Tiếng Việt lớp 5 VNEN: Bài 1B: Cảnh đẹp ngày mùa

Giải tiếng Việt lớp 5 VNEN: Bài 1B: Cảnh đẹp ngày mùa có lời giải và đáp án đầy đủ các phần Sách VNEN tiếng Việt 5 trang 9 giúp các em học sinh ôn tập toàn bộ nội dung tiếng Việt lớp 5. Mời các em học sinh cùng tham khảo chi tiết.

A. Hoạt động cơ bản Bài 1B tiếng Việt lớp 5 VNEN

Câu 1. Quan sát bức tranh sau và cho biết tranh vẽ cảnh gì?

Đáp án và hướng dẫn giải

Quan sát bức tranh em thấy, bức tranh vẽ cảnh một cánh đồng lúa chín vàng ở làng quê, các cô chú nông dân đang hối hả thu hoạch vụ mùa.

Câu 2. Nghe thầy cô (hoặc bạn) đọc bài văn sau:

Quang cảnh làng mạc ngày mùa

Mùa đông, giữa ngày mùa, làng quê toàn màu vàng - những màu vàng rất khác nhau.

Có lẽ bắt đầu từ những đêm sương sa thì bóng tối đã hơi cứng và sáng ngày ra thì trông thấy màu trời có vàng hơn thường khi. Màu lúa chín dưới đồng vàng xuộm lại. Nắng nhạt ngả màu vàng hoe. Trong vườn, lắc lư những chùm quả xoan vàng lịm không trông thấy cuống, như những chuỗi tràng hạt bồ đề treo lơ lửng. Từng chiếc lá mít vàng ối. Tàu đu đủ, chiếc lá sắn héo lại mở năm cánh vàng tươi. Buồng chuối đốm quả chín vàng. Những tàu lá chuối vàng ối xõa xuống như những đuôi áo, vạt áo. Nắng vườn chuối đương có gió lẫn với lá vàng như những vạt áo nắng, đuôi áo nắng, vẫy vẫy. Bụi mía vàng xọng, đốt ngầu phấn trắng. Dưới sân, rơm và thóc vàng giòn. Quanh đóm con gà, con chó cũng vàng mượt. Mái nhà phủ một màu rơm vàng mới. Lác đác cây lụi có mấy chiếc lá đỏ. Qua khe giậu, ló ra mấy quả ớt đỏ chói. Tất cả đượm một màu vàng trù phú, đầm ấm lạ lùng. Không còn có cảm giác héo tàn hanh hao lúc sắp bước vào mùa đông. Hơi thở của đất trời, mặt nước thơm thơm, nhè nhẹ. Ngày không nắng, không mưa, hồ như không ai tưởng đến ngày hay đêm, mà chỉ mải miết đi gặt, kéo đá, cắt rạ, chia thóc hợp tác xã. Ai cũng vậy, cứ buông bát đũa lại đi ngay, cứ trở dậy là ra đồng ngay.

Tô Hoài

Câu 3. Ghép mỗi từ ngữ dưới đây với lời giải nghĩa phù hợp:

(1) .......: cây cùng loại với cây cau; cao một, hai mét; lá xẻ hình quạt; thân nhỏ, thẳng và rắn, thường dùng làm gậy.

(2) .......: dùng trâu, bò kéo con lăn bằng đá để làm cho thóc rụng khỏi thân lúa.

(3) ......: cơ sở sản xuất, kinh doanh tập thể.

Đáp án và hướng dẫn giải

(1) - c: Lụi: cây cùng loại với cây cau; cao một, hai mét; lá xẻ hình quạt; thân nhỏ, thẳng và rắn, thường dùng làm gậy.

(2) - a: Kéo đá: dùng trâu, bò kéo con lăn bằng đá để làm cho thóc rụng khỏi thân lúa.

(3) - b: Hợp tác xã: cơ sở sản xuất, kinh doanh tập thể.

Câu 4. Cùng luyện đọc

Ba em đọc tiếp nối đến hết bài. Em thứ nhất đọc đoạn 1, 2. Em thứ hai đọc đoạn 3. Em thứ hai đọc đoạn 3. Em thứ ba đọc đoạn cuối. Đọc với giọng chậm rãi, chú ý nhấn giọng ở các từ ngữ miêu tả màu vàng khác nhau của cảnh vật.

