Giáo dục công dân 9 Chân trời sáng tạo bài 5

Bảo vệ hòa bình

Với nội dung bài Giải bài tập Giáo dục công dân lớp 9 bài 5: Bảo vệ hòa bình chi tiết sách Chân trời sáng tạo giúp học sinh xem và so sánh lời giải từ đó biết cách làm bài tập môn GDCD 9.

Bài: Bảo vệ hòa bình

Mở đầu
Khám phá
Luyện tập
Vận dụng

Mở đầu

Mở đầu trang 27 Bài 5 GDCD 9: Em hãy kể tên những nhân vật có công lớn trong việc đấu tranh bảo vệ hòa bình ở Việt Nam hoặc trên thế giới.

Trả lời:

- Một số nhân vật có công lớn trong việc đấu tranh bảo vệ hòa bình ở Việt Nam: Nguyễn Trãi, Lê Lợi, Hồ Chí Minh, Võ Nguyên Giáp,…

- Một số nhân vật có công lớn trong việc đấu tranh bảo vệ hòa bình trên thế giới: Nen-xơn Man-đê-la; Phi-đen Cat-xtơ-rô; M. Gan-đi;…

Khám phá

1. Em hãy đọc nội dung sau và trả lời câu hỏi

Khám phá trang 28 GDCD 9: Em hãy đọc nội dung sau và trả lời câu hỏi

Thông tin. Trong suốt chiều dài lịch sử, dân tộc ta đã trải qua biết bao cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc vĩ đại. Thế hệ cha ông đã hi sinh không quản máu xương để có được hòa bình, độc lập như ngày hôm nay. Trong giai đoạn 1954 - 1975, qua hai lần chiến tranh phá hoại do Mỹ tiến hành, đất nước ta phải gánh chịu những tổn thất nghiêm trọng. Theo số liệu từ Giáo trình Lịch sử Việt Nam từ 1945 đến nay, Trần Bá Đệ (Chủ biên), thì miền Bắc đã bị tàn phá nặng nề: hầu hết các thành phố, thị xã đều bị đánh phá (12 thị xã, 51 thị trấn bị phá huỷ hoàn toàn); 5 triệu m2 nhà ở bị phá huỷ; hàng trăm hecta ruộng đất bị hoang hóa; 3 000 trường học, 350 bệnh viện bị bắn phá ;... Hậu quả của cuộc chiến tranh đối với miền Nam còn nặng nề hơn: nửa triệu hecta ruộng bị bỏ hoang; 1 triệu hecta rừng bị chất độc hóa học, bom đạn cày xới; môi trường sinh thái ở những vùng bị nhiễm chất độc hóa học còn gây hệ lụy cho các thế hệ sau, kể cả những người không tham gia chiến tranh.

Qua quá trình đấu tranh cam go, quyết liệt và phức tạp trên cả ba mặt trận chính trị, quân sự và ngoại giao của Việt Nam, cùng sự ủng hộ và sức ép từ quốc tế, Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam chính thức được kí kết. Từ điểm tựa chiến lược của Hiệp định Paris, quân và dân ta đã tiến hành cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 giành thắng lợi, thống nhất đất nước, non sông thu về một mối.

Quang cảnh Lễ kí Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam ngày 27/11/1973 tại thủ đô Paris (Pháp)

Sau ngày hòa bình lập lại, quân và dân ta đã cùng nhau quyết tâm xây dựng đất nước. Ngày 25/4/1976 cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội chung được tổ chức trong cả nước. Từ ngày 26/6 đến ngày 03/7/1976, Quốc Hội khoá VI đã có kì họp lịch sử, hoàn thành thống nhất đất nước về mặt Nhà nước. Quốc hội quyết định lấy tên nước là Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV của Đảng Cộng sản Việt Nam đã họp quyết định phương hướng, nhiệm vụ và mục tiêu chủ yếu của kế hoạch Nhà nước 5 năm (1976 - 1980).

Ngày nay, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, quan trọng trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, ngoại giao. Vị thế của đất nước không ngừng được nâng cao, đời sống của nhân dân ngày càng ấm no, hạnh phúc.

