẩn dụ.

→ Con người mới xuất hiện trên cái nền thiên nhiên dữ dội, hùng vĩ vừa mang tính chất cụ thể, khái quát biểu tượng vừa ca ngợi vẻ đẹp lao động cần cù của con người nông dân bình dị chống chọi, vượt qua, chiến thắng những trở ngại của thiên nhiên với tầm vóc lớn lao, tư thế hiên ngang, sức mạnh to lớn có thể so sánh với thiên nhiên vũ trụ. Toát lên những tình cảm kính yêu, trân trọng, tự hào của đứa con về người cha của mình. Gợi ấn tượng đẹp, khỏe của người nông dân lao động Việt Nam thời đánh Mĩ.

* Tổng kết

Nghệ thuật:

- Sử dụng thơ tự do, câu ngắn, nhịp nhanh

- Quan sát và miêu tả thiên nhiên một cách hồn nhiên, tinh tế và độc đáo.

- Sử dụng các phép nhân hóa.

- Khắc họa hình ảnh người cha đi cày về mang ý nghĩa biểu trưng.

Ý nghĩa: Bài thơ cho thấy sự phong phú của thiên nhiên và tư thế vững chãi của con người. Từ đó hiện lên tình cảm vui tươi, thân thiện của tác giả đối với thiên nhiên và làng quê yêu quý của mình.

3) Bài tập minh họa bài Mưa

Đề bài: Dựa vào bài thơ Mưa của Trần Đăng Khoa hãy tả lại một cơn mưa rào.

1/ Mở bài:

- Giới thiệu khung cảnh trước cơn mưa

+ Nắng nóng kéo dài, không khí oi bức, ngột ngạt.

+ Cây cối héo úa, mặt đất khô cằn.

+ Mọi người sốt ruột mong mưa.

2/ Thân bài:

- Lúc sắp mưa: Trời tối sầm, mây đen kéo tới. Gió thổi mạnh, sấm chớp nổi lên. Cây cối ngả nghiêng, các con vật cuống quýt chạy mưa.

- Lúc mưa: Mưa từ nhỏ đến lớn. Màn mưa trắng xoá. Trời đất mù mịt trong mưa. Con người, cảnh vật đều hả hê, vui sướng.

- Sau cơn mưa, bầu trời quang đãng, mọi sinh hoạt trở lại bình thường.

3/ Kết bài:

Cảm nghĩ của em: Cơn mưa đến đúng lúc rất có ích đối với nhà nông.

Bài văn mẫu

Trời nóng oi bức đến mười ngày, hôm qua một trận mưa rào vừa ập xuống.

Trời bỗng tối sầm lại, gió thổi ù ù, mây đen kéo đến ùn ùn như ông trời đang mặc áo giáp đen ra trận. Không hiểu từ đâu mối bay ra rợp trời, mối trẻ hay rất cao, cao đến sát mái nhà, ngọn cây. Mối già bay thấp, có con bay là là mặt đất. Mối bay ra rất nhiều tưởng như vơ tay lên là bắt được đến vài con mối. Ngoài vườn, mẹ gà cục cục dẫn đàn con tìm nơi ẩn nấp, những chú gà con như những nắm bông vàng chạy lon ton, thỉnh thoảng lại kêu "chiếp chiếp". Gió ngày càng thổi mạnh, bãi mía trước nhà được cơn gió thổi làm lá mía xào xạc như muôn ngàn thiếu nữ đang múa gươm. Bụi cuốn mù trời, lá khô cuốn theo chiều gió chạm xuống đất nghe xào xạc dồn vào một góc sân như một bàn tay vô hình đã quét lại. Ngoài đầu ngõ, những chú kiến hối hả hành quân về tổ mang theo bao nhiêu là thức ăn dự trữ báo hiệu trước một trận mưa rất to sắp đến. Gió thổi mát ơi là mát. Những cọng cỏ gà rung rinh tai nghe ngóng. Đến cả bụi tre đầu ngõ cũng kẽo kẹt đưa võng, lá tre chõe xuống như những cô thiếu nữ đang ngồi tần ngần gỡ tóc. Hàng bưởi ven bờ ao đu đưa bế những đứa con đầu tròn trọc lốc.

Bỗng chớp loé sáng rực, cả bầu trời như có một chiếc bút kỳ lạ đã vẽ lên bầu trời một nét vẽ thật rõ sáng rồi vụt tắt, ông sấm được thể ra oai ghé xuống sân cười khanh khách, có lúc phát ra những tiếng đùng đoàng như mìn phá đá. Cây dừa vốn thường ngày đứng im lặng ở góc vườn nay thả sức sải tay bơi như những vận động viên đang bơi lội. Những chị mùng tơi ở hàng rào cạnh tường lâu nay uốn éo giờ được nhảy múa hả hê.

Lộp bộp, lộp bộp, trời đã mưa. Trẻ em trong xóm reo lên. Mưa ù ù như xay lúa, mưa sầm sập giọt ngã giọt bay. Nước sùi bọt trắng xóa cả sân. Đất trời mù trắng nước, mưa chéo mặt sân, mùi nước mưa ngai ngái, ngòn ngọt. Mưa rào rào trên mái tôn. mưa bùng nhùng trên các tàu lá chuối, lá khoai. Nước chảy ồ ồ, xối xả. Nước ngập cả sân. Mấy ông cóc cụ nhảy chồm chồm bì bõm trong nước mưa. Nước chảy đục ngầu ngầu, cuồn cuộn dồn về ao, nước mấp mé vườn nhà. Bỗng lóe lên một ánh chớp, sấm kêu "đùng" một cái làm trẻ con trong xóm hét lên một tiếng rõ to. Cây lá trong vườn hả hê run rẩy.