Chia bài đọc thành 3 đoạn, mỗi học sinh đọc 1 đoạn, chú ý:

• Phát âm rõ ràng, đúng chữ
• Ngắt nghỉ đúng chỗ
• Đọc diễn cảm

Câu 5. Thảo luận, trả lời câu hỏi:

(1) Kể tên những sự vật trong bài có màu vàng và từ chỉ màu vàng đó.

(2) Những chi tiết nào về thời tiết và con người đã làm cho bức tranh làng quê thêm đẹp và sinh động?

(3) Bài văn thể hiện tình cảm gì của tác giả đối với quê hương?

Đáp án và hướng dẫn giải

Câu 6. Tìm hiểu cấu tạo của bài văn tả cảnh.

(1) Đọc bài văn tả cảnh “Buổi sáng trên quê em” (trang 11 SGK tiếng Việt 5 tập 1 VNEN)

Buổi sáng trên quê em

Buổi sáng mùa xuân, phong cảnh thị xã Sơn La của em thật đẹp.

Đứng trên đồi Khau Cả, em có thể nhìn thấy toàn cảnh thị xã. Ông mặt trời hồng rực vừa thức dậy ló qua khỏi ngọn cây. Ánh nắng ban mai toả xuống mặt đất xua đi cái lạnh của đêm. Cảnh vật như bừng tỉnh, tràn đầy sức sống. Những dãy núi đồi trùng trùng điệp điệp dần dần hiện ra giữa màn sương mờ ảo. Từng dải mây trắng sà xuống quấn quanh sườn núi hoà với sắc hoa ban trắng xoá cả núi rừng.

Xa xa, dòng suối Nậm La uốn lượn như một dải lụa. Nước suối trong xanh in bóng mây trời. Có chỗ nước suối tràn qua đập, tung bọt trắng xoá rồi đổ xuống như một màn thác…

Ai đã đứng ngắm thị xã Sơn La một lần vào buổi sáng thì khó lòng dứt bước ra đi.

(Theo Nguyễn Hoàng Long)

(2) Xác định các đoạn của bài văn trên.

(3) Nội dung chính của mỗi đoạn văn là gì?

(4) Dựa vào bài văn trên, em hãy nhận xét về cấu tạo của bài văn tả cảnh: Bài văn tả cảnh gồm những phần nào? Mỗi phần có nội dung gì?

Đáp án và hướng dẫn giải

B. Hoạt động thực hành Bài 1B tiếng Việt lớp 5 VNEN

Câu 1.

a. Đọc và tìm các phần mở bài, thân bài, kết bài của bài văn

Hoàng hôn trên sông Hương

Cuối buổi chiều, Huế thường trở về trong một vẻ yên tĩnh lạ lùng, đến nỗi tôi cảm thấy có một cái gì đó đang lắng xuống thêm một chút nữa trong thành phố vốn hằng ngày đang rất yên tĩnh này.

Mùa thu, gió thổi mây bay về phía cửa sông, mặt nước phía dưới cầu Tràng Tiền đen sẫm lại, trong khi phía trên này lên mãi gần Kim Long, mặt sông sáng màu ngọc lam in những vệt mây hồng rực rỡ của trời chiều. Hình như con sông Hương rất nhay cảm với ánh sáng nên đến lúc tối hẳn, đứng trên cầu chăm chú nhìn xuống, người ta vẫn còn thấy những mảng sắc mơ hồng ửng lên như một thứ ảo giác trên mặt nước tối thẳm. Phố ít người, con đường ven sông như dài thêm ra dưới vòm lá xanh của hai hàng cây.

Phía bên sông, xóm Cồn Hến nấu cơm chiều, thả khói nghi ngút cả một vùng tre trúc. Đâu đó, từ sau khúc quanh vắng lặng của dòng sông, tiếng lanh canh của thuyền chài gỡ những mẻ cả cuối cùng truyền đi trên mặt nước, khiến mặt sông nghe như rộng hơn. Và khi dãy đèn bên đường bắt đầu thắp lên những quả tròn màu tím nhạt, chuyển dần sang màu xanh lá cây và cuối cùng nở bung ra trong màu trắng soi rõ mặt người qua lại thì khoảnh khắc yên tĩnh của buổi chiều cũng chấm dứt.

Huế thức dậy trong một nhịp chuyển động mới, đi vào cuộc sống ban đầu của nó.