Từ nội dung trên, theo em, cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ đã để lại hậu quả gì cho Việt Nam?

Trả lời:

Cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ đã để lại những hậu quả nặng nề cho dân tộc Việt Nam, như:

- Ở miền Bắc: hầu hết các thành phố, thị xã đều bị đánh phá; 5 triệu m2 nhà ở bị phá hủy; hàng trăm hecta ruộng đất bị hoang hóa; 3 000 trường học, 350 bệnh viện bị bắn phá ;...

- Ở miền Nam: nửa triệu hecta ruộng bị bỏ hoang; 1 triệu hecta rừng bị chất độc hóa học, bom đạn cày xới; môi trường sinh thái ở những vùng bị nhiễm chất độc hóa học còn gây hệ lụy cho các thế hệ sau, kể cả những người không tham gia chiến tranh.

Khám phá trang 28 GDCD 9: Em hãy đọc nội dung sau và trả lời câu hỏi

Thông tin. Trong suốt chiều dài lịch sử, dân tộc ta đã trải qua biết bao cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc vĩ đại. Thế hệ cha ông đã hi sinh không quản máu xương để có được hòa bình, độc lập như ngày hôm nay. Trong giai đoạn 1954 - 1975, qua hai lần chiến tranh phá hoại do Mỹ tiến hành, đất nước ta phải gánh chịu những tổn thất nghiêm trọng. Theo số liệu từ Giáo trình Lịch sử Việt Nam từ 1945 đến nay, Trần Bá Đệ (Chủ biên), thì miền Bắc đã bị tàn phá nặng nề: hầu hết các thành phố, thị xã đều bị đánh phá (12 thị xã, 51 thị trấn bị phá hủy hoàn toàn); 5 triệu m2 nhà ở bị phá hủy; hàng trăm hecta ruộng đất bị hoang hóa; 3 000 trường học, 350 bệnh viện bị bắn phá;... Hậu quả của cuộc chiến tranh đối với miền Nam còn nặng nề hơn: nửa triệu hecta ruộng bị bỏ hoang; 1 triệu hecta rừng bị chất độc hóa học, bom đạn cày xới; môi trường sinh thái ở những vùng bị nhiễm chất độc hóa học còn gây hệ lụy cho các thế hệ sau, kể cả những người không tham gia chiến tranh.

Qua quá trình đấu tranh cam go, quyết liệt và phức tạp trên cả ba mặt trận chính trị, quân sự và ngoại giao của Việt Nam, cùng sự ủng hộ và sức ép từ quốc tế, Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam chính thức được kí kết. Từ điểm tựa chiến lược của Hiệp định Paris, quân và dân ta đã tiến hành cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 giành thắng lợi, thống nhất đất nước, non sông thu về một mối.

Sau ngày hòa bình lập lại, quân và dân ta đã cùng nhau quyết tâm xây dựng đất nước. Ngày 25/4/1976 cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội chung được tổ chức trong cả nước. Từ ngày 26/6 đến ngày 03/7/1976, Quốc Hội khoá VI đã có kì họp lịch sử, hoàn thành thống nhất đất nước về mặt Nhà nước. Quốc hội quyết định lấy tên nước là Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV của Đảng Cộng sản Việt Nam đã họp quyết định phương hướng, nhiệm vụ và mục tiêu chủ yếu của kế hoạch Nhà nước 5 năm (1976 - 1980).

Ngày nay, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, quan trọng trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, ngoại giao. Vị thế của đất nước không ngừng được nâng cao, đời sống của nhân dân ngày càng ấm no, hạnh phúc.

Em nhận xét như thế nào về sự khác biệt của Việt Nam trước và sau chiến tranh? Từ đó, giải thích vì sao cần phải bảo vệ hòa bình?

Trả lời:

- Cuộc sống của người dân và sự phát triển của đất nước Việt Nam trong chiến tranh và trong thời kì hòa bình có sự khác nhau:

+ Trong chiến tranh: cơ sở vật chất, hạ tầng của Việt Nam bị hủy hoại nghiêm trọng; mọi sinh hoạt trong đời sống của nhân dân bị đảo lộn; thậm chí, hàng ngàn người đã bị thiệt mạng hoặc phải mang thương tật suốt đời,…

+ Trong thời kì hòa bình: Việt Nam đã và đang từng bước đổi mới, phát triển, đạt được nhiều thành tựu to lớn trên tất cả các lĩnh vực, đời sống của nhân dân ngày càng ấm no, hạnh phúc.

