Những câu hát than thân
Lý thuyết Ngữ văn 7: Những câu hát than thân được VnDoc sưu tầm và tổng hợp nhằm giúp ích cho các bạn học sinh cùng quý thầy cô tham khảo để giảng dạy và học tập tốt Ngữ văn lớp 7.
Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết
Bài: Những câu hát than thân
1) Tìm hiểu chung bài Những câu hát than thân
2) Đọc – hiểu văn bản Những câu hát than thân
a) Bài 1
- Nước non - lận đận một mình
- Thân cò lên thác - xuống ghềnh
- Bể đầy - ao cạn
→ Hình ảnh đối lập, phép tu từ ẩn dụ
⇒ Cuộc đời lận đận, vất vả của người nông dân; Tố cáo xã hội phong kiến đã gây nên những cảnh ngang trái cho cuộc đời họ.
b) Bài 2
- Thương thay
+ Con tằm - nhả tơ
+ Lũ kiến - đi kiếm mồi
+ Hạc - mỏi cánh
+ Cuốc - kêu ra máu
→ Ẩn dụ, điệp ngữ
⇒ Nỗi khổ trăm bề của người dân lao động trong xã hội cũ: Bị bòn rút sức lực, phải lao động vất vả, phải phiêu bạt, phải chịu nhiều oan trái
c) Bài 3
- Thân em - trái bần trôi
- Gió dập, sóng dồi - tấp vào đâu
→So sánh
→ Thân phận người phụ nữ bé mọn chìm nổi, trôi dạt, vô định giữa sóng gió cuộc đời
⇒ Oán trách xã hội đã rẻ rúng người phụ nữ
* Tổng kết
Nghệ thuật
- Dùng thể thơ lục bát
- Các hình ảnh so sánh, ẩn dụ là các sự vật, con vật gần gũi, nhỏ bé, đáng thương để diễn tả tâm trạng, thân phận con người.
- Từ ngữ mang tính truyền thống (lên thác xuống ghềnh, thương thay, thân em)
Nội dung: Diễn tả thân phận, cuộc đời của con người lao động trong xã hội cũ, phản kháng tố cáo xã hội phong kiến.
3) Bài tập minh họa bài Những câu hát than thân
Đề bài 1: Sưu tầm một số bài ca dao than thân.
Đáp án
"Ai ơi nếm thử mà xem
Nếm rồi mới biết rằng em ngọt bùi
Ai về đợi với em cùng:
Thân em nay Bắc mai Đông một mình
Chi bằng ruộng tốt rừng xanh
Vui cha, vui mẹ, vui anh em nhà!"
"Anh nói với em như rìu chém xuống đá
Như rạ chém xuống đất,
Như mật rót vào tai
Bây giờ anh đã nghe ai
Bỏ em ở chốn non đoài bơ vơ.”
"Anh tiếc cho ai nuôi dạy mong chờ
Một hai ba bốn tuổi đến bây giờ em lớn khôn
Cái vành khăn em vấn đã tròn
Câu cười tiếng nói đã giòn em lại ngoan
Sợi tơ hồng đã buộc với nhân duyên
Sao em không chịu khó vác giang san cho chồng
Nỡ dang tay em dứt tơ hồng
Đứng đầu núi nọ mà trông bên non nầy
Ánh phong lưu son phấn đọa dài
Thay đen đổi trắng ai rày yêu thương
Dẫu may ra tán tía tàn vàng
Mười phương thiên hạ xem thường có vào đâu
Tấm thân em chẳng nghĩ mặc dầu
Bọn đàn bà còn để tiếng xấu về sau muôn đời
Chị em ơi thế cũng kiếp người
Anh có thương thì thương cho chắc
Có trục trặc thì trục trặc cho luôn
Đừng như con thỏ nọ đứng đầu truông
Khi vui giỡn bóng, khi buồn giỡn trăng."
"Bướm vàng đậu đọt mù u,
Lấy chồng càng sớm tiếng ru càng buồn."
Đề bài 2: Viết cảm nhận về bài ca dao than thân khiến em cảm động nhất.
1/ Mở bài
- Giới thiệu về kho tàng ca dao nói về người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến.
- Mỗi bài lại nói lên những khía cạnh khác nhau nhưng đều bênh vực người phụ nữ.
- Nổi bật lên đó là hình ảnh người phụ nữ trong bóng dáng "trái bần".
"Thân em như trái bần trôi
Gió dập sóng rồi biết tấp vào đâu"
2/ Thân bài
- Hình ảnh: "Thân em như trái bần trôi"
+ Trái bần: Mọc dại ven sông, trái có vị chua chua, chát chát. Khi rụng thì trôi bập bềnh theo sóng nước
+ Hình ảnh người phụ nữ ở đây là người phụ nữ nhà nghèo, số phận hẩm hiu. Cuộc đời nhiều đắng cay chua chát (vị trái bần chua, chát)
+ Hình ảnh trái bần đã giúp cho tác giả dân gian bộc lộ được hình ảnh hầu hết người phụ nữ trong xã hội trước khác hẳn với sự kiêu xa của một quý cô trong câu ca dao: "Thân em như tấm lụa đào..."
- Số phận: "Gió dập sóng rồi biết tấp vào đâu".
+ Nếu như ở trên mới chỉ nói lên sự chua chát của số phận mà chưa nói rõ sự chua chát đó ra sao thì ở đây nó đã được bộc lộ rõ bởi chính sự bấp bênh, không vững chắc cùng với những sóng gió của cuộc đời người phụ nữ.
+ Những sóng gió của cuộc đời được ví như những con sóng ngọn gió cuốn con người ta đi, đi tới đâu thì không biết.
+ Chính sự bấp bênh đó đã phần nào tô thêm sự chua chát của cuộc đời.
+ Tương lai quá mịt mờ, hiện tại quá bấp bênh khiến cho người đời càng phải đắn đo suy nghĩ.
- Những bài ca dao có nội dung tương tự
- Mở rộng
+ Liên hệ hình ảnh của người phụ nữ trong hiện tại
+ Cuộc sống có nhiều đổi thay và con người cũng dần thay đổi suy nghĩ.
+ Người phụ nữ đã được coi trọng hơn song đâu đó trong thế giới này vẫn có những trái bần không biết đi đâu.
- Ví dụ: bà Nguyễn Thị Doan ở Việt Nam hay ở Hàn Quốc là bà Park Geun-hye.
3/ Kết bài
- Mong ước của các tác giả dân gian: người phụ nữ sẽ được giải phóng khỏi những lễ nghi phong kiến, có cuộc sống hạnh phúc hơn.
- Khát vọng sống ngay trên những áp bức của xã hội phong kiến.
---------------------------------------------
Với nội dung bài Những câu hát than thân các bạn học sinh cùng quý thầy cô cần nắm vững kiến thức về giá trị nội dung, nghệ thuật và nhân đạo của những câu hát than thân trong kho tàng dân gian Việt Nam…
Trên đây VnDoc đã giới thiệu nội dung bài Lý thuyết Ngữ văn 7: Những câu hát than thân. Ngoài ra các bạn có thể tham khảo thêm một số chuyên mục Lý thuyết môn Ngữ Văn 7, Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 7, Soạn bài lớp 7, Văn mẫu lớp 7, Giải Vở bài tập Ngữ Văn 7, Soạn văn 7 siêu ngắn.
