Nêu những thành tựu chủ yếu về văn hóa giáo dục của Đại Việt thời Lê Sơ

Ôn tập môn Lịch sử 7

Chúng tôi xin giới thiệu bài Nêu những thành tựu chủ yếu về văn hóa giáo dục của Đại Việt thời Lê Sơ được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy Lịch sử 7. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Nêu những thành tựu chủ yếu về văn hóa giáo dục của Đại Việt thời Lê Sơ?

1. Sơ đồ bộ máy chính quyền thời Lê Sơ
2. Tổ chức quân đội và luật pháp thời Lê Sơ
3. Tình hình văn hóa - giáo dục thời Lê Sơ

Câu hỏi: Nêu những thành tựu chủ yếu về văn hóa giáo dục của Đại Việt thời Lê Sơ?

Trả lời:

- Văn học:

+ Văn học chữ Hán và chữ Nôm đều phát triển. Tác phẩm nổi tiếng như: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Quốc âm thi tập, Hồng Đức quốc âm thi tập,…

+ Văn thơ thời Lê sơ có nội dung yêu nước sâu sắc, thể hiện niềm tự hào dân tộc, khí phách anh hùng và tinh thần bất khuất của dân tộc.

- Sử học: Đại Việt sử kí, Đại Việt sử kí toàn thư, Lam Sơn thực lục,…

- Địa lí: Hồng Đức bản đồ, Dư địa chí, An Nam hình thăng đồ.

- Y học: có Bản thảo thực vật toát yếu.

- Toán học: có Đại thành toán pháp, Lập thành toán pháp.

- Nghệ thuật sân khấu như ca, múa, nhạc, chèo, tuồng được phục hồi nhanh chóng và phát triển, nhất là chèo, tuồng.

- Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc: mang nhiều nét đặc sắc. Biểu hiện ở các công trình lăng tẩm, cung điện tại Lam Kinh (Thanh Hóa). Điêu khắc thời Lê Sơ có phong cách khối đồ sộ, kĩ thuật điêu luyện.

* Những thành tựu về giáo dục, khoa cử:

- Nội dung thi cử là các sách của đạo Nho.

Dựng lại Quốc Tử Giám, mở nhiều trường học, mở khoa thi. Nội dung học tập thi cử là sách của đạo Nho. Một năm tổ chức ba kì thi: Hương - Hội - Đình.

=> Giáo dục phát triển đào tạo được nhiều nhân tài.

1. Sơ đồ bộ máy chính quyền thời Lê Sơ

- Sau khi đánh đuổi quân Minh ra khỏi đất nước, Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế, khôi phục lại quốc hiệu Đại Việt.

- Tổ chức bộ máy chính quyền: đứng đầu triều đình là vua. Vua trực tiếp nắm mọi quyền hành, kể cả chức tổng chỉ huy quân đội.

- Giúp việc cho vua có các quan đại thần. Ở triều đình có sáu bộ : Lại, Hộ, Lễ, Binh, Hình, Công. Ngoài ra, còn có một số cơ quan chuyên môn như Hàn lâm viện (soạn thảo công văn), Quốc sử viện (viết sử), Ngự sử đài (can gián vua và các triều thần).

- Thời Lê Thái Tổ, Thái Tông, cả nước chia làm 5 đạo; từ thời Thánh Tông, được chia lại thành 13 đạo thừa tuyên. Đứng đầu mỗi đạo thừa tuyên là ba ti phụ trách ba mặt hoạt động khác nhau của mỗi đạo. Dưới đạo có phủ, châu, huyện và xã.

2. Tổ chức quân đội và luật pháp thời Lê Sơ

Quân đội

- Tổ chức:

+ Theo chế độ: “Ngụ binh ư nông” => Phục vụ sản xuất và chiến đấu

- Đặc điểm:

+ Quân đội: Quân triều đình, quân địa phương

+ Binh chủng: Bộ - thủy – kị - tượng binh

+ Thường xuyên luyện tập võ nghệ và có năng lực chiến đấu

+ Vũ khí: Đao, kiếm, cung tên, hỏa đồng, hỏa pháo…

+ Bố trí canh phòng nhất là những nơi hiểm yếu.

Luật pháp

- Đặc điểm: Năm 1483 ban hành luật Hồng Đức

- Nội dung:

+ Bảo vệ chủ quyền quốc gia

+ Bảo vệ quyền lợi của vua, hoàng tộc

+ Bảo vệ quyền lợi của giai cấp thống trị

+ Khuyến khích phát triển kinh tế, giữ gìn truyền thống dân tộc, bảo vệ quyền lợi phụ nữ.

- Tác dụng:

+ Củng cố chế độ phong kiến tập quyền

+ Thúc đẩy kinh tế phát triển, ổn định trật tự xã hội.

3. Tình hình văn hóa - giáo dục thời Lê Sơ

Tình hình giáo dục và khoa cử

Nhà Lê rất quan tâm đến giáo dục, đào tạo nhân tài thể hiện ở việc:

- Dựng lại Quốc Tử Giám ở Thăng Long; mở trường các lộ; mọi người đều có thể học và đi thi.

- Tuyển chọn người có tài, có đạo đức để làm thầy giáo.

- Mở khoa thi để chọn người tài ra làm quan. Nội dung thi cử là sách của Nho giáo. Người đỗ tiến sĩ trở lên được vua ban mũ, áo, phẩm tước, vinh quy bái tổ, khắc tên vào bia tiến sĩ ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

- Thời Lê Sơ đã tổ chức được 26 khoa thi tiến sĩ, lấy đỗ 989 tiến sĩ, 20 trạng nguyên.

Văn hóa, khoa học, nghệ thuật

* Văn học

- Văn thơ chữ Hán: phát triển và tiếp tục chiếm ưu thế:

+ Nguyễn Trãi có Quân Trung Từ Mệnh Tập; Bình Ngô Đại Cáo.

+ Lê Thánh Tông với Quỳnh Uyển cửu ca.

- Văn thơ chữ Nôm: cũng giữ một vị trí quan trọng:

+ Quốc Âm thi tập của Nguyễn Trãi.

+ Hồng Đức quốc âm thi tập của Lê Thánh Tông.

* Khoa học, nghệ thuật

- Sử học: Đại Việt sử kí (10 quyển) của Lê văn Hưu; Đại Việt sử kí toàn thư của Ngô Sĩ Liên; Lam Sơn thực lục của Ngô Sĩ Liên.

- Địa lý: Hồng Đức bản đồ của Lê Thánh Tông; Dư địa chí của Nguyễn Trãi,...