- Cần phải bảo vệ hòa bình, vì: hòa bình đem lại những lợi ích to lớn, thiết thực, như:

+ Giúp con người có cuộc sống ấm no, hạnh phúc;

+ Tạo điều kiện để phát triển kinh tế xã hội;

+ Thúc đẩy mối quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa các quốc gia trên thế giới vì sự thịnh vượng chung toàn cầu.

Khám phá trang 28 GDCD 9: Em hãy đọc nội dung sau và trả lời câu hỏi

Thông tin. Trong suốt chiều dài lịch sử, dân tộc ta đã trải qua biết bao cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc vĩ đại. Thế hệ cha ông đã hi sinh không quản máu xương để có được hòa bình, độc lập như ngày hôm nay. Trong giai đoạn 1954 - 1975, qua hai lần chiến tranh phá hoại do Mỹ tiến hành, đất nước ta phải gánh chịu những tổn thất nghiêm trọng. Theo số liệu từ Giáo trình Lịch sử Việt Nam từ 1945 đến nay, Trần Bá Đệ (Chủ biên), thì miền Bắc đã bị tàn phá nặng nề: hầu hết các thành phố, thị xã đều bị đánh phá (12 thị xã, 51 thị trấn bị phá huỷ hoàn toàn); 5 triệu m2 nhà ở bị phá huỷ; hàng trăm hecta ruộng đất bị hoang hoa; 3 000 trường học, 350 bệnh viện bị bắn phá;... Hậu quả của cuộc chiến tranh đối với miền Nam còn nặng nề hơn: nửa triệu hecta ruộng bị bỏ hoang; 1 triệu hecta rừng bị chất độc hóa học, bom đạn cày xới; môi trường sinh thái ở những vùng bị nhiễm chất độc hóa học còn gây hệ luy cho các thế hệ sau, kể cả những người không tham gia chiến tranh.

Qua quá trình đấu tranh cam go, quyết liệt và phức tạp trên cả ba mặt trận chính trị, quân sự và ngoại giao của Việt Nam, cùng sự ủng hộ và sức ép từ quốc tế, Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam chính thức được kí kết. Từ điểm tựa chiến lược của Hiệp định Paris, quân và dân ta đã tiến hành cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 giành thắng lợi, thống nhất đất nước, non sông thu về một mối.

Sau ngày hòa bình lập lại, quân và dân ta đã cùng nhau quyết tâm xây dựng đất nước. Ngày 25/4/1976 cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội chung được tổ chức trong cả nước. Từ ngày 26/6 đến ngày 03/7/1976, Quốc Hội khoá VI đã có kì họp lịch sử, hoàn thành thống nhất đất nước về mặt Nhà nước. Quốc hội quyết định lấy tên nước là Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV của Đảng Cộng sản Việt Nam đã họp quyết định phương hướng, nhiệm vụ và mục tiêu chủ yếu của kế hoạch Nhà nước 5 năm (1976 - 1980).

Ngày nay, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, quan trọng trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, ngoại giao. Vị thế của đất nước không ngừng được nâng cao, đời sống của nhân dân ngày càng ấm no, hạnh phúc.

Em hiểu thế nào là hòa bình, biểu hiện của hòa bình?

Trả lời:

- Hòa bình là tình trạng không có chiến tranh hay xung đột vũ trang; con người được sống vui vẻ, hòa thuận, hạnh phúc; là khát vọng của toàn nhân loại.

- Biểu hiện của hòa bình là cuộc sống bình yên, con người được học tập, lao động, phát triển, chung sống hoà thuận cùng nhau; các quốc gia tôn trọng, hợp tác cùng phát triển.

