Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng nhật thực?

Ôn tập môn Vật lý 7

VnDoc xin giới thiệu bài Nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng nhật thực? được chúng tôi sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Vật lý lớp 7. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng nhật thực?

1. Hiện tượng nhật thực là gì?
2. Phân loại nhật thực

Câu hỏi: Nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng nhật thực?

Mặt Trời ngừng phát ra ánh sáng
Mặt Trời bỗng nhiên biến mất.
Mặt Trời bị Mặt Trăng che khuất nên ánh sáng Mặt Trời không đến được mặt đất.
Người quan sát đứng ở nửa sau Trái Đất, không được Mặt Trời chiếu sáng.

Trả lời:

Đáp án đúng: C. Mặt Trời bị Mặt Trăng che khuất nên ánh sáng Mặt Trời không đến được mặt đất.

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng nhật thực là do Mặt Trời bị Mặt Trăng che khuất nên ánh sáng Mặt Trời không đến được mặt đất.

1. Hiện tượng nhật thực là gì?

Nhật thực là hiện tượng xảy ra khi Mặt Trăng đi qua giữa Trái Đất và Mặt Trời trên cùng một đường thẳng và quan sát từ Trái Đất, lúc đó Mặt Trăng che khuất hoàn toàn hay một phần Mặt Trời. Điều này chỉ có thể xảy ra tại thời điểm trăng non khi nhìn từ Trái Đất, lúc Mặt Trời bị Mặt Trăng che khuất và bóng của Mặt Trăng phủ lên Trái Đất. Trong lúc nhật thực toàn phần, đĩa Mặt Trời bị che khuất hoàn toàn. Với nhật thực một phần hoặc hình khuyên, đĩa Mặt Trời chỉ bị che khuất một phần.

Nếu Mặt Trăng có quỹ đạo tròn hoàn hảo, gần hơn Trái Đất một chút, và trong cùng mặt phẳng quỹ đạo, sẽ có nhật thực toàn phần xảy ra mỗi lần trong một tháng. Tuy nhiên, quỹ đạo của Mặt Trăng nghiêng hơn 5° so với mặt phẳng quỹ đạo của Trái Đất quanh Mặt Trời (xem mặt phẳng hoàng đạo), do vậy bóng của Mặt Trăng lúc trăng non thường không chiếu lên Trái Đất. Để hiện tượng nhật thực cũng như nguyệt thực xảy ra, Mặt Trăng phải đi qua mặt phẳng quỹ đạo của Trái Đất. Hơn nữa, quỹ đạo của Mặt Trăng có hình elip, và nó thường ở đủ xa Trái Đất khiến cho kích cỡ biểu kiến của nó không đủ lớn để che khuất hoàn toàn Mặt Trời lúc nhật thực. Mặt phẳng quỹ đạo của Mặt Trăng và của Trái Đất mỗi năm cắt nhau tại các điểm nút lên và nút xuống của quỹ đạo; và có ít nhất là 2 và nhiều nhất là 5 lần nhật thực xảy ra trong một năm, cũng không thể có nhiều hơn hai lần nhật thực toàn phần trong cùng một năm. Tuy nhiên, tại một nơi cụ thể trên Trái Đất, hiện tượng nhật thực toàn phần xảy ra là rất hiếm bởi vì bóng của Mặt Trăng trong lúc hiện tượng này xảy ra đổ lên Trái Đất theo một dải hẹp và trong thời gian ngắn, với lần lâu nhất khoảng 7 phút (nhật thực toàn phần ngày 20 tháng 7 năm 1955).

Hiện tượng che khuất là hiện tượng của tự nhiên. Tuy thế, trong lịch sử cổ đại và quan niệm của một số người hiện đại, nhật thực thuộc về hiện tượng siêu nhiên. Hiện tượng nhật thực toàn phần gây ra sự sợ hãi đối với người dân thời cổ đại do thiếu hiểu biết về thiên văn học, khi Mặt Trời dường như biến mất vào ban ngày và bầu trời tối đen trong vài phút.

Cụ thể: Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời trong khi Mặt Trăng lại chuyển động quanh Trái Đất. Với mỗi một chu kỳ của mình, Mặt Trăng đi vào vị trí nằm giữa Trái Đất và Mặt Trời một lần. Do hai quỹ đạo lệch nhau khoảng 5 độ nên không phải lần nào Mặt Trăng cũng sẽ đi cắt qua đường nối giữa Trái Đất và Mặt Trời. Hay nói cách khác, có rất nhiều lần mặt trăng đi vào giữa thời điểm “trăng mới” (new moon). Đêm không trăng mới có một lần 3 thiên thể là Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất thẳng hàng với nhau

2. Phân loại nhật thực

Dựa vào vùng bóng tối của Mặt Trăng khi nhìn từ Trái Đất mà nhật thực được phân ra thành 4 loại như sau:

Nhật thực toàn phần

Hiện tượng này chỉ diễn ra khi Mặt Trăng ở quanh cận điểm quỹ đạo và Mặt Trời bị che khuất hoàn toàn. Lúc này các vùng bóng tối và bóng nửa tối sẽ hình thành trên bề mặt Trái Đất.

Nếu như bạn muốn quan sát được nhật thực toàn phần thì cần phải đứng ở trên đường di chuyển của vùng bóng tối của Mặt Trăng. Nếu như bạn đứng ở vùng bóng nửa tối thì chỉ có thể quan sát được hiện tượng nhật thực một phần.