Hướng dẫn cảm thụ văn học lớp 3 bài Quạt cho bà ngủ

Cảm thụ văn học bài Quạt cho bà ngủ - Tiếng Việt lớp 3

Cảm thụ văn học lớp 3 bài Quạt cho bà ngủ là tài liệu tham khảo giúp các em học sinh có thêm nhiều vốn từ phong phú để cảm nhận tốt về bài đọc, hiểu được nội dung chính của cốt truyện. Tài liệu này sẽ giúp các em rèn luyện thêm kỹ năng viết văn và cách hoàn thành những bài văn cảm thụ hoàn chỉnh.

Cảm thụ văn học lớp 3 bài Quạt cho bà ngủ

Quạt cho bà ngủ

Ơi chích choè ơi!

Chim đừng hót nữa,

Bà em ốm rồi,

Lặng cho bà ngủ

Căn nhà đã vắng

Cốc chén nằm im

Đôi mắt lim dim

Ngủ ngon bà nhé.

Bàn tay bé nhỏ

Vẫy quạt thật đều

Ngấn nắng thiu thiu

Đậu trên tường trắng.

Hoa cam, hoa khế

Chín lặng trong vườn

Bà mơ tay cháu

Quạt đầy hương thơm.

(Thạch Quỳ)

Cách đọc

Đọc bài thơ với giọng trìu mến, thiết tha, xúc động, tràn đầy tình thương yêu của em bé dành cho bà. Chú ý ngắt nhịp giữa các dòng thơ; nghỉ hơi đúng sau mỗi dòng thơ và giữa các khổ thơ. Khổ 1, 2 đọc với giọng thiết tha, mong mỏi, lo lắng không yên vì bà ốm. Khổ 3, 4 đọc với giọng kể, nhẹ nhàng, êm ái như lời ru.

Gợi ý cảm thụ

Nhan đề của bài thơ đã gợi lên một niềm thương mến, chứa chan tình cảm của người cháu thương bà.

Mở đầu bài thơ là tiếng gọi thiết tha:

“Ơi chích choè ơi!

Chim đừng hót nữa”

Tại sao em bé lại muốn con chim hay hót phải yên lặng? Lý do rất thuyết phục là “Bà em ốm rồi”, nên hãy “Lặng cho bà ngủ”. Giữa trưa hè mênh mang yên ả, tiếng chim vẫn cứ rộn rã đến nao lòng. Khổ thơ cho thấy em bé nâng niu giấc ngủ của bà, em biết rằng bà tuổi cao sức yếu, khó ngủ. Em không muốn có một âm thanh nào làm ảnh hưởng đến giấc ngủ ấy. Em bé tuy nhỏ tuổi nhưng thật tình cảm, sâu sắc. Tiếng gọi chích choè thiết tha của em dường như là tiếng gọi không lời, gọi trong tâm tưởng, trong suy nghĩ, trong niềm mong mỏi bà được ngủ yên giấc, để mau mau khỏi ốm. Cả khổ thơ đầu là những câu văn biểu lộ tình cảm, cảm xúc (câu cảm thán), câu văn thể hiện sự mong muốn, yêu cầu (câu cầu khiến). Điều đó đã làm nổi bật tình cảm, cảm xúc, nỗi lo lắng của em bé khi bà em bị ốm.

Khổ thơ tiếp theo miêu tả hình ảnh em bé ngồi quạt cho bà ngủ. Không gian trong nhà, ngoài vườn gần như yên lặng. Bé đã ngồi quạt cho bà thật lâu rồi, bàn tay bé nhỏ ấy chỉ đủ đưa quạt thật đều tay. Có lẽ hơi mát toả ra cả không gian, khiến cho cả ngấn nắng nhẹ in trên tường cũng theo hơi mát mà “thiu thiu”. Hình ảnh “Ngấn nắng thiu thiu – Đậu trên tường trắng” thật đẹp, thể hiện sự cảm nhận tinh tế và cách miêu tả sự vật sinh động, biểu cảm. “Ngấn nắng” vàng, sáng trên nền tường vôi trắng cứ lấp ỉoá, in hình mãi như đang ngủ yên giữa trưa hè oi ả.

Ở hai khổ thơ sau, tác giả tả xen lẫn kể sự việc “quạt cho bà ngủ”. Trong nhà, ngoài vườn, mọi vật đều im lìm, lặng lẽ như đang ngủ: cốc chén “nằm im”; hoa cam, hoa khế ngoài vườn “chín lặng”. Và bà cũng đang dần chìm vào giấc ngủ trưa yên tĩnh. Nhà vắng người, lại vào lúc nghỉ trưa, nên cốc chén cũng nằm im. Hoa cam, hoa khế lặng lẽ toả hương thơm dịu. Chỉ hai câu thơ và một từ dùng rất sáng tạo, từ “chín lặng”, nhà thơ đã giúp người đọc hình dung ra cảnh tượng vắng vẻ, im lìm của ngôi nhà, mảnh vườn. Từ “lặng” không chỉ là trạng thái nở bừng toả hương của hoa; chỉ sự yên ả, trong lành của không gian mà còn để chỉ trạng thái yên lặng, xúc động của tâm hồn em bé, của tâm hồn nhà thơ và cả tâm hồn của người đọc. Khổ thơ cuối có hai hình ảnh đẹp: một không gian yên tĩnh tuyệt đối đến nỗi hoa trong vườn cũng phải toả hương lặng lẽ để bà em ngủ ; một giấc mơ mang theo cả hương hoa, hơn nữa, lại là hương thơm toả ra từ bàn tay bé nhỏ của em bé.

Bài thơ kết thúc mà dường như tình ý vẫn nguyên vẹn, lan toả: em bé vẫn đều tay quạt, người bà vẫn ngủ ngon giấc, hoa trong vườn vẫn lặng lẽ toả mùi thơm ngát khắp không gian, mùi hương êm nhẹ, mát hơn nhiều theo bàn tay vẫy quạt thật đều của bé… Cháu kính yêu bà biết bao nhiêu, bà đem tình yêu cháu, niềm vui sống và thứ hương quê ngan ngát vào trong giấc ngủ.

Bài thơ giản dị, trong sáng đến kì lạ, làm tâm hồn chúng ta trở nên trong trẻo, đầy thương mến gia đình, ngôi nhà, mảnh vườn yêu dấu, quen thân,…

Ngoài tài liệu lớp 3 trên, các em học sinh có thể tham khảo thêm các dạng Đề thi học kì 1 lớp 3 và Đề thi học kì 2 lớp 3 mới nhất được cập nhật.