2. Em hãy đọc các thông tin và quan sát hình ảnh sau để trả lời câu hỏi

Khám phá trang 29 GDCD 9: Em hãy đọc các thông tin và quan sát hình ảnh sau để trả lời câu hỏi

Thông tin 1. Theo Tuyên bố về quyền các dân tộc được sống trong hòa bình của Liên hợp quốc, các dân tộc trên hành tinh của chúng ta có một quyền thiêng liêng là được sống trong hòa bình. Do vậy, gìn giữ hòa bình là quyền và nghĩa vụ của mọi quốc gia. Để đảm bảo các dân tộc được sống trong hòa bình, đòi hỏi phải xóa bỏ mối đe dọa của chiến tranh, đặc biệt là chiến tranh hạt nhân, từ bỏ việc sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế và giải quyết các cuộc xung đột quốc tế bằng hòa bình.

Thông tin 2. Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 25/10/2013, Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới đã khẳng định: “Giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển kinh tế - xã hội là lợi ích cao nhất của đất nước". Như vậy, giữ nước tối ưu là làm cho đất nước không phải tiến hành chiến tranh. Bảo vệ Tổ quốc không chỉ xét về mặt địa lí, mà chủ yếu là chủ động chuẩn bị bảo vệ Tổ quốc ngay khi đất nước đang hòa bình và phát triển; thực hiện ngăn ngừa và đẩy lùi nguy cơ xung đột và chiến tranh. Đồng thời, không coi nhẹ vấn đề tự bảo vệ và khẳng định phải xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”.

Các thông tin và hình ảnh trên đề cập đến những biện pháp nào để thúc đẩy và bảo vệ hòa bình?

Trả lời:

Những biện pháp để thúc đẩy và bảo vệ hòa bình được đề cập đến trong các thông tin trên là:

- Từ bỏ việc sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế và giải quyết các cuộc xung đột quốc tế bằng hòa bình.

- Chủ động chuẩn bị bảo vệ Tổ quốc ngay khi đất nước đang hòa bình và phát triển; thực hiện ngăn ngừa và đẩy lùi nguy cơ xung đột và chiến tranh.

- Coi trọng vấn đề tự bảo vệ và khẳng định phải xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”.

Khám phá trang 29 GDCD 9: Em hãy đọc các thông tin và quan sát hình ảnh sau để trả lời câu hỏi

Thông tin 1. Theo Tuyên bố về quyền các dân tộc được sống trong hòa bình của Liên hợp quốc, các dân tộc trên hành tinh của chúng ta có một quyền thiêng liêng là được sống trong hòa bình. Do vậy, gìn giữ hòa bình là quyền và nghĩa vụ của mọi quốc gia. Để đảm bảo các dân tộc được sống trong hòa bình, đòi hỏi phải xoá bỏ mối đe dọa của chiến tranh, đặc biệt là chiến tranh hạt nhân, từ bỏ việc sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế và giải quyết các cuộc xung đột quốc tế bằng hòa bình.

Thông tin 2. Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 25/10/2013, Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới đã khẳng định: “Giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển kinh tế - xã hội là lợi ích cao nhất của đất nước". Như vậy, giữ nước tối ưu là làm cho đất nước không phải tiến hành chiến tranh. Bảo vệ Tổ quốc không chỉ xét về mặt địa lí, mà chủ yếu là chủ động chuẩn bị bảo vệ Tổ quốc ngay khi đất nước đang hòa bình và phát triển; thực hiện ngăn ngừa và đẩy lùi nguy cơ xung đột và chiến tranh. Đồng thời, không coi nhẹ vấn đề tự bảo vệ và khẳng định phải xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”.

Theo em, thế nào là bảo vệ hòa bình?

Trả lời:

Bảo vệ hòa bình là đấu tranh để bảo vệ độc lập chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ; thực hiện các biện pháp để chủ động ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột, tranh chấp; không phân biệt, kì thị quốc gia, dân tộc ;...

