Nguyệt thực là gì?
Nguyệt thực là gì? được chúng tôi sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Vật lý lớp 7. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.
Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.
Nguyệt thực là gì?
Câu hỏi: Nguyệt thực là gì?
Trả lời:
Do mặt trăng không tự phát ra ánh sáng, chúng ta nhìn thấy mặt trăng là nhờ có ánh sáng của mặt trời chiếu vào mặt trăng, mặt trăng phản lại ánh sáng nên chúng ta nhìn thấy mặt trăng, nhưng vào thời điểm mặt trăng - trái đất - mặt trời thẳng hàng nhau, trái đất đã che khuất ánh sáng của mặt trời chiếu đến mặt trăng, tức là mặt trăng đứng sau bóng của trái đất, lúc này mặt trăng tối đen dần do bị khuất sau bóng trái đất, thời điểm và hiện tượng này gọi là nguyệt thực.
1. Nguyệt thực là gì?
Nguyệt thực là hiện tượng thiên văn khi Mặt Trăng đi vào hình chóp bóng của Trái Đất, đối diện với Mặt Trời. Điều này chỉ có thể xảy ra khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng thẳng hàng hoặc xấp xỉ thẳng hàng với nhau, với Trái Đất ở giữa. Do vậy, nguyệt thực chỉ có thể xảy ra vào những ngày trăng tròn. Kiểu và chiều dài của nguyệt thực phụ thuộc vào vị trí của Mặt trăng so với các điểm nút quỹ đạo của nó.
Nói cách khác, Nguyệt thực là hiện tượng mặt trăng bị che khuất bởi bóng của trái đất trước ánh sáng của mặt trời, hay còn gọi là Mặt Trăng máu, là hiện tượng thiên văn khi Mặt Trăng đi vào hình chóp bóng của Trái Đất, đối diện với Mặt Trời.
2. Phân loại nguyệt thực
- Nguyệt thực toàn phần: Nguyệt thực toàn phần là hiện tượng xảy ra khi Mặt trăng đi vào vùng bóng tối (Umbra) của Trái đất. Khi đó, Mặt trăng sẽ bị che khuất hoàn toàn. Khi hiện tượng này diễn ra, chỉ có các tia Mặt trời có bước sóng dài (đỏ, cam) chiếu tới Mặt trăng, còn các tia sáng bước sóng ngắn đã bị bầu khí quyển ở vùng rìa Trái đất cản lại hết. Mặt trăng phản xạ lại ánh sáng đỏ, cam này, khi quan sát từ Trái đất sẽ thấy Mặt trăng có màu đỏ tối. Hiện tượng này còn được gọi là Trăng máu. Thời gian tối đa của nguyệt thực toàn phần: 104 phút (trường hợp thường hay tái diễn).
- Nguyệt thực một phần: Xảy ra khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng nằm trên đường gần thẳng. Lúc này ánh trăng sẽ bị mờ đi và mặt trăng bị khuyết đi một phần. Có thể nhìn thấy bóng của Trái Đất màu đen hoặc màu đỏ sẫm đang che khuất Mặt Trăng.Trong quá trình nguyệt thực toàn phần, nguyệt thực một phần có thể xuất hiện trước và sau khi nguyệt thực toàn phần. Nguyệt thực một phần kéo dài 6 giờ.
- Nguyệt thực nửa tối: xảy ra khi Mặt Trăng đi qua vùng nửa tối của Trái Đất. Lúc này ánh trăng sẽ mờ và Mặt Trăng sẽ mờ và tối đi. Nguyệt thực bán phần khó nhìn thấy bằng mắt thường do ánh chói của Mặt Trời giảm thiểu.
3. Hiện tượng Nguyệt thực xảy ra khi nào?
Những quan sát thiên văn cho biết Mặt Trăng quay xung quanh Trái Đất, Trái Đất quay xung quanh Mặt Trời, Mặt Trời chiếu sáng Mặt Trăng và Trái Đất.
Đứng trên Trái Đất, về ban đêm, ta nhìn thấy Mặt Trăng vì có ánh sáng phản chiếu từ Mặt Trăng. Bởi thế, khi Mặt Trăng bị Trái Đất che, không được Mặt Trời chiếu sáng nữa, lúc đó ta không nhìn thấy Mặt Trăng. Ta nói là có nguyệt thực.
