Giáo án Văn 9: Liên kết câu và liên kết đoạn văn theo Công văn 5512

HĐ của thầy và trò

ND (ghi bảng)

HĐ 1. HOẠT ĐỘNG 1: MỞ ĐẦU:

* Mục tiêu:

- Tạo tâm thế hứng thú cho HS.

- Kích thích HS tìm hiểu về cách liên kết câu và liên kết đoạn văn trong tạo lập văn bản.

* Nhiệm vụ: HS theo dõi, quan sát và thực hiện yêu cầu của GV.

* Phương thức thực hiện: HĐ cá nhân, HĐ cả lớp.

* Yêu cầu sản phẩm: HS suy nghĩ trả lời.

* Cách tiến hành:

- GV chuyển giao nhiệm vụ:

+ GV chiếu 1 đoạn văn, yêu cầu học sinh đọc và thực hiện yêu cầu:

Cắm bơi một mình trong đêm (1). Đêm tối bưng không nhìn rõ mặt đường (2). Trên con đường ấy, chiếc xe lăn bánh rất êm (3). Khung xe phía cô gái ngồi lồng đầy bóng trăng (4). Trăng bồng bềnh nổi lên qua dãy Pú Hồng (5). Dãy núi này có tính chất quyết định đến gió mùa đông bắc nước ta (6). Nước ta bây giờ là của ta rồi, cuộc đời đã bắt đầu hửng sáng (7).

? Nêu nội dung của đoạn văn trên?

- Dự kiến trả lời: Mỗi câu nói về một sự việc khác nhau, không hướng vào một chủ đề nào.

?Em thấy đoạn văn trên có sự liên kết với nhau không? vì sao?

- Dự kiến TL: Các câu trong đoạn văn trên nối tiếp nhau bằng những phương thức liên kết hình thức (câu trước với câu sau có từ ngữ được lặp lại). Nhưng nội dung của các câu lại hướng về những đề tài, chủ đề khác nhau. -->Nội dung lủng củng, rời rạc, khó hiểu.

? Vậy để nội dung đoạn văn hay, dễ hiểu và có sự liên kết chặt chẽ ta phải làm thế nào?

-Dự kiến TL: Các yếu tố liên kết hình thức phải gắn bó chặt chẽ với sự liên kết về mặt nội dung (các câu trong đoạn văn phải cùng hướng tới một chủ đề).

GV dẫn dắt vào bài: Vậy làm thế nào để liên kết câu và liên kết đoạn văn về nội dung và hình thức cô và các em sẽ tìm hiểu qua tiết học ngày hôm nay…

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

* Mục tiêu: Giúp HS nắm được thế nào là liên kết về nội dung và hình thức.

* Nhiệm vụ: HS tìm hiểu ở nhà các câu hỏi sgk:

- Câu hỏi 1: ? Đ/v bàn về vấn đề gì? chủ đề ấy có quan hệ ntn với chủ đề chung của VB? (Nhớ lại nd văn bản cho biết văn bản bàn về vấn đề nào?)

- Câu hỏi 2: ?Cách phản ứng với thực tại có mối quan hệ ntn với tiếng nói văn nghệ?Từ đó em thấy chủ đề đoạn văn và chủ đề văn bản có mối quan hệ ntn?

- Câu hỏi 3: ? Nội dung chính của mỗi câu trong đ/v? những nội dung ấy có quan hệ ntn với chủ đề đ/v? Nêu nhận xét về trình tự sắp xếp các câu trong đoạn văn?

?Rút ra nhận xét gì về sự liên kết nội dung giữa các câu trong một đoạn văn hay giữa các đoạn văn trong một văn bản?

- Câu hỏi 4: ?Mối quan hệ chặt chẽ về nội dung giữa các câu trong đ/v được thể hiện = những biện pháp nào? (chỉ rõ từ ngữ biểu hiện?)

? Qua tìm hiểu, em thấy việc liên kết giữa các câu trong một đoạn văn về hình thức thường thông qua những phép nào?

