Hiệu điện thế định mức là gì?

Ôn tập môn Vật lý 7

1 993

Hiệu điện thế định mức là gì? được chúng tôi sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Vật lý lớp 7. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Hiệu điện thế định mức là gì?

I. Lý thuyết hiệu điện thế giữa hai đầu dụng cụ điện
- 1. Hiệu điện thế giữa hai đầu dụng cụ dùng điện
- 2. Lưu ý
II. Phương pháp giải
- 1. So sánh độ sáng của các bóng đèn
- 2. Giải thích mức độ hoạt động của các thiết bị điện

Câu hỏi: Hiệu điện thế định mức là gì?

Trả lời:

Số vôn ghi trên mỗi dụng cụ dùng điện là giá trị hiệu điện thế định mức. Mỗi dụng cụ điện sẽ hoạt động bình thường khi được sử dụng đúng với hiệu điện thế định mức của nó. Nếu quá mức đó thì dụng cụ điện sẽ bị hỏng, chẳng hạn dây tóc bóng đèn sẽ bị đứt.

Ví dụ:

Trên thân của nồi cơm điện có ghi 220V, tức là hiệu điện thế định mức của nồi cơm là 220V, nếu dùng nồi cơm ở hiệu điện thế này nó sẽ hoạt động bình thường, nếu quá giá trị đó thì nó sẽ bị hỏng.

I. Lý thuyết hiệu điện thế giữa hai đầu dụng cụ điện

1. Hiệu điện thế giữa hai đầu dụng cụ dùng điện

- Trong một mạch điện kín, hiệu điện thế giữa hai đầu vật dẫn tạo ra dòng điện chạy qua vật dẫn đó.

- Đối với một vật dẫn nhất định (bóng đèn, nồi cơm điện, bàn là điện...) nếu hiệu điện thế giữa hai đầu vật dẫn càng lớn thì cường độ dòng điện chạy qua vật dẫn đó càng lớn.

- Số vôn ghi trên mỗi dụng cụ dùng điện cho biết giá trị hiệu điện thế định mức của dụng cụ đó. Hiệu điện thế định mức là hiệu điện thế lớn nhất mà dụng cụ đó có thể chịu đựng được.

2. Lưu ý

+ Khi hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn bằng 0 thì không có dòng điện chạy qua nó.

+ Giữa hai đầu các cực của nguồn điện dù khi mạch hở hay mạch kín đều có hiệu điện thế.

+ Mỗi dụng cụ điện sẽ hoạt động bình thường khi hiệu điện thế sử dụng đúng bằng hiệu điện thế định mức của nó.

+ Nếu hiệu điện thế sử dụng lớn hơn hiệu điện thế định mức thì dụng cụ điện sẽ hỏng.

+ Nếu hiệu điện thế sử dụng nhỏ hơn hiệu điện thế định mức, đối với các dụng cụ hoạt động dựa trên tác dụng nhiệt của dòng điện như bóng đèn có dây tóc, bàn là, bếp điện… vẫn có thể hoạt động nhưng yếu hơn bình thường; còn đối với các dụng cụ điện như: quạt điện, máy bơm nước, tủ lạnh, tivi, máy vi tính… có thể bị hư hỏng. Vì vậy người ta thường dùng một dụng cụ gọi là ổn áp có tác dụng điều chỉnh để luôn có hiệu điện đế bằng hiệu điện thế định mức.

II. Phương pháp giải

1. So sánh độ sáng của các bóng đèn

Căn cứ vào hiệu điện thế giữa hai đầu đèn càng lớn thì cường độ dòng điện chạy qua đèn đó cũng càng lớn nên độ sáng của đèn càng lớn.

2. Giải thích mức độ hoạt động của các thiết bị điện

So sánh hiệu điện thế thực tế giữa hai đầu thiết bị điện với hiệu điện thế định mức của nó để đưa ra một số hiện tượng có thể xảy ra (Phần lưu ý).

Trắc nghiệm (có đáp án) luyện tập

Bài 1: Biết cường độ dòng điện định mức của một bếp điện là 4,5A. Cho các dòng điện có các cường độ sau đây chạy qua bếp, hỏi trường hợp nào dây may so của bếp sẽ đứt?

4,5A
4,3A
3,8A
5,5A

Đáp án

Nếu cường độ dòng điện định mức của một bếp điện là 4,5A thì cho dòng điện 5,5A chạy qua bếp dây may so của bếp sẽ đứt⇒ Đáp án D

Bài 2: Con số 220V ghi trên một bóng đèn có nghĩa nào dưới đây?

Giữa hai đầu bóng đèn luôn có hiệu điện thế là 220V.
Đèn chỉ sáng khi hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn là 220V.
Bóng đèn đó có thể tạo ra được một hiệu điện thế là 220V.
Để đèn sáng bình thường thì hiệu điện thế ở hai đầu bóng đèn phải là 220V.

Đáp án

Con số 220V ghi trên một bóng đèn có ý nghĩa để đèn sáng bình thường thì hiệu điện thế ở hai đầu bóng đèn phải là 220V ⇒ Đáp án D

Bài 3: Phát biểu nào dưới đây chưa chính xác?

Cường độ dòng điện càng lớn thì đèn càng sáng.
Độ sáng của đèn phụ thuộc vào cường độ dòng điện.
Cường độ dòng điện quá nhỏ thì đèn không sáng.
Đèn không sáng có nghĩa là cường độ dòng điện bằng không.

Đáp án

Đèn không sáng có thể do cường độ dòng điện quá nhỏ⇒ Đáp án D

Bài 4: Đối với một bóng đèn nhất định, nếu hiệu điện thế đặt vào hai đầu bóng đèn tăng thì cường độ dòng điện qua bóng

không đổi
giảm
tăng
lúc đầu giảm, sau tăng

Đáp án

Nếu hiệu điện thế đặt vào hai đầu bóng đèn tăng thì cường độ dòng điện qua bóng đèn tăng ⇒ Đáp án C

Bài 5: Để hình thành khái niệm mở đầu bằng phương pháp tượng tự, ở bài học các em đã thấy tác giả so sánh hiệu điện thế với sự chênh lệch mức nước. Dựa vào đó hãy cho biết cực âm (-) của nguồn điện có thể so sánh với điều nào sau đây?