4. Chu kì của Nguyệt thực
Thông thường, một năm sẽ có tối thiểu 2 lần nguyệt thực và hai lần nhật thực. Tuy nhiên, con số này có thể nhiều hơn tùy theo từng năm nhưng không bao giờ vượt quá 8 lần trong năm.
Điểm qua những lần nguyệt thực xuất hiện trong vài năm gần đây
Nguyệt thực 28/9/2015
Lần nguyệt thực này được đánh giá là siêu hiếm có và không phải ai cũng có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp của nó. Nguyệt thực 2015 chỉ có khoảng hơn 2 tỉ người ở khu vực Tây bán cầu, Châu Âu, Tây Á và Châu Phi có cơ hội chứng kiến hiện tượng siêu mặt trăng kết hợp cùng nguyệt thực toàn phần.
Theo các nhà thiên văn học, hiện tượng siêu mặt trăng xuất hiện khi trăng tròn vào lúc mặt trăng đến gần với trái đất nhất. Vì vậy mà mặt trăng cũng có vẻ lớn và sáng hơn trên bầu trời.
Nguyệt thực 2017
Năm 2017 chỉ xuất hiện nguyệt thực nửa tối vào hai ngày 10 và 11/2. Tuy nhiên, chỉ có khu vực Châu Âu, phần lớn là khu vực Châu Phi, Châu Á và một phần khu vực Bắc Mỹ mới có thể quan sát được hiện tượng thiên văn này.
Nguyệt thực toàn phần 2018
Nguyệt thực 28/7 là sự kiện được nhiều người mong đợi bởi đây là hiện tượng nguyệt thực toàn phần dài nhất của thế kỷ XXI. Hiện tượng này kéo dài trong hơn 5 tiếng, bắt đầu từ lúc 00 giờ 14 phút đến 6 giờ 28 phút ngày 28/7. Trong đó, nguyệt thực toàn phần sẽ bắt đầu từ 02 giờ 30 phút và kết thúc vào lúc 04 giờ 13 phút.
Nguyệt thực 2019 ở Việt Nam
Năm 2019, nguyệt thực một phần bắt đầu xuất hiện từ đêm ngày 16 và rạng sáng ngày 17/7. Lần nguyệt thực này sẽ hiện diện ở hầu hết các khu vực của Châu Phi, Châu Âu, Ấn Độ Dương và khu vực trung tâm của Châu Á (bao gồm cả Việt Nam).
Tại Việt Nam, chúng ta có thể quan sát được từ sau nửa đêm; trong đó, nguyệt thực nửa tối sẽ bắt đầu lúc 1 giờ 43 phút, nguyệt thực một phần bắt đầu lúc 3 giờ 01 phút, nguyệt thực cực đại lúc 4 giờ 30 phút và kết thúc lúc 5 giờ 28 phút khi mặt trăng lặn.
5. Cách quan sát Nguyệt thực
Nguyệt thực là 1 trong những sự kiện thiên văn dễ xem nhất. Cứ ra ngoài và chiêm ngưỡng thôi. Bạn chẳng cần kính thiên văn hay các công cụ hỗ trợ khác. Tuy nhiên, với ống nhòm và kính thiên văn nhỏ sẽ đem lại hình ảnh chi tiết về bề mặt mặt trăng.
6. Một năm có bao nhiêu lần xảy ra Nguyệt thực?
Hầu hết một năm thường sẽ xảy ra khoảng 4 lần nguyệt thực. Nó là con số tối thiểu trong vòng một năm trở lại.
Phải tuân thủ điều kiện 2 trong số 4 lần nguyệt thực phải có nhật thực và ngược lại. Cũng có trường hợp một năm xảy ra 7 lần cả nguyệt thực và nhật thực. Tuy nhiên, nó sẽ là 5 lần nhật thực, 2 lần nguyệt thực hoặc ngược lại.
Do đó, theo tính toán mà NASA đưa ra thì sẽ có tối thiểu 2 và tối đa là 5 lần những hiện tượng này xảy ra. Ngoài con số này thì cũng ghi nhận không có hơn 2 lần nguyệt thực toàn phần diễn ra.
----------------------------------------
Như vậy VnDoc đã giới thiệu các bạn tài liệu Nguyệt thực là gì? Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu: Vật Lý lớp 7, Giải bài tập môn Vật lý lớp 7, Giải vở bài tập Vật Lý 7, Tài liệu học tập lớp 7, ngoài ra các bạn học sinh có thể tham khảo thêm đề học kì 1 lớp 7 và đề thi học kì 2 lớp 7 mới nhất được cập nhật.