3. Em hãy đọc thông tin sau và trả lời câu hỏi

Khám phá trang 30 GDCD 9: Em hãy đọc thông tin sau và trả lời câu hỏi

Thông tin. Nelson Mandela (1918 - 2013) được xem là vị "cha già dân tộc" của Nam Phi. Khi còn đi học, phải chứng kiến cảnh người da đen ở Nam Phi phải đối mặt với sự áp bức vô cùng tàn khốc mọi lúc, mọi nơi, ông đã quyết tâm phải làm điều gì đó để giúp đỡ người dân của đất nước mình. Cuộc sống của ông luôn gắn liền với những khó khăn: cha mất sớm, việc học bị gián đoạn, bị săn lùng khi hoạt động chống lại chế độ phân biệt chủng tộc và trên hết là 27 năm bị cầm tù. Bằng sự ngoan cường cùng với niềm tin và lí tưởng đúng đắn, ông đã vượt qua khó khăn, trở thành người có công lớn với đất nước mình và là tấm gương sáng trên toàn thế giới. Ông từng viết rằng: “Không ai mới sinh ra đã biết căm ghét người khác chỉ vì màu da, xuất thân hay tôn giáo của họ. Họ hẳn phải học cách căm ghét những điều đó, và nếu như họ đã học cách căm ghét thì ta cũng có thể dạy họ cách yêu thương. Vì tình yêu thương thì dễ dàng làm rung động trái tim con người hơn sự căm ghét”.

(Theo Stephen Krensky (Thùy Dương dịch), 2023, Nelson Mandela, NXB Thanh Niên, Hà Nội, trang 107, 108)

Theo em, câu nói của Nelson Mandela trong thông tin trên có ý nghĩa như thế nào đối với việc đấu tranh chống phân biệt chủng tộc và chiến tranh phi nghĩa?

Trả lời:

Câu nói của Nelson Mandela là một lời nhắc nhở mạnh mẽ về sức mạnh của tình yêu thương trong việc chống lại xung đột sắc tộc và chiến tranh phi nghĩa. Nelson Mandela tin rằng: tình yêu thương có khả năng làm thay đổi những lòng đố kỵ và căm ghét. Bằng cách thể hiện tình yêu thương và sự hiểu biết đối với người khác, chúng ta có thể làm rung động trái tim của họ và thúc đẩy sự đoàn kết và hòa bình.

Khám phá trang 30 GDCD 9: Em hãy đọc thông tin sau và trả lời câu hỏi

Thông tin. Nelson Mandela (1918 - 2013) được xem là vị "cha già dân tộc" của Nam Phi. Khi còn đi học, phải chứng kiến cảnh người da đen ở Nam Phi phải đối mặt với sự áp bức vô cùng tàn khốc mọi lúc, mọi nơi, ông đã quyết tâm phải làm điều gì đó để giúp đỡ người dân của đất nước mình. Cuộc sống của ông luôn gắn liền với những khó khăn: cha mất sớm, việc học bị gián đoạn, bị săn lùng khi hoạt động chống lại chế độ phân biệt chủng tộc và trên hết là 27 năm bị cầm tù. Bằng sự ngoan cường cùng với niềm tin và lí tưởng đúng đắn, ông đã vượt qua khó khăn, trở thành người có công lớn với đất nước mình và là tấm gương sáng trên toàn thế giới. Ông từng viết rằng: “Không ai mới sinh ra đã biết căm ghét người khác chỉ vì màu da, xuất thân hay tôn giáo của họ. Họ hẳn phải học cách căm ghét những điều đó, và nếu như họ đã học cách căm ghét thì ta cũng có thể dạy họ cách yêu thương. Vì tình yêu thương thì dễ dàng làm rung động trái tim con người hơn sự căm ghét”.

(Theo Stephen Krensky (Thùy Dương dịch), 2023, Nelson Mandela, NXB Thanh Niên, Hà Nội, trang 107, 108)

Em hãy lấy ví dụ về một số cuộc xung đột sắc tộc và chiến tranh phi nghĩa trên thế giới và bày tỏ quan điểm của em về những sự kiện đó.

