Bánh trôi nước
VnDoc xin giới thiệu bài Lý thuyết Ngữ văn 7: Bánh trôi nước được chúng tôi sưu tầm và tổng hợp nhằm giúp ích cho các bạn học sinh cùng quý thầy cô tham khảo để giảng dạy và học tập tốt Ngữ văn lớp 7.
Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết
Bài: Bánh trôi nước
1/ Tìm hiểu chung tác phẩm Bánh trôi nước
a/ Tác giả
- Hồ Xuân Hương (1772 - 1822), quê ở Nghệ An
- Là nhà thơ tài hoa, độc đáo nhất trong nền văn học trung đại Việt Nam
- Được mệnh danh là bà chúa thơ Nôm
b/ Tác phẩm
- Là một trong những tác phẩm tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật thơ Hồ Xuân Hương
- Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
- Đề tài: vịnh vật
- Bố cục: Chia làm 2 phần
- Hình ảnh bánh trôi nước
- Nhan sắc, thân phận và phẩm chất của người phụ nữ qua hình ảnh bánh trôi nước.
2/ Đọc - hiểu văn bản Bánh trôi nước
a/ Hình ảnh bánh trôi nước
Nội dung
- Hình thức bên ngoài
+ Màu sắc: Trắng
+ Hình dáng: Tròn
+ Nhân: Đỏ son
+ Cách nấu: luộc trong nước
+ Sống: Chìm; Chín: Nổi
→ Tròn trịa, tinh khiết, không pha tạp, có thể thay đổi
- Chất lượng bên trong: ngon, ngọt, không thay đổi
Nghệ thuật
- Nhân hóa
- Sử dụng cặp quan hệ từ: vừa...vừa hô ứng nhau
- Đảo ngữ
⇒ Bánh trôi là một loại bánh vừa đẹp về hình thức, vừa ngon đậm đà và hấp dẫn.
⇒ Thể hiện tình yêu tha thiết với món ăn bình dị, dân dã mang đậm bản sắc dân tộc
b/ Vẻ đẹp và thân phận của người phụ nữ qua hình ảnh bánh trôi nước
- Hình thể "vừa trắng lại vừa tròn"
+ Vừa tròn
+ Vừa trắng
→ Vẻ đẹp ngoại hình
→ Xinh đẹp, khỏe mạnh, hoàn hảo
- Thân phận "bảy nổi ba chìm"
+ Đối lập: Nổi > < Chìm
+ Đảo thành ngữ: Ba chìm, bảy nổi → Bảy nổi, ba chìm
→ Bấp bênh, lận đận, vất vả, trôi nổi và truân chuyên
- Số phận "rắn nát mặc dầu"
→ Phó thác, phụ thuộc, chìm nổi, bấp bênh và cam chịu
- Phẩm chất "vẫn giữ tấm lòng son"
→ Sắt son, trong trắng, chung thủy, nghĩa tình
⇒ Vẻ đẹp tâm hồn, nhân cách
=> Phẩm chất cao quí, son sắt, thuỷ chung, tình nghĩa
- Nghệ thuật
+ Ẩn dụ
+ Kết cấu chặt chẽ
+ Ngôn ngữ bình dị
⇒ Người phụ nữ mang vẻ đẹp hoàn hảo về hình thể và tâm hồn nhưng cuộc đời lại chịu nhiều nỗi bất hạnh.
* Tổng kết
Nghệ thuật
- Kết cấu chặt chẽ, độc đáo
- Ẩn dụ sử dụng qua hệ từ
- Ngôn ngữ giản dị,thuần việt
- Biểu cảm ẩn kín qua ẩn dụ
Nội dung
- Miêu tả bánh trôi nước
- Phản ánh thân phận và phẩm chất người phụ nữ trong xã hội cũ, trân trọng vẻ đẹp của họ
- Cảm thông cho số phận của họ.
3/ Bài tập minh họa bài thơ Bánh trôi nước
Đề bài: Phân tích tác phẩm "Bánh trôi nước" của Hồ Xuân Hương.
1/ Mở bài
- Tác giả
+ Hồ Xuân Hương là nữ thi sĩ nổi tiếng của nước ta cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX.
+ Bà đã gửi gắm vào thơ những điều suy tư, trăn trở trước hiện thực phức tạp của xã hội phong kiến.
- Tác phẩm: Bài thơ Bánh trôi nước là loại thơ vịnh vật, kín đáo phản ánh thân phận phụ thuộc và phẩm giá cao quý của người phụ nữ.
2/ Thân bài
a/ Câu 1, 2: Hình ảnh bánh trôi nước và ý nghĩa ẩn dụ của nó
- Bánh trôi là thứ bánh hình tròn làm bằng bột nếp, nhân bằng đường đỏ, luộc trong nước sôi, chìm nổi vài ba lần là chín.
- Mượn những đặc điểm đó, Hồ Xuân Hương ám chỉ thân phận lênh đênh chìm nổi của người phụ nữ.
+ Họ bị lễ giáo phong kiến ràng buộc
+ Bị tước quyền làm chủ bản thân, hoàn toàn phụ thuộc vào người khác.
b/ Câu 3, 4: Phẩm giá trong sách, cao quý của người phụ nữ
- Tiếp tục vẫn là một hình ảnh có nghĩa ẩn dụ: "Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn/ Mà em vẫn giữ tấm lòng son".
+ Ngầm khẳng định: Cuộc đời dù có ba chìm bảy nổi, đầy gian nan, thử thách,… người phụ nữ vẫn giữ trọn phẩm chất cao quý (tấm lòng son) của mình.
- Cách nói khiêm nhường nhưng cứng cỏi như một lời thách thức với các thế lực bạo tàn đang chà đạp lên quyền sống và nhân phẩm người phụ nữ.
3/ Kết bài
- Bài thơ Thất ngôn tứ tuyệt 28 chữ mà hàm chứa sâu xa ý nghĩa nhân sinh
- Cách nhìn và cách nghĩ tiến bộ của Hồ Xuân Hương đậm tính nhân văn do đó mà bài thơ sống mãi với thời gian.
---------------------------------------------
Với nội dung bài Bánh trôi nước các bạn học sinh cùng quý thầy cô cần nắm vững kiến thức về hoàn cảnh ra đời của tác phẩm, nội dung và giá trị nghệ thuật, nhân đạo tình yêu thương con người và phụ nữ được Hồ Xuân Hương gửi gắm qua bài Bánh trôi nước…
Trên đây VnDoc đã giới thiệu nội dung bài Lý thuyết Ngữ văn 7: Bánh trôi nước. Ngoài ra các bạn có thể xem thêm chuyên mục Lý thuyết môn Ngữ Văn 7, Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 7, Soạn bài lớp 7, Văn mẫu lớp 7, Giải Vở bài tập Ngữ Văn 7, Soạn văn 7 siêu ngắn. Mời các em học sinh, các thầy cô cùng các bậc phụ huynh tham khảo.