Theo HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG

• Màu ngọc lam: màu xanh đậm
• Nhạy cảm: có khả năng phản ứng hoặc cảm nhận nhanh và chính xác trước những tác động rất nhỏ.
• Ảo giác: hình ảnh giống như thật nhưng không có thật do sai lầm của thị giác hay nhận thức đem lại.

b. Mỗi đoạn trong bài văn trên nêu nội dung gì?

Viết kết quả vào phiếu học tập:

a. Đọc

b. Điền vào bảng như sau:

Câu 2. Nghe thầy cô kể câu chuyện Lý Tự Trọng (2 - 3 lần)

Câu 3. Dựa vào các tranh và lời thuyết minh dưới tranh, mỗi em kể lại một đoạn câu chuyện

 Đáp án và hướng dẫn giải

Đoạn 1: Lý Tự Trọng sinh ra trong một gia đình yêu nước ở Hà Tĩnh. Anh là một thiếu niên thông minh, sáng dạ, hiếu học lại có lòng yêu nước vô cùng lớn. Chính vì thế khi anh được tổ chức cách mạng giác ngộ , anh được cử đi học học tập ở nước ngoài.

Đoạn 2: Sau khi học tập ở nước ngoài trở về nước, Lý Tự Trọng được giao nhiệm vụ vận chuyển nhận tài liệu liên lạc của Đảng và các nước bạn bè ở bến tàu. Anh làm công việc khuôn vác nặng nhọc để che mắt quân địch.

Đoạn 3: Anh rất nhanh trí và gan dạ. Mấy lần bị bại lộ, bị lũ giặc đuổi bắt, anh đã rất bình tĩnh thông minh thoát hiểm. Có lần anh bị bọn giặc phát hiện khi đang chuyển tài liệu, anh không chần chừ nhảy ngay xuống biển lặn qua gầm tàu trốn thoát.

Đoạn 4: Đầu năm 1931, trong một cuộc mít tinh, một cán bộ ta đang nói chuyện với công nhân và đồng bào thì bị tên mật thám Pháp bắt. Anh đã không ngần ngài nổ súng bắt chết tên mật thám để cứu đồng đội của mình. Thế nhưng không may lần đó anh bị quân địch bắt.

Đoạn 5: Khi bị bắt, mặc dù bị chúng tra tấn dã man nhưng anh vẫn quyết trung thành với Đảng với đất nước quyết không hé lộ tin chút tin tức gì. Trước tòa án của bọn thực dân, anh đã không hề sợ sệt nói to khẳng định lí tưởng Cách mạng của mình. Thực dân Pháp bất chấp dư luận và luật pháp, xử tử anh vào một ngày cuối năm 1931.

Đoạn 6: Trước pháp trường, anh hiên ngang hát vang bài Tổ quốc. Năm ấy anh vừa tròn 17 tuổi đời.

Câu 5. Trao đổi về ý nghĩa câu chuyện:

• Câu chuyện giúp em hiểu điều gì?
• Hành động nào của anh Trọng khiến em khâm phục nhất?

Đáp án và hướng dẫn giải

Qua câu chuyện Lý Tự Trọng chúng ta càng thêm khâm phục người thiếu niên gan dạ, dũng cảm, yêu nước có lý tưởng sống, không hề ngần ngại hi sinh tính mạng của mình vì bảo vệ dân tộc. Từ đó chúng ta càng thêm biết ơn những con người như anh, quyết tâm học thật giỏi để không phụ sự hi sinh to lớn ấy.

Hành động của anh Trọng khiến em khâm phục nhất là khi ra pháp trường, anh vẫn hát vang bài Quốc tế ca.

C. Hoạt động ứng dụng Bài 1B tiếng Việt lớp 5 VNEN

Sưu tầm những câu chuyện kể về những tấm gương tuổi nhỏ chí lớn?

Đáp án và hướng dẫn giải

Gợi ý: Các em có thể tìm những câu chuyện liên quan đến các nhân vật anh hùng như: Đinh Bộ Lĩnh, Trần Quốc Toản, Kim Đồng, Lê Văn Tám.

--------------------------------------------------------------------------------------

Ngoài Giải tiếng Việt lớp 5 VNEN: Bài 1B: Cảnh đẹp ngày mùa trên đây, VnDoc còn giúp các bạn giải vở bài tập tiếng Việt lớp 5.