Trả lời:

- Ví dụ về xung đột sắc tộc: cuộc xung đột giữa hai bộ tộc Hutu và Tuxi ở Ruanđa vào năm 1994. Hậu quả của cuộc xung đột này: làm hơn 80 vạn người thiệt mạng; hơn 1.2 triệu người phải tị nạn (trong khi dân số của Ruanđa vào thời điểm này chỉ có 7 triệu người)

- Ví dụ về chiến tranh phi nghĩa: Cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ nhất (1914 - 1918) đã lôi cuốn 70 triệu người ở các nước tham chiến, làm cho 10 triệu người bị chết, 19 triệu người bị thương và 3,5 triệu người bị tàn phế. Những thiệt hại về vật chất do cuộc chiến tranh gây ra rất lớn, rất nhiều làng mạc, thành phố, nhà máy, hệ thống đường sắt, cầu cống bị phá hủy. Quần chúng lao động ở chính quốc cũng như thuộc địa là những người gánh chịu tất cả gánh nặng của mọi tai họa do cuộc chiến tranh gây nên.

Luyện tập

Luyện tập 1 trang 31 GDCD 9: Em hãy đọc câu nói sau của Chủ tịch Hồ Chí Minh và xây dựng bài thuyết trình về ý nghĩa của việc bảo vệ hòa bình.

Không có gì quý hơn độc lập, tự do.

Trả lời:

(*) Tham khảo:

Như chúng ta đã biết chiến tranh thế giới đã đi qua từ rất lâu nhưng hậu quả của nó vẫn còn kéo dài, dai dẳng, nặng nề với bao đau thương, chết chóc, bệnh tật… Do đó nhân loại luôn muốn đặt ra mục tiêu ngăn chặn chiến tranh, bảo vệ hòa bình vì một cuộc sống yên bình và hạnh phúc của mọi người. Để giúp mọi người hiểu được chiến tranh và hòa bình. Và vì sao lại phải bảo vệ hòa bình, trách nhiệm và hành động của mỗi người, mỗi quốc gia phải như thế nào?
Chiến tranh là hiện tượng chính trị - xã hội có tính chất lịch sử, sự tiếp tục của chính trị bằng bạo lực giữa các tập đoàn xã hội trong một nước hoặc giữa các nước hay liên minh các nước với nhau. Đặc trưng của chiến tranh là đấu tranh vũ trang có tổ chức, theo những quy tắc nhất định và thường kết hợp với các hình thức đấu tranh khác (chính trị, kinh tế, ngoại giao,...).
Trong cuộc chiến tranh thế giới lần thứ nhất đã làm khoảng 10 triệu người chết. Còn cuộc chiến tranh lần thứ 2 thảm họa hơn nhiều, có tới hơn 50 triệu người chết. Từ năm 1900 đến năm 2000, các cuộc chiến tranh và xung đột trên thế giới đã làm hơn 2 triệu trẻ em bị chết, hơn 6 triệu trẻ em bị thương tích, tàn phế, 20 triệu trẻ em phải bơ vơ do mất nhà cửa… Có thể thấy chiến tranh là thảm họa vô cùng tàn khốc gây ra cho con người bao nhiêu mất mát, chết chóc, nghèo nàn, bất hạnh…

Hòa bình là trạng thái xã hội không có chiến tranh, không dùng vũ lực để giải quyết các tranh chấp trong quan hệ giữa các quốc gia, dân tộc, các nhóm chính trị xã hội. Hòa bình đối ngược với chiến tranh. Trong xã hội có nhiều chính Đảng, hòa bình cũng được mô tả bởi mối quan hệ giữa các Đảng phái trong sự tôn trọng lẫn nhau và theo công lý. Nhìn chung hòa bình thường không liên tục, luôn bị gián đoạn bởi các cuộc chiến tranh.

Hòa bình chính là khát vọng của mỗi người trên thế giới, nó cho chúng ta một cuộc sống bình đẳng, tự do, hạnh phúc… Hòa bình là tình trạng không có chiến tranh hay xung đột vũ trang, là mối quan hệ hiểu biết, tôn trong, bình đẳng và hợp tác giữa các quốc gia - dân tộc, giữa con người với con người, là khát vọng của toàn nhân loại. Bảo vệ hòa bình là gìn giữ cuộc sống bình yên; dùng thương lượng đàm phán để giải quyết mọi mâu thuẫn, xung đột giữa các dân tộc, tôn giáo và quốc gia; không để xảy ra chiến tranh hay xung đột vũ trang.