Mưa ngớt dần rồi lạnh hẳn, mấy con chim chào mào từ gốc cây nào đó bay ra hót râm ran như đón ông Mặt Trời lại mỉm cười, những tia nắng vàng óng ánh sau những vòm lá bưởi. Bầu trời lại trong xanh và cao như một bàn tay vô hình đã gột rửa sạch những đám mây đen. Tiếng bàn chân chạy lép nhép ngoài đường. Trẻ em trong xóm rủ nhau đi bắt cá rô ngược dòng nước.

Trận mưa rào thật là thích đã đem đến cái không khí trong lành, khoan khoái dễ chịu. Cây cối như vụt lớn hẳn lên, sum suê hơn mọi ngày, cái bể nhà em lại đầy ắp nước mưa.

4) Trắc nghiệm bài Mưa

Câu 1: Tác giả bài thơ "Mưa" là ai?

A. Tố Hữu

B. Nguyễn Duy

C. Trần Đăng Khoa

D. Minh Huệ.

Câu 2: Bài thơ Mưa tả cảnh cảnh mưa ở vùng nào nước ta và vào thời gian nào?

A. vùng nông thôn Bắc Bộ vào mùa hè.

B. vùng miền núi lúc sáng sớm

C. vùng ven biển lúc hoàng hôn

D. vùng thành thị lúc chiều tối

Câu 3: Lũ con - Đầu tròn - Trọc lốc là những câu thơ chỉ đối tượng nào?

A. Trái dừa.

B. Trái đu đủ.

C. Trái bưởi.

D. Trái bóng.

Câu 4: Bài thơ "Mưa" được miêu tả theo trình tự nào?

A. Trước và trong cơn mưa

B. Từ ngoài đồng về

C. Từ trên trời xuống mặt đất

D. Trong và sau cơn mưa.

Câu 5: Loài vật nào không được miêu tả trong bài thơ "Mưa"?

A. Mối

B. Gà

C. Mèo

D. Kiến

Câu 6: Khổ thơ cuối cùng trong bài thơ "Mưa", tác giả miêu tả hình ảnh cha đi cày về làm nổi bật điều gì?

Nói lên sự vất vả, cực nhọc.

B. Ca ngợi hình ảnh những con người lao động.

C. Nổi bật dáng vẻ lớn lao, vững vàng giữa khung cảnh thiên nhiên dữ dội.

D. Làm nổi bật cơn mưa dữ dội.

Câu 7: Bốn câu thơ cuối bài thơ tác giả sử dụng phép tu từ gì?

Bố em đi cày về

Đội sấm

Đội chớp

Đội cả trời mưa...

A. Nhân hóa

B. So sánh

C. Hoán dụ

D. Ẩn dụ

Câu 8: Nhịp thơ trong bài thơ như thế nào?

A. Rất ngắn, nhanh và dồn dập.

B. Rất chậm chạp, nhẹ nhàng.

C. Bình thường, mang âm điệu nhẹ.

D. Vui tươi, rộn ràng

Câu 9: Bài thơ Mưa viết về cơn mưa mùa nào trong năm?

A. Mùa xuân.

B. Mùa hè.

C. Mùa thu.

D. Mùa đông.

Câu 10: Biện pháp nghệ thuật nào được tác giả sử dụng rộng rãi trong bài thơ Mưa?

A. Nhân hóa.

B. Hoán dụ.

C. So sánh.

D. Ẩn dụ.

Câu 11: Câu nào dưới đây không nói về bài thơ Mưa?

A. Diễn tả không khí mát mẻ, dễ chịu của làng quê sau cơn mưa.

B. Miêu tả chính xác, sinh động cảnh vật thiên nhiên làng quê trước và sau cơn mưa.

C. Thể hiện tài năng quan sát và miêu tả thiên nhiên tinh tế và độc đáo của tác giả.

D. Chứa đựng những tình cảm yêu thương gắn bó của tác giả đối với quê hương.

Câu 12: Những nét đặc sắc về nghệ thuật miêu tả cơn mưa trong bài thơ "Mưa" của Trần Đăng Khoa là gì?

A. Sử dụng rộng rãi phép nhân hóa.

B. Thể thơ tự do, nhịp thơ ngắn và nhanh.

C. Thể thơ tự do, sử dụng rộng rãi phép nhân hóa, ngôn ngữ sinh động.

D. Ngôn ngữ chính xác, sinh động.

Đáp án

-------------------------------------------

Với nội dung bài Mưa trên đây được VnDoc giới thiệu nhằm giúp các bạn học sinh cùng quý thầy cô cần nắm vững kiến thức về hoàn cảnh ra đời, giá trị nghệ thuật và nhân đạo nội dung của bài thơ Mưa do Trần Đăng Khoa sáng tác...

Trên đây VnDoc đã giới thiệu nội dung bài Lý thuyết Ngữ văn 6: Mưa. Ngoài ra các bạn có thể tham khảo thêm để chuẩn bị tốt cho học kì mới sắp tới: Lý thuyết môn Ngữ Văn 6, Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 6, Soạn bài lớp 6, Trắc nghiệm Ngữ văn 6, Tài liệu học tập lớp 6.