* Phương thức thực hiện: trình bày dự án, hoạt động chung, hoạt động nhóm.

* Yêu cầu sản phẩm: Kết quả của nhóm bằng phiếu học tập, câu trả lời của HS.

* Cách tiến hành:

1. GV chuyển giao nhiệm vụ: trình bày dự án 1,2,3,4.

- Dự kiến TL:

N1: - Đoạn văn bàn về vấn đề: cách người nghệ sĩ phản ánh thực tại.

- Chủ đề của văn bản:Bàn về tiếng nói văn nghệ.

N2:- Là 1 phần tạo lên tiếng nói văn nghệ.

- Quan hệ bộ phận và toàn bộ.

N3:- (1) Tp’ nghệ thuật phẩn ánh thực tại

(2) Khi phản ánh thực tại, nghệ sĩ muốn nói lên một điều mới mẻ

(3) Cái mới mẻ ấy là lời gửi của người nghệ sĩ.

- ND các câu này đều hướng vào chủ đề của đoạn văn.

- Trình tự các ý hợp lôgic

N4:- Lặp từ: tác phẩm.

- Dùng từ cùng trường liên tưởng:

tác phẩm - nghệ sĩ .

- Phép thế từ: nghệ sĩ - anh.

- Dùng từ đồng nghĩa: cái đã có rồi - những vật liệu mượn ở thực tại.

- Dùng quan hệ từ: nhưng.

2. HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ:

-Trình bày theo nhóm (các nhóm 1,2,3 lên trình bầy sản phẩm)

+ Sau mỗi nhóm trình bày.

+ Các nhóm khác nhận xét, bổ sung.

sau khi 3 nhóm trình bầy sản phẩm Gv chốt kiến thức liên kết về nội dung.

-HS nhóm 4 trình bầy sản phẩm xong GV chốt kiến thức liên kết về hình thức.

-GV chốt kiến thức sang phần nội dung ghi bản và kết luận đây cũng là ội dung phần ghi nhớ sgk/43

? Một bạn đọc to nội dung phần ghi nhớ trong sgk.

GV quay trở lại phần khởi động, chiếu lại đoạn văn và chữa: Qua tìm hiểu phần lí thuyết chúng ta thấy đoạn văn trên mới có sự liên kết về hình thức qua phép lặp từ ngữ mà chưa có sự liên kết về nội dung(mỗi câu nói về một sự vc khác nhau) vì vậy đoạn văn trên không phải là một đoạn văn hoàn chỉnh mà chỉ là một chuỗi các câu lộn xộn.

?Hãy đọc ghi nhớ?

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP

* Mục tiêu: Vận dụng hiểu biết kiến thức về liên kết câu và liên kết đoạn văn để làm các bài tập.

* Nhiệm vụ: HS hoạt động cá nhân; hoạt động cặp đôi; HS về nhà làm.

* Phương thức thực hiện: HĐ cá nhân, HĐ cặp đôi.

* Yêu cầu sản phẩm: Câu trả lời của HS; vở bài tập.

* Cách tiến hành:

1. GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS:

-Các bài tập trong sgk

2. HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ:

+ Nghe và hoạt động cá nhân rồi hoạt động căp đôi trả lời câu 1.

+ Về nhà làm câu 2.

- GV nhận xét câu trả lời 1 của HS.

- GV hướng dẫn HS về nhà làm câu 2.

I. Khái niệm liên kết

1. Ví dụ:

2. Nhận xét:

-Về nội dung:

+ các câu trong một đoạn văn, các đoạn văn trong một văn bản phải cùng hướng đến chủ đề chung của đoạn văn hay văn bản.

+ Các câu, các đoạn phải đc sắp xếp theo một trình tự hợp lí, lôgic.

- Về hình thức:

Liên kết bằng phép lặp từ ngữ, phép thế, phép nối, dùng từ cùng trường liên tưởng, từ đồng nghiã - trái nghĩa,....

3. Ghi nhớ: sgk/43