Ngày nay, các thế lực phản động, hiếu chiến vẫn đang có âm mưu phá hoại hòa bình, gây chiến tranh tại nhiều nơi trên thế giới. Vì vậy, ngăn chặn chiến tranh, bảo vệ hòa bình là trách nhiệm của mọi người, mọi dân tộc, mọi quốc gia trên thế giới. Ý thức bảo vệ hòa bình, lòng yêu hòa bình cần được thể hiện ở mọi nơi, mọi lúc, trong các mối quan hệ và giao tiếp hàng ngày giữa con người với con người.

Ở Văn kiện Đại hội Đảng Cộng sản Việt nam lần thứ IX đã viết “… Trong một vài thập kỉ tới, ít có khả năng xảy ra chiến tranh thế giới. Nhưng chiến tranh cục bộ, xung đột vũ trang, xung đột dân tộc, tôn giáo, chạy đua vũ trang, lật đổ, khủng bố còn xảy ra ở nhiều nơi với tính chất phức tạp ngày càng tăng. Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn của các quốc gia, dân tộc…”

Trong Lời nói đầu Hiến chương Liên hợp quốc đã “… Bày tỏ lòng mong muốn cùng chung sống hòa bình trên tinh thần láng giềng thân thiện, cùng nhau góp sức để duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, thừa nhận những nguyên tắc và xác định những phương pháp bảo đảm không dùng vũ lực, sử dụng cơ chế Quốc tế để thúc đẩy sự tiến bộ kinh tế và xã hội của tất cả các dân tộc, …”

Việt Nam - Là một dân tộc yêu chuộng hòa bình và phải chịu đựng quá nhiều đau thương, mất mát của các cuộc chiến tranh gay go, ác liệt để bảo vệ độc lập, tự do của Tổ quốc, nhân dân ta càng thấu hiểu giá trị của hòa bình. Chúng ta đã, đang và sẽ tích cực tham gia vào sự nghiệp đấu tranh vì hòa bình và công lí trên thế giới.

Để bảo vệ hòa bình cần phải xây dựng mối quan hệ tôn trọng, bình đẳng, thân thiện giữa con người với con người; thiết lập quan hệ hiểu biết, hữu nghị, hợp tác giữa các dân tộc và quốc gia trên thế giới. Để bảo vệ hòa bình, các nhà lãnh đạo và nhân dân trên toàn thế giới đã tiến hành nhiều hoạt động như: mít tinh, biểu tình, tuần hành phản đối chiến tranh xâm lược,…

Tôi và các bạn đang ngồi trên ghế nhà trường, chúng ta phải làm gì để bảo vệ hòa bình. Theo tôi, trước hết chúng ta phải biết lắng nghe người khác. Biết thừa nhận những điểm mạnh của họ, học hỏi những điều hay, tôn trọng các qui định của lớp mình, của lớp khác, của Đoàn, Đội và của nhà trường. Tuyệt đối không dùng vũ lực để giải quyết các mâu thuẫn cá nhân; không bắt mọi người phải phục tùng mọi ý muốn của mình. Không phân biệt đối xử giữa các bạn nam nữ trong lớp, với các lớp khác và cả trường. Chúng ta cùng nhau làm được như thế thì chắc chắn ngôi trường …………… sẽ là nơi yên bình, vui tươi cho mỗi chúng ta học tập tốt hơn.

Luyện tập 2 trang 32 GDCD 9: Em hãy quan sát các hình ảnh sau và thực hiện yêu cầu:

Em hãy nhận xét về những hành động, việc làm tham gia bảo vệ hoà bình của nhân vật trong các hình ảnh trên.

Trả lời:

Các bạn học sinh trong ảnh đã có hành động, việc làm tham gia bảo vệ hòa bình một cách phù hợp, cụ thể:

+ Tranh số 1: các bạn học sinh viết thư để cảm ơn các chiến sĩ đang đóng quân ở hai quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa.

+ Tranh số 2: các bạn học sinh tham gia buổi giao lưu văn hóa giữa các nước trên thế giới

+ Tranh số 3: các bạn học sinh rèn luyện sức khỏe để sau này có thể tham gia vào quân đội, bảo vệ Tổ quốc.

+ Tranh số 4: thầy giáo đang giảng dạy cho các bạn học sinh về kĩ năng giải quyết xung đột.

Luyện tập 2 trang 32 GDCD 9: Em hãy quan sát các hình ảnh sau và thực hiện yêu cầu:

Em hãy xác định những việc làm tham gia bảo vệ hòa bình một cách phù hợp.

Trả lời:

Một số việc học sinh có thể làm để góp phần bảo vệ hòa bình:

- Tham gia các cuộc thi viết thư UPU Quốc tế để tuyên truyền về hòa bình và khát vọng hòa bình.

- Nghiên cứu về lịch sử các cuộc chiến tranh và hậu quả nặng nề của chúng để nỗ lực rèn luyện bản thân, sẵn sàng tham gia bảo vệ hòa bình khi đủ điều kiện.

- Vận động gia đình, người thân, bạn bè sẵn sàng tham gia bảo vệ hòa bình.

- Lên án, phê phán các cuộc chiến tranh phi nghĩa và xung đột sắc tộc thông qua bài viết, bài thơ và tác phẩm hội hoạ,...

Luyện tập 3 trang 32 GDCD 9: Em hãy tìm hiểu về hậu quả của chiến tranh phi nghĩa và xung đột sắc tộc để viết một đoạn văn ngắn thể hiện sự phê phán đối với tình trạng đó.

Trả lời:

(*) Đoạn văn tham khảo:

Lịch sử nhân loại đã trải qua nhiều giai đoạn khó khăn đầy máu và nước mắt. Một trong số đó chúng ta không thể không nhắc đến là những cuộc chiến tranh và hậu quả của nó. Chiến tranh là việc mỗi quốc gia chưa bằng lòng với lãnh thổ của mình mà đem quân đội đi đánh chiếm quốc gia khác nhằm mục đích mở rộng lãnh thổ hoặc củng cố chính trị. Chiến tranh là một hoạt động sai trái và bất nhân mà công dân trên khắp thế giới cần đả đảo và ngăn cản.

Trên thế giới đã trải qua nhiều cuộc chiến tranh đẫm máu và để lại hậu quả vô cùng nặng nề cho con người mà lịch sử đã ghi chép lại khiến chúng ta ám ảnh. Chiến tranh có sức tàn phá nặng nề, thiệt hại to lớn, mất mát, rạn nứt tình người, chính vì thế con người cần có nhận thức đúng đắn và ngăn chặn sớm mọi mầm mống của chiến tranh.

Hậu quả của chiến tranh đầu tiên phải kể đến là thiệt hại về người, số người chết trong các cuộc chiến tranh khó có sử sách nào thống kê hết được, gia đình tan vỡ, cuộc sống của con người bị ảnh hưởng nặng nề. Sức tàn phá của chiến tranh gây ra thiệt hại về tài sản, rất nhiều công trình, thành tựu văn minh bị chiến tranh làm hại mà mãi mãi không thể khôi phục được. Hậu quả chiến tranh để lại vô cùng to lớn, đó là sự ám ảnh trong tâm trí con người, bom đạn tàn dư của chiến tranh có thể phát nổ bất cứ lúc nào; con người phải mất nhiều năm mới có thể khôi phục lại nền kinh tế sau chiến tranh. Hiện nay, chúng ta sống trong thời bình nhưng cũng không nên mất cảnh giác.

Mỗi cá nhân cần có nhận thức, ý thức bảo vệ nền độc lập, tự do của đất nước mình, sẵn sàng đứng lên bảo vệ đất nước. Bên cạnh đó, chúng ta cần có hành vi ngăn chặn, lên án những hành vi làm nhen nhóm lên cuộc chiến tranh, chủ trương sống vì hòa bình. Các bạn học sinh cần có ý thức học tập, trau dồi bản thân, trở thành một công dân có ích. Mỗi người một hành động nhỏ, một đóng góp nhỏ sẽ tạo thành khối sức mạnh dân tộc to lớn, hãy yêu quý nền hòa bình và bảo vệ nền hòa bình đáng quý của toàn nhân loại.